Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 11, 16 March 1906 — KA INO NUI MA TAHITI. Ka Hoike Oiaio o Kela Lono Hua i Loaa Mai Ianei. He Kai Hoee Ame ka Makani Nui ka Mea Nana i Ulupa i ka Aina [ARTICLE]

KA INO NUI MA TAHITI.

Ka Hoike Oiaio o Kela Lono Hua i Loaa Mai Ianei.

He Kai Hoee Ame ka Makani Nui ka Mea Nana i Ulupa i ka Aina

l*a kipa a*} ke kaihoee ma Tahiti ame na nīoknpuni e ae o Nuuhiwa tna ka la 'i o Feboruart. a mahopo koke iho p:t 1a ka maKani nui ikaika i ike oie ia iloko o keia au hou ma na Paeaina o ka Hema. J Ta oi aku maluna o hookahl haneri iTrokupuni i uhiia e ka ino, a o ka mo-' kupuni nui. oia o Tahiti, me he mea la oia ka mokupmni i nui ole loa kona mau poino. a he 25,000 pot» i komohia iloko o na pilikia. Aole he ino nui o keia ano 1 ikeia ma Tahiti iloko o keia au hou, a me he mea la. o ka ino nui i kau ai malaila he hookahi hanferi me iwakalua-ku-mamalima makahiki i ha,|a ae nei, ua ano Uke no ia me keia.' | O ke aio iho o ke o Papeete oia ka I poino loa. I aneane hoi e puiumiia aku mai ka ili hualalai o ka honua. a o na hale e ku ana ma kahi 0 elua a ekolu haneri i-a mai ka aekai aku. ua pau aku i ka U\o i ke kal. O ka haleleta ame ka haie noho o ke pailata ua pau loa i ka wawahiia. Ua paa na alanui me na laau o na hale 1 ulupaia, a e waiho mokaki mai ana hoi na lako hale ame na uhimoe. O kela kuianakauhale nani i kona mau la aku i hala i keia wa eia ke waiho neoneo nei. Ina i pa hou iho ka makani ikalka mai ka hema mai ma ka la 8 o Feberuari, menei aole e koe kekahi pohaku maluna o kekahi ma keia kulanakauhale. Aia he wahi mokupuni uuku ma ke awa o Papeete i kapaia ka mokupuni o Motu-Uta. Aia iluna o keia mokupuni kahi o Farani e hoahu nei i ka pauda, a o keia no hoi kahi e hoomaluia ai na ohua ma'i o na moku. He hookahi kanaka i hoonohoia malaila no ka malama ana ia wahl. Ma | kela po i kau ai ka ino. ua pii ae ke | kai a loaa kona hale noho, a I kona t iilo jn.ei kona mau pono, ame na" mea e ae iiifri'ia d mokupuni la i ke kai, ua hooholo iho j ' la oia e hoopakele ae iaia. I kona ! holo ana aku no kahi i waihoia ai kona I waapa, aia hoi ike iho la oia ua lilo | aku i ke kai. Kii aku la oia i ke ku- I | kui helepo a haawi aku la i ka hoai- j lona pilikia i ka poe o uka o ka aina. I Aia ka mokukaua Farani Zelee iloko 0 ke awa i kela manawa, aole no nae I i hoouna i waapa no ka hoopakele ana| 1 keia kanaka, a ua hele maoli aku ke paiiata o ke awa e noi i ke kapena j o keia moku e haawi mai i waapa. | Kau aku la ke Dailata maluna o ka 1 waapa. a holo aku no ke kokua ana, a no ekolu manawa ana i hooUaika ai

me Ka niaka'u ole. eia nae ua lilo ia mau hoao ana i mea walwalole a wai~ hola keia kiai e make. Ua hoike ae o Kapena O ka mokuahi M»riposa, i hoea ae ma Kapalaklko mai Tahiti ae, ma ka la 3 o Malaki. penei: "Ma Papeote uji hikl aku ke kai ma na hale apau e waiho ana ma kahakal ma kahi o elua a ekolu haneri l-a mal ka lihi kai aku. O na poe kalepa ka poe i nui ke poho. a o na kanaka kupa 0 ka aina e noho ana ma kela mau wahi ua liio aku ko lakou mau pono apau. Aole no he nui ko lakou mao wahi pono, aka o ia wule iho la no ko lakou mau pono nolaila ua lilo kela 1 mea nul loa.. O ka lole ano l&hilahl. kaiakoa o na ano i\pau ame ke dala no ke kuai ana i ke kui. na ami &tne ka laau hale he inau kokua kupono ia. Ke manao nei no ho! au o ka ai no kekahi. O na poe i ike i ke kulana o kela n\au aina e hoike ae no \akou e nui ana ka pilikia ma keia mau mokupuni iloko o na mahina elua a ekoiu e nee mai ana oiai ua pau ae nn laau huaai apau i ka hoohinaia. Mahope 0 ko makou haaleh? an a ia Tahitl, ua kiai makaala aku la makou no na poe poino e huli ana i na kokua. I ke ao ana o kekahi la. ua ike aku la makou i kekahi mokukuna, a hoio aku la makou e hui me ia. Ia makou i halawai ai Ike aku la maKou I kona mau luina e pioo ana, a na lakou hol 1 hoike mai ia inakou ua ulunaia nw mea apau oiuna o kekahi mokupuni. Mai kekahi mokupuni mai lakou ma ka hikina o Ranjerva. a me he mea la o ka mokupuni ia o Takarava. a « holo ana keia :>oe no Tikahau no ka huli ana i mau mea al." NA HOIKE E AE.

Mailoko mai o ka nupepa Chronic!e o .Kapalakiko, i hoopukaia ma ka la 4 o, Halaki i mai ma Honolulu nei ma ka la nef.ī ' ! ifi Inal «i keia mau hoike malalo iho nei: KANAONO KAPUAI KE KIEKIE O KA NALU. Ma ke koho ft na kanaka loea plli holomoana, ua hiki aku ke kiekie o na nalu e poi ana i ke kanaono kapuaL ke kiekie. me na huna kai e leie ana iluna me he mea la aia kekahi luapele iloko o ke kai nana e klola ana !a inea iluna. E hui pu ana hoi me kela mau nalu e poi ana na wiliau makani ikaika loa e pa kololio mai ana mal na kuahiwi mai, e hoohiolo ana hoi i na hale a e laweia ana e ke kai huhu mamua o ka hiki ana aku o na poe no lakou ia mau hale ma kahi kiekie 0 ka aina. Mai ka aina a ke kai, ua iike me kekahi pualikoa e lelekaua aoao ana a i nee mai hoi i ka po. pehL iho la paha I hoonohonohoia ae ai ka hooneoneo ana ia Tahiti amo kekahi mau mokupuni e ae ma keia huli o ka honua neL Eia nae he mea kupaianaha ke i ae, he hookahi wale no ola 1 Uio aku ma kahi e kokoke ana i ke kuianakauhale o Papeete. a oia no hoi ke kiai o kahi hoomalu. i make hol mamull o na paia hale i uiaaia % kiolaia aku ma kona wahi e noho ana. Me he nxea la no nae ma kekahi mau mokupuni e aku i pau ae i ka ulupaia. ua nui ho na ola i lilo aku. Aole I loaa mai na hoike e piii ana ! na o)a i liio aku. i ka manawa a Mariposa I ha.Uele aku ai ia Tahiti ma ka la o Feberuari. 11.000.000 KE POHO MA TAHITI. | O ke poho o na waiwal ! poino ma Tahiti ma ke koho aku he $1,000,000, a ( ua manaoia no hoi ua loaa aku no ia huina like ma na ailana o ka paemoku o Taumotu. He kanahiku-ku-mamalima haie nunui ma Papeet« l pau 1 ka hoohloloia, a iloko o keia huina o ka hale oihana kanikela o Amerika ame ka hale aupuni o FaranL O ka hale oihana kanikela o Amerika, oia ka hale kahiko ma Papeete, ! kukuiula i ka 1S36. Ua kaawale aku o ' Kanikela Franci» Doty i kela manawa. aka o kona makuahine. me ke kokua pu mai o kekahi mau kumu miaionari, ka poe na lakou ! hoopakeie i ke keena waiho moolelo, olai no na« ua hanaia. aku me ka. nui no o na mea nana e hoopoino i ko lakou mau ola, ; oiai ua haule iho kekah! hapa o ka haie maluna iho o iakou. Ua ioaa aku | no hoi na poino he nui i ka hale aupuni ■ o Farani. a he lehulehu ho! o na hale j papaa. Ua holo aku na kanaka kale- [ pa ame ko iakou mau kupakako no ko ! lakou mau halekual, me ka. manao e \ hoopakele ae. akā ! ko lakou hiki ana l malaila, ua hiki ole la lakou ke hana | aku. | O kahl taona e kokoke ana i kahi j hoahu pauda ua puiumi pau loa la aku. ! O keia na hale misiona ame na bome o i na kanaka i hoohulha \ ka manaolo o [ ka Ekaleeia ona La Hore I Hoopono-

pono Hou la, I ku ai mamua aku nel inalalo o ka hoomalu ana ame na lawelawe ana a Joseph Burton o Kaleponi. O kekahl kahua noho e ku ana ma kahi o (»ookahl hapawalu mlle ka mamao akū, a o kela no hol kahl noho o kekahi poe o na paemoku o Kuke, he mau hanerl hoi ko lakou nui. ua puluml loa 1a aku: eia nae o na poe e noho an& malaila aole I make. oiai ua holo aku lakou no na puu klekie. M& THkara\*a. ua plnaha aku n& kamaaina iluna o na Kumunlu, a he kakaikahi o lakou i aa aku « holo maluna o ko lakou mau waa e hoolana iho iloko o ke kbono. Ua holo pu aku o M. Marcadi. ke kanaka Paranl e noho ana ma ia «ahi, maluna o kona wahi wfeapa. a Iloko o na ia ekolu. ku ae ia ola ma Tahiti. a nana 1 hoike ae, o ka hale aupuni. ka halepule Kakolika ame na halemoe apau ua pulumlia aku &pau loa. Aole no nae i maopopo iaia ua lilo naha he mau ola ma keia. ,