Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 15, 14 April 1905 — Kenekuria Umi-kumamaiwa AME Kana Mau Hana Kamahao. [ARTICLE]

Kenekuria Umi-kumamaiwa AME Kana Mau Hana Kamahao.

I (Kakauia e Simeo K.Nawaa.) I

MOKUNA 111, (KAU POO Ml'A.) FAKANI AML XAPOLEONA. (Hoouuiui i.» Ua loaa mai !a ka jH i a uuku oluna oke kia hop*- i kekahi i * lilo aku la ;o kekahi ona pe'a i a waeua ame kekahio na pe'a i . r ioa aia laua ke k»»hei»hiH» la me he lij»ine la. a ua !»ua mai huila hoohuli h«v ika jn»ka a nohaha Hilii. Okt ia am» ka; f [ poe i eha a i inake oia wale no ka j>oino i loaa aku maluna «> [, r kila" iaia e ku aku ana iuum o keia mau m*a aj>an. Mauiua iho oka hora ekahi oka auwiua !a ua hala ar |,i , ] nakila mahojH- jh>uo o ka mokukaua v 'Bueentaure" o ka «nm; muli oka pili lo«i keia holo ana aku ua huikau ae la k. i. n.a ; moku, a oia no hoi ka manawa i haai aku ai na j»u o "L-nuu kulike aku hoi me ka eoHiugwood i hana ai. O ka jm <a! i kanaono-kumamawalu iua ka aoao makani a mamua no h«n x pu mua hoi i kiia aku mai ko Nelekoua moku aku, a k.»na h.i poka poej>oe auie hookahi barela ona j»oka liilii. a komo aku U ;; piha pn ma ko 4 -Bueeutaure" mau j»uka aniani o ka hah- o U,>;. la %, Lanakila" e nee malie ana iiuua ua kiia aku la kuna m.i» j he kanalima ma ka aoao makani, i hooj»iha palua a j»ak*»(u u. pa-ha kekahi mau pu. Ua hoikeia e na aliimoku o "Husentaure" maho{»e mai lie w\.,k lua o lakou pu i poino mai keia pajw j»u i kiia aku ai. a an. au. r, . k* eha haiieri poe i make a i eha. I ka manawa no hoi i hala loa aku ai «» "Lauakila" ma k- s.u. ; aoao oka laina ona mokuk«ma oka enemi. aia hoi ua ahuwa ; 4i , \ Ia oia i na mokukaua "Xeptuue v ame *i*edourab!e." a aia na ; aka enemi ke halahu la ma kela aiue keia aoao a e k»»»-!.- ai>.,i I < kekahi iluna o *'Lanakila" a ma kona mau aoao no hoi. la manawa hookahi no aia na pu o *i«tnakila ke j>anai la, . aku ana hoi i ka elele o ka make malnna o kona mau hoa ji.> M. he mea la o ko Kapena llanh' manao i kona manawa i kaawai. , i mai ka mokukaua **Hueentaure" oia ka hoohuli .hikiwawe aiia ia **LauakvU\" a kaa aku ma ka aoao o kona hoa j»aio. eia iia. ī.i hiki ole iaia ke liana aku pela; no ka mea ua j»iii kokoke m.u ka mokukaua "Ke<loutable" o ka enemi. ma ke ano ulia |»aha a i «>{.■ . ka mauao uo paha ia o ka enemi nolaila ua huikau ae !a laua iho la. Mamuli o ka ikaika o na ki paj>a ana o na j»ajm olnna am. «.V waena o ka mokukaua "Lanakila" ua hoopuehuia akn na koa Kaiani mai ka lakou mau j>u aku; eia nae aia m ka aoao o na Farani ka jn>n< oke kaua i kela nianawa a aneane no na Pelekane e j»oiuo. Ua lele mai la kekahi poka alolia ole a ka enemi a ku mai ia ka Haku Nelekona iaia eku ana ma ka oneki hamama. l'a k«»m«» aku ua jK)ka la ma ke anii poohiwi, puka aku la ma ke akemama. a jmka hou ma ka iwikua a moe malie iho la mahoj>e oke kua. Ma kaiii i i hina ai o kona kakauolelo, Kauka Scott malaila no oia i hiuu :»iIa Kapena Hardy i lioao ai e hoala ae iaia. ua j»ane iho la o Adi ! j marala Xelek<ma. "Akalii au a make ia lakou la." "Aule j»ela k<> I nianaolana," i j»ane iho ai o llahly. **Ae, no ka mea ua ku kuu w - ! kua a puka ma kekalii aoao," i panai aku ai o Nelek<ma. I Ua kaikaiia aku o Kelekona no ka hale olalo. a oiai ua ikeia he wahi mauaolaua no kona ola ae, aole oia i make koke a hala w.\ hora ekolu mahope mai. Ua panai koke ia aku ka elele oka inak.* ! maluna o ka enemi, a oiai no nae aole i inaojM>{)o ka meu nana k,i poka ikuai o Nelekona. aole loa houkahi kanaka maiuna oua kia ■» ka mokukaua *iiedoutable'* i hoi ola iho ilalo. O keia manawa a Nelekona i ku ai oia no ka manawa ikaika S««a o na ki poka ana mai a na koa Farani me ka lakou mau pu iaif. l i : nolaila iloko o na minute jK>kole mahoj>e o ko XYlekona ku ar»a i ka poka ua make iho a ua eha no hoi he lehnlehu wale (» ua aliinn'k i 0 **Lanakila" a ma kahi hoi o kanaha poe koa i make a i eha. Ua huna kele loa ia ko ka Haku Nelekona puiii» ana a aia n«; kona mau īuokukaua ke paluku la i ko ka enemi. a i ka hala ana <» na hora ekolu o ke kaua ana ua pio iho hi ka enemi, a o ka lono o ka lanakila aua o Heritania Xui ma keia kaua ana, i laweia aku ln»i a lohe ka Haku Xelekona e waiho ana iluna o kona moe make. oia ka me a'nana i hooluolu aku i kona noonoo, a haalele mai la ka uhaii»* Ike kino me ka oluolu no ka lanakila mau o lieritauia Xui. o k»-!a ke kaua i rula j>aa ai o Beritania Xui i'na ale o ka moana. a hik; i keia wa ke kau nei no ka weli i na aupuni nui o ka jK»ej>«H' h«»io»a nei i ka hoojmpa ana aku iaia maluua o na ale hihiu o ka moan MOKUXA IV, (KAU POO MUA.) XAPOLEOXA MALLXA O KA PAXEPOO. "HOAKAKA.—-O «a mea ano nui ma ka mokuna mamua a< oia keia: Ko Beritania Xui kukala kaua ana ia Farani; Ka ohuinakij»i o Cadoudal; ka |>ej>ehiia ana o ka Puke d ? Enjrhien; ko Xana j>oniia ana; ka haawipio ma Uma. ame ka lanakila o Aus« r i lika.) O ka lanakila ma Ah»eteralika oia ka mea nana i luipai a«* '» Xapoleona ina ke j>anej>oo o Eai*opa. Iloko o hookahi makahiki .< a kona mana ma Europa holookoa. Me Gereumnia Komohana i hniia malalo o ka Napoleona hoomalu; kona kaikuaana lojM'j>a. i h«>«>liloia aku i Moi no Napela; pela no ia kaikaina ona, Lui, Moi. o II ' lana, a oia iho no hoi ka hooilina alii o Italia ua ikaika maoli c > o Xaj>oh?ona. O kona lanakila ana oia ka uiea naua i 'hoopau ae * ka Emepaea Hemolele o Koma, he inoa hoi i haaleleia me ka ikaik i e Emepera Franeis tlsOO.) Ma keia ua makankau o Xaj>oleona e hookau aku i ka hooj>a i maluna o I'ernsia , i ikeia hoi kona manao ina ke kaua i hoike inua a ae nei. Iloko o na pule j>okole mahojH' mai ua panaiia aku k;» Moi Federika Wiliama ame kona mau makaainana me ke kaumaha mamuli o ko lakou aa ana niai e kaua me ke kanaka lanakila o A"-sc-teralika. Ma Jena ame Auer»tadt ua hoopuiwaia aku ko Perusi.i pualikoa a pao i ka wawahiia. Ma ka papa hoomanao a Kauna de Begur. ko Xapohn>na, ukali. e loaa ana ia kana he mau hiohiona o na hana i hanaia ma ia kaua ana. penei: **E kokoke akn ana i ka hora elima oiai o Napoleona e noli'>

Vk hi ana Ilamukn Boolt, e olelo ako ana o NapoWna īaia: • • ].' ..n« an-i lakw ia kakou?* '.Vo. ina aia lakou malaila," 1 ,V. ,ki. «i ka llamuku nae ke kanalua nei <m īna aia lakou 'Ia manawa no i l»bwa aku ai ka paapaaina mai o na i, • ra;f<-la. a oia no hoi ka manawa a ka Emepera i liooho at- ai m<- : "Aia io no lakon malaila: Ke hoomaka nei ka hana:" ~ .1 n mawa knke no hoi i hooinakaia aka ai ka hoonee awiwi ana , ..a '.i];iiik»a lu-lewawae a <■ hoohoihoi ana a e hoalala ana i na , U U„ Mio akn ika pnalikoa o lVrusia. a Napoleona hoi i pane hou a ; •) .1! i k>ma Ilamnku. 'au hoi e wawahi aku ai imua o ko kakou i,: ;>:i k<'ii ku-:i. like me ia ma Au»tteralika, i opaia aku ai ko i.ualikoa iielewawae?" l a h.w.koia aku pela, a pioo iho la ko na Pemoia auhee ana: b ~<«■ ih<> n < l 1 ,a 1 ,u a [>" u oka aina; laweia he 80,000 poe pio. , !,, k „ oka inahiaa hookahi komo aku la o Napoleona iloko oke 1 o Belina- M M.i k»-»a j:u kw iho la o Beriteania Nui ame Rosia na aupani n. na #• aku sko arani mana P iha ma E o ™!*' a 1 keia ma * t>a*h Uc kii liookalii nei o Boritania Nui, ma ka aina a uia ke kai. Ma ka Napolwma ° Xovemaba, Im. ua kukaia ae la o y,p..iwina e paniku ana i na mokupuni o Beritania, a e papa ana i ni.iuna kalr-pa ana me ia—he kuahaua hoi i hoolohe mai ai na .* iioho niana ia ana eua >"apoleona nei—a i hanaia hoi nian,l; oko Farani haulehia ana ma Hafalaga. oiai o keia iho la ka j,.iu.tna o kana i manao ai e noho hoomalu pu i na ale o ka inoana. «> na kuahaua ano nui oia keia: Ko B**lina. i hanaia i Noveim 'I'.' "I ko Milana, Dekemaba 17, ko Parisa, lanuari jY.'Yv»Vk« Autwerp, lulai 'Jo t 1810; ko Trian.»n % Augate 5. 1810; ko I■•..MMim-hleaii. Okatoba 10. 1810. Ma keia man kuahaua ona awa- , M( . i| f ,nj «■. iiiiho malu ia ana e Farani ua pauiia mai na kanaka PeL k in» apau, ann' ua waiwai, a e puhiia hoi na waiwai o Beritania \'ii •• i»>aa aku ana ina na wahi apau e noho inaua ia ana e ia. a o tu» M«»kuaina apau e iaha ana ko Farani maua ua hookonokonoia »• malaina i keia inau kuahaua. Ma ka aoao hoi o Beritauia Nui ua haua iho la no hoi ia i kuaii iu.i. ma k«* Kauoha oka Ahakuka, ama ua kuahaua ia ua papaia im f!i»»k11 kah'pa o na aupuni e ae mai ke kulepa ana me na mokuaina . ii,..uii:iluia aua e Farani. a pela no hoi na awapae e kokoke aku ; ,na i iWiiania Nui. O keia hana ana a Beritania >"ui oia no ke knmii i alokoia ai na Mokuaina Huiia o Ameiika e kaua me ia. u i k.i S'.,.»k.»ia ana o keia kuahaua ua ili koikoi aku ka poino maliuui o \a hoalaia Uoi ka inanao .liui o Kuropa e opa aku iaia. lluokalii niea ano nui e ole ae ai ma keia mau k,tna iīooini mana a Napoleona oia ke koe ana o ka oihana inakai „ Kiuani kiai ika aina oiai ke aupuni holookoa aia ma ko Napoleo[i;, ua)ji o noiio ai, a o Fouehe wale no ke alakai i koe aku no ka m;ti;inia aiia i ka oihana makai. 3la Warsaw, aole wale i lilo ko \;ij»«»}e»»na mau uoonoo ana. no kona pualikoa wale no. aka aia malalo „na ka hoonee ana aku i ke aupuni holookoa o Farani e like ;jl . :im k«uia in.'inawa e noho ana nia Pari»a. I kela ame keia la ,e i iw. ia mai ana ua hoike imua ona ame na hooiaio pu aua a ka Nhaknka Aupuni, a iwaena o keia mau Uoike Ue oiaio ole kekalii. O na iM'ik»' loloa a na Kuliina e lioea pinepiue inan aku ana imua ona i k»-ia ame keia pule, koe nae na Uoike a ke KuUina o ua Aina E iiu«» 'k.- Kuhina Kaua. Ua Uoomauia keia no na maUina Ue uiui a i kaawale ai mai Parisa aku, a ua olelo ae o Lui XIV ii,- imolialikeiike ana penei: 4i Owau ilio no ke Aupuni." Aole lie -lo a Napoleona i Uoopuka ai pela. aka ma kt*ia liana ana |M'ia na like no ia ine ka Uoopuka ana ae i kela niau liuaolelo, oiai ma k.iiia walii e liele ai aia pu īualaila na liooj)onopouo aupuni ana. la NapoU oua ma Warsaw. aole o ke kaua wale uo ka mea e nooa«> ai: aka ua oi aku ka huikau o na īnea apau mamua o ka houii'i' kaua no Vieua. He mea pouo e naua pu ia aku o Perusia; a iii.i kekahi aoao hoi na Kukiui, e ikeia aku ana hoi na hoolala kana. a na louu pu ae ka manao o Kuaia ke haawi mua aua i na ai a ka u'i. Ma ke kana mamua iho o Auset.uria, inamua hoi o ka lawe ana ia \'it*ua, Ue UookaUi wale no Aupuni a Napoleoua e kana aku ai. Ma kt ia Uoi ua auoe ae. Ika malamaia ana oke kaua o Perusia aia i:u o Auseturia ke Uana la 110 e like me ka Perusia i Uana ai oiai o Auseturia e kaua ana me Napoleona. E like no me ko Perusia kali, utamua o ke kaua ma Anseteraiika, a ikeia aku ka Uauleliia o na I'ai.mi mainua alaila Uooliolo ilio no ke ku kaokoa a i ole ia kukala k.uia ae paha ia Farani a i ole ia Perusia. pela iho la no keia. Mamuli o kona manao kanalua ole e pouo ana o Uusia ke Uui a< i»ir l\nisia inamua o ka Uui ana mai me ia. ua Uouluulu ae la 0 a he mau pualikoa o kanalia kaukani koa īua Bohemia. Ua kapaia aku keia pualikoa, ka l'ualikoa Hakilo. Aole i hoohakalia o NapoU'ona ma keia, i kona ike ana i keia liuliu kaua. 1 ka pau ana o lanuaii mamuli o ka ike ana o Napoleona i keia ? a. ua haalele aku la oia ia Warsaw, a waiho iUo Ui oia ike kauolia t kaua aku ina Uukini ina la mua o Feberuari. Iloko nae-o kona iuakt'iuake o Uoomaka koke aku i ke kaha, aole ia i ko a Uiki wale 1 ka ia s o Feberuari, ma ka Uora eliiku o ke kakaliiaka, ua lelēkauaia mai la «»ia e na Kukini, i nee mai Uoi imua i ka manawa e iialii ana ka hau. i a iiee mai na Kukini ma Preussieh-KyUiu. kahi ho\ a ka EmeI' ra . uoho ana. a na ka Puali Kiai Imeperiala i i ka nee ana n.ai o na Kiikini ma kekahi liakoko ikaika loa i ike ole ia mauiua aka u>a Kuropa. <» ka mahele malalo oke alakai ana'a Bernadotete aole ia i komo aku ma keia kaua ana: ua knkuluia aku ia ma ka Uema ma Mohrun-'j-n, kahi ana i lioomaka'uka'u aku ai ia Dautzie. Mai loaa no paha h. piua ano okoa ae ina i hoea ae na maliele koa Uelewawae eUa a» , ir ia pualikon kaulio malaio o Bernadotte ika wa kupono; aka raa ka uiia pakalaki ua Uopuia ke aliikoa i Uaawiia aku ai ke kauoha e iaw. aku ia Bernadote e na koa Kosaka o Ktisia, nolaila aole t ' k'. at • o Berna<lotte. l r a hoahewaia oia no kona hm>le ana ika nee a Kvlau, oiai na olelo ia ae ua Ua'i aku no o i*enerala d'llauti< nH iaia he mea pono nona e Uiki ae malaila. He oiaio o keia keK .īlu oua kaua weliweli. VUi inai la ka malu p o—aole lio i Uiki ae ♦ I'enuuloue; a mahope o ka poino nni ma ka aoao o na Farani i s mo ai lakou nia ke kula no ia {kk Mmai ua Uwa aku la o BertuuloUe. eia nae ua lolii loa. < h haiawai aku la oia me ka enemi e auliee ana me ka maka'u ole sa !nHiju»ino ia nku no Konigs?berg. kahi kulanakauhale hookahi P iho o Peru»ia. O ka Moi o IVrusia i kela inanawa aia oia >aa he wahi awajw\e uuku ma ke kai ikilaiiea. MuhojH> o ke kaua ana na hoomaha iki iUo la na aoao a i elua ■> ki kahi mau la me k& loaa ole ae o kekahi mau mea ano nui. O ka Keme|w»ra waiho ana aku i ka manao Uoopau kaua. i Uoikeia 5 hoi uu' ka oiaio ole. ua Uoole maoli ia uiai no ka mea o ka Uoo W*apaa innakila me Na|H>ltH>na ua manaoia oia kona lanakila na. O kaua nia Krlau me Ue UK k a la oia ka mea nana i luH>huli ae ina 0 ua Uukiui, a īuele ae la lakou i na luele luHunaikai i ke Akua. 1 ka KmejH«ra e hoomakaukau ana no ka nee ana aku imua aia k«ma maua ke UooUana la ma kalii okoa aku a e ala ae ana e ?; ' ia. Kuma. l'a kukala kaua ae la o Tureke ia Kusia. O keia kekahi mea naua i mahele ae ia Hu»ia a Uaalele aku la oia i kona l aa i koua inaa paleua komoUana no ana ae i laina ; paie ikaika ma ka hema. Maho|ie aku o keia ko Napoleona lanakUa j n* Priedland. | (Aole i pau.)