Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 8, 19 February 1904 — Page 3

Page PDF (1.60 MB)

This text was transcribed by:  Joan Yamada
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, FEBERUARI 19, 1904.

 

KAUNAWAHINE

O Ke Kulanakauhale O Tarevis.

Ke Aloha I Ka Maka Pahikaua.

 

Mokuna XIV.

 

Hookipa Me Ka Makona.

 

                “E haawi kauoha aku i keia poe ekolu,” wahi a ua Kauna Paele nei i hoomau aku ai, “e hoike aku i ka poe mahi o kakou nei i hoolako mai ia Turona nei me ka ai a i ka la apopo e ukuia aku ai lakou, a o ka poe e hoolohe ole mai ana i keia mau kauoha, alaila, i ka la apopo wau e uku ai i ka ka poe i hoouna mai i ka lakou, e huli pono aku ai au ia lakou a ke loaa ia’u ia poe hooko kauoha ole e lawe ia mai no e a’u ka lakou mau waiwai me ka uku ole. E hoopaanaau oe i keia mau mea apau me ka ha’i pololei aku i keia poe ekolu a e akahele loa o pahemo aku kekahi olelo mai i a oe aku no ka hiki mai o ka Akibihopa i o kakou nei.”

            “E kuu Haku,” wahi hou a ke kapena i hooku’iku’i aku ai, “ke aniahi aku nei a aole e emo poeleele, aole anei e------------.”

            “E Setinameta,” i kahamaha aku ai ke Kauna, “o ka’u i kauoha ai eia ka’u i hooholo ai e hookoia a i keia manawa no, a ina he hookuaku’i kau hana e li koke ia no oe, aka, o ke kauoha ke waihoia aku i kela poe ekolu a iluna lakou o na lio e noho ai i keia po holookoa no ka hooko ana a ke hala ke kakahiaka o ka la apopo me ka hookomo ole ia mai o kekahi mea ai, a oiai na’u maoli no e nana ia hana a ike ai au i ka hooko ole ia alaila e lilo ke ola o kekahi e pono ai.”

            Na keia mau olelo a ke Kauna Paele i koi ikaika aku i ke kapena, a ku koke ae la oia iluna a hele aku la no ka hooko ana me na maka pupuku no nae a i ka hala ana aku o ke kapena ua huli ae la ua Kanna nei e kamailio ia Rodolofo, oia no ka manawa a ka panapua i pane mai ai:

            “E kuu Haku, ua hauoli loa au i ka hele hou ana mai imua o koa alo a hooko i kau mau kauoha, a ke kali aku nei keia o ka hookuuia mai, no ka mea, ia’u i haalele aku nei i ka’u papaaina, aia no ke ku la ke ie-waina ame na mea ai, a nolaila, e kuu Haku ke-----.”

            “O ma ka inoa o ka mea i pololi,” i uwa ae ai ua Kauna Henerika nei, “e hele io aku oe.” Alaila huli ae la oia a pane aku la i ka Emepera.

            “Ke manao nei au o oe kekahi i pololi e like me ko wahi koa iki aka alia nae kau papaaina a pau ka kaua kuka ana.”

            “Aole no o’u nana nui no ka mea ai i keia manawa mamua o ka loaa mai o ko’u wahi e moe hooluolu ai. He makemake nui ko’u e hoomaha i loaa iki ia’u ka maha mamua o ka hiki ana mai o ka la apopo no ka makou huakai no Palanipoka.”

            “Aole ia o ko’u manao e hele oukou i Palanipoka, oiai ua hoololi hou ae nei au i ko’u manao no keia hele o oukou ilaila, oiai aole e nanaia mai ana oukou ina aia ilaila ka Emepera, no ka mea he wahi pauaka nui oia iwaena o na lapuwale.”

            “Ke lokahi like loa nei ko’u manao me kou ma ke kaupaona ana nona e kuu Haku.”

            “Ke kuhi nei au he hoaloha oe nona?”

            “Ae, he hoaloha au nona a ike piha i kona ano ke kumu i hiki ai ia’u ke komo pu ana me oe ma keia manao ou.”

            “Aole au i ike iaia, a ma ka lohe wale no keia mau manao o’u nona. He kanaka e wale no oia, aole he Kelemania oiaio, a aia malalo o ka umii ana o na Akibihopa no ko laua pono ke kumu o laua e hookohu ai iaia i mea paahana no ka laua makemake, a nolaila, aole oia he koa a kupono no ka hakaka. He kanaka naaupo anei oia i kau noonoo?”

            “Aohe ona naauao oi ae mamua o’u a he kanaka no hoi i komo iloko o ko ha’i mau hoopaapaa e like me a’u i komo ai ma keia.”

            “Ua lohe anei oe i ka manao o Anola e komo kaua mai ia’u?” i ninau aku ai ke Kauna Paele no ka Akibihopa i ke kanaka opio me na maka pupuku.

            “Ua olelo maoli no oia e hana pela,” wahi a ua Emepera nei, “a o ko makou hiki ana mai la a hoike aku la wau ia oe, oia ka mea nana i hoopakele ae ia oe mai kou noho pu ana me ka maopopo ole o keia kipi ia oe, he mea hoi e hoomakaukau ai oe ia oe iho ma ka hoolako ai ana ame na lako apau no ke kaua. Nolaila wau i manao ai he mea maikai ia oe ke hoomaikai nui i ka hiki ana mai nei o ke Kaunawahine Tekela imua ou i keia la.”

            Ma ka aoao o ke Kauna Paele aia ia ke hoolohe la me na nanaina ano hoomaku’e, no ka mea, aole he manaoio iloko ona i ka oiaio iloko o ka Emepera, malia paha he kipi kona kulana no ua Kauna la eia nae, ua loaa pu iho no kekahi noonoo iloko o ua Kauna Paela nei he pio ua kanaka opio la nana e like me ka loihi o kona paa aua iloko o ke Kakela Turona.

            “Aole no e hiki ia’u ke hilinai loa aku ia oe no keia manawa aka i ka nana aku i kou kulaua ua hiki loa ke hoomaopopo aku ua ano like ia nie Rodolofo ka Emepera Kelemania o Europa nei ka mea i oleloiu e kekahi poe he kanaka wiwoole e kupono ai e panaiia aku na hoomaikai nona.”

            Ua minoaka iho la ka Emepera no keia mau olelo a ke Kauna me ka pane leo ole nae no kekahi mau minute.

            “O ka ikaika i loaa iloko o kuu kino ame ka manaopaa iloko o kau puuwai oia na mea i paipai mai ia’u e hooko no ka iohana hoopakele i na po elua ame na la i hala kole iho nei ma keia huakai a makena a o ka loaa ia’u o ka hiamoe ka mea e hoomamaia ae ai keia luhi nui,” i pane hou aku ai ua Emepera nei.

            Aole i nana aku ke Kauna i keia mau olelo a ka Emepera ma ka hoolehe ole ana, aka ua huli koke ae la oia i ke kauwa e ku kiai ana no ke kanoha e haawiia aku ana e kona Haku, a pane aku la:

            “E lawe aku i ka Haku Rodolofo iloko o ke Keena Hookipa Poepoe.”

            “Me ka ae pu ia mai e kuu Haku Paele,” wahi a Rodolofo “e aeia mai au e ike aku i ke Kaunawahine Tekela no ka hui kamailio ana me ia no kekahi mau minute.” Ua maopopo ia’u ua nui kona luhi ame ka maka’u a ua makemake au e hoolana aku iaia me na olelo eluolu a e haawi aku i ko’u hoomaikai nona no keia hoomanawanui ana. Ua hauoli loa wai ina ia he mea ke’ake’a ole ia oe.”

            “Aole oe e manaolaua e loaa aku kekahi ke’ake’a mai a’u aku,” wahi a na Kauna nei, “E manao anei oe o ka wahine opio i mare kane ole i pili aku iloko o ka poli o kekahi kanaka opio ma ke alahele loihi iloko o ke kupilikii no kona hoopakeleia e like me olua i hele like mai nei, e loaa ia’u he wahi manaolana no ka hoopakele ana i ua wahine la ke manaoia e hookaawale ae i ka pili? Nolaila, e hele no oe e ike iaia i na manawa au e makemake ai e ike. Aole a’u hoopakele nona.”

            Ma keia mau olelo ua pii koke ae la ka ula o na papalina o ka Emepera no ka nui huhu a aaki paa iho la kona mau ku’i no ke umi ana i kona manao huhu no keia mau olelo.

            “E kuu Haku,” wahi a ka Emepera, “E hoike aku ana wau ia oe i kou kanaka i onou ai i ka oi o ka maka o kuu pahikaua aulii iloko o kona kania-i mamuli o na olelo lapuwale ana i waiho aku ai imua o ke Kaunawahine Tekela a aia kona kino lepo ke waiho la i Burutika i keia ia a ua like hoi kau mau olelo lapuwale me kana. He kanaka oia i ano like aku kona kulana ikaika me kou, eia nae, aia kona kino lepo ke waiho ia i Burutika.”

            “He paonioni ka i hanaia mamua iho nei e kakou i keia la no a ileia ai ka hana kamahao a ka panapua,” wahi a ua Kauna Paele nei, “a ke makemake nei au aole loa e hanaia mai kekahi hana e hoopili pu ai ia’u i ka paia, oiai he kanaka au i hiki ole ke hoomanawanui a o ka mea e hoao ana pela ia’u oia no ka mea e ehu ana.” Alaila huli ae la oia i ke kauwa e ku kali mai ana a pane aku la:

            “E lawe aku iaia i kahi o ka wahine opio e noho nei a mahope e lawe loa aku iaia i ke Kena Hookipa Poepoe i ka pau ana o ka kukaiolelo ana.”

            Ia manawa koke no ua hahai aku la o Rodolofo mahope o ke alakai, e hele ana hoi iloko o kela kakela nui maloko o na alanui ololi kikeekee a hiki wale laua mamua pono o kekahi wahi puka uuku, kahi hoi a ke alakai i kikeke aku ai.

            Aole no hoi i u iho ua hamama ae la ke pani a o-ku ana ke poo o kekabi wahi luahine a mahope iho o na kuka kamailio ana me ke alakai na lawe loa ia aku la o Rodolofo iloko o na lumi liilii like ole e ua wahi luahine nei, oiai hoi ke alakai mua i huli hoi aku ai e hui me kona Haku e kali mai ana.

            Ma keia alakai ana ua hiki aku la laua i kekahi keena nai i ano like ka nui me kela o ko ke Kauna Paele ame kona mau hoa e nonoho ana i ka manawa i hoea aku ai na malihini, a ua ano like no na hoohiwahiwa me ia keena.

            Maluna o kekahi noho nui e noho ana ke Kaunawahine Henerika Paele he lede nona ke kulana kino ano homimi, e huli ana hoi kona mau maka iuka o ka muliwai o Mose-le i kokoke hoi kona noho ma ka aoao o kekahi pakaukau poepoe nui.

            O ke Kaunawahine Tekela kekahi e noho ana iluna o kekahi noho kokoke no i ua pakaukau la a e waiho ana kona poo maluna o kona mau lima iluna hoi o ke pakaukau, o kona helehelena hoi ilalo a o Hilda hoi aia ia ma kekahi kihi o ua keena nei a i ka nana aku i na helehelena o keia poe ua hiki ole ke nalo ae ka nanaina ano kaumaha o lakou apau he mea e hoike mai ana ua uwe mamua iho o ka hiki ana aku o keia malihini.

            Ia ka manawa koke no ua hookipa mai la ke Kaunawahine Henerika ia Rodolofo me ke ano kuha’u no nae aka i ka manawa i ala koke ae ai ke Kaunawahine Tekela i ka lohe ana i keia leo nui a i ka maopopo koke ana i ka mea i komo mai ai ua lele koke aku la oia me na lima iwaho me he la e apo aku ana, a me na leo e hoike ana i ka piha hauoli ua pane koke aku la oia:

            “E ka Haku Rodolofo,” eia nae aole oia i hoopuka leo hou aku.

            Ma keia manawa ua pili aku la ka Emepera ma ka aoao o ka wahine opio a hopu aku la i kekahi lima o ua wahine opio nei a hoopili ae la i kona ihu no ka honi ana, me ka pane pu ana aku.

            “E kuu Hakuwahine, ua hele mai nei au e haawi aku i ko’u hoomaikai ia oe no ka lanakila o kau huakai i hoomanawanui ai a hiki i ka hopena.”

            “Ua lanakila—pela no,” wahi a na Kaunawahine opio nei, “Ua loaa ka lanakila mai kinohi mai a hiki i keia manawa a mamuli ia ou a pela no auanei ke koena hana i koe, e loaa no ka lanakila e like me ka loihi o kou komo mai iloko o na hana.”

            “Aole anei kakou e hiki kehele no Palanipoka i keia po?” i ui aku ai ka wahine opio, “ke manao nei au ua maha iki au e hiki ai ia kakou ke hoomau aku, a he hauoli loa ia no’u o ke kaawale koke mai keia wahi i hookipa aloha ole ia mai ai kakou. Ua oi lao ka maikai no’u e hele pu me oe ina no iloko o ka waonahele me Konorado ame Hilda mamua o ka noho ana iho iloko o keia wahi mako-na.

            “Ua oi aku paha ka maikai,” wahi a Rodolofo i pane aku ai no ka hoolana manao ana i ka wahine opio, “o ka hoomanawanui ana malalo iho o ka malumalu o ke kakela o ko makuakane hanauna a he mea hooikaika no hoi ia i ka manao o na makua nei ou, no ka mea, ua hoike mai oia i kona ae no ka unuhi ana i kana pahikaua no ka paio ana me kou poe enenri no ka hoopakele ana ia oe.”

            “Ua hiki mai nei o Bitarika i ke kakela nei a ua hoi nele aku nei mamuli o ka loaa ole o kana mea i hele mai nei,” i hoomau aku ai o Rodolofo ma ke kamailio ana. “Ua hoike pu mai nei no hoi ke Kauna Paele aole ka Emepera i Palanipoka i keia manawa nolaila wahi ana aole he waiwai o ka kakou hele ana ilaila a ua oi aku ka maikai e noho iho. Ua hoike pu mai no hoi ua makua la ou i kona makemake nui e kupale nou ke hiki mai na enemi. Ma keia mea na nui ko’u hoon aikai no ua Kauna nei, he noonoo hoi i like ole me ko’u noonoo mua i ka manawa o’u i ike mua ai iaia e like me ka hookipa mako-na ana i pahola mai ai ia kakou. O kekahi kumu paha o kona hana ana pela oia no kona lohe mua ole ana no kakou ua like hoi ia me kekahi lio hou i puiwa mamuli o ka ike ana i kekahi mea hoohikilele i ka manawa mua.”

            “He kanaka maikai no oia,” wahi a ke Kaunawahine o ke Kakela Turona, “aia wale no kona piena a maua’eia aku kana hana. Aole oia e ke’ake’a wale mai ke hoonahili ole ia aku oia.”

            “Ina pela,” wahi a ke Kaunawahine Tekela, “e noho kakou i ke Kakela Turona nei.”

            “Oia ka makemake o ua makuakane nei ou.”

            “A pehea hoi ka Akibihopa Anola? E manao anei oe e komo kaua mai oia ia kakou?”

            “Ke kanalua loa nei au no ia mea no ka Akibihopa,” i pane aku ai o Rodolofo no ka haina o ka ninau a ka wahine opio. Ke manao nei au aole he hana wale mai ka Akibihopa pela aka ina e loaa iaia kekahi mau kokua ana e ike ai oia ua lawa ka ikaika me ia alaila paha komo mai oia. Aka, aole ia he mea nou e maka’u ai a mai hoomanao oe no ia mea no ka mea aole he maka’u ana i koe no ka lanakila o Bitarika maluna ou no na manawa apau loa. E hoopau loa i ka maka’u ana nona.”

            “Ke hoomaikai aku nei au ia oe no keia mau olelo hoolana au ia’u,” wahi a Tekela, me ke ano pii ana ae o ka lia i kona kino i ka hoomanao ana ae i ka inoa i hopuka ae ai. Alaila hoopuka leo malie aku la oia ma ka ninau ana; “E haalele anei oe ia Turona nei i ka la apopo?”

            “Aia ia i ke Kauna Paele,” wahi a Rodolofo, “ame oe pu no hoi kekahi. Ina he makemakeia ko’u noho pu ana ame ko’u kaawale aku paha e hooikaika no wau e hooko aku e like me ka makemake ia mai o’u e hana aku.”

            “Ke manao nei wau,” wahi a ua ui nohea nei i pane aku ai i ke kanaka opio, “e like me ke kulana o kakou e ku aku ana ma keia mua koke, aole e nele ka iini nui e loaa ana i kuu makuakane e pulama mai i kanaka puuwai ikaika e noho pu me ia a iloko o ka manawa kupilikii e like me keia, a ma ia mea aole oia e hookuu ia oe.”

            “O ko’u manao maoli,” wahi a Rodolofo, “a oia no hoi ko’u makemake oia ka noho pu ana. Aka na ka la apopo e hoike mai i na mea apau. A no keia manawa he mea pono e hooluolu oe no ka mea na nui kou luhi ma keia huakai a ke manaolana nei au e loaa ana ia oe ka maha a e hiamoe maikai oe no ka mea aole he pilikia i koe a ua hiki mai no hoi i ka hopena o ia mau kupilikii apau.”

            Me keia mau olelo hoolana ua huli hoi mai la o Rodolofo me na noonoo kaumaha no, oiai, mamua aku aia he mau manawa no na kukai olelo maikai ana mawaena o laua, kaawale ae mai ka hapanui ae, a iloko o ko laua puuwai pakahi iho aia na anoi iini nui ana i hoopuka leo ole ia a i hoike ole ia e laua no laua iho, eia nae, ua ike maopopo laua pakahi iho no ua haawina ume puuwai la.

            O ke kanaka hoi nana i alakai mua mai i ke koa o ka huakai a ke Kaunawahine Tekela ua hoi hou mai la oia ma ka puka i hui ai me ka luahine e nauki loa ana i keia lohi loa o ke kanaka opio.

            Aia hoi ma kona lima i keia manawa he lama e a ana e hoomalamalama ana i na paia pouliuli o na kakela nei. A me keia lamalama ua pii aku la ua alakai nei a ukali aku no hoi o Rodolofo mahope ona i ka manawa i hui hou ai lana; a me ia ka hoomau ana o ka pii ana ma ke alapii kikeekee, e komo ana hoi ma na puka he nui a hiki i ka manawa i ku ai ua alakai nei imua pono o kekahi puka manoanoa o ke ano kaumaha a koikoi he wahi pani-puka uuku no nae, a i ka manawa i hamama ai ua komo koke aku la ka malamalama o ka lama ahi ke kumu hoi i loaa ai ia Rodolofo ka hoomaopopo i ka nui o ua keena hookipa poepoe la, a aia hoi he mau puka-aniani ekolu ma kona mau paia manoanoa, ma ka aoao maloko he hamama akea nui ae aka o ke kikina-waho he uuku iki mai.

            Aia ma kahi aoao he wahi moe o ke ano kupono ole a aia he pakaukau nui koikoi e ku ana me kekahi mau hoonani e kohukohu ole ai ke kulana o ka lumi hookipa. Aole i liuliu loa ua ike aku la ke kanaka opio i ka nehe palanehe ana aku o ke kauwa ame ka manao mua ole o Rodolofo e hoi ana ua kanaka nei ua lakaia mai la ka puka a pua ana oia iloko o ua lumi nei me he paahao la.

            “E ke kanaka,” i kahea aku ai o Rodolofo me ka leo nui me ka wehe pu ana ae i kana pahikaua, “ke hana nei oe a oi mamua o ke kauoha i haawiia mai ia oe.”

            Ua lohe mai no ua alakai nei i ka leo aka aole oia i wehe mai i ka puka.

(Aole i pau.)

 

 

Makai Kiu

 

KALOKE HOME

 

:Ame Ka:

Hihia i Huliia me ka Noeau

 

MOKUNA VIII.

KA KAUKA WAKEKONA HOIKE MUA.

 

O kekahi o ka poe e noho nei maanei i halawai mai me a’u mahope iho o ko’u kakau mua ana aku ia oe, oia no o Mr. Palanipoka, o Lafa Hale, a eia oia ke noho nei he mau mile ma ka hema o Basekavila. He aoo keia kanaka, helehelena ehuehu, lauoho keokeo a nanaina hulu. O kana mea makemake loa oia na kanawai o Pelekane nei, a ua nui hoi kona hoolilo ana i kaua mau wahi kenikeni ma ke kanawai. He kanaka puni haiolelo oia, a ua makaukau mau oia, i na manawa apau e paio aku ma ka haiolelo a ku ae ma kekahi aoao o ke kumuhana e ninauia ana. I kekahi manawa e paniku no oia i kekahi alahele, a hoomaka’uka’u aku i ka mea e hele ae ana a wehe ae i ua alahele la ana i pani ai. I kekahi manawa no hoi, me kona mau lima ponoi, e kii aku no oia i ko ha’i pa a wawahi iho me ka ha’i pu ana aku, he alahele no malaila mamua a he mea pono e wehe ia ka pa, a ke hana ole ia pela, e ha’i aku no oia i ka mea nona ka pa, e hoopiiia ana oia ma ke kanawai no ke komohewa. i kekahi manawa e hana ana no oia i ka pono no kona mau hoaloha, ma ke kanawai, a ia manawa hookahi no e ku mai ana oia ma kekahi aoao a kue aku ia lakou, no ia mea ua pilihua maoli koonei poe iaia. I keia manawa he ehiku mau hihia hoopii kue iaia e waiho nei, a ua i ae na kamaaina o keia wahi, e hoomau ia aku ana kona hoopii ia a hiki’i ka wa e pau ai kona mau waiwai a hoopilipu ia aku oia ma ka paia. Mawaho ae o kana mau hana lawelawe kanawai, eia oia ke noho nei ma kona hale a kaulono pono aku i kana ohe hoonui ike maluna o ke kula, oiai he ohe nana nui kana a he mea kilo hoku no hoi, nolaila i hoounaunaia ai oia e nana aku me kana ohe hoonui ike maluna o ke kula, no ke kiai ana i ka lawehala i mahuka ai. Iua no hoi a malaila wale no kana hana, alaila ua pono loa no hoi; aka, na loaa mai la ka lono ia maua eia oia ke manao nei e hoopii aku ia Kauka Matimea no kela poo kanaka ana i huai ai mailoko mai o ka luakupapau, oiaio iaia e kilohi ana iloko o kana ohe hoonui ike, ma kela la a Kauka Matimea i huai ai i ka luakupapau, ua ike aku ia oia ia Kauka Matimea e huai ana i ke poo kanaka.

            Oiai na loaa aku la ia oe kekahi mau mea e pili ana no Sepeletona ma, Kauka Matimea, ame Palanikelina, o Lafa Hale, nolaila e hoihoi ae wau i ka’u mau kukai ana me oe maluna o ke kumuhana uai a kaua e hana nei, e pili ana hoi no Baremoa ma, o ka’u mea no nae e makemake nei e ha’i aku ia oe, oia no ka mea hoopahaohao i ulu mai i ka po nei.

            O ka mea mua a’u e ha’i aaku ana ia oe, oia no kela telegarama a kaua i hoouna mai ai, a au hoi i hoao ai e ike, ina paha aia no o Baremoa i kauhale nei. Ua hoike mua aku wau ia oe, o ka hoike a ka lunaleta, aole ia i lawa no ka hooia ana aia no o Baremoa i kauhale, nolaila aole kaua e hilinai aua maluna o kana hoike. Ua hoike aku wau ia Sir Hanale i keia mea, a iloko o ka manawa pokole, na kiiia aku la o Baremoa, a hoomaka aku la ka barona opio e nieniele iaia, a i mai la no hoi o Baremoa ua loaa io aku no ua telegarama la iaia.

            “Na ke keiki no anei a ka lunaleta i haawi mai i ua telegarama la ma kou mau lima?” i ninau aku ai o sir Hanale.

            Ua hoopuiwaia o Baremoa no keia ninau, a noonoo iho la oia no kekahi manawa a pane aku la: “Aole, iloko wau o ka lumi waiho pahu ia manawa, a na ka’u wahine i lawe mai ia’u.”

            “Nau anei i haawi aku i ka pane no ua telegarama la?”

            “Aole: ua ha’i aku wau i ka’u wahine i ka haina e haawi aku ai a hoi mai la oia ilalo nei a kakau aku i ka’u haina.”

            I ke ahiahi iho, ua hele mai la o Baremoa imua o ka barona, a kamailio hou no na mea e pili ana no ua telegarama la.

            “Aole wau i hoomaopopo aku i ke kumu o kou ninaninau ana mai ia’u i keia kakahiaka, e Sir Hanale,” wahi a Baremoa, “ke manao nei wau oia ninauinau ana mai ou ia’u, aole ia he mea nou e hoopau ai i kou hilinai ana mai maluna o’u.”

            Ua ha’i aku la o Sir Hanale iaia aole oia kona manao, a haawi pu aku la no hoi oia i kekahi o kona mau lole hou loa i loaa mai nei mai Ladana mai, ma ke ano e hooiaio ana i kana mau mea i ha’i aku ai ia Baremoa.

            O Mrs. Baremoa, oia kekahi mea a’u e hakilo nei. He wahine kulana ikaika oia, manao paa e hana i kana mea e manao ai e hana, he makemake e hilinai ia aku, a hooko hikiwawe i ka mea e kauohaia aku ana nana e hana. Ua ha’i mua aku wau ia oe i ko’u lohe ana iaia e uwe ana i kekahi po, a mai ia manawa mai ua pinepine ko’a ike ana aku maluna o kona helehelena i na waimaka e kiheahea mai ana. Me he mea la aia paha kekahi mea ano nui iloko o kona naau, a i kekahi manawa ua komo mai na noonoo ana iloko o’u ua hana o Baremoa i kekahi hana pono ole maluna o kana wahine. Ua komo mau mai ka hoohuoi iloko o’u no keia Baremoa, a o na mea a’u i ike ai i ka po nei, oia na mea nana i hooi loa i ko’u hoonuoi.

            Malia paha he wahi mea liilii wale no keia. Ua maopopo no h@i ia oe aole wau he kanaka hiamoe loa, a mai ka manawa a’u i noho kiai iho ai ma keia hale a hiki i keia manawa, ua maikai maoli no ko’u hiamoe ana. I ka po nei, o ka hora elua paha ia o ka wanaao ua hoalaia wau mamuli o ko’u lohe ana aku i ka nehe o kekahi mau kapuai wawae mawaho iho o ko’u lumi. Ala ae la wau iluna, wehe aku la i ko’u puka a kiei aku la iwaho. Ike aku ia wau i ke aka o kekahi mea e hele ana mamua. O na aka la, no kekahi kanaka e hele ana me ke kukui ma kona lima, a e liele malie ana hoi no kekahi palena o ka holo. He palaka kona e aahu ana, a he lole wawae no hoi, eia nae aole he mau kamaa ma kona mau wawae. O ke kino wale no ka’u mea e ike ana, aka nae ua hiki ia’u ke koho iho o Baremoa no ia. Ua kali iho la wau a hiki i kona haia loa ana, a hoomaka aku la wau e hahai aku mahope ona. Ia’u i hiki aku ai ma ka lanai, ike aku ia wau i ka malamalama mai o ke kukui malalo o ke pani puka ana i komo aku ai. O na lumi apau ma ia wahi, aohe he noho ia, nolaila o kana huakai no ia wahi he mea hoopaha’oha’o ia ia’u. Ma ke ano o ka malamalama a’u e ike ana, me he mea la e ku malie ana oia. Nihi malie aku la wau a kiei aku la iloko o ka lumi.

            F. ku ana o Baremoa ia manawa ma kahi o ka puka aniani, a e kau ana hoi i ke kukui mamua o kona alo me ka nana ana aku maluna o ke kula. No kekahi manawa kona ku ana malaila me ka nana pono ana iwaho, a lohe aku la wau i kona auwe ana iho, me he mea la ua pono kona manaolana no ka ike ana aku i kekahi mea mai waho mai, a ia manawa no hoi i puhi iho ai oia i ke kukui. E like me ka hikiwawe i loaa ia’u pela wau i kuemi hope mai ai a hoi aku la uo ko’a lumi, a aole hoi i loihi mahope iho, lohe aku la wau i kona mau kapuai wawae e hele ae ana mawaho o ko’u lumi. He manawa loihi mahope iho, lohe aku la wau i ke kani ana mai o ka laka ma kekahi wahi, aka aole i hiki ia’u ke koho aku i kahi o ua poka la nona ke kani laka a’u i lohe ai. Heaha la ka manao o keia maa mea apau a’u i ike ai, aole i hiki ia’u ke ha’i aku, aka hookahi mea maopopo loa, he nui na mea pohihihi ma keia wahi a’u e noho nei, a he manawa no e hiki mai ana, e hoike ia ae ana keia mau mea ma ke akea. Aole wau e hoopiha aku ana i kou poo me ka’u mau mea i hooholo ai no keia hana a Baremoa, oiai ua kauoha mai oe ia’u e ha’i wale aku no ia oe i na mea oiaio i loaa ia’u ma keia wahi. Ua hui kukai kamailio aku wau me Sir Hanale i keia kakahiaka, a ua hooholo iho nei maua i ka mana haha e hana aku ai maluna o na mea a’u i ike ai i ka po nei. Aole wau e ha’i aku ana ia oe no la mea i keia manawa, aka, e lilo no ia i mea aa’u e hoike aku ai ia oe ma keia mua koke iho.