Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 49, 7 December 1906 — ABE LINEKONA KE KEIKI KUAAINA AMERIKA KA PUUKALAHALA O NA KAUWAKUAPAA PAELE. [ARTICLE]

ABE LINEKONA KE KEIKI KUAAINA AMERIKA

KA PUUKALAHALA O NA KAUWAKUAPAA PAELE.

MOKI'NA XXIII. HE HANA WEUWELI. A i ka lohe koke ana o na mea apau o ko 10. Limaikaika wahi poiioi, i kuua hopuia aaa ? no ka pepehi kauaka. nolaila hoi; nal waie na mea o iakou i manaoio aku. nana no i pepehi i kela kanaka. A 0 keia wahi keiki hoi i manaoia, nana no i pepehi i kekahi kanaka, oia no ke keiki ponoi a kela elemakuie kahiko. a Limaikaika nana hoi i hookipa aioha ia Linekona, iloko o kekahi mau makahiki mamua aku. Hoomanao no ka nui o ko laila poe i na hana hewa apan a keia keiki i hana'i, iioko o kona wa opiopio. A i ko lakou houluulu ana hoi 1 kela hewa keia hewa, ame kela kolohe keia kolohe apau a na 10. limaikaika nei i hana ai, iloko o kona wa kamalii, nolaila hoi; manao iho la laiiou, nana no i hana keia hewa, a oia mau hana hewa hoi apau ana i hana mua ai, he mea no ia e hooiaio mai ana i kona hewa i keia manawa. (Ea, ke ike nei kakou eka poe heluhelu o ko ke kanaka anp mau no ia oke ktfhikuhi wale aku no.) Nolaila, o kona maa i ka hana hewa iloko o kona wa kamalii, ame kona a'o pono ole ia hoi e kona mau makua, ke kumu no ia o ka loaa ana mai o keia pilikia iaia; a ina pela, pono i na makua mea keiki, ke malama i keia kanoha a Soiomona: <4 E a'o aku ike kamalii i kona aoao ? aelemakule oia, aole ia e huli ae mailaila aku." Sol. 22:6. He oiaio maoli no f o ke keūki ame na keiki i malama pono ia, a i alakai pono ia hoi, ma ka hoonaauao a ka Haku, iloko o ko lakou wa kamalii, e ko lakou mau makua o lakou no na keiki i maikai ka noho ana. Pela no keia keiki o Linekona, i kona wa kamalii i ikeia nialoko o na mokuna i hala aku nei, o ke kumu nui o kona lilo ana i keiki nmikai oia no ke a'o pono ia iloko o.kona wa kamalii, e kona makuahine, aine kona malama ana no hoi i na kauoha kupono; a e ike auanei kakou i ka hopena o ia a'o pono ia ana, ma keia mau mokuna aku e hiki inai ana. Aona keiki hoi i a'o pono ole ia, l;lo i mau keiki hana hewa. E hoomanao oukou, ena makua mea keiki i keia paipai ana, a e a'o pono hoi i ka oukou mau keiki. "Aloha ino no hoi ko Io Limaikaika makuahine aloha,," wahi a kekahi kanaka. A i kona lohe ana aku no keia mea a kana keiki i liana ai, aole o kanamai ka nui o kona kanmaha, no keia lohe ana, aka hoi, aole nae oia i manaoio aku, ua hana hewa kana keiki. 'i'ela no pahiu" wahi a ka wahine. Aole pa.ha e manao ana 'kekahi inakuahine ua hewa kana keiki ponoi, ke ole oia e ike pono i kona liewa, aka ea, aloha ino no pae ia! Ina i malama pono oia, <10. l/unaikaika,) i ka hapalua o na kauoha a kona makuahine, a i ole paha hoi ia, ina ua hookoia e ia ka hapalua o kana mau pule ana, alaiia, aole loa e loaa mai ana i kana keiki keia hope ino." "Ea, no keaha la i hoohokaia ai na makua haipule maoli, e ka lakou niau keiki?" "No keaha hoi?" Hooikaika 110 na makua o k»*ia keiki, i kona wa kamalii. e lilo i kanaka maikai. aka, aole uae liiki 110 ka mea, ua paakiki kona naau nia ke kalohe. Ake manao nei hoi au, o ke kauinaha no ke leumu i make ai kona makuakane, no ka hookuli o keia keiki. Elua a ekolu paha makahiki o ko Linekona noho pu ana me lakou. niake aku Ia o Limaikaika kane, a ina ia manawa mahope ilio o k»> Limaikaika make ima, aia hoi, mahi kapulu iho la o 10. Limaikaika keiki nei i ka aina o kona makuakane. aka, aole nae ona hana ino nku i kona makua»hine, malania pono no iaia. Eia hoi; no kona inau hewa nae, ke kamailio nui ana o na kanaka ia manawa. _ Ikawa a ua 10. Limaikaika nei i hana'i i keia hewa, ua hoopaaia *>hTfiok<M*'ka halepaahao, a hiki aku ika manawa e hookolokoloia'i. I aku la kekahi hoalo-lia ia Limaikaika wahine, "ea, he meapono no ia oe ke hoolimaliina aku i keknlii loio, no kau keiki, i mea nana <* kokua iain, nialia paha o hoopakeleia oia. v •'Pehea hoi auanei e hiki ai ia'u, no ka mea aohe a'u walii dala liookahi, e uku aku ai ika loio, nana e kokua mai," wahi ana. Auwe! Aloha ino keia makuahine! 44 A eia ho\ kekahi," wahi aka hoaloha. "E pono no ia oe ke hele ':,.ke akn i ka halepaalmo, a e kamailio pu ine kau keiki." "E ae anei hikou ia'u. e kamailio pu me kuu wahi keiki?" "Ae no, ina makemake loa oe." Kolaila, holo iho la ko Liinaikaika wahine manao e hele aku i ka halepaahao, e kamailio me kana keiki, a i kona hoomakaukau ana lioi e hele aku, aia l\oi; loaa mai la iaia kekahi palapala niai ia Lineliona mai, a penei na olelo maloko o ua palapala la: 4 'Springfield, Ilinoi, Sept. 18, . 4 ia Liinai-kaika wahine: -Aloha' nui oe:—Ano niai la no ko'u lohe ana no kou popilikia -nui, j\iw ke kanmaha, i\o ka hopuia ana hoi o kau keiki, no ka pepehikanaka. E kuu makuahine hookipm, he manaolana ko'u aole oia i hewa, aka hoi, ke imi nui nei kuu naau, e hookolokolo pololei ia oia; a no kini aloha nui hoi ia oe. no kou kokua nui ana mai ia'u, iloko o kuu wa pilikia, nolaila, ke nonoi aku nei au ia oe, e ae mai ia'u e kokua wale aku ia oe me ke kumu ole, ma ke pale ana aku hoi ia 10. I.imaikaika, imua o ka Aha Hookolokolo, Na'u no me ke aloha, "ABERAHAMA LINEKONA." "Pomaikai au ike Akua! v wahi a Limaikaika waihine. A kuln iho la kona mau waimaka. a helelei iho la ilalo mai na maka ilio, a o kona kulou koke no ia a hoomaikai aku la hoi i ke Akua, no kona haawi ana mai i keia kokua pololei, no kana keiki. Oiai hoi, mamua aku nei, ua kokua no oia ame kana kane ia Linekona, i kona hiki malihini ana mai ma ko laua hale, ano hoi, me ka makaukau nui i h»aa iaia, mai ke Akua mai, e kokua ana oia i ka pilikia o ka lana keiki. A i ka waihoia ana mai o keia hihia iloko o ko Linekona mau liina, nui na hi ana i iini loMii ai i keia hihia. no ka oiaio ame ka oiaio nie keia niea i hooiliia aku maluua o 10. Limaikaika, ama na mea hoi i loaa niai iaia, ma kona noonoo ana, maopopo iho la he wahahee ka |H>e nana i olelo mai. na 10. Liuiaikaika no i pepehi. nolaila. paa loa iho la kona nmnao, e kokua aku ia 10. Limaikaika me kona ikaika apau. 1 ka hiki aua mai o ka manawa e hookolokolo ai, aia hoi. akoa-| koa mai la na kanaka he nui loa e lohe, a e ike hoi i ke akamai nni o Ahe. Linekona, i koya wehe ana i ka hihia pepehi kanaka. i manaoia na to. Liiuaiknika i hana ia hewa, imua oka aha hookolokolo. Ma ka aoao o fce Aupuni. ua hoikeia mai ko To. Limaikaika ano kolohe. oana no i pepehi ke kanaka, mamuH o ka ike a na hoike o ka aoao o ke aupnni. Ao ka mea hoi nana i hooili aku keia hewa iluna o 10, Limaikaika, ma kana ike. nana no i hori aku ma ka umauma o ka mea i nuike i kn pahi. a ku ma ka puuwai, a o kona make loa no ia, a iua ka po no hoi i hanaia ai keia hewa, I akn la o Aberahama Linekona, "aole anei oe i knhihewa aku i ka mea naua i hon aku i ka palii?"

"Aole loa, w wahi aua hoike nei. '*Ua maopopo no ia'a na 10. Limaikaika no i hoa ako i ka pahi.*' u Ae r ao ka hora ehia ia oua po nei i pepehiia ai ke kanaka?" wahi a Aberahama Linekona. *•I ka hora eiwa, ame ka ami, mawaena nae o ia maa horau" wahi a ka hoike. "I ka hapa hea la o ia hoiu, i ka hapa mua anei. i ka hap» hope paha." wahi a Aberahama Linekona. *i ko'u maoao,' wahi a ua hoike nei; "kokoke i ka bora eiwa ame ka hapaiua." **MaofK>po aaei ia oe r aa ike io no oe ia 10. Limaikaika nei, e hoa ana ike kanaka me ka pahi ia manawa? E hoike poloiei mai oe. mai hana, mai hoopunipuni, no ka mea, ua hoohiki oe imua o ke Akua. e hoike ma ka oiaio, a ma ka oiaio waie no oe e haiia ai. aole ma ka hoike wahahee, ame ka hoopunipuai hoi, imaa o ke Akaa, ame keia aha hookoiokolo. —pela iho la ka Linekona mau olelo paipai i ka hoikef no kona maka'u no hoi kekahi. i ka hoike hoopunipuni." **Ae, maopopo no ia'u. aole o*u kuhihewa iki/* wahi a ka hoike o keAlii. i% A pehea la, aole anei he manawa poeleele ia, ka wa i hoaia ai ke kanaka i ka pahi?" wahi a ka loio Aberahama Linekona. "Ae, aka ea, na malamalama loa nae i ka mahina." U A ina pela. he mahina ko ia po ea? i poeleele loa ea?" Ae, he mahina no ko ia po, aole hoi ia he po pouli. a no ka malamalama loa, nolaila, ike pono no au i kona pepehi ana i ke kanaka. I mai la o Aberahama Linekona, "ea, ke olelo mai nei oe, ua pepehiia ke kanaka kokoke i ka hora eiwa, me ka hapalua, a ua malamalama loa hoi ka mahina ia manawa, he oiaio anei, pela io do?" "Ae, he oiaio loa no keia mau mea a ? u e hoike aku nei. aohe hooj)unipuni?" "Oia wale iho la no ka ? u mau ninau. O hoi oe," wahi a Aberahama Linekona. Mahope iho o ka pau ana o ka hoike a na o ke Aupuni i ka lakou mau olelo ike, kaheaia aku la na hoike o ka aoao pale, a hoike mai la lakou me ka i ana, aole he kanaka kolohe loa keia 10. Limaikaika, e like me ka olelo ike a kekahi mau hoike o ke Aupuni, aole loa, aole no hoi nana i pepehi ke kanaka. A eia no hoi kekahi olelo ike a lakou i hoike mai ai imua oka aha hookolokolo. Oke kanaka i hooili aku i ka hewa apau maluna o 10. Limaikaika, o kona enemi no īa. a o ka mea hoi i pepeliiia a make, o koua hoaloha no ia. A pan ka hoike aua o ua hoike o ka aoao o ke Aupuui, auie ko ka mea i hoopiiia.

Aia hoi ku mai la ka Loio Aupuni me kona ike nui a hohonu hoi ma ke Kanawai. a i mai Ia oia, "no kuu kanalua ole i-ka hewa o keia kanaka, o 10. Limaikaika. a ina kun noonoo nui ana hoi, i keia hihia a ke Alii ku-e ia 10. Limaikaika, ua paa kuu manao, nana no i pepelii aku i ke kauaka, me ka pahi a make. Aole no i nui loa kana mau wahi olelo imua o ka a-ha. a o ka noho iho la no ia." A pau ka hoike ana a ka Loio Aupuni i kana mau olelo, aia hoi, ia manawa koke no. haliu like ae la na maka apau o na kanaka ia Aberahama Linekona, e nana a e hoolohe hoi i kana mau olelo pale no ke ola o 10. Limaikaika. A i kona ku ana iluna. noho malie loa iho la na kanaka makaikai apau o loko oka hale hookolokolo. O kana olelo mna, oia no ka lioike ame ka wehewehe ana mai i ka lauwili o na olelo ike a na lioike o ke Alii, a no keia mea hoi, manao iho la ka lehulehu, he oiaio a he pololei maoli no ia, ua kekee a paewaewa maoli ka ike a na hoike o ke Alii. Alaila, me ka hookiekie ana i kona leo ame ka liapai ana hoi i kona mau lima iluua, me he mea la. e hoopio loa ana oia i na hoike hoopunipuni o ka aoao o ke Aupuni, a i mai la oia imua o ka aha, "ma ka olelo ike a keia lioike, ke i mai uei oia. ua malamalama loa ka mahina i ka manawa i pepehiia ai ke kanaka, iwaena o ka hora eiwa ame ka umi. Ke ike pono nei au, ua ku maoli keia kanaka i ka hoike lioopunipuni, a he mea pono loa .hoi ke hookauia aku na eha Kanawai maluna iho oua, no ka' mea hoi. me he mea la nana no i pepehi aku, aole na keia kanaka pono i hoopiiia mai imua o keia aha hookolokolo. A no ka mea hoi, ina kakou e haliu ae, a nana aku iloko o ka Alemanaka, e ik«* auanei oukou; aole i puka iki mai ka mahina ia manawa, «he ole loa no, oiai hoi, lie hora okoa mahope iho o ka manawa i hoikeia mai imua o keia aha, alaila, puka mai ka hora eiwa nie ka liapa, aole loa, i lohe mai ke Kahu o keia aha hookolokolo, a nolaila hoi; ke manao nei au, o keia mau olelo ike apau a ka hoike o ka aoao o ke Alii ? nana wale iho no i haku epa, a i kapili wale aku hoi ia mau olelo apau loa, i mea e hewa ai keia kanaka." I ka lohe ana o ka lehulehu i keia mau olelo pale a Aberahama Linekona, hikilele nui lakou, ka poe apau e noho ana iloko o ka hale, a huli iho la lakou apau mamuli o ko 10. Limaikaika aoao, a lana mai la hoi ko lakou manao, no kona pakele, mamuli o ke akamai nul 0 keia loio; a ia manawa hoi, like pu no ko lakou huhu ia 10. Limaikaika mamua. Aole no i pau ka Linekona mau oielo i hoike ai iinua o ka aha hookolokolo i ke kakauia niaanei, aka, o ke ano nui wale no ka makou 1 lawe mai o kana mau olelo; a i ka nana aku uo hoi ea, me he luaipele la ke kalie ana mai o kana mau olelo pale. a me he wai mapuna la hoi ka puapua'i mai o kona noonoo, a oiai hoi kona mau lima e kuhikuhi ana, a me ka hulili aa mai o kona inau maka, ma ke alo aku o. ka mea hoike hoopunipuni, me he mea la, e lioike mai ana kona mau helehelena, i ke ino maoli o ke kauaka wahahee, a ua oi aku kona hewa mamua o ka mea i kapili wale ia aku, nana i pepehi ke kanaka. Ninau aku la oia i na Kiiire, "peliea la ka oukou mau keiki. ke lilo lakou mahope oka hoike wahahee? Ke manao nei au, pilikia maoli oukou na makua, ame ka oukou mau keiki no hoi, maiuuli o ka hoike wahahee imna o ke Akua, ame keia aha. e like pu me ka pilikia ana o keia kanaka ino, nona ke kapili wale ana i kaua mau olelo hakn epa wale apau maluna oka mea hala ole. A noi aku la oia i ka Aha Hookolokolo ame na Kiure hoi, e noouoo pouo ma keia mea. "E hoomanao i ke keiki makuakane ole, ame ka wahiue kanemake hoi, i ka wa pilikia." Alaila, ha'i aku la oia. no kona maluhia ana iloko o ka hale o ka mea nana ke keiki i hookolokoloia. a me kona aie ana hoi. ana e hookaa nei. me kona aloha nui i ka wahine kaue make, I ka pau ana ae o kana mau olelo pale, imua o ka Aha Hookolokolo, aia hoi, kakahe wale ulai no na waimaka o kekahi poe, i maa ole i ka uwe niamua. A eia ka hope loa o kana mau mea i olelo ai: 'ina e hooholo pololei ke Iviure. alaila. e hookuuia ana keia keiki, mamua ae o ka napoo ana o ka la." Noho onioni wale no kahi lioike wahahee, e piikaawili ai ma o a maanei, aohe oluolu pono o kona lunaikehala. no ka w r ela launa ole mai o ka Aberahama mau olelo. a mamua ae hoi o ka hookuuia ana o ka Aha Hookolokolo, ku ae la ua wahi hoike wahahee la me ka haaluhi nui, a liikaka hele aku la. a puka iwaho o ka Hale Hookolokolo, a kahi i palaha akn ai. kaa hana e na kanaka hoopnnipnni. I ka hele ana aku o ke Kinre iwalio e noonoo ai no ka hihia o ke Alii ku-e ia 10. Limaikaika. he kanakolu minute wale no ko lakon kuka pn ana. a i ko lakou hoi ana mai hoi iloko o ka rumi. emoole. a piha ana ina kanaka, ana hele wa?e o loko oka hale hookolokolo a nunna lna i ka poe makaikai. a i kn pau ana ae o ka hauwawa nui, a nolio malie iho la na kanai-\ aia hoi, hoopuka mai la ke Kiure i ka lakou olelo hooholo. Aole i hewa. (Aoie i oau.) j