Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 49, 4 December 1903 — KAUNA WAHINE O KE KULANAKAUHALE O TAREVIS. KE ALOHA I KA MAKA PAHIKAUA. [ARTICLE]

KAUNA WAHINE O KE KULANAKAUHALE O TAREVIS.

KE ALOHA I KA MAKA PAHIKAUA.

I 1 MOKUNA V. # NA KE ALOHA I WAELE AE I KE ALA. "Ua ninau pono mai oia ia liikia i ko'u ano ame ko'u wahi e noho nei a no hea la ka waapa, a ina paha ua loho mahu'i iki kokahi poe no keia holoholo waapa. Ua ha'i uiai nei no nae o Hilda ua olelo mai ke Kaunawahiiie iaia ina aole he mea keakea, alaila, i ka po o ka ia apopo e heie ai i ka hoioholo waapa. E ike no nae ke Kaunawahiue i ka Akihihopa. "I ka Akibihojm!" i auwe ae ai ka Emepera me ka nui o ka. kulanakauhale o Terevig. Aia no o Rodolofo ke ike la ua hele loa paahao anei oia 1 keia inanawa?" 'i'a olelo mai o Hilda ia'u ua makemake oia e ae ponoia mai k* na holoholo waai>ti ana." "Aole he pono iki 0 keia. He hana keia e hoike mai ana e hele aua oia me na kiai ame na koa paha e hiki ole ai ia kaua ke Uui pu aku ma keia holoholo. Healm no hoi kou mea i hooikaika ole aku ">-i ia Hilda e hele mai laua me ka ukali ole ia e keia poe?'* ■ "Ua kamailio aku nei no wau pela a e hoike mai apa oia 1 xia mea apau i ka po o ka la apopo." "Alaila he lioopanee hou Aohe iho la o'u niakemake i ke komo huikau raai 0 ka Akihihopa iloko o keia hana, aka, e alo kaua i keia mau mea apau. Alaila e hui hou kaua i ka po o ka la apopo a ke aloha ahiahi no kou. E hiki mai ana wau iauei ma keia ma« nawa ? a i ole mannia iki ilio." I ke koln o ka iw> i hoomaka ai kekahi hana ano e iloko o ke kulanakauhale o Terevis. Aia 110 o Dodolofo ke ike la ua hele loa aku keia keehina mawaho o ke kahua mau o koua kulana, malia paha» he mea ia e hookahuli ai iaia a lilo kona nohona pot> i mea ole, ua ike pu no hoi oia o keia haua ana e liana nei me ka ike ole o kona lioaloha ka Karona aole ia i ku i ka niakemake o ka Barona ke h»he K>ia ? aka, ua kapae ae oia i keia mau mea a nana ole ae nona Iho namuli'o ka lilo loa o koua hooiuanao ihaluua o ka wahine opio ana i lelia ai kona maka 110 hookahi manawa wale no. 0 ka mauao nui a ka Bavona i upu nui ai no ka Emei>era opio oia kona Hlo i kanaka nui iioko o ka noho poo aupuni ana aole wale 'oia, aka, o kona noho mana niaiuna o kona mau laio iho e laA ka Akihihopa o ke kulanakauhale o Terevis, aka i ka naua iho me he !a e poho ana ka manaolana. Oiai he iw T akalua*kumamawalu wale no ona mau makahiki aole nae he kuha'u iho ka noonoo 110 ka nee ana imua a halawai kamailio pu a noho hoi ma ka aoao o ka waliine opio Aole no he mea h'ou a Konorado e ha'i aku ai i ka Eiuepera, k<n? wale no o ka hoololie i ke kauoha, a hakalia 110 a pane o Kodolofo o ka holo aku la no ia o ua kanaka malama lnile nei o ka fimliwai no kahi e liui inau ai me kana ipo. laia i'hala aku ai aia ka Emepera ke holoholo la me ke kuaki nui me he la lie manawa loihi ia o kana holoholo ana malaila, eia nae, ua lioopuiwaia oia i ke kamumu ana mai o ka nwapo i ka waa. "Aole i loaa aku nei .o Ililda ia'u/ ? wah| a Konorado. fi Aole i loaa? >Jo keaha kon mea o ke kali ole aku nei? Fa maiiao wau ua lohi loa wau.i ka'u iho ana inai nei, ke kumu o ko'u hoomaopopo ana aia ia ke kali la ia oe, eia ka aole. E pono oe e hoi hou malia aia oia ilaila i keia mapawa." Ia Konor{tdo i eu ae ai e hele aia hoi ua lohe aku la na kanaka i ke kikeke ma ka ipnka, a ua lilo ia i mea hoopuiwa ia laua,—o ka hiki mua o ka manao i loaa i ka Euiepera oia kona hoaloha Barona, a oia manao hookahi 110 ka i loaa aku ia Konorrtdo ke kumu 0 ke kau 0 ka weli maluna oua, 110 kona Haku. Aole i liuliu loa ua kikeke hou ia mai la no ka lua 0 ka manawa* "Aole anei e loaa kekahi wahi kupono nou e kiei ai iwaho oiai « he inalamaiama loa ka mahina i keia po ke mānao uei wau aole e nele kou ike aku.*' "Ae, aia 110 he wahi kupono, aia i kela pukaolepelepe." "Alaila e nehe malie aku oe,e kiei aku." Alaila ua ku ae la o a nihi hele aku la me ke kiei ana aku ma ke olepelepe, a lioopuka liikilele ae la e hoike mai una aia he mea hou maikai. ,4 0 ke Kaunawahine Tekala ka." " MOKUKA VI. ā _ LIKE OLE KA HAKAI ME ICE KAHU. 1 ka manawa i haalele iho ai o Hilda i k« Kaunawahine l\»kala oiai iloko o ka lumimoe o ke kaunawahine t ua hele aku la ke Kanuawahine ma ka pukaaniani a uoonoo ilio la i na m«»a e hana akti al. <> ka holoholo waapa po mahina kekahi o na kumuhana o ka noonoo ana ana, aka o ka oi iwaena 0 ka hapanui. oia no ka manao 1 hoikeia mai iaiā mahojie iho o ka heie ana iwaho ma kela huakai liwkeike a ka Akihihopa, oia kona hoomakaukau iaia iho no ka mare aku i ke Kauna Bitarika e Hke me ka makeinake o ka Akihihopa, ka ,Makua Hanai o ka wahine opio. keia mea ua like ole loa kona noonoo, a i kela anie keia manawa ana e noonoo ae ai i ke Kauna Bitarika ua kau e mai la kona lia o ka maka'u, no ka niea he nui na lono inoino i loheia r.ona, a 0 kekahi, oia no kona |>epehi ana i kana wahine i»onoi. Ma ka mea io aole i komo ke aloha o keia walune opio no ua Kauna Bitarika huiia me na ano maikai ole o ke Kanna ua Hlo loa ia i inea ano nui nona e nune ai no ke ake ana e hookaawale iaia [ mai keia kanaka ana i makeiuake ole ai a i aloha ole ai. * >iamuli o keia mau mea, aia h<»i, ua hoihoiia aku la ka !ioon«H> o I na n*i nei e noho maialo o ka malu o kona makuakaue lianauna, ke ■ Kauna llenerika Paele, ke kaikunaue o kima uiakuahine, e {>akele at | t>ia mai keia hoaio aiia e luKiman» iaia i ke kauaka ana i aloha ole ai- \ l'a maopopo no iaia aoie e hiki iaia ke hele nona iho me ka lohe I ole o ka Makuahanai, a ua maopo|>o no lala aole e aeia mai oia 110 *« : hele ana i kahi o ke Kauna Hein»ribt Paeh\ a mahoj>e o ka »«<«»0« ? a«Hi ua hooholo iho la oia e hele maoli ho Iniua o ka Makuahanai «? [ nr»i aku ai e hoopau i keia mau hoolala, a me ia ano manao ua ku ae ' la oia no ka hook»> ana. j O ka Akibiho|m Anola vona aia oia maluna o kona l m»ho o ka oihana kahi i noho ai, he noho e hiki ole al ke hoike ae i l ka iike oie me ka noho kalaunu o ke aupuni moi, a o ke kua o aa I nohoalii nd o ka Akihihopa ua kiekie ae ia maluna o ke poe © ke kanaka a maluna o na kua kiekie nei ka hoailona o ka oiha»a kaa ma kekahi aoao ke knalm e a a aaa na ihoiho kukiai, n it.mnua i»ono o ke alo aiii o ka Akibiho|ia e kukn kek»hi maa S koa nunni eloa i iako me na mea kaua—o ka ihe aine aa pahikaua e Vu makaakao ana no ka oihana kukiai, a ma ke kikiaa palta o ka ipuka e hemo loa aku ai iwaiio e ku makaukau ana kekahi kanaka iaa ke kulana elele. a w& ka aoao akau o ua Akibihoj» la e ao&o ana kekahi moneka ma ke pakaukau ma ke ano he kakaaoleW mka ASa*oia malaila e kakao al 1 aa olelo a AWbihopa # a *** ** leo ano kalkoi a lea halula kaaliaa ola e »aae al e e ka elele. a o ka im*a e paa aaa «*a ka paiapala nia ke *** Ita elele ka hooko ana i na kauoha ma ka olhaaa kahaaa a m* ka oihaaa aupuni kekahi . *ti • «.11. i Aolelliulio «a komomai ***«£*<> **i ka nmkemake o ke Kaunawahiae TekaU e ike W* — 1

*E ae akn iaia e komo mai," wabi a ka A.kibibopaiAlaila loheia ak« la ka nehe palam-he ana uiai o kekahi mea uie ke knmmnu ole a kukuli ana imua o ka Akibibopa, a mamua o ka pane leo ana o ka mea e kukali ana ua pane aku la ka Maknalkaiiai. ki lna i hele mal nei oe e kako!i. alaiia e hele oe uia ke kuahu e kukuli ai. aole imua o'u. a ke pule oe e noi aku e haawi mai 1 naau haahaa nou. wahine opio, oe i iuu inau aiua apau ioa, ae ae mai i ka'u noi.e hoihoi ia T u 1 kahi ona wilikma, i kai/i nae au e makemake ai.*"No*u kou mau aina apau e Hke me kou hlo ana na n, a e aku no wan e like me ko'u manao me ka niuau ole ia niai, wahi a ka Makuahanai. . ' . . . . , ■ "E kuu Haku. i ka manawa a kuu makuakane 1 haajii mai ai ia oe ike kuHmna makuahanai ua—r wahi hou aka wahme OP 1 *»- "Ke paa nei au i ko'u kuleana makuahanai noii aole ma ka oieio a kou makuakane aka maialo o na kanawai konohiki, i kuhke loa ai liei me ka inakemake o ko makuakane, ana hoi 1 makemake ai i kana ki«ikamahine e liaua J>ela. v -la makemake *au e hahai i kona mau haua ? ua makemake no hoi au e haawi aku i kuu mau aina i loaa mai ia'u mai laia mai nou, a ua makemake no hoi au e haawi i ko'p mau kokua no ka Luakiui Makiiahine.** , , . , , , . n 4, E haawi ana oe i kau mau hana kokua malalo oka u kauoha. E hoi oe 110 kou himi iho a mai hele hou mai imna o'u a 1 ka nianawa o hoopau ai oe i ka ino o kou uhane ame ke ano hookuh. 4 E kuu Hakuhanai. e oiuolu e hoolohe mai ia'u. ? "l'a lawa aua nui ka manawa a'u i lohe ai," wahi aka Akibihona i pane ae ai me ka leo ikaika a koikoi no hoi. ' 4 E kakau aku wahi ana i pane aku ai i kana kakauolelo/ J ike Kauna Bitanka. fc. hooimikaukau oia iaia iho no ka mare ana me ke Kaunawahine iekaia iloko oka Luakiui, elua la mai keia manawa aku—oia ka FoaUina i ke awakt-a. v l'a ku ae ia ke Kauuawahine iluna me ka piha haikea o koua helehelena, i kona lohe ana i keia kauoha a kona makualianau ' E kuu Haku." wahi a ke Kaunawahine i pane aku ai me ka piha hnhu, "e pakui aku oe mahope o kela mau olelo āu.—me ka hoike pu mai o ua Kauna Bitarika la i na komu o ka make<ami o kana wahine niaie mua, i hiki ai ia oe ke noonoo nou iho ina pana ua kupono iaia ke noho pu me ka wahiiie elua." '•E wniho i kehi ninau a mahope o ko olua mare ana, a uana e hoike mai ia oe." wahi hou aka Makuahanai. "E ka walnne e hoi koke aku o<- iloko o kou lumi" ilo ka inea, aole lie nui o ka manawa e lioomakaukau ai no olua. . "E kuu Unku, e nana pono oe i kau mea e hana nei, wani aKe Kauuawahine Tekala. 4 'lve kukulu nei oe i kau ano hana maluna o keia kanawai. a no'u iho, e kukulu aku ana wau i ko'u kuleana no u ih. inaluna o ia kahua hookahi. v v . k 'E hoouna oe i keia kauolm a*u ia Kauna Bitanka/ A\ahi aka Akihihopa i pane aku ai i ke kakauolelo. 4 *E kuu Haku," wahi liou ake Kaunawahine, <4 E hoopn ana wau i keia mea iinua o ka Pope a imua o ka Emepera.' i4 E liaiia aku pela. E mare mua ia nae olua, a mahope hool>onopono aku kena ninau ke noho mai *ta aha/ wahi a ka Makuahanai. "Ano, eka wahine opio, ua pau keia niau kukai olelo ana a e hoi oe i kou lumi." I kela ahiahi a i kela po aole i hiamoe pono ke Kaunawahine no ka nui o ka nalu ana iloko o kona noonoo, a i ke kakahiakanui okoa no ua liele aku la oia i ke kuahu no ka pule aua e like me ka mea i maa iaia, a ia manawa i hoomaopopo ai oia i ka oiaio o ke kauoiia a kona Makuahanai, a ia manawa no ua hooholo koke iho la oia e holo ma-lu, a no ka ike ana i ka Pope ame ka Emepei a ka pahu hopu. la kakahiaka, aia na kanaka ke hoomakaukau la no na hoo\yehiwehi no ka Luakini no ka manawa e mare ai o ke Kaunawahine Tekala aine ke Kauna Bitarika. Me he la ika nana aku he hoohiwahiwa keia e hoailona mua mai ana i ka noho hauoli aku o mi inea no laua ka la, aka, iloko o ka puuwai o ka wahine opio he ao hakumakuma ke hekau aiui maluna ona a maniua o kona alahele lionua. Mahope o ke kuka ana me kona wahine lawelawe Hilda, oiai ua hilinai nui oia iaia aole e puka kekahi mea hu-na mai iaia aku, a inahope o ka pau ana o ke komo lole ana o ka wahine lawelawe ī ka aahu o kona Hakuwahiue, «a lilo ko Hilda kulana ia manawa he mea hooliauoli ia laua a elua, oiai, i ka nana ana ia laua he hiki ole ke hoike ae i ko laua like ole. "Me keia ano oe e hele ai, me ka übi paa no nae ī kou helehelena me ka uhi i ole e ikeia mai, alaila aole e loaa ia oe kekahi ke'ake'a ia'mai, ,J wahi aka Hakuwahine. "E makaala loa uae oe i Ikeia poe ekolu, ka Akihihopa, ke Kanna Bitarika ame ke Kakauolelo Moneka* Ake hala ia mau ke'akea a puka p6no, e hooikaika aku oe ia Ivonorado e hoe mai i ka waapa me oe, e hui mai olua me a u ma ka lanai ka'e 'inuliwai." . 44 A pehea ke kanaka a Konorado i hoike mai ai e lawe ī hoa hoe nona," walii a ka ninau a ka wahine lawelawe. 4 *lua aole oia kekalii i kahi e loaa aki* ai o Konorado ia oe, mai kali olua iaia aka, e hoe koke mai, a ina aia oia malaila, ua hiki no oia ke kau pu mai. E hele, mai hoohakalia. He po maikai keia ake puka mai nei ka mahina." 4( Aka, kaua e hiki ai ke hoi mai?" i niliau hou aku ai o Hilda i kona llakuwahine. "11 e inea hiki wale no ia ke hooponopono, a aia a hui hou kaua iluna o ka waapa, ua kaua ia e hooliolo." Alaila haalele ilio la o Hilda i kona Hakuwahine, a me ka hooikaika ana me ke akahele ua puka malaelae io aku la no oia ame ia ano no, ua hiki aku la oia i ka halenoho o ka Bai*ona Sigifarai i ke ka'e muliwai, kahi ana i kikeke ai he elua manawa. * MOKUKA VII. v . MAHUKA KE KAUNAWAHINE. "O ke Kaunawahine Tekala keia,-' wahi a Konorado i hooho ae ai oiai oia e ku ana ma ka pukaaniani. "Alaila, e welie koke ae oe i ka puka a mai hoohakalia i ka wehe ana nona," wahi a ka Emepera i pane aku ai me he kauoha la, a emoole ua hemo ae la ka puka a komo no hoi ka wahine. "O, e Konorado ? " i hawanawana aku ai ka wahine malihini ia Konorado, <4 me kona wehe pu ana ae i kona uh\-maka, a noho mumule hou iho la we ka paue leo hou ole. l4 Auwe, o Hilda ka," wahi a Konorado i hooho ae ai i ka Eme> pera. u £feaha kau īnea i hoohalike mai nei ia oe e like me ke Kuunawahine e Hilda?" •'O kona makemake ia aua hanaia mai nei pela. E lawe koke ana oe iau maluna o ka waapa a hui aku me ia ma ka lanai i ke ka'e muliwai." * I ka manawa pokole loa ua lana aku la ka waapa iwaho o ka muliwai, o na kan&ka opio ame ka wahine malihini. "Ka, aole kela he kanaka ike i ka hoe waapa?" wahi a Hilda i h'awanawana aku «i me ke kaohi pu ana mai ia Kononulo. "Owai/ ? % 'Hamau," .wahi a Konorado, e hilinai mai oe na'u e hooponopono ia mea." Alaila hoomaka aku la ka waapa e holo palanehe maluna o ka ill wai o ka muliwai o Mo«e-!e a maloko o ke aka pooUnli o ke kumupali, a mamuli o ka ikaika hoe o na kanaka opio na ku aku la ka waapa ma kahi i makemakeia, eia nae, aole he ikeia aku o ke Kaunawahine. Mailoko mai oka pouli mahope iho oka hamama ana mai o kekahi puka i oili mai ai kekahi mea pohukuhuku kino kanaka, a ma ka leo i maopoj»o al i ka poe o luna o ka waapa o ke Kauuawahine ia inamuli o ke kahea ana mai i ka inoa o kana wahine-ukali Hilda. Ua panai leo $kn no k& wahine-ukali, &me ka eleu no hoi ka Emepera i ae ai a lalau aku la ika Hma oka wahine opio nana I hookomo uwila &ku iloko ona. a i ka lele ana iho o ua Kaunawahine la iluna o ka waapa aole oia i hoomaopopo r ke kanaka nana i kokaa iaia no ke kau ana iluna o ka waapa, eia nae, no ke kanaka opio ua punla ae ia oia i ka mana uwila mamuli o ka pa ana mai la o Jtela mau Uma palupalu o ka u'i nohea. r (Aole I pau.)