Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 2, 13 January 1905 — MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa lua ole [ARTICLE]

MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa lua ole

MOKUNA XLK'.."MAKAIA ANA I KE DUKE O KALOUOA. hm hni ke ku?if»o no hoi kaua. Na'u uo hoi ka wahine : Liiu no ii»?i k** kaue. I'ehea iho la iii luaniio* "E. ka palauak-lo." vahi a Wete i pane aku ai rae kona inaina : 'k "inAi' iī«» hoi ou hele aku e hopu i kau? O ka'u k a i lona oia iho kau <■ noi :uai nei iiau. Ua kuliikuhi aku nei wau i kal» e loaa aku . nn kanaka la ia oe. a he maalahi loa hoi nou ka hele ana aku . hopu iaia a lau«. ae. Mawaho ae o keia, ua paa uiua ka kuua mau a iua oe e hoao mai ana e lioohaahaa i ko'u kulana nui keia h:»ua. <• hoike n» w iu i keia mea i ke generala, a e hoohaahaa ia oe ka oihau%koa a hoohilaliilaia hoi. * Ma keia usau olelo a Wete i pane aku ai. ua hoka wale iho la no na aliikoa la. a pane niai la oia uie ke auo hoka: "Ina pela. e hoomau aku me kau pio, aka nae e malama loa oe iaia o ln-mo aku mai ia .oe ae. > keia iho ia na olelo maikai, a e hilinai iho oe. aole loa oui f hemo aku aua inai ko'u mau lima aku a hiki i ko u waiho aim aku iaia iloko o ka hah'koa/' "Ina pi'la, e awiwi ae wau i holo ole na kanaka la mai ia'u aku. "Oi;i ka hana pono ma kou aoao. A e paa ae hoi wau i ko'u mau uoa ame keia wahine mai ka ike ana mai o kou mau koa. Ile mea r ;;:aitai o maheh'hele liilīi ole ia lioi kahi makana e loaa mai ana." -Ua {iololei kela. E emi aku olua i mau kapuai ihope. a kauoha .iku i ka wahine e kulou iho koua poo ilalo. i ike ole aku ai na koa mia." Ua hookoia keia mau kauoha, a iloko o na inmute pokole. hala ;\" la kēia |»ininiake o ua mau kamahele la a kaua. e waiho ana hoi i ke alahele me ka malaeiae, a ia manawa no hoi i hoomaka hou aku ;f i ua \Vete nei a kaua nie kona mau hoa e hoomau aku ma ka lakou aianui e hele ana. Ua lih» iiou aku la ke alakai ana i ko Wete ma mau alakai. a aoie i ala hou mai kekahi kuia in lakou a hiki i ko lakou liiki ana aku ma ka'e o ka Mnliwai Niemana. Maanei kahi puikaika loa o ka hele ana. no ka mea aia ma kela ame keia wahi ua kukuluia na koa no ke kiai ana, a ua paa pu hoi ka muliwai me na waa[>a liilii o na koa kiai; eia nae maanei i hoike ae ai keia ]»oe alakai o ka kaua mau kamahele i ko lakou makaukau piha. a ua maopopo wale ia lakou ka manawa a na kiai e liele jie ai. nolaiia mahope o ko lakou noho ana 110 kekalii manawa pokole. ua hoeu hou ae la ko laua nei mau alakai. lloomau aku la iakou nei i ka hele ana ma ka lihi muliwai, a hiki aku la lakou nei ma kekahi wahi ano pouliuli, a maanei i laweiū ae ai kekahi waapa mai kahi i huiiaia ai, a kau aku la lakou nei apau iluna. . Me na mapuna lioe e lawe palanehe ana iluna o ka īiiwai, aia hoi holo aku la ko lakou nei waapa me ka mama maoli, a iloko o ka nouli nui e aaki aua, he mea kamahao loa i ua Wete nei a kaua ka ike maopopo ana o keia poe i" kahi a lakou e holo ana. Aole he wahi haawina hoomakaukau maluna o keia poe, a aia ko lakou waapa ke liolo la ma o a maanei o ka muliwai. he hana hoi na \Vete 1 hoomao]»opo iho ai, eia ko laua mau alakai ke aloalo nei mai kahi mai a lakou i ike ai. oia na wahi a na koa e noho kiai ana. 2llahope o ko lakou hoomau ana i keia ano holo ana no kekahi manawa. ua hoohuli ae la ke kuhoe i ka ihu o ko lakou waapa a kia iH»lolei aku la 110 kekahi aoao o ka muliwal a pupuu hoolei loa, heln ana na mau kamahele la.i ka lepo o Geremania. Hala ae ka puumake mahope o ua. mau kamahele la a kaua, akahi hoi a lana maikai ae ko huia mau noonoo, a lie liookahl liana \ koe aua \\ete nei a kaua, oia ka hooliui ana ae i na alolia elua e weliauia nei e na hoopoliihihi ana a Kaunawahine Alamazofa. ' la lakou i pae aku ai ma kekahi aoao, ua lioomaopopo loa īho 11 ua Weie nei a kaua, mainuli oke ano o keia poe, aia pu na luna nupuni o Oen niania ke liuipu nei me lakou, eia nae aole aua wahi huaolelo i hoopuka aku ai. ; Ua uku koke aku la oia i keia poe. i ko lakou alakai 110 nae, 1 na Oala ana i hoopaa aku ai ia lakou ,a mahope o ko laua haavs i ana aku ia lakou i ko laua alolia, kokua aku la ua Wete nei a kaua 1 kana milimili i ka helii ana aku i ka aina maloo. t "Ua palekana kaua," wahi a Wete 1 puana malie ae ai īmua. o Kaunawahine Vera. hoomaikaiia ae na lani! A nou hoi. pehea la e hiki ai lau ke hoomaikai ae ia oe no kan mau hana kokua nui no'u iloko o keia mau piUkia'" , , . Maanei e na makamaka heluhelu, e hoike pokole ae ka mea utaihi o ka kaua nauea no keia }>oe nana i lawe mai i ka kaua mau kamahele, kela aliikoa a Wete i kuhikuhi lalau ai, ame ka hopena 1 kau mai nialnna o ke kakela o Welina ame kona haku. Ua hoohokaia ke-ahileoa, he mea ia na kaua e hoopaapaa ole ae ai Ua loaa aku keia aliikoa a Wete i hoohiamoe ai e waiho ana 110 iloko oke kakela. Ua hoikeia ae keia mea ike generala nui iaia ke alakai ana i keia mau pnalikoa e kiai nei i na palena o Rusua, a i kona loho ana i na niea apau, ua pii koke ae kona inaina, a kauoha- " aliikoa a Wete i hoohiamoe ai, paupu me kona mau koa, e luweia aku lakou a hoopaaia aku iloko o ka halepaaliao o na koa. Ua hoomaka koke ia ka huU pono ana i m\ inea apau, a o ka mea nana i hooi loa ae i ka inaina o ua generala la, oia 110 ka loaa aua ae o ka hoike iaia ma ke awakea o ia la e pili ana 1 ka lioike a Kaunawahine Alamazofa i hoike ai ma ke kahua hoolulu kaahi ona i ninaniuauia ai, Mailoko īuai o keia hoike j uioakaka Iwi ae ai na mea aiuiu, a lioomaov»opo iho la keia generala i ka pukalua ana o ' ke piojan\loko o kona uiau laina koa, aine ka hoohaahaa loa ia ana o ko Rusia oihana kaua aina, a ua kauoha koke ae oia e lawe loa ia keia aliikoa ame kona mau koa no ke kulauakauhale, kalii hoi o iakou apau i luHipaahaoia ai* . Ua lt>aa pu ae la na hoahewa rfna maluna o na kanaka nana i kwe aku i ka kaua mau hiwahiwa a pakele aku ko lakou man ola, a mamuii o ka manao ana o ke aupuni, a e like no hoi me kona ma nao pakaha. ua kailiia ae-ka hanohano o ka houie Kakela Welina e ke aupuni. a ua kipakuia aku kona hakn hale mai kona kakela aku no kekahi wahi okoa o ka aina, O keia iho la ka hopena o ka hana ana a ka kaua W ote, he hohoopoino aku lioi ia ha i; aka ia kaua e ka makamaka heluhehn u& maop©j*o ia kaua, he hana hniola keia a ua Wete nel a kaua. a ana mea e naaa ae ai i na ho[>ena like ole e loaa ae ana i ko MaVa ano iho la. e haalele kana i ko Rusia |K»e e hnli ana i ko lākm pono iho. a e hoahewa aku ana a hoahewa ae, oiai * hiki hou mai ana no ka manawa no kana e ike ai i ka kaua enen e wawahi ana i na hana ha'iha'i kanawai, a e hoopuehuliilu ana hoi i na Kihiisfj|y a e uhaiaholo ae kana mahope o ka kaua Wete, ame kona hoa-

MOKUNA XLI. O GEREMANIA AME KA LANAKILA.

Ia Vera ♦* h;iavvi ana i kaiui mau hoomaikai ana mahma o W»t»\ i nana ae o W*>tv ia mau mra. u« n*.> iaia aole laua i kaawale loa aku iiiai kahi aku o ka poino. inai kr no\>n«»<» la ua Whi* nei a kaua. i na kiai <Jt»neHUUiia e noho kok«»kv ana lua ia iuau paleua, a ina laua e l«>aa a* aua. he iiiea maujK>|m K»;i t* paaia ana laua, a e iilo nui ana he manawa inalaihi, a "iui o ko laua ma kemake nni loa ia manawa oia ka hoea koke ana akn i i J ari>a, a huii koke aku ia Ivana Hoiawiki, ina ua ho«>koio aku Sotia i kaua maa olelo. Hopu aku Ui ua Wete nei a kaua i kona hoa a hele aku h\ Uiut\ nie ka awiwi n»ai ka'e aku o ka muliwai no kekahi wahi mamao aku. alaila haalele iho !a oia i ke kaunawahine e noho hookalu no kekahi mau minute, a heie aku la e wehewehe i kona h»le kiHi. a j»uka hou ae la oia e like nie kona hoonalouaio aua i puka mai ai mai ko ke I)uke o Kalouga kakeia. I keia manawa aia na ea hu'ihu'i o kaiao ke kokolo mai la« e ahi iho ana hoi i ko laua mau helehelena maluhiluhi a e kipona iho ana hoi i na kahoaka, he wa iki koe hoea mai ka ia uie koua olino nani. Aole i hoomaha iho ua mau kamahele nei a kaua. aka oiai na manaohuia e kau mai ana mamua oko laua alal*«*h*. huki aku ana ia laua e hele. nolaila ua Ihkuiiuu hou aku ia uo laua i ka laun huakai huli pono 110 iaua a e haalele hope ae aua hfli i **a puumake apau mahoi>e o laua. lle mea oiaio he mau malihini iaua ma keia mau kualonu e lum hewa nei i o a i o. eia nae aia no ua hoomao|K»po ana iloko o ka kakou Wete i ke alahao kaaahi, a haupu wale ae la no oia. aia no he wahi hooluiu kaaahi ina kekahi wahi i mamao ole aku mai a laua aku. a me ia iiaupu ana i lana loa ae ai kona manao e hoomau aku laua i ka laua hele aua. malia o loaa aku no hoi ia laua mamua o k»' ao loa ana, alaila e iiala ae ana he man īuea nana e hoapaapa ia laua. Oka ua Wete uei a kaua e ake loa ana ia nianawa, oia no koj laua loaa ole mai i kekahi puaiiikoa a koa paha īuamua o ko laua hiki aua aku i kahi liooiulu kaaahi. Me ia manao paa iloko ona ua hele aku ia laua ma kekahi ala hele a Wete i manao ai e palekaua ana iaua, me ka iini nui hoi iloko ona e loaa aku ia laua kekahi wahi pupupuhale a ilaila laua e ninau aku ai 110 ko laua alahele. Aoie i loihi mahope mai iioea mai la laua ma kahi e moe ana kekahi alanui okoa. a maho]K' o ko laua hahai ana ia alanui loaa aku la ia laua kekahi wahi hale unku. l"a koko ke no hoi keia e ao loa, a hele loa aku la ua Wete nei a kaua a kikeke aku la ma ka puka. 0 ke kanaka i hele ma? ai mamuli o ka Wete kikeke ana. lu walii kanaka lioohuhu, aka ua lilo ae la ia huhu o ua kanaka la i mea ole i ka manawa a Wete i unuhi ae ai i kAahi apaua ilala a haawi aku la na ua kanaka la. a pane mai ki ua kanaka la i na ninau apau a ka kakou Wete. a o keia wale uo ka >Vete mea i makemake ai. l'a hoomau hou aku la laua i ka * ua heh? aua a hoea aku lu lana ma kekahi wahi hotele uuku iwaena o kekahi wahi iaoua uuku. a malaila laua i lioomaha iho ai a loaa no hoi ka laua mau mea a> malaila. t r a hele ka opiowahine i kela iuanawa a luhi niaoli. hnipu iho ine lea opa o na wawae, ua hiki pono ole iaia ke liele: eia nae aole loa oia i makemake e hoomaha hou laua a hiki i ko laua kau ana iluna o ke kaaahi, oiai ua hoikeia mai hi ia laua kahi o ka hale hoohiln kaaahi e ku ana. a ua liooholo iho ua Vera la a kaua. aole loa oia e lioomaha ana a liiki ilaila, a aole hoi oia e hoapouo ana iaia ilio ke loaa iuai kekahi mau ulia ike ole ia e poino ai laua, i«amuli o kona luhi aua. He mea oiaio, o na olelo a Sofia i hoopuka ai ia laua maluna o ke kaaahi. oia na mea nana e hooikaika loa ana i kona noonoo. a aiit kona puuwai i kela manawa ke pailaia la e kona aloha no Ivana Horawiki, ka mea hoi ana i aloha loa ai, a i ala mai ai lioi keia mau hoopilikia ana he nui maluna ona ana e alo nei me kona lioaloha i molia maoli mai i kona ola nona ame kana Ivana. 0 keia mau luikukoi ana apau iloko ona aole loa oia i hoopuka aku i kekahi mea ia Wete, aka uo ua Weie la a kaua ua aniani; mua keia niau iuea apau iaia. He mea oiaio no lioi aole o Vera wale 110 keia e iini nei e hiki aku i I'ama, aka o ua Wete nei no kekahi a kaua, oiai aia iloko ona i kela manawa ka iini nui e komo koke aku iloko o kana hana huli i na haua a na MhilUii, a no ka hooko aua lioi i kaua i aelike ai me Oenerala Gerisa, l r a hooinaka koke aku laua e hele liou nia ko laua alaliele no ke kaaahi, a no ka hapanui o keia alahele a laua, ua kaikai maoli ae ua Wete nei a kaua i ke kaunawahine inaluna ilio ona. īue he keiki Ui e hiiia ana e kona mama. Ua hoea io aku la laua i kahi hoolulu kaaahi, a ia manawa no hoi e hoomaka mai ana na kukuna inalamalama o ka la e lioliola ae i kona nani nui maluna o ka aiua, a e wehe ae ana hoi na kiai i na puka komo o ua hale la. Maanei laua i lioomalia iho ai. a loaa mai la no hoi lie manawa no laua e h«mmaomae ai ia laua iho no ka hoomau ana aku i ka laua hm-.kai. L aiua liou iho la laua maanei, a mahope oko laua noho ana e kali i ke kaaalii 110 kekahi manawa loihi, aia hoi ua lioopauia ae la na manao uluku a manaka iloko o Kaunawahine Vera, a liuliu koke ae la laua no ka hoomau ana. 1 kela manawa a laua e kali ana i ke kaaahi, a hoomaopopo hoi ua Wete nei a kaua i ka hilii loa o kona hoa, ua koi aku oia iaia e hoi aku laua no kekahi wahi hotele uuku e ku ana ma kahi kokoke i kekahi wahi hoolulu kaaahi, a e hoomaha hoi laua malaila no na hora he iwakalua-kumamaha, aka ua hoole paakiki loa mai la ke kaunawahine; nolaila, i ke ku ana niai o ke kaaalii, o laua nei no na ohua mua i pii aku iluua, a hoomau aku la ka laua huakai no Belina. Iluna aku o ke kaaahi i moe ai ua kaunawaliine la, a i ke ala ana mai kona hiamoe mai ia laua i hiki ai i; Belina, ua loaa ae la he wahi maha nona. Maanei i koi liou aku ai o W ete iaia e noho iho, oiai oia e holo loa ana no Pari»a e huli ai i ko laua pouo; eia nae ua hoopaakiki loa mai la ua kaunawahiue la: u Ke makemake nei wau e ike ia Ivana," wahi a Vera i pane ae ai. "Me he mea la ke noonoo ae wau i keia mau manawa o ko maua kaawale ana. me he mea la he mau makahiki loihi loa. Aole, owau pu kekahi e hele pu me oe.'" Nolaila, hoomau hou aku la laua i ka laua huakai, a no l*ari.sa ka pahu hopu, a ia laua e holo ana ke ike maopo[>o e la no ua \\etej nei a kaua i ka nui o na pohihihi e waiho mai ana mamua o laua. ana hoi e naua ole ae ai, ina i hoolohe o Vera i kana mau olelo. e, noho iho oia ma Heliua oiai oia e hoomau ana i kana liuakai huli no ko laua pono. ' | MOKO'A XUI. " ! IKE 1 KO IV.YXA NALOWAĪ.E ANA. I ke kākahiaka noi o kekahi la hoea aku in o Wete ma i Pari«i. a hoihoi koke aku la o \Vete ia Vera no kekahi hotele kahi hoi a ua Wete nei i hai mua ai i rumi no kana milimili. Mamuli o ka ikaika o ke aloha e i«iuma ana iloko o ka puuwai o ke kauoawahine, na hoopaakiki mai la no oia e hele like ao l tua » hui me !vatia llomwiki. a mamuli no hoi kekahi o koaa h» omanao ■ mau i na huaolelo a Kaunawahine Bofia i hoopuka ai ia lakou uia luua o ke kaaahi. Ma keia na hoole pnakiki aku la ua Wete nei a kana, a mai.mli o ko Vera hilinai piha ana maluna o Wete a hoomaopopo hoi ; ka ; holopono mau o ka Wete man !awehuve ana, un ae iho !a oia e nole> \ iloko o kn hoiele a hookuu aku i ka kauu makaikiu e hele lio&ahi t ma ka»a haua ifttfi. (Aole i pau.)