Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 16, 17 April 1908 — KA HOOKAPUIA ANA O NA HALE HOOKAMAKAMA MA IWILEI. [ARTICLE]

KA HOOKAPUIA ANA O NA HALE HOOKAMAKAMA MA IWILEI.

No ketrihi nlaii m&kahiki loi«hi i hrfla ae nei, i ikeia ai a i kanlana ai ka Apana o Iwilei, he kahua ho na hana hookamakama, a mai ia nl'āi no ka malamnia a6a o na hana hookamakama malaila a hiki .wale i ke paniku maoliia ana aku o ia mau hana malaila ilokō aku ttei o ka po o ka Poalua o ka pule i hala, e ka oihana niakai o' ke o Ōahu nei. Aole paha e neie ana ka hoalaia mai o na manao lehulehu no ka hewa IoA'D pāniia aHa ae la o kela wahi no keia hana, oiai he inea maa no keia i ka malamaia ma na aupuni-naauao aphni ka honua nei, a ke hooka,puia nei hoi keia hapa ma Hawaii nei. Aole no hoi paha e nele ana ka loaa pu aku o na ke'uke'u ana iloko o kekahi pohai, a olelo ae, pehea la i hookapu oleia ai keia ano hana iloko o kekahi mau makahiki i hala ae nei. Aia iloko o ka noonoo ihaikai o kela ame keia makaainana ka lanaikehala e hoike niaopopo mai ana iaia, he hana ia i ku i ka hewa i na kanawai o keia noho honua ana, a i ku-e pu hoi i na kanawai o ke Akua; aka oiai e wehe hamamaia ana keia hana me ka loaa ole he mau ku?e ana mai ka lehulehu aku, pela i hamama ai kela apana no ia hana, a i ka wa i ala mai nei ka ahahui o ka poe kahunapule a ku-e mai i keia hana haumia iloko o kekahi mau la i liala ae nei, akahi no a loheia aku he mau ku-e ana, nolaila ua ala leoke mai la ka oihana makai a paniku aku i kela apana o Iwilei no keia hana liaumia. \ ka pono a no ka inoa maemae o Hawaii, o kekahi keia o nA hana e hoike aku i keia wahi Teritore i ho ke ao holookoa, ke pulama nei kona mau makaainana i na hana maikai no ka iiohona maemae, e li'lo ai i iula alakai no kekahi mau aupuni e ae. 0 ke panikuia ana nae o Iwilei, me ka hoonoho mau ana he mau makai no ka makaala ana no ka lawelawe houia o kela mau iana pelapela malaila, he mea ia e ike hou oleia aku ai ka apana © Iwilei iloko o na hana haumia, aka aole no nae ia he mea e nele ai ka hoona ana aku o kela poe wahine' ma kekahi mau wahi e ae o ke kulanakauhale nei no„ ka malama ana i kela eno hann, a ma keia walii i makemake ai ke Kuokoa e ku mai kela ame keia inakaainana iluna, na makaainana e makee ana i ka nohona maeinae ana a lioike ae i ko lakou maU manao kokua i ka |>ono ma o ka hoike ana ae i ka oihana makai i, kahi e lawelawe a e malama nei keia mau wahine i keia mau hana liaumia. ' "Ma ka hoike a ka Makai Nui laukea ina kela manawa ana o k» paniku ana i ka apana o Iwilei, ua hoike maopopo ae oia i kona manao, e lioao aku ana oia e paniku i na wahine apau e ikeia ae ana aia no he mau liale hookamakama ma kekahi mau wahi e ae o ke kulanakauhale nei. ( 1 hoike no ia manao paa iloko o ka oiliana makai, ua paa ae i ka hopuhopuia niau waliine hookamakama mahope koke jnai no o kela hookapuia ana aku >o lakou aole e malama ia ano .hana ma kekahi wahi e ae o ke kulanakauhale nei. HIo liana nui, a he hana paakiki no lioi ke kinai ana aku i ka pahola ana o keia kupuino i hoowaleaia, a i lilo i kninu imi loaa na kekalii puulu o na wahine o na lahui ilke ole, aka nae ma o ke ala ana mai o na makaainana maikai, a hui j>u me ka oihana makai, e ha'o auanei ka ike laulahaia ana aku o keia ano liana, ina paha aole no ka pau maoli ana, aka nae e nalo loa aku ana mai ka ike ana aku a ka lehulehu. Ke hoomaopopo nei makou, i ka wa e liooikaika ana ka oihana makai i ka hopuhopu ana i ka piliwaiwai, ua emi mai ka ike nuiia 0 ka holomoku ana o na lahui like ole nfia ia ano liana, a aia ma na |»oopoo lakou e hana liilii mai nei, me ke koino ana no nae o na makai iloko o ia inau wahi a liopu aku i kela poe ku-e kanawai i kela ame keia manawa e ikeia ae ai lakou. Ua ikeia ka loli ana ae o kekahi o keia poe ku-e kanawai a lilo 1 poe maikai, ua kono maoliia aku kekalii poe e hele i ka hana, a ma ke ano nui ke olelo ae, ua loaa mai he mau loli ano nui iwaena o kekahi o keia poe piliwaiwai. Pela no e»paa nei ko makou nianao, mamuli o ke ala ana mai >iei o ka oihana hakai a hooko i ke kanawai e pili ana i ka poe liookamakama ame na hale o ia mau liana e lawelaweia nei, e kono ia aku ana kekahi o keia p>oe waliine e haalele ia ano liana, a e lawe iae i ke kulana nolio maemae ana, ma o ka mare ana aku i mau leane na lakou, a o ka hoao ana aku e kinai i keia kupuino, aole wale i hookoia aku ka manao maoli o ke kanawai, aka ua kokua aku ia e lilo keia poe wahine i poe maikai a maemae. O ka loaa ole ana mai o kekalii mau ku-e ana mai kekalii mau ahahui mai a mau puulu mai paha e pili ana no keia panikuia ana © Iwilei. he liooia ana niai ia i ke kuikahi o ka lehulehu a o ka hapanui paha o ka lehulehu e kokua i kejviilana maemae a e apono hoi i keia hookapuia ana aku o na hana hookamakama ma Iwilei. Malalo iho nei e ikeia ai ka manao mahalo o kekahi mau ahahui i makee i ke kulana maemae o ke kuianakauliale ame na mahalo ana i ko ka oihana makai ku ana ae nei a hookapu aku i ka hoomau houia ana aku o na hana hookamakama ma kela a ma| keia walii o ke kulanakauhale nei. | Honolulu, T. H., Aperila 9, 1908. j O makou o ka poe no lakou na inoa malalo ilio, ke Komite Hooko Kanawai, ma ka aoao o ka Ahahui o na Kahunapule o Hoīiolulu nei, ke kakoo ikaika nei i na hana a ko kakou Makai Nui. HO9. C. P. laukea. O kena hooliolo ana e hooko ponoia ke kanawai e pili ana i keia ino, (oia hoi na hana hookamakama) ma Honolulu nei, i kulike iii tne kana hooliiki oihana, he liooia ana mai no ia i kona kulana keoniinana ame kona kupono ina ke ano he luna aupuni. Ma keia hana a Mr. laukea i hana ai, ua hoomahuahua nui ia ko makou mahalo a hilinai i ka Lahui Hawaii. (Kakauinoaia) EOWAKO W. THWING, THEODORE JRICHARDS, C, H. DICKEY. Honolulu, T. H., Apei-ila 11, 1908. O keia malalo iho ka olelo hooholo i hooholo lokahi ia e ka ihalawai o ka Ahahui Oahn 0 na Ekaleaia o na mokupuni. HOOHOLOIA, Ke hoopaa nei ka Ahahui Oahu ma ka moolelo 1 ko lakou inahalo piha no ke paniia ana o Iwilei, a me ka hookoia ana o na kanawai. HOOHOLOIA, Ke haawi aku nei i ko makou kakoo ikaika ana i ko kakou Makai Nui, Mr. laukea, ma ke kulana ana i lawe ae la no ka hooko pono ana i na kanawai, aole wale ma keia

w»ahi, aka, mfi na wahi e ae apuni ke kulaaakauhale ame ka mo"kupuni holookoa. Waihoia mai e ke komite o'elima lahui like ole i kohoia e ka Ahahui. Me keia mau leo mahalo kiekie no ke keehina i laweia ae e ku e aku i keia kupuino (hookamakama) ke lana nei ko ke Kuokoa manao aia ka hapa nui o ka lehulehu ma ka aoao e kakoo ana i keia panikuia ana o Iwilei, a ina. aole pela, alaila he kuleana ko ka ahaolelo kuloko e hana ai, a e hooholo ai i na kanawai e .hiki ai ke hoikeia ae ke aponoia 0 na hana hookamakama maloko nei o keia Teritore, aka ke paa nei nae ko-makou manao, e alakai ia ana ko ka lehulehu manao, 4< o ka pono wale no ka mea nana e hookiekie ika aina aole o nā haiiā hāumia ame na hana heWa. M