Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 5, 3 February 1905 — Page 1

Page PDF (1.32 MB)

This text was transcribed by:  Lawrence Gersaba
This work is dedicated to:  Judith Nalani Kahoano Gersaba

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HOOPUKAIA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAU.

 

BUKE XLIII. Helu 5.

NUPEPA KUOKOA. POALIMA. FEBERUARI 3, 1905.

NA HELU APAU 3953

 

HAHANA HOU KE KAUA MA MANUKURIA.

AIA NO O RUSIA ILOKO O KA ENAENA

O KA HAUNAELE.

Paa o Sana Peteroboro Malalo o ke Kiaaina

Trepoff o ka Mana Kaua.

Nee loa ka olohani ma na palena o Rusia a hala loa

na manao ku-e iaia mawaho o kona mau palena.

Eia o Iapana ke liuliu hou nei.

  MOSEKAO. Jan. 25.- Ua ki aku na ko kiai Kosaka o keia kulanakauhale i @ la maluna o na limalima 3000 ia lakou e hookahakaha ana.  He nui na p@  eha.  Eia ke nee aku nei no ka @  iloko o na mahele hana lehulehu Kepanikuia ae nei na keena pa'i @  oia apau a ua haawiia aku nei he @  kalua-kumamaha hora no na lima@  e noonoo ai no ka hoi hou ana ae i ko lakou.  Ke manaolana ia aku nei e loaa mai ana he palapala mai ka @  mai i na limalima i ka la apopo.  Ua paa ae nei i ka hopuia o G@  ke kanaka kakau, i kokua aku i ka poe hoohaunaele.

  ST. PETERSBURG. Jan. 26.- Ua hoopuka ae nei o Trepoff. ke kiaaina mana kana he kuahaua i ka poe olohani e hoike aku ana ia lakou eia lakou ke alakahi nei iloko o ka pilikia e ka poe na lakou e hoala nei i ka haunaele. a e hoike ana hoi e nana pono ana ke Za na kanawai a hoopau ae i na hoohalahaia. Ke manaoia nei o keia ka mea nana e kono ana i na limalima e hoopau ae i ka olohani a hoi hou ae i na hana.

  Ua hooholo ae nei na ahahui kalaiaina hoonaauao ame na poe kalepa he mau olelo hooholo e kokua ana i ka noho lawelawe ahaolelo ana a e ku-e ana i ka mana kaokoa piha.

  MOSEKAO. Jan. 26.- Ua ki aku na koa Kosaka maluna o 10,000 limahana i ko po nei. a ua eha ae he kanakolu poe.

  RIGA. Jan. 26.- Ua puni loa ae nei ka olohani limahana.  Ua paa na alanui a ke kiaila e na koa.

  TOKIO. Jan. 27.- Eia ke ku nei ke  pahika ana aku i ke awa o Vladivostok He nui na hoomakaukau kaua e hooholo ea nei.  Ua kahea hou ia ae nei ae koa a he mau mokukaua hou eia ke hanaia nei.

  LADANA. Jan. 27.- Ua hoikeia ae ua @  papa mai nei o Generala Kuropatkin i ka Za ke hoololoiahili ia nei oia mamuli o ka ae ole o kona mau kia Europa e nee aku imua o ka enemi.

  ST. PETERSBURG. Jan. 27.- Oiai @  ke laha nei ka olohani ma Re@  au.  Kieff ame Odesa aole no i @  loa ke kulana.  Ke hilinai piha @  mana aupuni ua ha'i ka iwikua@  o ka olohani limahana.  Eia kekahi @  halehana nui ame na hale@  hoomaka hou nei e hana.

  MOSEKAO. Jan. 27.- Eia no ke apu@  ke kulana olohani i keia ma@

  WARSAW. Jan. 28.- Ma ka hui ana ae o na koa ame na poe olohani.  he @  kanaka i make a he nui ka poe i eha.  He oi aku ke ino o ke kulana i kou manawa.  Eia he 200,000 poe hana oie ma keia kulanakauhale.

  ST. PETERSBURG. Jan. 28.- Ua pualii ae nei ka olohani.  Me he mea ia e hoomaka hou ana na hana i ka Poakahi ae nei.

  MOSEKAO. Jan. 28.- Ke manaoia nei e nalowale aku ana ka olohani iloko o na la pokole.

  ST. PETERSBURG. Jan. 28.- Ua hoike mai nei o Generala Kuropatkin ua lilo ae nei iaia ke alahele Sande mahope o ke kaua habana ana, o na Kepani ka i ikaika loa ko lakou kahua wepioia mai.  O kela ka lono nana i hoale a'u i na manao maikai maanei.

  CHEFOO. Jan. 28.- Mahope o kekahi mau pule o ka paialewaia ana ua ku mai la he eha mau waapa mai Poto Aia mai me 170 poe pio.

  MURDEN. Jan. 28.- Ua auhee aku na Kepani he elima mile me ka nui o ka poino.

  ST. PETERSBURG. Jan. 28.- He kanaha-kumamalima poe aliikoa Rukini i make a i eha a he 1000 koa ma ke kaua holopono ana me na Kepani ma ke Alahele Sande.  He hookahi haneri ame elua Kepani i lawepioia me na kaa ame na lakokaua.

  TOKIO. Jan. 29.- Ua hoike mai nei o Namuku Oyama i ka lanakila ma ke  Alahele Sande.

  ST. PETERSBURG. Jan. 29.- Ua hoike mai nei o Generala Kuropatkin ua noha aku nei iaia ko ka enemi aoao hema a ke apuepue nei ko ka enemi launa ana aku me Yinkow.

  MOSEKAO. Jan. 29.- Eia no ke mau nei ke apuepue o ke kulana maanei.  O ka mea ano no nae oia ka nee loa ana aku o ka olohani no ka huli Balatika ame Polana.  Eia ka poe olohani ke oki nei i na telegarapa a ke maka'uia nei ka haunaele ae, o ka oi aku no nae ma Polana.

  ST. PETERSBURG. Jan. 29.- Ua kau leo aku nei o Kiaaina Trepoff i kekahi poe kakau nupepa o na aina e e kipakuia aku no lakou ina e hoomau aku ana lakou i ka hoouna ana aku i na lono telegarapa hoolelehauli.

  Ua laweia mai nei o Gorky, ke kanaka kakau hoala haunaele, mai Riga mai a hoopaahaoia aku iloko o na papu.

  Eia ke noonoo nei ka Emepera i ke kukulu ana lahahui kukakuka me ka loaa ole no nae o ka mana e hooholo loa.

  BELINA. Jan. 29.- Ua hooholo ae nei ka poe loea kakau e noi aku i ka Emepera e hookoeia o Gorky.

Wasinetona, Jan. 29, 1905.

(Loaa mai hora 10:30 a.m.)

I ko Iapana Kanikela, Honolulu:

  Ua hoike ae o Ilamuku Oyama, ma ka la 28. ua kipoka mai la ko ka enemi pualipukaa i ko kakou aoao akau ame ke kikowaena. oiai kekahi mahele koa Rukini uuku e lelekaua mai ana i ko kakou laina mai na huli like ole mai. eia nae ua hoopuehu koke ia aku ka enemi ma na aoao apau.

  Ma ko kakou aoao hema o ka mahele koa nana i hoopuehu aku i ka enemi ma Chenchiesgao. ma ka la 28, ua lilo ae ia lakou o Liutaoku ame Lichawofeng.  O kekahi mahele okoa iho i nee aku no Heikokutai ua lilo ae iaia kahi o na koa helewawae ma ka huli hikina-hema mailaila aku.  O kekahi mahele okoa iho no hoi ua lilo ae la ia lakou o Hairhpao. he elima mile ma ka hema o Heikokutai. a hookuke aku la mailaila  aku i ka enemi. nona ka huina o hookahi pualikoa helewawae. hookahi pualikoa kaulio ame umi-kumamalua pukuniahi.

  Ua lelekaua mai la ka enemi i ka aoao o ko kakou aoao hema. a i keia manawa he hiki no ke ikeia aku o keia ka pualikoa ewalu. ka mahele elua ame elima o ko Europa pualikoa ki-pololei. na mahele eiwa o ka pualikoa umi. he hapa o ka puali kanaono-kumamakahi o na koa kumau. a he hapa o ka pualikoa o Siberia.

TAKAHIRA.

Wasinetona, Jan. 29, 1905.

(Loaa mai hora 1:30 p.m.)

I ko Iapana Kanikela, Honolulu:

  Ua hoike mai nei o Oyama o ko kakou mahele, i noho ai ma Hiutiaokou ma ka Poaono. ma ia po hookahi no ua hoopuehu aku i ko ka enemi lelekaua ikaika ana mai no elua manawa.  O kekahi mahele koa iho no ma ka wanaao Sabati ua lelekaua aku a noho ae la ma Heitsaibotza. he elua mile ma ka akau o Heikokutai.  O ka mahele koa i nee aku no Heikokutai ua hoopuehu aku i ka lelekaua a ka enemi ma ka po Poaono a ma ke kakahiaka Sabati ae ua lilo ae la ia lakou he kahua ma ia wahi.

  O ka enemi ma ka huli o Liutiaokan ame Heikautai. ua pau aku lakou i ke auhee no ke ka'e akau o Hunho a eia kakou ke hahai loloa nei mahope o lakou.  Ua hoopuehuia aku no hoi ka enemi ma ka lakou hoomau ana mai i ka lelekaua ma ka po Poaono ma Chenchienhpao, ame Litagenton.

  O ka enemi ma ka huli o Chenchienhpao ame Litagenton nona hoi ka huina o na pualikoa ewalu ame umi. oiai kela ma ka huli o Heikantai he pualikoa huikau i huiia ka pualikoa ekahi ame na poe kipu-pololei, pau pu me ko Mitchenko mahele koakaulio.  Aia ma kahi o  500 poe aliikoa ame na koa i hopupioia e kakou.  eia ko kakou poino ke huila nei.

TAKAHIRA.

  ST. PETERSBURG. Jan. 30.- Ua oleloia ae aia he mau hoike eia ka Za malalo o ka mana hoomalu o ka Duke Kiekie Sergius. i ikeia aku hoi me ka hoowahawahaia e ka lehulehu ma ke ano he enemi ino no Rusia.  Eia no na hopuhopu ana ke hoomauia nei.  O ke kanaka haku mele Yakonbovich oia kekahi iwaena o ka poe i hopuia.  O ka Makua Gopon us pakele aku no Kuedena.  Ke manaolanaia aku nei e hoomaka hou ana na hana hoohaunaele.

  (O ka Duke Kiekie Sergius, ka makuakane hanauna o ka Emepera. ua hanauia oia i Aperila 29, 1857. a mare aku i ke Kama'liiwahine Elikapeka o Hese-Darmatadt.)

  WARSAW. Jan. 30.- Eia no ka haunaele ke kau nei no maanei.  Ua hoopoinoia aku ko Pelekane Kanikela.  Ua panikuia na halekula ame na halehana.  He nui ka poe i hopuhopuia.

  MOSEKAO. Jan. 30.- O ka makani anu ka mea nana i hoopau ae i ka olohani maanei.

  SEVASTOPOL. Jan. 30.- Ua hiki aku nei i ka eiwa haneri poe i hopupioia maanei.

  ST. PETERSBURG. Jan. 30.- Ua hoike mai nei o Generala Kuropatkin aole i noha kona kahua.  Ua onouia aku ko ke Kepani aoao hema a haalele i ke Alahele o Sande.

  KO KUROKI KEENA KAUA. Jan. 30.- o ka hoao ana a na Rukini e o-pa i ko na Kepani aoao hema aole i holopono.

  TOKIO. Jan. 30.- Ua hoopuehuia aku na Rukini ma kekahi mau kaua liilii ana.  Ma keia mau lelekaua ana he 500 poe aliikoa ame na koa o na Rukini i hopupioia e na Kepani.

  CHEFOO. Jan. 30.- He elua tausani poe pio o Poto Ata i holo aku nei no Odesa.

  PARISA. Jan. 31.- ua loaa aku nei kekahi mea hoopa-hu iloko o ka hale o ke Keikialii Troubetskoy. ko Rusia amebasoda.  Ma kekahi halawai ku-e Rusia i ka po nei ua kiolaia aku kekahi mea hoopa-hu maluna o ka makai.

  WARSAW. Jan. 31.- O na mana aupuni o Warsaw.  Lodz ame Petrokoff eia malalo o na rula oihana kaua.  Eia ka laha nei ka wi nele ai.

  LADANA. Jan. 31.- Eia o Rusia ke kukai nei no ka hana ana i mau mokukaua ma Pelekane. Geremania ame Amerika.

 

Aha Hoohauoli a na Kamehameha.

  O ka aha hoohauoli ame hulahula i malamaia e na haumana kahiko o na Kula o Kamehameha i hemo pono. i malamaia ma ko lakou Home Kalapu ma alanui Papu makai iki iho o ke alanui Vinia ua malamaia me ka holopono.

  Ua hoea pu ae na haumana i hemo pono-na haumana wahine ame kane o na kula a pela no hoi ko na kula e noho haumana nei i keia manawa a ua nui ka hauoli o ka hui like ana o na opio.  Ua hiki pu ae hoi me kekahi poe kumukula a lakou.

  Iloko o ka papa kuhikuhi aia he mau hulahula mawaho ae o na leo home o na pila a i nele ole hoi i ka haawi haiolelo hoolana manao ana.  Ua olioli pu no hoi ka poe i hiki ae ma ke ku'iku'i eke piha ea no ka hooikaika kino a o ka panina no hoi oia ka haukilima me na meaono.

  Mahope o ka himeni ana i ke mele o ke kula "Kamehameha Himeni" ua haawi mai ke Kumupoo Horne he mau olelo hoolana a na ka Pualihimeni o Kamehameha he mele hooni puuwai.

  Mahope o ka paani pila ana a E. Kaai, ka polopeka hookani pila, ua waiho pu mai ka Peresidena Auld o ke Kalapu he mau olelo paipai. alaila komo mai ia ka paani pila hui a na hui paani pila o ke Kula Kamehameha me ko ke Kalapu iho a ua maikai i ka hoolohe ana e manao ai na kumupepeiao.

 

  He paani pakahi na E. Kaai ma ke ki-ka liilii i ukaliia e na ki-ka nunui. a mahope iho o ke mele a ka Puali-himeni Kamehameha he mele pakahi na Mr. Livingstone me ka ukaliia e ka puali-himeni.

  Ua haawi ae na keiki o ka H. I. W. R. S. Ltd., he papaaina i ke Sabati i hala ma ka home o Sam Wallace.

  Ma ka Poakolu nei i loaa mai ai he lono telegarapa uwe aole mai Kauai mai ua hopuia ae e Makai Nui Coney he elua mau Kepani ma Nawiliwili no ka hoao ana e haawi i ka laau make ia B. D. Baldwin.

  I ka po o ka la apopo, ma ka Halekeaka Opiuma. e hui ae ai na moho kuikui puupuu o kakou nei.  Ma ia po e maopopo ai ka hopena o ke paonioni mawaena o McFadden ame Modlin.  Mai poina i ka naue ana ae malaila.

 

AHAAINA HOOMANAO NUI MA LUNALILO HOME.

Malamaia no ka Hoomanao La Hanau o ka Moi Lunalilo.

 

O keia ka piha ana o ke kanahiku-kumamakolu makahiki oia Moi aloha lahui i moe

aku i ka home maha mau loa.

  I ka Poalua iho la i piha ai ke kanahiku-kumamakolu makahiki i ka Moi Lunalilo a ua hoomanaoia ka la hanau me ke kupono maoli ma ka malamaia ana he ahaaina nui na na palupalu o ka Lunalilo Home ma ko lakou home no.

  Mawaho ae o ka poe palupalu o ka home ua hiki kino aku kekahi poe i konoia a hookahi ka olioli like ana no keia hoomanao la hanau.  I ka auwina la i piha mau ae me na makaikai, oi loa aku o ka poe kaahele honua, a ua nui ka waiwai i loaa ia lakou ma ka loaa ana o kekahi mau nanaina kahiko o Hawaii.

  Ma ka makaikai ana i ka pa o ka home ua nui ka mahalo o ko waho poe aku nei i ka nani o ka pa ma ka ulu nui ia e na laau like ole - o ko Hawaii iho nei ame kela o na aina e i komo iloko o ka aina.  Ua hoowehiwehi pu ia ae ka home me na lau-nahele a pela pu na la lumi.  Ua hoowehiwehi pu ia ae ke kii nui o ka moi e kau ana iloko o ka lumi me ka hae Hawaii ame na pua, a he u'i maoli i ka nana ana.

  I ka wa e hoea aku ai na malihini ua hookipaia mai lakou a lawe hoikeike aku la iloko o na lumi ame na wahi e ae.  O kekahi poe ua hoea mua e aku lakou mamua ae o ka manawa no ka makemake e ike i ke ano o ke kalua puaa ana ame na hoomo'a mea ai e ae o ko Hawaii nei ano kuke ana.

  O ka puaa ame na ono e ae ka i hoolu-a ia iho iluna o ka pakaukau o na elemakule iloko o ko lakou lumiaina.  Ua hoowehiwehiia na pakaukau me na la-i ame na lau-nahele e ae e like me ka mau a ua nuu iho no hoi lakou me ka nui mahalo a hoomanao no ka la hanau o ko lakou haku, ka Moi Lunalilo o Hawaii Paeaina.

  I ka auwina la ua hoonanea ae kekahi o na palupalu keonimana i ka poe makaikai ma ke olioli i na mele alii o ka Moi Lunalilo ame ka ha'i moolelo ana e hoomaka ana mai ia Kamehameha I a hiki ia Lunalilo.  Ua pau pu mai no hoi kekahi mau hana maikai a ka Moi Lunalilo i ka hu'eia mai a ua lilo i mea makemake loa ia e ka poe hoolohe.

  Mahope o ke olioli, ua paani mai ka hana puhi ohe o ka Teritore a ua hoohauoli like ia no hoi ka poe palupalu ame na malihini i konoia.  Ua olioli nui pu ia no hoi na mele a Mrs. Alapai ame Mr. Ellis na puukani o ka la.

  Aole wale o ka poe palupalu i ikaika i ka hele ka i hoolawaia me na ono o ka luau aka o ka poe nawaliwali no kekahi i hiki ole ke hele i ka lumiaina ma ko lakou hoolakoia ana aku me na mea a i o ka la iloko o ko lakou mau lumi ponoi.  He hookahi no nae i ai i kana luau iluna o kona wahi moe; a o ka panina no hoi o na haawina o ka la oia no ka hoolawa ana i ka poe palupalu me na lole aahu.

 

Waiho o Hatch i Kona Kulana Lunakanawai,

O Waila ka Peresidena Rusewela i Hookohu

Mai Nei i Panihakahaka.

Manao o Kiaaina Carter o Lunakanawai Dole ke kanaka

kupono malaila hoole no nae oia - Na moho

e ae i manaoia no ia kulana hookahi.

  Ua waiho aku o Kokua Lunakanawai Kiekie Hatch (Haki) i kona hookohu lunakanawai, e hoomaka ana hoi mai ka la Ekahi iho nei o Feberuari, ia Peresidena Rusawela, i kekahi manawa i hala ae nei, a ua noonoo ia ae hoi ka mea e pani aku ana ma kona makalua.  O ke kumu mui o ka haalele ana o keia keonimana i ka noho hanohano ana i noho iho nei no kekahi manawa pokole. wahi ana i hoike ae ai i kona ninauia ana aku mahope o ka loaa ana ae o keia lono haalele hana. oia hoi no kona hoolilo nui i kona manawa ma ka hana. ua ike iho oia i ka pilikia o kona olakino.

  O na inoa i noonooia iho nei oia ko Henry E. Cooper ame Loio Wilder.  O ko Kiaaina Carter manao hoi aia maluna o Lunakanawai Dole. nolaila ua hoouna aku oia i kana noi ia Dole e ae mai e hookomoia kona inoa ma ka papainoa o ka poe e manao ia ana e hookohu mai ka Peresidena. eia nae ua loaa mai ka haina ma ka telegarapa uwea ole. e hoole mai ana o Dole i kona lilo ana i moho no ia kulana. mai Hawaii mai. kahi ana i hele aku nei e malama i ka Aha Hookolokolo Federala.

  O ko Dole hoole ana mai oia ka mea nana i hoopuhili i ko ke Kiaaina makemake. oiai ua kaulono loa aku kona manaolana e ae mai ana o Dole.  Ma ko Kiaaina manao o Dole hookahi paha ke kanaka e noho nei i keia manawa i makaukau loa i na kanawai o Hawaii nei. oiai o kona kulana no ia i na wa i hala aku nei mamua o kona lilo ana ae i Kiaaina.

  Ma ka Poakolu nei. i hoopuiwaia ai ke kulanakauhale nei me kekahi telegalama mai ke pookulanakauhale mai o Wasinetona. e hoike ana. ua hookohu ia o Arthur A. Wilder e ka Peresidena i kokua Lunakanawai Kiekie o ka Aha Kiekie o keia Paeaina.

  O keia keonimana opio. i lilo ae la oia kekahi o na hoa o ka Aha Kiekie o keia Teritore. ua hanauia oia ma Hawaii nei mawaena o na makahiki 1871 ame 1873.  He makuahine Hawaii kona a ua noho oia i Hawaii nei mai kona hanau ana. koe na makahiki ana i imi ai i ka naauao. iloko o na Mokuaina Huiia.  Ilaila oia i hoonaauaoia ai ma ke Kanawai. a ua puka pono mai oia mai kekahi mau Kula Kiekie mai.  He loea ma ke Kanawai. a o na kinaunau apau ma ke kanawai ua lilo ia he milimili na kona lunaikehala.  O keia iho la ka maka mua loa i hookohuia aku ai kekahi keiki Hawaii ponoi maluna o ka noho hanohano o ka Aha Kiekie o keia Teritore. aole hoi mamua aku.

 

Ke Kanawai Kuloko Koho Laikini

Waiona a Dickey.

  O keia malalo iho na hoike manao o ka Senatoa Dickey o Maui i hoopukaia ma ka Adavataisa pili i ke kanawai haawi laikini waiona ma ke koho ana o ka lehulehu o kekahi apana, ame ka hoopuka pu ana ia o ke kino o ke kanawai no ka lehulehu e noonoo mua ai kahi e loaa ai na hoohalahala ame ka ole.

  Ua manao ka Senatoa ua oi ae ka maikai o keia kanawai waiona mamua o keia i manaoia e haawi noi i ka poe koho ame ka hoomakaukau ana i na wahi koho, he hoonui hana loa ana hoi i ke Kakauolelo o ka Teritore.

  Aia he nui o na hoaloha hoole waiona o ka Senatoa i hoike ae i ka maikai o ke kanawai kuloko koho laikini waiona o Makakukeka.  Amerika no keia Teritore mamua o kela a Senatoa Dickey i hoomakaukau ai no ka hookomo ana iloko o ka Ahaolelo e hiki mai ana.  O ka manao nui iloko o keia kanawai o Makekukeka oia ka haawi ana i ka poe koho he manawa o koho maluna o ka ninau iloko o ke kau koho balota laula.

  Ua hana ka Senatoa he kanawai i hoopili mahele ia maluna o keia o ko Makekukeko a ka Senatoa i makemake ai e lohe a e ike i na hoohalahala pili i na bila kanawai la mai ka poe i loaa na manao nui iloko o ke kumuhana.  O keia malalo  iho na kanawai la:

 

KANAWAI KULOKO KOHO LAIKINI WAIONA.

  E hooholoia e ka Ahaolelo o ka Teritore o Hawaii.

  Pauku 1.  Ma kela ame keia kau koho balota laula iloko o ka Teritore o Hawaii mahope iho o ka holo ana o ka io kanawai. o ka ninau pili i ke paniku ana o ke kuai o na waiona e waihoia nui no ia i ka poe koho o kela ame keia mahele koho.  O na balota e hoohanaia ai ma ia kau koho no keia kumuhana oia no na balota no lakou na waihooluu ame ke kino a ke Kakauolelo o ke Teritore e wau ai a e heluheluia e like me ia malalo iho:

  "E laikiniia anei ke kuai o na waiona iloko o keia mahelekoho iloko o keia mau makahiki elua ae e hiki mai ana?"

  Ae.              Aole.

  A e hoike ka mea koho i kana koho ma ka mo-ka ana i kahape'a ma kahi o ka aoao akau o ka balota i hoomakaukauia no ia hana (ka ma-ka ana).  O na rula ame na kuhikuhi no ke koho ana no na hoa o ka Ahaolelo e kau no ia mau mea i ke koho ana maluna o keia ninau e like me ka hiki ia mau rula ke hoohanaia.

  Pauku 2.  Ina o ka hapanui ma kekahi koho balota iloko o kekahi mahelekoho ua koho ma ka "Ae."  alaila o na kanawai laula i pili i ka laikini ana o ke kuai o na waiona e mana a e hookoia iloko o ia mahelekoho, aka ina o ka hapanui ma kekahi koho balota ua koho ma ka "Aole" alaila e ku-e i ke kanawai i ka Puuku a i ole no kekahi luna-aupuni e ae ke hoopuka i laikini no ke kuai ana i na waiona maloko o keia mahelekoho no na makahiki elua e hiki mai ana.

  Pauku 3.  E mana no keia kanawai mai a mahope o kona hooholoia ana.

 

 Ua loaa mai ka lono ma Honolulu nei, ma ka la i o kela mahina. ua hookomo aku o Elele Kuhio iloko o ka Hale o na Lunamakaainana he bila e hoomana ana i na kalana ame na apana ame kulanakauhale e koho i na papa o ka lehulehu e kulike ai hoi me na kanawai i hooholoia e ka Ahaolelo o Hawaii nei.