Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 5, 3 February 1905 — MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa lua ole [ARTICLE]

MAKAIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa lua ole

F i MOKUNA XLIV. KOMO O \YETE 1 KA UPENA KUU A KA LAWAIA. Ma keia i kilo pouo aku ai ua \Vete nei a kaua. O ke kanaka j iuihai mai ;»i iaia ua like nu me nn kauaka e ike niau ia ana ma h » ;.l;invii. «•!«=- no oia tn- kanaka o» kv kulana lapuwak». aole no hw? li" kem»L, i aria, aka nae ua ike koke aku la no ka kaua AVete aole i ne!e kona komo ana iioko o kekahi mau hana hoopilikia aku ia "ua'i mamuli o kona huli jH»!naikai ana nonā iho. Maniuli o keia ike i loaa aku i ka kaua Wete, ua pahaohao iho ln 01* i ka manao o ka hahai ana o keia kanaka iaia, a hooholo iho 1a oia iioko ona e ike pouo i kc* kumu ame ka liana a keia kanaka e hana aku ai nona; nolaila ua komo koke aku la oia iloko o kekahi lialekuai, a i kona huii hoi ana mai. aia no ua kanaka la ke ku la mawaho e kiei ana hoi ma o a maanei. Maalo iho la ua \Vete n«*i a kaua mamua o ke alo o ua kanaka la, a iaia i hala iho ai lohe iki *ku la oia i ka hanu nui ana iho o ua kanaka la me he mea la u» uiaha iho la oia i kona ike ana mai i ke kanaka ana e huli ana. Aole i nana iho ua \Vete nei a kaua i ua kanaka la f aka hoomau ak« la 110 oia i ka hele ana, a aole i liuliu iho ike koke aku la oia i ka hahai mai no o ua kanaka la mahope ona. Hiki aku la oia i; kekahi ha!»*aina a komo aku la iloko. Hele loa aku la oia a ke pakaiikiiu mamao loa mai na pakaukau i piha mua i na kanaka. 1 almila noho iho la oia a kali aku la o ka hoea mai o keia kauaka j r uei mahope ona. ) Aole i liuiiu iho maalo ana ua kanaka la mawaho a kie inai la iloko o ka haleaina, a ike mai la no hoi i ko ianei noho aku, J komo loa mai la oia iloko a hele loa ae la no kahi a Wete e aoho aku ana a noho mai la ma kekahi aoao o ke|pakaukau. j Ho ka kaua \Vete hoi, nana wale aku 3a no oiā i ua kanaka la, : alaila huii aku la kona alo i kahi e. j Kihe iho ia ua kanaka la a hoopaliupahu iho la oia i kona mau wawae iiuna o ka papahele, he hoailona hoi na ua \Vete nei a kaua i hiMiiuaopopo aku ai ke makemake mai la ua kanaka la e huli aku ka kaua nolaila huli aku la ua \Vete nei a kaua a kau aku la k«uA iiiau maka oi maiuna o kana inaiihini. "E kaia mai oe ia'u," wahi a ua kanaka la i pane mai ai, "eia auei wau ke hui nei me Monikiu Detona?" ■ "Ae." i pane aku ai ka kaua \Vete. j '•() oe anei ko Monikiu Ivana Horawiki lioaloha?" j "Oia 110 keia e kukai nei me oe." I "i-aki maoli no!" alaiia kiiiou mai la ua kanaka la imua, me k«»na aioaio ana ae ma o a maanei o ka lumi, alaila hawanawaua mai la, "e lilki 110 ia'u ke ha'i aku i kekahi mea e pili ana noua." "l'ela anei?" i ninau koke aku ai ua \Vete nei a kaua a me kona hoihoi pu no hoi. "Ilamau! Mai kamaiiio nui oe o loaa mai palia auanei lie pilikia ia'u mu ko'u hai aua aku ia oe nona. eia nae ua haawi aku wau i ka'u olelo iioopaa i kekahi mea." "Ia wai kau haawi ana i kau olelo hoopaa?" "ia Hoiawiki." "I ka wa hea?" Ihea hoi kou wahi i ike ai iaia! Aia oia ihea i keia manawa? K l>ai koke mai oe ia'u." "Aiia paha hoi oe e pulale mai. Aoie oia maanei, a aoie hoi wau e hai aku ana īa oe." "Aia oia ihea, a ihea lioi oe e lia'i mai ai nona?" "E heie pu mai oe me a'u." 'lliea?" "E hahai mai oe mahope o'u a e ike no oe nou ilio." " Aka uae. he mea pono no no'u e lohe mua i na mea apau mamua o ko*u hahai ana aku mahope ou." "Aole auei ou makeiuake e ike i na inea e pili an& no kou hoaloha?" ••o ia maoli ko'u nuikema"ke; aka nokeaha e hiki oie nei ia oe ke hai mai ia'u oiai kaua e noho ana maanei?" { "No ka mea he nui na mea nana e hoohihia nei i keia mea." j "Aka aole anei ou ike iho he niea hiki no ia'u ke hookonokono; aku ia oe e hf»ike mai oe i na mea apau ia'u i keia manawa 110?" j "Nau e hookouokono mai ia'u?" i hooho ae ai ua kanaka la me' ka hoholo aua ae o ka inaina maluna o kona heiehelena. | "Ae. He iiiki ia'u ke kahea. aku i ka makai a hoopaa aku ia oe ī iioko o ka halepaahao mUmuli o kou huikau pu ana iloko o kekalii hana iapuwaie." ' ! ••Vv\n io no; aka aole ia he mea e kokua ai i ko hoaloha, 110 ka niea aoie wau i ike i kekahi mea e piH ana i keia mea," wahi a ua j kanaka ia i pane niai ai me ka pihoihoi nui. ! "Aiaiia. heaha iho la kou manao o ka hele ana mai imua o'n ine kekahi nuK>lelo e like iho ia me kau i hai mai mua mai nei ni'u?" # | Ua hoojiuiwa nui ia aku ua kanaka la no keia mau olelo a ua 1 \Vete nei a kaua. oiai aa manao mua oia e puni aku ana ua \Vete nei i kana mau olelo a e ae hikiwawe aku.ana oia ke lolie i na mea e piii ana 110 kona hoaioha. Ua hehihehi ilio-la oia iluna o ka papa-, heie me kona kunuknnu ana ilio, alaila pane mai la oia: j "E ike mai oe, he lioaloha no'u—a he mea pono no paha ia'u ke i»4i aku ia oe no ka mea he kanaka oe i kaulana ma kau liana e hana nei, oia hoi Tie makaikiu, eia ua hoaloha nei ou ke pee nei no kekahi manawa—oia ka ike i na niea apau, a uana i noi mai ia'u '

<> huli ia oe a e ba'i aka ia oe i koea makemake e ilte ia oe malnoa o keht niea." : "Ke maopopo aku 1a ia'u. Alaila oia kekahii i konio uku iioko j 0 kfia hana a nana hoi i iawe ako i ko'u b«oaloha. a ke tmtkecuakej I nvi oia e loaa aku ho wahi oku imiwaho ae o kaoa i uk« : a ui no ka j lawe aua aky i ua hoaloha ia o"u- Oia aiu-i ka manao maoli?" | "Mīiiia {ia!m oia iho ia: eia aae aole e hiki im u ke hoiūaīo ak« | no ka m**a a*»le oia i hai mai ia'n i mi mea e j>t!i ana do kou aint' ka hana i haoa ia aku ai oiaiuaa ooa.'" wahi a Wete i puana ae ai. 'Ano ke manao noi wa« e kii ae wau i niakai a lawe luai a haawi aku ia oe ilo'ko o kona |H»ho linia no kou huipu ana iloko o kekahi hana eka«;ka maluua o ko'u hoaloha.*' **He puapuahulo maoli no oe. Aole anei ou ike mai o kou hana ana aku j»ela aoie ia hea mea e kokua ana i ua hoaioha ia ou? Aole wau i ike i kahi o ua hoaioha ia ou, oiai ua like ko'u kalana me kekahi elele lawe olelo wale Lho no." "Ke ike maopopo aku la wau i kou ano i keia uianawa. Ano oiai ua maopopo iho ia ko kaua wiau kulana i keia manawa. e hai inai oe ia'u i kahi a Kaua e hele aku ai a loaa aku keia hoaloha on 1 ike i ko'u hoaioha. - " **E hoike no wau i kona wahi e loaa aku ai ia oe. ina no nae oe e hahai mai ana mahope o'u." "Aole a'u hoohalahala no ia mea. E hele koke aku kaua i keia manawa ano." u Owaa ke hele ae mamua, a e hahai mamao mai hoi oe ia'u. i mea e loaa ole ai na lioohuoi ana i kekahi mea aia kaua ke hele nei no ka hana hookahl." "Ke maopopo aku ia ia'u. Aole ou makemake e ikeia mai oe nie a'u.'' Me keia mau kukai olelo ana mawaena o iaua. puka aku la ua kanaka la f & hahai aku la no hoi o Wete mahope e like me ka laua i aeiike ai. "Ke ike nei wau he maunu keia a keia kanaka i hoolei mai nei \ no ? u," wahi a ua Weie nei a kaua i hoopu-a wale ai iaia iho no ia , laua e heleana. "Peh'ea la. ke manao maoli nei anei keia kanaka e hei| ana wau i kana upena. Ke ike maopopo nei wau eia keia mau | kanaka elua ke manao nei e hana mai i kekahi hana maluna o'u. 1 1na pela iho la ko laua ma\i manao alaila e hoike aku ana wau iu . laua i kekahi mea hou a laua i ike ole ai mamua." | Hana iho la ua Wete nei a kaua i kana mau |>u panapana a . ike ua makaukau, alaila hooniau aku la oia i ka hahal ana mahope J o keia kanaka ana i ike maopopo ole ai i kana hana e hana mai ai ' maluna ona. i Alakai loa aku la ua kanaka la ia laua a hiki aku la i ua wahi ino o ke kulauakauhale o Farani, a mamuli o ke kamaaina o ua Wete nei i ka hele ana iloko o na wahi ino e like iho la me keia. aole ana mea e hopohopo iho ai, a hele aku la oia me he mea la aole he wahi hoohuoi iioko ona 110 ka hana a keia kanaka e lawe nei iaia; f aka aole i nMe kona makaala i na manawa apau no kona ola iho. oiai ke hoomaopopo Ja oia aia oia iloko o kahi pilikia, a oiai ua loaa , mua iaia ka ike ua ikeia oia he makaikiu a o na makaikiu apau ke ! ikeia ma na wahi e like me keia ana e hele nei, ma ka apua wale no ko lakou pakele ae. > Mamuli o ka manaolana iloko o ke alakai o ka kaua Wete ma keia huakai ana e liele nei, ua iiei ka kaua Wele i kaiui \ipena. nolaila aia oia ke liele la 110 mamua me "kona minoaka mau i ua manawa apau ana e huli aku ai mai ka kaua \N'ete aku a hoomau aku la i kana alakai ana. Aia laua i kela inanawa ke hele la ma na alanui liilii o ua kulanakauhale nui la o I Y arisa. kahi lioi i oi aku ka pupupu o na hale, a i kekahi manawaekomo ana laua iloko o na alauui haiki o hookahi kapuai wale no ke akea. a nia kekahi mau alanui liiiii a laua i liele 1 aku ai he mea ike ole ia ka la ma ia mau alanui apuni ka makahiki. a e like me ko laua komo loa aku iloko o keia mau wahi, pela no hoi ka oi aku o ke koa o ua alakai la o ka kaua Were. N(» ka 'kaua Wete lioi aole ona mea a hoike ae i kona makau r.o ke.ii' wahi ona e alakaiia nei. oiai he huluaa loa ia na ua N\ete nei a kaua i aloia e ia me kana kumu, ka Makaikiu Nikoloka Kaaka, ma na wahi apuepue loa o ke Kulanakauhale Xui o Xu loka; 110laila iaia e hele nēi aole he walii liioliioiia o ka makau iluna ona. a aia hoi kona noonoo ke haua mao ole la i kana papahana e hana aku ai. lloike aku la o Wete i koua ae ma ke kunou ana. a aole i luiliu ilio aia laua ke pii la ma kekahi alapii loihi. Aole i ku iho ua alakai la a hiki wale i ko laua hoea ana aku nia kekalii luini o ka liale e pili ana i ke kaupoku, a ia manawa kona aiakai i kikeke aku ai. a weheia mai la ka puka 110 laua nei. a hookipaia aku la 1 ua Wete nei a kaua iloko. ! j MOKUNA XLV. j NOHAE KA UPEXA I KUUIA. I ko Wete kouio ana aku iloko o ka lumi ua lelia koke akui i la kona mau maka oi ma kela ame keia o ka lumi, a ike aku la ua i Wete nei a kaua ua paa na puka aniani i ka paku papa ia. | j Iloko o ua lumi la e nolio ana kekahi kanaka nui a ua Wefej i nei i ; ke n •* »nopo aku ai aia ke ino iloko ona. He kanaka punikoko. I i iiiiikaukuū hoi e hooko aku i kona inakemake ponoi iho a i ole i: ka makemake palia o kekahi poe e aku e uku ana iaia i kekalii | j uku kiekie. | ! I a manawa koke no i ke ai ko Wete alakai ua komo kana i'a iloko o ka upena, ua pani koke ae la.oia i ka puka a ia manawa pu no hoi i nakeke ae ai ka laka a paa ana ua Wete uei a kaua ■ iloko. I I ka ike ana mai o kalii kanaka i loaa aku ai ia laua iloko o ka! lumi ua paa ka kaua Wete. ua niinoaka iho la oia me ka hoolienehene ana. me kona manao maniuli o ka nui ana o kona kino e hiki ana iaia ke opa i ka kaua Wete iloko o kona poholima hookahi. I ; Ma ka aoao o ka kaua Wete. ua panai aku ia oia i ka minoaka.

he mea la aole he wahi hoohuoi iloko o kona naau uo ka Imm e hanaia nei ooea. Maiia paha e ioaa ana no na paio ikaika anm mawueiia ona ame keia kanaka. aka aole K>a ia he mea, nana e b«t hojv ai a e h»>j*.>hojH> iho a», oiai ke hilinai la no oīa i ka ikaika o koua mau olona aine ka.ua man pu j<ina|<ina. O ke kanaka nana i aiakai nmi ia Wete. oia ke kanaka mua km i |cme mai iaīa nei ma kona luH>launa ana aku i ka kaua Wete oae keia mau olelo: "O keia ke keonimana hoaloha o Ivana Hi>rawiki." *"0 lieia anei ke kanaka 1 ike i ua m« a e piU aim no kua hoaioha?" wahl a Wete i uinau aku ai. "Owau no ia." wahi a Kekahi o laua i pane n»ai ai. me kona hiKikoikoi Uki ana iho i kona "Heaha kau uku e noi mai ai ia'u no kou hai ana nuii i ua e pili ana i.ka lawe hu naia ana o kuu hoaloha?" wahi a Wete i huli aku ai a ninau aku la i ke kanaka i pane āojv mai ai. "Heaha ia hoi ka ukn?" i huli ae ai ua kanaka la a ninaa aku la i kona kokwlua a kanaka h»i uana i alakai aku i ua We?e nei a kaua. *'E hai ae hoi oe e Ke-pa." *H»»aha hoi kau e hoolaiau uei e Ke;ika? K pono ia kaua Kt» hooh>lohi ole iho. E hoike a*» oe i ka makaikiu i ka mea e hanaia aku aua nona." Xa u ka e hai aku iaia * He kanaka ike ole wau i ke kaiaimanao ana. nolaila nau hoi ia ** hai ae iaia nei." Kan aku la ko Weie mau maka nialuna o kona mau hoa papa leo. me kona hoike ana aku i kona pihoihoi. a {Kine aku la oia uie ku leo koikoi : "Aole o u makeiuake i keia hana a olua. K jh>uo ia oiua t hiii mai i ke kumu o ko oiua lawe ana mai ia'u ianei. a i ole e puka aka no wau iwaho a haawi aku ia olua ika makai. Aole wau he kaiuka hiki wale ke hoopunipuniia mai." **Ha. Ila! ho. ho!" i aka ae ai o Keaka nie ka leo nui. "Peke* kau i pane mai la? E haawi aku ana oe ia maua i ka makAi. K ahu aua kau!" A ia mauawa no hoi i kuwala poo aku ai o Keaka iue ka koo ? henehene ana mai i ka kaua Weie, a pahu ana iluna o ka moe, he mea hoi e hoonaukiuki mai ana i ka kaua Wete. La hala ka manawa no ia hana. e kuu wahi keiki ai waia," wahi a Ke-pa i pane mai ai. "Maauei pau kou ike hou &n* » ua maka o ka Ilamuku, nolaiia he mea pono no ia'u ke hai ako m oe i na mea apau e hanaia aku ana maluna on." "Heaha? E aa ana anei oe e paa iho ia'u iioko nei i pio Mia?" i hooho ae ai o Wete. "Ke manao mat nei palia oe e hiki ana ia (V ke hoomaka'oka'a mai ia maua. Aole a maua hana i koe i keia manawa o ka h«.H>ko aku no i ka iiana i waiho ia mai na maua e hana." i pmie mai ai o Keuka. me kona aka liooheneliene pu aua mai no iu>i. * Aole olua e pepehi iho ana ia'u?" wahi a Wete i ninan aku ai { nie kona hoike ana ae i kona ano makau, he mea hoi na Wete e hana nei i manaoio mai ai keia mau kanaka ua makau io no ka kuua Wete ia laua. O. peia anei kaua e liana aku ai iaia nei?" waiii a Keaka me ka hooiienehene nui ana. %, E pono oe e hoopau iho i kou mau manao lana apau, a o kou manawa keia e pule ai no kou uhane i komo aku ai iloko o ke aupuni o ka lani." Ma keia e maopopo ai ia kaua, ka mea helnlielu, ka oi Ihh> naukiuki loa o Keaka i ka kaua Wete, he hoonaukiuki h«»i v pii ai ka ena o ua makalkiu Ameiika nei a kaua: eia nae ia Wete e hoo lala ana i kana mea e hana aku ai maiuua <.» lveaka. ia manawa i pa inai ai ka Ke-jm mau olelo, a huli aku la o Wete a lioelohe aku la i kana mau olelo e pane mai ana. (Aole i paiO