Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 7, 17 February 1905 — Kenekuria Umi-kumamaiwa AME Kana Mau Hana Kamahao. [ARTICLE]

Kenekuria Umi-kumamaiwa AME Kana Mau Hana Kamahao.

(Kakauia e Simeon K. | i | HOAKAKA. Aia uo o Sepania ke noho la iloko o kona na\va!i\va} ; . ; i Nl ole hoi iaia ke pii ae mai kahi ana i iho aku ai mamuti o ke k - hou ia ana e ka Kepuhalika Nui o ke Komohana; ko ku m i o Kmania iwaena o na mana nui o ka honua nei me kona ikaika k- ; kela o ke Aupuni Emepaea: o Iiusia hoi me kona ikaika piha v 1, kau nei i ka weli maluna o Europa holookoa; o Fanmi hr au;. :• Kepulmlika ma ka inoa wale no, eia nae ua helu pu ia no oia i\» a , : .. j o na Mana Nui oiai e mau ana 110 na hooiuanao ana no Nupoli^n.. ; i o ltalia, ka home hoi o na kanaka naauao o na au i hala uku ; i j pepe iho oia ilalo, aole nae īue ka hoowahawahaia e na anpimi a{.;i [ aka ua ikeia aku oia he pookela iwaena o ua hana hoomama, a kr I ike aku nei na mana nui e ae iaia me ka pumehana o ua lauua nn.i ; ! o Enelaui, no na makahiki he mau haneri i hala aku. ua lnmk»' i. j <»ia i kona niana maluna iho o ka ilihonua. a i keia manawu k« ka;: 1 lana nei keia mau olelo maluna o kona inoa: "Aole e napoo ka i.i I ma kona mau palena." Ke ku nei oia nie kona mana kuuu iu«»uiia | i keia la i liiki ole ke loaa aku i kekahi o na Mana Nui e ku n,i j i aneane hoi e loaa aku ua ikaika la ke hoohui ae he elua o nu >lara i Xui i ko laua mau īnokukaua a paio ku-e aku iaia. j Iloko no hoi o keia \va e hoikeia nei ua halawai ae m> o Kn« !a;il j me Aiuei'ika ma ke kahuakaua. a e like me kekahi mau enn.ni ♦ -iua. ■ ua hiki mai laua i leahi e hoopau ae ai i na kuee ana a uoho hoaioi.a j ilio la laua. | O kela aina nui o ke Komohaua, i uohoia e ka lahui ilikini i \ a I kenekui'ia i hala aku, ua palahalalia ae ia iloko o ke kulaua'n««h«M i i naauao me na home o ka lahui ili keokeo, e hoopuka ae ana h«» : | na mea waiwai nui o keia ao. I keia \va ua hoohuiia ku nu» n . | Alelanika me ka moana Pakipika me na alahao e holoia ana » r | kaaalii mama loa. he konini ana hoi o na manamanalima ilnna o na j pa]>a ki ma Nu Ioka. a iloko o na sekona pokole loa aia ka ma'n.i-» i ke heluheluia la ma Kapalakiko. he hana kamahao hoi na ka uu- i j telegarapa. a ua oleloia ke hoomoe pololeiia na uwea •« ! Amerika Huipuia. ua hiki ke hoomoe palua ia a hiki i ka mahina a hoi hou mai no i ka honua. <) kela heluna elima milioua kauuka maniua aku ua pii ae ia a i keia manawa ua liiki aku i ke kanahikn kumamalima miliona. O na kaa lioki lawo ohua o ua la aku i ha!; e kaahele ai a inoe ma ke ala no kekahi mau la lehulehu a mau puilehulehu palia mamua o ka liiki ana i kahi i makemakeia. i k«*ia « ua opeopeia ae lakou a kapaeia ae ma kuono, a ma ko iak<»u mau makalua ua oili mai la na kaa oliua nani, i like aku ko lakon na' me ko na halealii o Europa, e halihali ana hoi. aole i kekahi iu ni; iniku o eha a ewalu ohua e like me na la i hala aku. aka he mau uiu.. mai ke kanalima a hiki aku i ka hookahi haneri i ka manawa 1,<> kahi. a i keia manawa ua puka liou ae he kaa halihnli ohuu h'ou. •• .■ ka otomohila, i aneane aku no e lrke kona holo me ik< kaaahi h" loa o ka honua. lle mau haneri maknhiki i hala ae nei ma ke kike ana i na h.i • kila elua e loaa ai ke ahi, a ma Ilawaii nei hoi he lii'a alailu loau ! • alii, i keia manawa ke ike nei kakou i ke kukaepele. a nu hiki ia i .• kou ke kaahele a ho-a lioi i ke ahi me ka nui ole o ka hana; a •> poe e j)ii ana iluna o na alapii loihi o na lialepohaku kiekie a k ; • maloeloe, i keia wa ua pau ia maloeloe ana. oiai he kuia i wah- u-.e no kau i ke ku. pupuu a hoolei loa noho ana oe i knu walii i ma make ai mamuli o ka niana o ka uwila e hooliaua ana i ke aia|iii < a weka. 1 na kenekmia mamua aku. e hana ana no na wahine ; i loJe ma na home. ma ka malama aua a hoolilo ana i na hu!uhi; a lole, i keia wa o ke da!a no ka mea malama. he kii wale aku im i » halekuai a loaa mai ka lole, ua paa mua i ka hanaia. Aole he k k : hou ana aku, aole he hahau hou ana aku, a ma kahi o ka hauuiu • > o na lole ma ka liumuhuinulima maoli ana, aia ma kela aine k< ; home o keia kenekui'ia e nee nei. na mikini humuhumuloh-. J j pokole ana i ka luhi o na wnhine. Mamna aku aia ka loaa <> k ■ | waki pakeke ame uwaki kauhale uie na pmnlala nui. i keiu :r;n*a I ua hoemiia na lilo, a ma kahi o ke kilo ana aku i ka la no ka i j inaopopo ana i ka manawa o ka la. ke hele nei na nianani.nia i kuliikuhi sekona, niinute amo na hora, a ua hoopokoleia mai ka i- ;■ He elua a ekolu pule e holo ai mai Xu loka a hiki i l,a<lunu. j na awakumoku o Europa ma ka huli Aielanika. i k>ia manaua | holoia nei e na kakela aukai nani iloko o na la eliina a * v. | no; ua nalo ak.u na niokukaua laau . e like me ko Kapeua N* i« k j ame na #diinarala mamua aku ona. a lawe ae la hoi na tuolvi- i kila i ko lakou mau makalua. e like hoi me ka wanaua ana a k< n j kilowahine i olelo ai: *'*K lana ana ka hao maiuna o ka ii-k j Pela io no, a he mea kamahao keia i loaa ole aku i na hanauna ' ! | kenekuria inamua aku. Mamua aku he mau keneia mahua)o:; = e lilo ai no ka hoouna ana i kau le*a no kahi au i makeniak» >• hoi mai ka umi keiieta a hiki i ka iwakalua kuinamalima ke.a keia manawa he ehia kenela wale «o hiki kau leta mai Ilaw a aku no Amerika ame kona mau mokuaina nui. Ke kukai n»-i kanaka he mau tausani mile ka niainao iue ka lolie mao]w»po ak j kekahi i ka leo maoli o kekahi nni ke teie|>oi)i»; ke ki«»la ia m-: : •» j poka pa-hti » luKikahi taiisani paona no ua mile he uuii; ua <•[ } j ae na kaalio halihali papa a waihoia ae ma kuono, a ma k<» ! \ mau uiakalua eia na uwea uwila ke moe nei e IfoohoIo ana it • j kaa nunui Inahina o na alahao. | Ke kilo io aku no kakou i keia maa mea apau i hanaia • k» ' • nekuria i kaahope akn. he mea e ke Hamahao ame k.$ ik .ik; J huli ana o na keiki a kanaka i na meahuna i huiiaia e ke Akaa 1 hanaia mai hoi i mau mea no kakou e pono ai ma keia a»>. * l O ka uee ana o ka |>ono Kristiano me ka mama loa i ke k> | kuHa umi'kumamaiwa. oia kekahi o na mea kamahao Ioa. a «» H--waii nei kekalii i ike i* konu kamahao io maoii, oiai iloko o k* k kuria i kaaliope akn la i hohola mai ai ka maiamalama o ka < ua ma ka lepo o Ilawaii ueL a ike kakou i keia manawa i na m» i mahao nui a lehulelm wale i hanaia e ka noeau o ke kanaka. A wale oia». ua ikeia o Hawaii uuku iwaena o ka momm I'ak ;• 1 he no kona mau lioa ailana liiHi o na ale huiilua e Moana l akipika. no ka mea mai Hawaii nei aku i puka aku ;»i 1 lamaku o ke ola no na aina \ii\n o ka Pakipika Komoliana. ina o : m Kumu ame na kahunapule Hawaii i hoouimia akn no ia mau ailu' 1

inai nei aku. a f mm- mai rs<'i na kino wallna o k< k;vhī i» lak«>n m;i k;:iii o ko lukoii man |»iiu\vai i ai hookau^;t ui «akon. i!i<i i) : » k;t ]•«?■»•» o na nhane ik<* oh* i ke Ak?ia j M.iwaho a«> o n;i Hi«-a \ ho:k<* ; a ;i» j n»*i nialin 4 j. na kaaak.i !«»:*;; j .•» na iMipuni hk<- <•!«. <. ka lionna ?ia iakon hoi i huU \ r.a hain! kaiu.-ihao o k«' Kf-u<*kui ia (*iui-k«snamaiv.a. hooniahnahua aktrr h : akr i k<* iaknu waiwai j»»: na kaii;tka luiic<!nu.'U- kaniana. ';a kahl.; kuh ; pnuono o k;i na h»*;t .kil».»hoku kaulana ? ;<■ « i v.j-< i?a. k«* kih»fj«»ku <» ]-'a!-aiu. nana » huli i na |»a|»a hu;n»« 'n .1 h«<-' oiaio hoi aia no h«: kiim hoku U*>U> huu akn nni o l'nunp a hu'i ae h»»i i kahi e Iki-iaaku ai. a ma ka ia lo ha>j o Auj£a?«*. IMŌ. l'a ioaa i<* : a»- n<» la'ia n«**a ku]<aianaha <» k'- a<«u'i lani ina kahi ana i h<ūk«.- ai ♦ ia iia»- h«* mau ia i'itaiioj»+- iuai ♦» ka nianawa ana i ho»..m<>hoiH»ho ai.! <» Amorika ilui'a. oia ko au|nmi ]»<f»«kela' ina na m»»a |»?li ik**; akaīM;>s. Mai ka i iioohohuu a.i <> kokahi kanawai i <»ia ka mannwa i |<oha iii<» ai h»* malauiaiama hoa maluna <.»īa aina; na'i. a makua h«>ī «> kak<»u i k**sa inanawa. oiai ma ka iuahoh*h>4«' ana i na {mpahana ano- na kii o jj«i iiana akinnai i hookomoia iioko »» k.s huk<- aupuui. ua oi aku <» Am*'fika he i«a{»a iniiioiia nuunua f » na au*. }!uni i- a<-: oiai no na«- b<- haj<a o keia mau inea i kiolaia niah»»|»** <7 na lioao aua a ikoia ko lakou waiwai 0I* 1 »*ia mu* 0 ka iiapaniii o lakou j ua iiio mai i m»-a waiwai nui i k-*ia manawa. ' I!** nui na mva akamai i hanaia. »*ia na<- me he m«-a ia << ke }'<!.»-. k<-ia h»a o?a mau m**-a."<»ia m» ka loaa ana <.» ka ma»:»*u»'ī!-; uv. i)a i huiiia » a ka I,o»m >. ]•'. i». >iojs<\ o .Mak*'k!!k**ka. O ka uw» a . ;«'h mua i<»a i ho»»imn'ia. ai maua.-na no ia o W asiiiofcna auu* . r.a!anusoa. a <» ka i<»n<» i»-i»*<iarapa n-.ua ioa i h»*<»!Siiaia nra ka uwv;t ; u s a ka ia l'O m» ia <» M * - i. mai Haiaumoa 110 \Ya.<iimuma. »' ho-j ik<- ana iioi i ka waoia aiia o .iauio.s iv. l'<?ik i na no na Mo-j kuaiii.i iluiia. j i ka i>;~! ka !<>aa mua.h»a. ana o ka ]>a[»aimna a ksi arm* ka ]>o;u» ia Kiia ilo\\<' t- p«ii aua i ka mikini humuhumnioi*': maiio]»».* h<»i o ua hoa.o ii'huioiiu ana i ioaa nsua ioa ai ka laho iio maikai ia Kai*- Makahikimaikai Mioo<ivoar?, i L>l i. () »iohn Kiikona. he kanaka <h-r:a i iiooiilo i kona mau la ma Aim iika, a in* lo<*a inu rua ka iiuii 11 ia i na ike akamai. oia k<* kanaka mua ioa nana i hookomo i ka • f.a< |.'a i ka mokukaua «• ii.aolH.'lo ana iioi iaia imua a he h'huiehu wa!<" aku o mi m* a akamai i iiuli ia e ia a ioaa. a o k»*ru 110 iiui ka kaoio nana i iiana a jtaa ka niokukaua j»ahaahaa "Moniia" i 1h;:2. a i j»aa lioi i ka mauawa kupono hooliioio ai a e ]»aa aku ai i na iiana l kimo]>o a na Konofc<hTafa o ka iimua ina ke kaua iiuiiauiahi wawahi hookauwa kuapau aua i na neirern. () ka toi« irara]>a uweaoie. oia kekaiū o iia mea kamahao i ioaa ae i ka aneam* aua e ]>au ke Kenekui'ia i'mi kumanmiwa. a 0 Makoni. ka haoie naua i huli me ka ii<»<unanawanui i keia mea kamahao. ua iu'luia oia iwaena o na kauaka. I<i<a akeaka.inai <» ka iionua n<*i, a iloko r.oi «» ke kenekniia i aui aku la. O ka iioao mua ioa ia ana o koia mea kamaiiao i ka m;?kainki iS9'.i 110 ia. a i ka manawa iioi e uuiiamaia ana ka heihei moku aumeume i ke kiaha '•Ainerika* ? mawaena <» I'eiekane ame A.merika. Nani ke kamaiiao io o ke k'enekuria i liaia aku ia, a kekahi paiia o kakon i nana oh» ae ai i kona mau nu'a kamahao e m-e ana i kela ame k<ūa ia o ko kakou oia ana; eia nae aoii* i pau na nieahuna a ke Akua i huna ai. a eia 110 na 'iii o ka iionua nei ke iiuii nei 110 i na mea aku i ko<*. a o na ken<'kuria e hoea mai anii me ko iakou man kanaka naauao, na lakou aku e huli i na mea i koe. KA WANANA. Owai ia ka mea e oia ana i k<ūa manawa a ma keia mua aku hoi, e hoole ana i ka ike o na kanaka opuiepule, oiai o kekaiii mau mea kamaiiao o ke Kenekuiia l mi-kumamaiwa, ua loaa inai iakou mainuii o ka iioike a ke kanaka i loaa na haawina oiaiau: iie pupule iioi ina k< i kaiii oi<*lo aua. i'a olelo ae kekaiii kanaka i uiuiaia e keia luun\iua, ]»enei: V, K hu no ke kaaahi mawalio ae o ke aiahao ke lioonuM' iliwaiia ke aiaiiao ma na kikee, ina e hoaiuia ka aoao maioko o ke ki-kee, aoie e iiu." O ka wanana a keia kauaka pupule ua ko ia, a aoie ioa iie kanaka e ola nei i keia manawa a i kaaheie hoi ma iuv ainhao i neie i ka ike oie i keia mea. Ke liolo nei na kukaioieio ana ma na papakn o ka moana a pae aku i kekahi aina; eia na kaaahi iioio ioa ke lioio nei n»e ka puaiiioiiio ame na mea kamahao e ae. O keia mau mea apau ua iiooiieneiieneia, ua kapaia aku he inau hana na ka poe ]iupule, a he iehuleiiu waie aku o na iuoa ka]»aka]»a i iumwiia: eia nae ua iioea umi no iakou a ke ikeia nei a ke iioonaauaoia noi ma na kula apnni ke ao iioiookoa. \\'aiii a I*atarika lianaie: v, O ke alaheie e iiiki ai ke wauana i na mea e lm< j a mai ana, oia no ke kihu ana aku i na noonoo ana i na niea i iiaia a lawe mai a hookuku iho," lna kakon e lawe ana i keia mau oleio a hooiaio iiio, alaiia e lona ana }u»lui ia kakoii ua wauaua ana e iu»oiienelu*neia mai ai kakou, e iike iioi me k»*ia 0U I0 k;»ulana a ua haole: "Mai iie.iu | mua oe i na moe keiki mamua T> ke kiko aua. eia nae peiiea kakou e alo ae ai. oiai ka naauao e nee mau ana e ioaa ke kiko {lookeia? Ma ka waiim ann ae i ka heiu ana i ka puahiohio a lioiiioi ae i na

'' kanumi [x»no an*i. ca hiki ia kak«»ri kv uianaok» ka b»>«>hewa . hvwa «>ltr a»% iwat*na o na iu«ea kamahao r Iwia aku ana i kv kea» l | kijr:a iwakaiua e iu-o noh oia iho k«-ia malalo iho n»*S: j l k»-isi manawa ho *hik«-tia|uuvahi oka ikaika h»H»i>ov »» ka laI i-ahu ua waU* s»a ka innu» aiut t- h«.w>!ih> ;iv i maaa •! ; ka KKiuawa t» loaa ai ka iko no k«- k:?«>m; ana ixn\i i kokahi o :: k»-ia laana h».H>u».f i j«>ho a i oo.' »> ia mana Ikh »?*»•»♦ h«»i00k«-'a n«». ; *♦ hiki a.na i na mokuahi ko h«»io raai Xu I«.»ka a biki l !,.-.«!;»• ua ai.no > na awakumokn o Knro|«a o ka huli M*»ana At»-saraka iioko «» na 'a ho!o f j koi« ,a mai Ka|>;t!akiko a i»» 4 i t> na !a #*lua. a ; n»ai Nn !oka hoi a Kaj»aiaksko, nta ke aiaha«> i!«*ko o na h«>ra h«- ; īwakalua-kmnamaha. I ? < >iat h»,- hiki k»- l»«;m ka w»'!a rna: k»- k'k>>« aona •' ho<*hiwaia ai :ka makomak* l iu an»a. oka hoj>ona ♦« hahai akvi ana mah i >!*o oia ; m»-a "ia ka hiki ana k«- hooiawaiu ko anu ma k* īa ano iiookahi no, * - o n;i h»»ino h<w»kt»moia aku ana m«» koia mau iin-a ma koia mim ; aku. na hiki ko nohoia o iiko ui»' ka makomako o ko kanaka >hō ka ?saua oh* ae i na kan anu aine kau w«-?a o po|H»i iiio ana nutbnra o ka aina. t > kola nuin m«-a na ka mana o k*» ahi v h*>owvia u* i ika wai ilok«» «> na i|>uh«tO e hooj»nka mai nv'u ma koia mua aku ♦* H!«> ana |na ka nwila na hana. a o k«'ia li*>i ko kar f wa hooioln.» a k«* kanaka i n-a k»*ia mna ;«ku. kt- i<»aa }>ouo I»»a kona ?uau moaimna. j j K Hh> ana ka ti-lvj:arapa i moa mii !oa ma k-'ia u«ua l aku. a o ka hookaawalo ana i kur;a an«» nmoli o li!o ana ia i sUva , hooloii a«- ana i kona mana ma ta uiako'o h»>okahi. <* k«*ia i h»»:k"Ihvm*la ua ioaa m»„i k»ua iuanav\a a«>lo no na»- in«i i h»»sv»h.-a h>a. !*a I oivh»ia <■ }»au ana ka lanaiiu " ka oou o ka homia tw\ ih»ko ».» na ma- = kal»iki <>lua ham*ri. oia nao ao!t- k»4a he nt»'a m» kakon »• i'ih«>iiioi ai ■ | no k;- kakou iuau haiiauna ina k»'ia mua aku. no ka tu»'a inaiaua o j ka hiki io ana mai o ia manawa o h»aa ana no ho waliio h«»u nana o I ho<»\vi-la i ka wni o mo'a ai ka kak«>u mau moa ai. mawalio ao ln»i «» ka wahiiH' maoli. Oka ikaika. oka makani ana> na aie ku|tikij»iki-a <> ka )no;ina. i liio hoi i moa waiwa! o!o mai ka h«>omaka ana o na makaui pnkiki o hoaioah* ia lakou. o lilo mai ana laua i mau m«*a ho«»nvo īkaika loa o i»omaikai ai k«- kanaka. ! (Aole i pau.) i —o