Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 46, 13 November 1903 — Page 2
| This text was transcribed by: | Marchia Morey |
| This work is dedicated to: | Agnes Alexander |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA
KAPEPA KUOKOA
No ka Makahiki $2.00
No Hono Mahina 1.00
SUBSCRIPTION RATES.
One Year $2.00
Six months 1.00
O NA OLELO HOOLAHA APAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A INA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA. E HOIKEIA AKU NO KA AUHAU OLELO HOOLAHA KE UI MAI I KE KEENA NEI.
O na Dala apau o ka Pepa nei e hoouna pololei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO
Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu Panalaau o Hawaii.
ma ke ano mea o ka Papa Elua
DAVID L. A-I, Lunahooponopono
A. W. PEARSON, LUNA NUI Honolulu, Oahu
POALIMA NOVEMABA 13, 1903
E Heie Maoli Aku Ana i ka l’o o ka Hana.
E like me ia i loaa mai ai, pela i ike ai kakou e ka lehulehu i ka hele maoli o ka hana noii hoike hoolilo o ka Ahaolelo i hala iho nei, mai ke kau kumau a ke kau kuikawa, i ka i’o o ka hana, a o ka hua ka mea e kau aku ai na maka i ka puka mai.
O ka manawa i hoike mua ia mai oia ka la 9 i hala iho la a mamua no nae o ka hiki ana mai ia la ua hoopuka mua ia ae keia hana noii a ke kanawai maluna o keia kumuhana, a ia manawa ua nui na manao hoopohala i puka mai-e olelo ana kekahi he hana hoopa-hu wale no keia a na nupepa, me he ia, ke olelo moakaka ae he hoomaka’uka’u wale no.
Mawaho ae o keia aia he mau olelo i puka ae, o na hoike hoolilo aole ia no ka moolelo, a o ka mea i paa ma ka moolelo oia ko ka Hale alaila no ka lehulehu ia, a mawaho ae o keia aia he mau olelo like ole, eia nae mahope iki mai a mamuli paha o ke kau holo balota kalana ua ano malana ae ua manao nei aka i ka manawa i maopopo loa ai o na hana a ka Ilamuku Hendry ma ka supina ana i na hoa Ahaolelo a eia kekahi poe o lakou i ke kulanakauhale nei, he mea e ka hamumu o na leo hoola i ka i’o o ka hana.
A i ka maopopo loa ana ae nei o ka manawa e malamaia ai, i ka la 16 iho, ke holopono hoi na hana i koe, alaila, o ke ku i’o loa ana aku no ia o ua hana nei, a hookahi mea aku i koe o ka hua o ka hana, e hiki ole ai ke kuailo mua ae.
Hookahi nae mea a ke Kuokoa i iini nui loa ai a oia no ka manao o ka lehulehu ma ko makou manaolo- oia ka hoolilo pono ia o ka waiwai o ke Aupuni iloko no o na hana apau, ina iloko o ka Ahaolelo a i ole iloko o na keena oihana aupuni e ae o ka Teritori.
E like no me ka makou i hoike mua ai pela no i keia, oia hoi, aole e puka wale mai keia mau hoike hoolilo o ka Hale o na Lunamakaainana ke ole i hooliloia na dala o ka lehulehu, a i hooliloia no hoi ia mau dala mamuli o ka hooholo ana a ka poe i haawila ia lakou ka mana hoolilo no na hana aupuni no nae, alaila, he mea anei ia e kuleana ole ai o ka lehulehu i ka ike ana ia lakou.
Ma ka noonoo maikai ana, ina no aohe kanawai, aole e nele ka ulu mai o ka manao e hooia ana o na hoike hoolilo apau he kuleana ko ka lehulehu ia mau mea e like me ko lakou kuleana ana i na dala i hooliloia.
O ka hoomaamaa mau ia o keia ano hana oia ka maopopo mau ole i ka lehulehu o ke ano o ka hoolilo ana o ke dala, ina ua pohoialoia a maikai paha. O ka wehe hamama ana i na hoike oia ke pale ana i na ino, a oia no hoi ka haawi mahalo o ka lehulehu i na hoohana ana a o ka hu-na ana oia ka hiki maalahi i ke kolohe ke hana e hiki ole ai ke kuailoia ae.
Ka Elele Lahui ma Wasinetona.
I ka nana iho i kekahi mau manao o ka Elele Lahui Kuhio o ke Teritori o Hawaii i hoike ai i ko Amerika poe i ka manawa i ulia mai ai oia, e puka aku nei ma keia helu o ke Kilohana, ua hiki ia kakou ke hoomaopopo iho i kona makaukau e no ka hana aku iloko o ka Ahaolelo Nui o Amerika Huipuia e loaa mai ai na pomaikai e kupono e loaa ia Hawaii.
Wahi ana, o ka nanaia mai i haawina dala nui oia kekahi mea pono loa e loaa ia Hawaii no ka hoopau ana i kekahi mau pilikia oia, ua lawe aku o Amerika Huipuia i kekahi waihona loaa nui o ka Teritori, e like me ka Hale Kuke Awa.
O kekahi mea e nanaia mai e pono ai oia na hale oihana aupuni o ke Aupuni nui oiai, o na hana aupuni o ka Teritori aia ke hoohanaia ia iloko o na hale e ku nei i keia manawa, a pihaku’i ko lakou mau paia me ia mau hana a me he ia, ua pili pu na oihana aupuni o ke Aupuni Nui ke kumu hoi e pono e nanaia mai keia pilikia. O ka mea maopopo loa no nae, aole he hale hana no na hana aupuni o ke Aupuni Nui, a o kahi hale kuke awa o keia manawa he wahi uuku loa keia i lawa ole ke hoopiha pono i na hana e hana ia nei.
O kekahi oia ka hoohohonu ana i ke awa kumoku, no ka mea ua nui loa na hana pili moku no na waiwai komo i ka aina ame na waiwai hoouna iwaho a ua uuku kahi kuleana, a noiaila he mea pono e nanaia mai keia mau mea.
Ua hoike akea ae ka Elele, e hooikaika ana oia iloko o ka Ahaolelo e loaa keia mau mea no ka pomaikai o Hawaii, oiai’ua ike maopopo oia, oia ka ke lehulehu o Hawaii i makemake ai e loaa.
Ke manao nei makou aole keia o ka pau loa o kana mau hana e hooikaika ai, aka ua loaa keia ike, ua maopopo iaia kana mau hana e hana ai ame ke ano o ka hana ana, ame ka nui o ka ikaika e hoohana ai, a o ka hua o ia @@@ mea ke manao nei makou aia ia ke waiho ia iloko o ka umauma lahalaha o ke Alii no ka hookoia mai, me kopa ike pu no me ka nui hana e loaa ai, ana no hoi i hoomaopopo mua ai o ka makemake no ia o ka lehulehu alaila he kuleana ia kakou e kau ai na maka ma ona ia no na pomaikai e hualia mai ai mai ke kumu mai, a iloko o ka manawa kupono e ikea ae ai.
Ka Buke Hoolaha ia Hawaii.
O keia Buke Hoolaha ia Hawaii eia iloko o ka lima o ke Kakauolelo Carter a e waihoia ae ana i ke Komite Hooholomua a oiai he haawina manawalea ia a i loaa i kekahi, alaila, oia iho ia ka manawa e ike ai oia i ka waiwai o ia mea i hoohoioia ai e ka Ahaolelo o kakou nei.
O ka ike i loaa i ka lehulehu ma keia kumuhana oia no ka hoolaha ana ia Hawaii ma na aina naauao apau o ka honua i mea e ikeia mai ai oia, no ka manao ana oia ka mea nana e ume mai i ka manao o ka poe kaahele honua e kipa mai i Hawaii, a aole wale oia, aka. I maopopo ai ke ano o Hawaii ma ka oihana kalepa, he mea hoi e ume mai ai i ka poe kalepa o na wahi e ae e hoohana i ka lakou mau waiwai iloko o keia Paeaina, ame na mea like he lehulehu he mau mea nae e hookolo ana ma ke alanui hoonui pomaikai ia Hawaii.
O keia iho ia kekahi mau haawina iloko o keia kumuhana, a o ka loaa ana mai ia o keia buke oia ka mea nana e hooaiai loa ae i keia kumuhana nui.
Ua oleloia o keia kekahi o na alanui holomua i ka aina oiai ua ikeia ka waiwai ma na wahi e ae o ka honua iloko no nae o na aina malamalama a ina pela, aole e nele ka loaa ia Hawaii ia pomaikai like, no ka mea ua heluia o Hawaii ma ia kulana like- “ke kulana malamalama.”
Ma na mea i loaa mai, ua loaa mai i ke Kakauolelo o ka Teritori he 30,000 kope a aia he 20,000 kope e hoounaia ae ana i Sana Lui no ka hoolaha ana ia Hawaii, ma o ka hoohana ana aku a na Komisina Hoikeike o Hawaii, a o ka lilo o keia huina nui o na buke he $6,000, alaila he mea keia e hoike mai ana i ka lehulehu, he kumuhana nui io no keia.
Iloko o keia, ua nui na hoolilo a oiai o ke kumuhana oia no ka hoolaha ana ia Hawaii i mea e ikeia mai ai, a ma ia ikeia ana mai ona ua manaoia e komo nui mai na hoowaiwai, alaila, o ka mea i maopopo ma ke akiuma aku e nui mai ka pomaikai komo mai e pono ai. Nui ka hoolilo o na hana hoowaiwai- nui pu mai ka hua ma ko lakou panina.
He mea oiaio keia, eia nae he akiuma keia no Hawaii no ka mea akahi no a hoohanaia keia ano i o kakou nei, a he haawina oiaio hoi i na aina i hookomo mua ia a ike ia ka hua.
O kekahi waiwai nui a ke Kuokoa e ike nei ma keia hana hoolaha ia Hawaii, mawaho ae o na hoopomaikai e ae he nui, oia ka hoike ana i ke kulana maoli o Hawaii.
Ua oleloia a hiki no i keia manawa aia he noonoo i loaa i kekahi hapa o Amerika ame na aina naauao e ae o ka honua he aina pegana o Hawaii a me he ia eia no ke mau nei a hiki i keia mau la.
A o keia kumuhana i hooholoia e ka Ahaolelo a e holopono nei ma ka lawelawe ana, ke manao nei ke Kuokoa oia kekahi kopa nana e holoi ae i keia ino mai ka noonoo ae, a okomoia aku na hiohiona maoli o Hawaii, a makou no hoi e manao pu nei aole e nele ka hoowaiwai io mai o keia kumuhana ia kakou, a makepono ka lilo ana o ia mau dala o ka lehulehu no na hoolilo.
Ka Waiwai i Maa Mau ia!
O NA MANAO MAHALO A KA LEHULEHU HE WAIWAI NA KA LEHULEHU.
E Pomaikai no ko Honolulu nei Poe
Maloko o na ike Kuloko.
E kamailio aku ana ka poe maikai.
O ka lakou ike he pomaikai ia no ka lehulehu.
Hapai nui ko Honolulu nei poe i ka maikai o na Huaale Kuahaneenee ame Puupaa a Doan.
He loaa ka maha ma o lakou ia na ma’i puupaa apau.
E heluhelu iho i na olelo a keia puka malalo iho:
Ua hoike mai o Rev. J. Nua o Kawaiahao i kona manao ia makou maluna o keia mau huaale kuahaneenee ame puupaa a Doan.
“Ua loaa ia’u ka ehaeha nui ma o ka ma’i ia o na puupaa a’u hoi i manao io ai ua loaa mai keia pilikia ia’u mamuli o ka hapai nui ana i na mea kaumaha i ko’u wa opiopio. O na maeele ame ka eha ma kuu kua o lakou na hoailona e hoike ana i ke ano o kuu pilikia. O keia mau pilikia o’u ua hoomaka mai lakou mai ka manawa o’u he 28 makahiki, a hiki wale i keia manawa ua piha ia’u he 49 makahiki e hiki ole ai ia kakou ke hoohewahewa iho i ka loihi o ia manawa. A iloko o keia mau makahiki i noho ai au iloko o keia ehaeha ma kuu kua. Mamuli o ka hoomau ana o ka ehaeha o keia ma’i ia’u ua koila mai au e ike aku i na kauka aole wale o lakou aka o ka ai ana he mau laau okoa aku aole nae he loaa iki o ka maha ia’u e like me ka maikai loa i loaa ia’u mai na HUAALE KUAHANEENEE AME PUUPAA A DOAN mai. Ua loaa mai no ia’u ka maha kamahao lua ole mai ka manawa a’u i lawe ai i keia mau huaale. Ua oluolu maoli no kou uhane ma o ka lakou hua maikai ia i loaa mai ai ia’u he mea hoi no’u e malama mau ai ia mau huaale iloko o ko’u poli ianei a i na aina o ka hema ke hele au no ka oihana ha’i euanelio. Aole he laau lapaau kupono loa no na ma’i puupaa ame kuahaneenee ame Puupaa a Doan.”
E loaa no keia ano laau o na Huaale Kuahaneenee ame Puupaa a Doan ma na halekuai Laau apau, he 50 keneta ko ke poho, a he eono poho no $2.50. E kakau mai ia Hollister Drug. Co., na Arena o keia laau ma Hawaii nei a e hookoia no na kauoha ma ke kuike no.
Kakahiaka nui wale ke kaikamahine Mauna Loa i ka Poalua nei. Maluna mai one i hiki mai ai ka Makai Nui Geo. P. Kamauoha o ke Kalana o Hawaii Komohana, a kipa loa mai e ike ia makou. Hauoli kona nanaina he haawina hoi e hoike ana ua apo ohaohaia ka hanohano a Hawaii Komohana i hookau aku ai maluna ona. Eia iho ke kii o ua Makai Nui ia au e Hawaii Komohana. Hookipa ia!
Kalanianaole ma Loko Paakai.
HA’I I KANA MAU MEA E HANA AI NO HAWAII NEI.
KOKUA E HOOMAUIA KA HOOPAE IA ANA MAI O NA LIMAHANA ASIA MA HAWAII NEI.
Penei kekahi manao i hoopukaia ma ka nupepa Salt Lake Tribune o ka la 25 o Okatoba, e pili ana no ka Elele Hawaii Kalanianaole ame kana Aliiwahine:
O J. K. Kalanianaole, i ikeia ma ka inoa “Prince Cupid.” o Hawaii, ka elele mai ia Teritori mai no ka Ahaolelo Kanalima-kumamawalu, ua hiki mai ma Loko Paakai nei a noho iho no ka wa pokole, ma ka ia i nehinei. (Okatoba 24.) Me ia pu mai o Mrs. Kalanianaole. E hele mua ana laua no Columbus, Ohio, kahi hoi e hui pu aku ai ke Keikialii ma na hana hooikaika balota ma ka Aoao Repubalika.
He mau koko kiekie wale no laua a i elua i waena o na Hawaii, o ke Keikialii he keiki na ka Moiwahine Liliuokalani i pau, he koko alii hoi.
I ka ninauia ana aku heaha la na mea ana i manao ai no ka pono o Hawaii a heaha la na mea e noi aku ai iloko o ke Kau Ahaolelo e hoea mai ana, ua pane mai oia:
“He nui ka makou mau mea i makemake loa ai, o ka hapanui oia no ka haawina dala. O keia ka mea mua e noi ia ana i ka Ahaolelo, pela’ ka’u hoomaopopo ana, a oia no hoi ka makou i makemake loa ai a e he mea pono no e loaa mai ia makou. O na loaa o ko makou Hale Kuke Awa ua nui maoli no e aneane ai e pau ko makou aie a Amerika i lawe ai i kona manawa i lawe ae ai ia makou malalo o kona malu, a mai keia wahi mai ua loaa no he waihona no Amerika malaila.
“He mea pono loa e hoohohonu hou, ia ke awa o Honolulu, oiai i keia manawa ua lawa wale no no ke komo ana o na moku nui. O kahi hoolilo hiki wale no i ko makou Aupuni no keia hana he $300,000 a he wahi uuku wale no kahi hiki ke hanaia no keia mau wahi dala mailuilu. O ka waiwai e hoopukaia mai nei mai ia awa mai he koikoi maoli no nolaila o ka hoakea ana he mea pono maoli no e hana ia.
“Aole wale oia aka ke makemake nei makou e hookomo ia mai na limahana Asia. Mamua ua hookomo mai makou i keia lahui iloko o ka aina malalo o ka aelike a i ka wa i pau ai ko lakou manawa ua hoihoiia aku lakou. Aole lakou i aeia e lawelawe i kekahi hana okoa ae koe wale no na hana i hoopaeia ai lakou. Oiai ua hiki lakou ke hana me ka uku haahaa a he lahui kupono hoi ma ka hana, ke aneane nei makou e poino mamuli o ka papaia ana aole e komo mai iloko o ka aina.
“Eia hou no keia mea a makou i makemake loa ai oia hoi i hale oihana Aupuni o Amerika a i ole i mau hale paha i pau ai na hana apau. I keia manawa aole he hale no ia mau hana ma Honolulu. Eia ka halealii ke hooliloia nei no kekahi mau hana a o ka hale Aupuni no hoi no kekahi mau oihana, a he uuku loa no hoi ka hale Kuke Awa. He nui ka hana ma keia mahele a e hooikaika ana wau e loaa kekahi haawina no keia mau mea.
“Aohe maikai ke kulana o na hana i keia manawa. O keia holomua i loaa ia makou mahope o ka hoohuiaina ana ua haule iho ilalo a i keia wa ua papa ia ke komo ana mai o na limahana Pake nolaila, ua pilikia na mahiko a pilikia pu me na hana oluna o ka aina.”
Ua ha@a aku nei o Mr. ame Mrs. Kalanianaole i ka po nei ma ke alahele o Rio Grande. He manawa pokole wale no ko laua kaulua ana maanei ua lawa no nae no ka ike ana i kekahi mau wahi o ke kulanakauhale nei, a ua nui ko laua mahalo i keia wahi.
Hoi mai ka Mokuahi Iroquois.
Ma ke kakahiaka Poakahi nei i hiki mai ai i Honolulu nei ka mokuahi kolo Amerika Iroquois mai ka mokupuni Hapa-waena (Midway) mai, me na olulo o ka mokukuna poino, Julia E. Whalen. Ua manaoia manua o ka holo ana aku nei o ka mokuahi e kipa ae ana ma ka mokupuni i ill ai ke kiapa Farani, aka no ka nele ana o ka huakai a Kauai i holo ai, nolaila ua telegarapaia aku ke kapena o ka mokuahi kolo e hoi loa mai i Honolulu nei.
Wahi a Kapena Keeney o ke kuna poino, ua loaa kona moku i ka makani ino i ano like aku me ko ka makani taifuni. Ua piha loa ka moku i ka ukana a hoomaka ae la e komo ke kai iloko o ka moku, he mau la hoi ke kaawale mai ka aina mai. Ua piha ae ka hale ohope i ke kai, a mamua o ka ili ana o ka moku ua inoino mua ke kulana o ka moku. I ka wa i ili ai ka moku e moe ana ke kapena ia manawa oiai aole oia i hiamoe no kanaono hora a ua maluhiluhi maoli no oia. Iloko o kona hiamoe i hoalaia aku ai me ka ha’iia ana mai iaia eia ka moku iloko o kuaau. Ua ala koke aku la ia a holo aku ia no kahi o ke kuhoe me kona lalau ana aku i ka hoe me ka manao e hoohuli ae i ka moku, eia nae ua kakaa pu ae ia ka hoe a he ole hoi ka huli ae o ka moku. Ia manawa hoomaopopo iho ia oia ua ili ka moku a ua ha’i ka hoe. Ua uluao’a ae ia na seia a holo aku ia no na waapa a ia wa ke kapena i huki ae ai i kana pu me ka ha’i ana aku ia lakou e ki no oia i ke kanaka mua e hoao ana e hookuu i ka waapa me ka puka ole aku o ke kauoha mai iaia aku. Wahi a ke kapena he hana mana wale no ke koe ola ana mai o kekahi o lakou mai keia poino ae oiai ua puni lakou ia manawa me na nalu nunui, a he alakai kupaianaha ko lakou holo ana aku a pae i ka aina. I ka hiki ana aku nei o ka mokuahi kolo Amerika Iroquois aole he wahi koena o ka moku ili i ikeia, ua pulumi aku ke kai iaia a nalo loa.
Hookohuia Laua iI Kiaaina a i Lunakanawai.
WAKINETONA, Okatoba 31- I keia ia i hookohu ai ka Peresidena i keia mau inoa:
O Sanford B. Dole i Lunakanawai Apana o Amerika Huipuia no Hawaii ma kahi o Lunakanawai Morris M. Estee i make, a o George R. Carter, Kakauolelo o Hawaii, i Kiaaina no ia wahi hookahi no ma kahi o Kiaaina Dole.
Hoohuakeeo no ka Haule ana.
HOAHEWA KEKAHI ILI KEOKEO I KEKAHI.
O MAUI NO KA OI MA KA HOME RULA.
Malalo iho nei e loaa ai kekahi mau manao i loaa mai mai na nupepa Tribune ame Herald o Hilo, ame Maui News o Wailuku, e pili ana no ke kau koho Kalana i haia iho ia. Ma keia mau manao ua kapeke ae ka pilina hoaloha a hoahewa aku kekahi ili keokeo i kekahi no ka haule ana o na moho Repubalika, a ma kekahi hoi ka ikaika o na Hawaii ma ka lakou mau mea i manao ai. Penei ka manao o ka nupena Hilo Herald:
Aole he mea ano nui e kamailio ai no ka hopena o ke koho balota. He mea maopopo loa o kekahi mau moho Repubalika na ka poe no oia aoao i oki ae i ko lakou mau puu. Ina i koho na ili keokeo i ka lakou mau moho i waeia ai e ka Aha Wae Moho Repubalika i na he hopena okoa ka mea i puka mai. He mea hiki loa ke noho iho iloko o na Keena a i iho mai loaa mai no he hopena ano okoa ae: o ka hua nae i loaa mai he okoa a o ka poe i manao ai ma kekahi ano okoa ae (ka lanakila ana o na Repubalika) o ka hana pono wale no oia ka lawe ana mai i ka hopena i ikeia iho ia. He hana maikai na ka lehulehu holookoa e kakoo a e haawi i na kokua ana i ke Aupuni Kalana no kona holomua mamua o ka huki ana iho ilalo. No ka pono o kela ame keia he mea maikai e nee aku na hana imua me ka holopono a he mea pono hoi na ka lehulehu e kokua pu aku ia mea a hiki i ka hopena. I keia kau ae e hiki mai ana malia paha o hiki i na Repubalika ke hana i kekahi mau mea e pono ai ka Aoao Repubalika. He mea kamahao loa ina e hiki ole ana ke hoomaikai ae i ke kulana oia aoao no ka maikai ae.- Hilo Herald.
O Ka haule ana o ka Aoao Repubalika na ia aoao no i kono aku mamuii o ka hoolohe ole ana o ka Aha Wae Moho oia aoao i ka mana o ka lehulehu oiai e noho ana ia Aha. Ua hoike akea ia ae no manao uluku o ka lehulehu no umi a oi makahiki a oia mau manao he ku-e wale no i na mana e noho la ma Honolulu. No na makahiki he nui he mea hauoli no na makaainana o Hilo nei ka hoohalahala ana i ka poe e noho nei i keia manawa. Ua i ae lakou ina e loaa ana ia makou ka manawa kupono e koho ai e hoohaahaa no makou i ka poe e kakoo nei a e kakoo aku ana i ka mana e noho la ma Honolulu. O ka waihoia ana ame ka waeia ana o L. A. Anaru i moho oia ke kono no ka wawahi ana i ka balota Repubalika. Aole waie oia aka mamuli no kekahi o ko Anaru pili ana ma na hana kalaiaina ame kana mau hana iloko o kona manawa e noho oihana ana no kekahi mau makahiki. Na ka hapanui e noho mana ana iloko o ke kau awe moho i pepehi iho ia aoao mamuli wale no o keia moho hookahi, me ka nana ole ae he mau wawae kepau ko keia moho a he nui hoi na moho kupono no ia wahi. Aohe i manaoiokeia poe (lala o ka Aha Wae Moho) he poe e ae no kekahi nana e ku-e aku i ka lakou hana manuli o ka makee i ke kulana o ka aoao kalaiaina. O ke alahele i heleia e ka aoao Repubalika he moowini. Ina paha i komo o Peter Lee, W. A. Todd ame A. B. Lindsay ma ka paa balota aole anei ia he mea e ikaika ai ia aoao?- Hilo Tribune.
KA HOPENA MA MAUI.
O ka hopena i ikeia ma ke koho balota Kalana o Maui me keia pule, i puka haaheo ai ka paa balota Home Rula a komo aku la lakou ma na oihana oia kekahi mea nui kupilikii loa no ka pono o Maui. Aohe i loaa mai ka Ahaolelo Home Rula mai ke Aupuni Kalana, a na ke Kau Ahaolelo Repubalika i hala i hooko mai ia makemake. No ia mea ua hooikaika ka News na ka aoao nana i hana ia hana e hookumu i ke Aupuni Kalana, eia nae, he okoa ka manao o ka hapanui o ka poe i kupono i ke koho balota. Oiai no nae o ka poe i puka aku ia aole ia he @@@ maikai loa e kupono ai ke koho ana aku, eia nae ua kohoia aku ia no a he mea pono e hoike ae lakou i ko lakou kupono no na oihana. Ua makaukau ka News no ka haawi ana aku i na manao alakai no lakou ke koho lakou peia e hana ai e like me ka loihi o ko lakou hoike ana ae i ka lakou mau hana pono, a ua makaukau no hoi no ka hoonee ana aku ia lakou imua, ina e hapapu ana ka lakou mau hana no ka pono- Maui News.
HOOLAHA HUI I HOOHUILA.
Ke hoikeia aku nei o ka poe no lakou na inoa malalo iho nei ua kukulu ae nei lakou i kekahi hui no ka lawelawe ana ma ka oihana Kalepa Humuhumu Lole, Kalepa Waiwai a poe Kuai Lole ame na Waiwai like ole ma Honolulu a e ikeia ua hui ia ma ka inoa o “C. K. CHOW AND COMPANY.”
Hanaia ma keia la 7 o Novemaba, 1903.
Inoa o na Laia. Kahinoho.
C. K. CHOW o Honolulu.
LEONG KONG, o Honolulu.
CHUN KAM MOON, o Honolulu.
CHANG KAN CHUN, o Honolulu.
WAT GING, o Honolulu.
LEONG PUN, o Honolulu.
CHANG QUAI, Hongkong, Kina.
JEAR JOCK KAI, o Hongkong, Kina.
2989 Nov. 13, 20, 27.
HOOLAHA PALENA AINA.
Ua hoopanee ia ka noho ana o ke Komisina Palena Aina, i hoolaha mua ia no Hilo, no ka la 7 o Novemaba, a hiki i ka la 14, a o na hooponopono Palena aina o Kohala i hoolaha mua ia no ka la 14, o Novemaba, ua hoopanee ia a hiki i ka la 21 o Novemaba.
F. S. LYMAN.
Komisina Palena Aina, Mokupuni o Hawaii.
Oakland. Cal., Oct. 16, 1903.
2988 Nov. 6, 13, 20.
I KA WA E HIKI PONO OLE AI IA OE K@ HIAMOE no ke kunu o ka lawe ana i ka laau kunu CHAMBERLAIN’S COUGH REMEDY, ka mea nana e hoopau i ka maneo o ka puu oia ka hiki ia oe ke hiamoe maikai. He hala ole kona mana hoola a he hakalia ole no hoi. He kualia keia laau kunu e Beson, Smith & Co., Ltd., ka Arena Kuai Kukaa.
HOOLAHA HOOKO MORAKI.
HOOLAHA MANAO PANIKU MORAKI A KUAI A KA MEA MALAMA MORAKI.
W. C. ACHI.
I ka Poe apau e pili ana i keia:
Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha ma o ka pono o ka mana kuai i hanaia iloko o kekahi moraki i hanaia i ka la 2 o Ianuari, A. D. 1900, he moraki hoi i hana a hookoia e W. C. Achi o Honolulu, Mokupuni o Oahu. Teritori o Hawaii, ia W. R. Castle, Kahu, no Honolulu, o ka Mokupni ame ke Teritori i olelo mua ia ae nei, he moraki hoi i kakau kope ia iloko o ke Keena Hoona Aina o ke Aupuni ma ka Buke helu 204, aoao 108 ame 109, a o ua moraki nei i oleloia ua hawaiia no ka malama ia Mrs. Mary J. Montano, ma kekahi palapala i hanaia i ka la 26 o Iulai, A. D. 1903, ma keia ke haawi aku nei ka Mea Malama Moraki o ka moraki i oleloia, oia o Mrs. Mary J. Montano i ka hoolaha e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i hoikeia iloko o ua moraki nei, e olelo ana: o ka uku ole ia o ka ukupanee ame ke kumupaa o kekahi nota aie o ka Mea Paa Moraki i hookoia ia W. R. Castle i oleloia, Kahu, no ka huina o $6,000.00 i hoopaaia ma ka moraki i olelo a ae nei.
Ke haawi hou ia aku nei no hoi ka hoolaha o na aina pakahi apau, na hale noho, ame na pono apau mai ka waiwai paa a ka waiwai lewa, na holoholona, ame na waiwai lewa i hoakaka a hoopaaia iloko o ka moraki i oleloia e kualia aku ana ma ke kudala akea e W. E. Fisher, ka Mea Kuai Kudala, ma Manoa, ke kahua uwi waiu e ku nei i keia manawa i ikeia Kapahulu Dairy (Wahi hana waiu) e pili kokok @a me ka aina o Rhodes, ka mea malama kihapai o Honolulu, i olelo mua ia ae nei, ma ka Poaono, ka la 5 o Dekemaba, A. D. 1903, ma ka hora 12 awakea o ka @a i oleloia.
O ka waiwai i hoopaaia iloko o ua moraki nei i oleloia a i manapia e kua@ia aku e like me ia i hoakaka@a ae nei oia keia malalo iho:
He hoolimalima mai a John Kidwell ia Sam Hop Sing Co., i hanaia i ka la 1 o Aperila, 1897, a i kakau kopeia iloko o ka Buke helu 169, aoao 121:
He hoolimalima mai a John E. Keama ia Toy Woon e lawelawe oihana Kalepa ana malalo o ka inoa hui o Wing Sing, i hanaia ma ka la 18 o Maraki, 1892, a i kakau kopeia iloko o ka Buke helu 140, aoao 161:
He hoolimalima mai a A. S. Cleghorn ia Lang Hop & Co., i hanaia i ka la 28 o Iulai, 1892, a i kakau kopeia iloko o ka Buke aoao.
He hoolimalima mai a Emma M. Davidson ia Leong Hop, i hanaia i ka la 21 o Iune, 1893, a i kakau kopeia iloko o ka buke helu 144 aoao 74:
O na hoolimalima apau i hoikeia ae nei maluna ua hooliloia i ka Mea Moraki Mai ma kekahi Palapala Kuai a Yee Wo Hung Co., i hanaia ma ka la 11 o Sepatemaba, 1899, a i kakau kopeia iloko o ka buke helu 193, aoao 347:
He hoolimalima mai na Kahu Waiwai mai o ka waiwai o Bernice P. Bishop i ka Mea Moraki mai i oleloia, he palapala hoolimalima i hanaia i ka la 8 o Sepatemaba, 1898, a i kakau kopeia iloko o ka buke helu 184, aoao 343:
He hoolimalima mai a Emma M Nakuina mai i ka Mea Moraki Mai i olelo ia i hanaia i ka la 28 o Aperila, 1899, a i kakau kopeia iloko o ka buke helu 185, aoao 498; pau pu me na pa hale apau i haawiia:
150 pipi-wahine, oi iki a emi mai:
40 pipi-keiki, oi iki a emi mai:
3 pipi-bulu:
10 pipi-kane, oi iki a emi mai:
3 hoki:
5 lio:
3 kaa-kikane:
1 kaa-waiu:
1 kaa huila-lua:
2 paa ili kaa-lio palau:
2 paa ili kaa-lio pakahi:
Hookahi hale papaa:
1 Mahu-enekini:
Na waiwai lewa e a ae apau o ka Mea Moraki Mai i pili aku i keia Kapahulu Dairy (Kapahulu Hale Hana Waiu) pau pu me na waiwai apau i hoopiliia a i pakuiia i ka Hale Hana Waiu i oleloia ae nei.
Kuike a ma ke dala gula Amerika ka makemake, a ma ka aoao o ka mea kuai mai na lilo palapala kuai apau.
No na mea aku i koe e hiki no ke loaa aku mai a Frank Andrade aku, a i ole mai a J. Alfred Magoon aku, na loio ka Mea Malama Moraki o ka Moraki i oleloia, a i ole ia W. E. Fisher, ka Mea Kuai Kudala, ma ke Alanui Kalepa.
MRS. MARY J. MONTANO,
Mea Malama Moraki o ka Mea Paa Moraki.
Hanaia ma Honolulu, Novemaba 7, A. D. 1903.
2989 Nov. 13, 20, 27- Dec. 4.
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI O AKAMU (PAKE.)
Mamuli o ka hookohuia ana o ka mea nona ka inoa malalo iho he Lunahooponopono i ka Waiwai o Akamu (Pake), o Wawaia, Molokai. I make kauoha ole, nolaila ma keia ke ha’lia aku nei ka lono, o ka poe apau he mau koi ka lakou e waiho mai ia mea ma ko’u wahi noho ma Mapulehu, Molokai, mamua o ka pau ana o na mahina eono, o hoole loa ia auanei.
A o ka poe i aie i ka mea i make, ma keia ke kauoha ia aku nei lakou e hookaa koke mai ano i ka mea nona ka inoa malalo ma ko’u wahi noho ma Mapulehu, Molokai.
Kakauinoaia ma Mapulehu, Molokai, Sepatemaba 1, 1903.
J. H. MAHOE.
Lunahooponopono Waiwai.
2988 Nov. 6, 13, 20.
OLELO HOOLAHA.
Ua hookohu ponoia mai ka mea nona ka inoa malalo iho e ka Lunakanawai Jacob Hardy i Lunahooponopono Waiwai no ka Waiwai o James U. Unauna i make.
Nolaila ke koila aku nei ka poe apau i kuleana i ka waiwai o James U. Unauna i make e hoike koke mai i ko lakou mau bila me na hooia kupono iloko o na malma eono mai keia ia aku no. A o ka poe apau i aie mai i ka mea i make e hookaa koke mai ma ko’u lima.
R. K. AINAIKE.
Lunahooponopono Waiwai o ka Waiwai o James U. Unauna i make.
Koloa, Kauai. Oct. 10, A. D. 1903.
2985 Oct. 14, 23, 30- Nov. 6, 13
HOOLAHA KUMAU
LEWERS & COOKE
LUI A ME KUKE, Kaupalenaia
Na Mea Hookomo mai a Kuai aku i na
LAKO HANA HALE
O Keia ame Kena A@@
Malaila e loaa ai na mea m@@@ @@@
NA PAPA N.W., NA PAPA HOLE, PILI HALE, NA PUKA, NA OLEPELEPE AME NA PONO PUKA ANIANI, NA KUI, AME NA MEA PILI @ KA OIHAHA KAMANA, NA PONO PENA.
NA PENA LIKE OLE AME NA HULU PENA, NA ANIANI, NA PEPA HALE, PALE PUKA ANIANI, MOENA, ETC.
O na kauoha pono hale apau loa @ hiki mai ana ia makou e hooko koke ia no me ka eleu ame na KUMUKUAI HAAHAA LOA.
LEWERS & COOKE
Hui Alahao ame Ainao Oahu
MANAWA HOLO
Mei 1, 1903.
MAI HONOLULU AKU
No Waianae, Waialua, Kahuku ame na wahi hoolulu ma ke alahao -
*9:15 a. m., *3: 30 p. m.
No Pearl City, Ewa Mill, ame na wahi hoolulu ma ke alahao
*7:30 a. m., *9:15 a. m., *11:05 a. m., *8:15 p. m.,
*3:20 p. m., *4:15 p. m., *5:15 p. m., *9:30 p. m., *11:15 p. m.
MAI WAHO MAI.
Ku i Honolulu mai Kahuku, Waialua, ame Waianae mai *8:36 a. m., *5:31 p. m.
Ku i Honolulu mai Ewa Mill ame Pearl City mai *6:50 a. m., *7:46 a. m.,
*8:36 a. m., *10:33 a. m., * 2:05 p. m., *4:31 p. m. *5:31 p. m. *7:49 p. m.
*@5:31 p. m., *7:40 p. m.,
*Keia ame keia la.
@Sabati wale no.
@Koe ke Sabati.
G. P. DENISON.
Lunahoohana,
F. C. SMITH.
G. P. & T. A.
Kakela me Kuke
[KAUPALENAIA ]
P oe Kalepa ma ke Komisina
:: A HE ::
POE LAWELAWE KOPAA
Poe Agena no na Wahiko Lehulehu.
KAUKA T. MITAMURA
. . .
Alanui Kukui Ololi Helu @8, Honolulu Na Hora Hana:
Hora 8 a 10 kakahiaka; hora 1 a 3 ame hora 6 a. m. 8:00 p. m. Sabati: Hora @ a 8 p. m.
Telepone Blue 2366 P. O. Box 842.
Ina He Makemake
-KOU I KA-
Lauoho Maikai
E HELUHELU I KEIA.
Malia paha ke pau nei kou lauoho ka helelei, a koe kakaikahi. E kau i ka laau mamua o ka pau loa ana i ka helelei, e hana i laau e ulu hou ai. O ka laau
“Laau Hooulu Lauoho a Ayers”
ka mea e ulu hou ai. He nani ka lauoho ke ulu mai, a he nui hoi.
Ina he nawaii ka ulu ana o kou lauoho, o ka
“Laau Hooulu Lauoho a Ayers”
ka mea e manoanoa ai ka ulu ana, a ke loaa i keia laau pau loa ka helelei ana. I na he piha kou poo ke Kepia, o ka
“Laau Hooulu Lauoho a Ayers”
ka laau e pau ai a maemae kou poo. Ke loaa i keia laau e hoi hou ana ka ulu ana o kou lauoho a like me ko kou wa bebe.
Hoomakaukau ia e Kauka J. C. Ayer & Company, Lowell, Mass., U. S. A.
E loaa no keia mau Huaale ma ka Hale Kuai Laau o Hollister, alanui Papu.