Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 29, 17 July 1908 — KE POO HOU O KA OIHANA MAKAIKIU. [ARTICLE]

KE POO HOU O KA OIHANA MAKAIKIU.

O ke kanaka nana i pani ae nei ka hakahaka ma kahi o Mr. Tavlor i waiho niai i ka oihana makaikiu, oia no o Jack Kalakiela, ka mea i noho Hope Makai Nui no Honolulu nei i ka wa e Makai Nui ana o A. M. Baraunu a e noho liana nei no hoi malalo o Makai Nui laukea. Oia kekahi o na kanaka Hawaii i noho loihi iloko o ka oihana makai a i makaukau maoli ina hana pili ia keena. O ke kulana i hookauia aku la maluna ona, he kulana ano nui ia e lioea niai ai na hoao like ole imua o"kona alo, a ma na keehina apau ana e lawe ae ai a hooko aku ma kona ano he luna aupuni no ka lehulehu. Ma kona ano kanaka Hawaii, a ma kona kamaaina i na hana pili i ka oihana makai, ke hoomaikai nei ke Kuokoa no ka ike ana i kekahikanaka Hawaii ma kela wahi ano nui iloko o.ka oihāna makai, kahi e hiki ai ke ikeia aku, he hiki uo ka i na ke lawelawe i na hana o keia ano. ■Ma kahi o ka hiki ke hana, ke makemake nei ke Kuokoa, e hoike ae oe e Kalakiela i ka mea hiki ia oe ke hana, aole no kou pono wale iho no, aka no ka pono o kekahi o na Hawaii e komo aku ana ma ka oihana makai, a no ka pono hoi o na Hawaii nia ke ano lahui. E hoea mai ana iniua ou na hana ki-pe e like me na mea i ikeia i ke au e noho ana o Baraunu ma ke ano Makai Nui, ke au no hoi a Mr. Taylor 1 noho makaikiu iho nei, ame laukea e noho nei i keia wa, a miau hoao e ae paha, o ka makou e iini nei'a e makee nei, e lilo ka inoa maikai a maemae o ke kanaka ma kana mau hana e lawelawe ai 1 mea nui, ka mea i oleloia, ua oi ae ai imua o ke dala ame ke gula. E like no hoi me ka makou e a'o mau aku nei i ka lehulehu, na ka hana e hele aku i kahi o ke kanaka hoopono, pela no makou e kauleo pu aku nei i keia Hawaii, e hoike ae i na ano apau o ke kanaka hoopono, he mohai ala ia imua o ka lehulehu, a e ike auanei oia maluna ona na mahalo ana a ka pohai o ka poe makee i ka hanaia o ka pololei amē ka hoopono. E nui ana no paha na ku-e ia mai mamuli o ka ili a pili lahui aka nae, he mau mea ole wale no ia, aia mau no ka hana ke nana la i ke kanaka hiki ke lawelawe ia hana. Ika ana ae i kona mau kanaka e like iho nei no hoi me ka Mr. Taylor i hana ai no ka pono o kana liana, he pono no e loaa na kanaka i maa ia oihana malalo iho nei o ke poo i waiho i ka hana, he hoomaalahi ana mai ia i ka liana, ke ole nae he mau kina'una'u maloko o ka lakoy lawelawe ana i ka hana i ka wa i hala.

O na houpuupu ana no ka hoopilikiaia mai o ke kulanakauhale o Honolulu nei e na koa oluna o na mokukaua iloko o keia mau la a lakou maanei nei, he mau olelo hoopunipuni wale iho no ia, oiai i ka wa a na makaainana i makemake ai e hoomahuahuaia ae na makai i liiki ai ke hoomalu aku i na koa, ua loaa mai la ka leka a Adimarala Sperry ia nei e hoike mai ana na lakou no e nana i ko lakou mau kanaka ponoi me ka lilo ole i mea na ko Honolulu nei poe e hopohopo ai. Ile oiaio ua hoala hoohaunaele lakou ma kekahi wahi a lakou i kipa ae ai, aka mamuli o ke ake ana o ka poe imi waiwai e kau i ke kumukuai o ka rama a oi ae mamua o ke kupono, a ina no e kauia ana ke kumukuai o na mea apau e like me na mea maa, aole no he hana wale mai o keia mau koa, e like me ka lakou i hana aku ai ma kekahi mau ] wahi e ae, a pela no auanei me Honolulu nei, ina he mau hana maikai a kupono ka koonei poe e hana aku ai ia lakou. O ka lele ana mai o na koa he elua kaukani me elima haneri iuka nei o ka aina i kela ame keia la, aole no ia he mea e hookeke ai na alanui, no ka mea he heluna nui no o na koa i hooleleia mai i ka wa o na moku lawekoa ma keia awa, eia nae he hookahi wale no wahi ano e i ikeia oia no ka laukanaka o Honolulu nei, a pela aku ana no me keia iloko o keia mau la aku. : «-m He pule laukana keia o Honolulu nei i na-koa o ke aumokukaua, a o ka poe he mau mea kuai ka lakou, aole no e nele ana ka ohi i kekahi mau pomaikai mai na malihini kipa mai iloko o keia mau la.

" t Aole loa he la piha hookahi o ke kahua kinipopo ma Kamailiili i ikeia e like me ke Sabati i hala, ke hele la a hoopau okoaia aku ke kuai ana i na kikiki no na noho hapalua ame ekolu hapaha, no kahi kaawale ole i koe, a ke hele la no hoi ke kahua kinipopo a hooliloia i wahi no ka poe makaikai e nonoho ai, ka mea i ike oleia mamua pela. Oka nui 0 na dala i ohiia ma ke koho aku, aia ia mawaena o hookahi ame elua kaukani. He hana pono loa na na kahu waiwai oke kahua kinipopo ka hana hou ana ae i hale, no ka mea aole he lealea i oi ae ka hialaai ia e ka lehulehu e like la me ke kinipopo, a e hiki mai ana no i ka la e hoopihaia aku ai na wahi kaawale apau oloko o kela kahua kinipopo.