Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 47, 19 November 1909 — HE MOOLELO NO MAKAIKIU UWILA Ka Weli o ka Poe Hakihaki Kanawai, A I OLE O KE AKA MAALO I KA IMO ANA A KA MAKA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAKAIKIU UWILA

Ka Weli o ka Poe Hakihaki Kanawai, A I OLE O KE AKA MAALO I KA IMO ANA A KA MAKA.

MOKUXA XXIV. • 0 ka bana mua a keia kanaka e liele mai ai a hoike mai imua ou e ka Madame. o ia no kona makemake ana e holoimaia kau kaikamahine i kekahi wahi. no ka hookomo ana aku iaia maloko o ke kula." ia maoli no ke ano o ka'u mea i inakemake ai e lioike aku ia olua i keia *a, a no ka mea ua hakiloia e a'u ko Gere» niau ano ai«iu. a ua kiuia hoi e a'u kana mau mea e lioolala nei, a ua loaa ia'u ka ike, ua kukakuka pu laua o Kalaka e hoouna aku i kau kaikamahine no kahi e mai kou alo aku e Mrs. Lanada." "Ma keia mea au e hoike mai nei ia'u, e hiki ana anei ia oe ke a"o mai i ka*u mea e hana aku ai no ka pono o ka'u keiki nei?" **F ae aku i ka manao o keia kanaka, a mai hopohopo nona, no ka m<a mawaena ona ame ko kaikamahine, e ku ana au i mea hoopakelu aku iaia, a e ike auanei oe e hihia ana no oia i ka upena aua i hoomakaukau ai no ko keiki." Ua hele o Mrs. Lanada a piha loa i ke pihoihoi iloko o kela manawa. a ku okoa ae la oia iluna me ka hele holoholo ana ilo»ko 01 k«-la keena. a iaia nae i kiei aku ai mawaho o ka puka aniani, ua h<«*ho ae la oia me ka leo pihoihoi i ka i ana ae: **An\Ce eia ae o Uakale Gere kē hele mai nei! a e loaa pono ana paha oe maloko nei o ko iuaua hale e ke kanaka malihini!" **Mai makii'u olua no ia mea, no ka mea ke nei no< an e noho maloko iiei ina e hiki ana ia olua ke huna aku ia'u ma kahi e hiki ole ai iaia ke ike mai ia'u." 1 kela manawa i kuhikuhi aku ai o Mrs. Lanada. i ka makaikiu no kekahi kuono waiho lole ma ke kihi oka rumi, oka awiwi aku la no ia o ka makaikiu no ka pee aiia maloko o keila keena, me ka wehe ana ae i ke ki, a nana maoli no i ki mai maloko, a o ka manawa no hoi ia i loheia aku ai ka pii ana mai o Gere ma ke anuu niua loa o ke alapii e kau mai ai iluna o ka lanai o ka hale. MOKKUNA XXV. Ia komo ana mai o Gere noloko o ke keena a na kamaaina e eoho aku ana aia na īninoaka hoohie ma na papalina o ua kanaka n«-i. a mamuli o kona ano kamaaina ia laua nei, nolaila aole oia i kakali a biki i ke kauohaia ana aku e noho iho ilalo, aka ua noho iho la no nae oia me ka huli pa-pu ana mai imua o Mrs. Lanada. Mamuli nae o na olelo a ka makaikiu o ke kamailio mua. ana aku ia Mrs. Lanada ua hele loa ua wahine la a piha i ke pihoilioi, me ka hele pu hoi o ka helehēlena a liaikea, a ike koke aku l.a no 0 Gere i kela hiona ano e maluna ona, a o ia ka ua kanaka la o ka rinau ana aku: **Ea heaha hoi keia ou e Mrs. Lanada i keia kakahiaka? Ke manao nei au ua loohia paha oe i kekahi ma'i aole hoi pela kou ano iloko o kekahi mau manawa a'u e hele mau mai ana e ike ia ©lua?" "Ha oiaio aole he maikai o ko'u ano i keia kakahiaka, a nie he mea la e loaa io aku ana paha au i ka ma'i," i pane mai ai o Mrs. Lanada ma ke ano hoonalonalo wale no i ke kumu o ke ano e ana «i kona ano ma kela kakahiaka. ••A pehea ke kaikamahine a kaua, ke manao nei au, eia paha oia ma ke kulana maikai i keia la, aole hoi e like me kou ano e Mrs. Lanada." . •*Ua like no ko maua ano a elua i keia la," i pane mai ai ka makuahine no kaiia kaikamahine, a ia nana io ana aku ka ha,na a Gere maluna o Bete ua ike io aku la oia i ke kaumaha o kona helehelena, a pehea hoi e nele ai ke kaumaha, i ka lohe maoli ana aku no i ke ano o ke kanaka e hoomala'e aku nei imua o laua, eia ka ua piha i na hana lokoino ame ka lima koko. "He la ano maikai ole no keia o ke ea, a pela paha i loaa ai ia olna ko ano maikai ole i keia la, a owau no hoi kekahi i loaa i ka nalulu," a wili iho la i keia la, a owau no hoi kekahi i loaa. i ka nalulu," a wili iho la ke poo o ua kanaka nei ma ka aoao o kona noho me ka moe ana iho o kona mau maka me ka piha i ka maalea. O keia mau hana nae a Gere, he mau hana maamau no ia iaia 1 ka manawa e komo mai ai kekahi mau noonoo ana iloko o kona ].no. a i ka poe hapa o ka ike> ame ka noonoo, e kuhihewa aku lak«>u ia Gere ma ke ano oia kekahi o na kanaka akamai loa a nui j i' ka naonoo, eia nae i ka poe hiki ke kilo i na ano o na kanaka, ua. liiki loa ia lakou ke olelo ae, o keia kekahi o na kanaka i piha me ka maalea ame ke akamai ma ka pulapu ana ika poe naaupo. . Iloko o na la i hala aku, ua punihei maoli no o Mrs. Lanada i keia kanaka me kona manaoio loa, o kela kekahi o na, kanaka maikai ioa e ola ana ma ka honua apuni, aka mamuli nae o kona loh.- ana aku i kekahi maliele o ke ola ana o keia kanaka, ua holo aku ka lia maeele iloko o na lala apau o kona kino. He mau sekona nae ia o ko lakou noho hamau ana, alaiia ua h.-nmaka hou aku la o Gere e kamailio imua o Mrs. Lanada i ka i ana aku: . -I hele mai la au imua ou i keia la no ka ninau ana. aku la oe, ina paha he mea pono e loaa aku i kau kaikamahme he hoomaha ana. aole boi iloko wale iho no o ke kulanakauhale nei e noho oi, me lie lio la i hoopaaia iloko o ka halelio, aole anei i komohia akii kekahi manao iloko ou no ka loaa ana iaia ha manawa e hoohala ai ma kekahi mau wahi okoa aku?" * I"a loaa no ia'u ka makemake no ko maua hoohala ana ī kekahi mau manawa hooma-ha ma kekahi mau wahi okoa aku, aka o ka nana ae nae aole a maua dala e hiki ai ke loaa mai he manawa luHimaha no maua, nolaila he makehewa wale no ka noonw ana aku no ia hoomaha, o ka noho maliei iho no ka hana pono i 'a ī liookahi." , , , i i • -Ina paha he nui ka'u mau dala ina he keu aku ko u makemake h a e kokua aku ia olua." **Auwe, e kuhihewa ana ka hoi au, o oe kekaln o na. kanaka ii ni o ke dala a nui pu hoi o ka waiwai ma Nu loka nei. ••Aole au he kanaka waiwai, aka owau kekahi o na kanaka ī lieln puia me ka poe iUlunie, a me ka hooikaika wale no e loaa mai ;i-i ka'n man wahi dala. uuku, a ina hoi ha he nui ko u waiwai. ina \:a i koke aku no au ia olua i keia manawa e hele olna ī ka makaikai iua ka olua mau wahi e īnakemake ai." -Ke hoomaikai aku nei au no kena mea nu e hoike mai nei e Mr. Gere, a ina no he nui kou waiwai, ina no aole au e ae aku e noho aie malalo o kekahi ma o ke kaa ana aku o na hoolilo no ko maua hele makaikai ana malalo o kekahi." "He keu maoli ko'u kaumaha no kena mea au e kamailio mai nei e kuu wahine maikai, a ina kena la o kekahi poe okoa aku, he keu ko lakou makemake i na kokua ana a kekahi poe e waiho aku ana imua o lakou."

"E ae mai ana anei oe e ninau aku au i ke kumu o kou kaumaha ana <no ko'u hoole ana aku nei ina he kanaka waiwai oe; aole maua e helo aku malalo o kou mau lilo?" "Ua hiki ia'u ke auamo i na hoolilo no kekalii o olua, a o ko olua hele pu ana, he mea paakiki loa ia ia'u i ka hoolako ana aku i ko laua mau hemahema apau, a ina e ae mai ana oe i keia manao o'u alaila 0 kau kaikamaliine hookalii hoi 0 olua ke heile e hioomaha/' "Ke hoomaikai hou aku nei au ia oe e Gere no keia manao hou ou, aka ke manao nei nae au, ua lawa kāu mau hana o na manawa ae nei i hala no maua e noho aie ai, a mai keia manawa aku, aole au i manao he hana maikai no'u ka ae hou ana aku i kekahi mau kokua ana mai ia oe mai." k< E hoomanao ilio lioi paha oe eka Madame, aole he maikai o ke ola o kau kaikamahine, a he pono e loaa iaia kekahi hoololiloli ana no kona wa:hi e noho ai. i loaa ai iaia ke ola kino maikai, aka ina oe e paakiki loa ana no kona noho pu mai no me oe, alaila e hiki mai ana ka la au e mihi ai, no kou ae ole ana, mai i ko'u manao." "Aole au i ike iki i kekahi pilikia 0 ka'u kaikamahine» ma ko maua noho pu ana i keia wahi," i pane mai ai o Mrs. Lanada me ke ano kaumaha o kona leo. "O ka'u e manao nei, 'he mea pono e loaa ia Bete he manawa lioomaha ma na kuaaina, a ke lana nei kuu manao aole oe e ku-e mai ana i keia hoolala ana a'u no kona pono." "Alaila ke olelo mai nei anei oe e hookaawaleia ana ka makua mai kana keiki mai?" "He mau mahina pokole wale no ka manawa a'u i makemake ai iaia e noho aku ma kela wahi, a mahope aku 0 ia manawa, ua hiki no ia olua ke noho like hou." | "Ina no lie hookahi hora e nolio kaawale aku ai ka'u kaikamaliine mai a'u aku, aole no au e ae aku ana, a oki loa aku hoi keia. au e olelo mai nei i niaii mahina kona e kaawale aku ai mai a'u aku." "Alaila ke olelo aku nei au ia oe, o oe kekahi o na wahine hupo haalele loa", a mainuli auanei o ia manao paakiki ou, e ike ana oe ika pilikia 0 ke ole 0 kau kaikamahine. Ma ko'u kamaaina i na kaikamahine opiopio, lie mea pono e loaa ia lakou na hoomaha ana ma na wahi e honi aku ai lakou i na ea oluolu." "Ke ike aku nei au i kou ano oluolu, aka i mea e hoopokoleia ai ka kaūa kamailio ana maluna o keia kumuhana e pili ana i ka'u kaikamaliine, he pono no ia oe ke maopopo,,aole loa malalo 0 kakahi ano i makemake ai au e kaawale aku ka'u kaikamahine mai a'u laku." _ • s , \ \ "Ina hoi ha pela", e oluolu ana anei oe e hoolohe mai i ka'u mea i hoolala mua āi no ka pono 0 kau keiki?" "E ae aku ana au i kaui noi, aka aole no nae ia hei mea e hoololiia ae ai o ko'u manao paa, e like me ia a'u o ka hoike mua ana aku nei ia oe, ina no he mau minuke ana e nalowale aku ai mai ko'u mau maka aku, a ua like no ia me hei makahiki La ia'u." "Peliea aole anei oe i ike, he uuku loa na hoonaauaoia ana i loaa aku i kau kaikamahine e pono ai iaia ke hele hou i ke kula?" "Ua ike no au ia moa, aka aole no nae au i manao, ua nele loa oia i na mea maikai i a'oia iaia mai ia'u aku^-' "No ka loaa ana aku o na hoonaauao maikai ana i ko kaika mailiine, ke makemake nei au e hoouna aku iaia iloko o kekahi o na lialekula kaulana loa, kalii e loaa mai ai iaia na hoonaauao kiekieki ana, a ilaila pu lioi e loaa mai ai iaia na hooikaika kino ana e lilo ai oia i kaikamahine ola kino maikai." "Ho mea makeliewa wale no kou hoakaka ana mai i kon mana«* ma keia alahele au e manao nei, Ao ka mea o ko maua kaawale ana kekahi ka mea a'u i makemake ole ai." "Ua ano pau maoli ko'u hoomanawanui i ke kamailio pu ana me oe, he kanaka au i niaa ia mea» >he hoomanawanui, eia nae ia oe hoi e ka Madame ke ike nei au ka lioohoka mai nei oe i ka'u <mea o ka hoolala ana a ma ia ano la, e hoalaia mai ana ka manao maikai ole iloko o'u no kaua. Aole anei i lawa ka'u mau hana maikai ia olua iloko 0 na manawa ae nei i hala i hoike maopopo no ko'u ano hoaloha, me ka manao kuio e hana aku no ko olua pono wale no?" Ke noho hamau loa la o Mrs. Lanada me ka pane koke ole mai, a no ka mea ina aole i loaa aku iaia ka ike no na mea e pili ana ia Gere e uwalo imua ona i ka pane ana aku> "Aole anei iloko o keia manawa ana e liui pu nei me keia kanaka, ina ua makaukau loa oia e ae mai no na liana maikai a kokua a Gere 0 ka thana ana aku nona ame kana kaikamahine, aka i ka maopopo ana iaia o ke ano maoli o keia kanaka i piha i ka maalea ame ka pelo, ua uwepa aku ia i kona mau lelielehe e hiki ole ai ke akaa ae i na olelo e mahalo mai ana iaia nei. No ia pane ole mai o Mrs. Lanada, ua. hoomaka hou aku la o Gere e uwalo imua ona i ka pane ana aku: "Aonle anei iloko o na manawa a'u e hele mau mni ana imua 0 olua, e haawi aku ana lioi i ka'u mau kokua ana apau no ko olua mau pono wale no ua lawa ia e hooiaio aku ai no ko'u lilo ana he hoaloha pilipaa no olua? Ama ia ano no lioi aole anei e pono ia olua ke kau mai ika olua mau hilinai ana maluna o'u ma ke ano he mea nana e a'o aku i na mea pono no olua e hana aku ai?" < "Ua ike maua i kau mau hana maikai 0 na wa i hala ae- nei, aka aole nae ia lie mea no maua e haawipio wale aku ai ia maua iho malalo o kau mau mea apau e a'o mai ai no ko maua pono, he kuleana no ko maua e hoole aku ai ia oe, ke manao maua e hana. aku p«la, a 0 ia keehina ka'u e lawe nei i keia la maluna 0 keia j kumuliana i pili i ka'u kaikamahine." "Alaila manao iho la no anei oe, he hana maikai ia a he hana kupono hoi ka hoole ana mai i.na a'o ana aku no ka pono o kau kaikamahine?" "Ke hoike mai nei ko'u lunaikehala ia'u, he oi loa ae ka noho pu ana 0 ka makua me ke keiki i kahi ihookahi. 0 ka makaukau i a'oia mai ia'u iloko o ko'u mau la e hele ana i ke kula, ua lawa ia no ke a'o ana aku iaia, a ua hiki no ia'u- ke kaena ae i keia manawa, ua oi loa aku na hoonaauao ana i loaa aku ia Bete mai a'u aku, mamua 0 ka hapanui 0 na kaikamahine i hele ma na kula kiekie." "Ina pela iho la oe e hana mai ai ia'u, alaila e hooneile aku ana au i ka'u mau kokua ana no olua, a hu-li aku i wahi okoa ae no ka liaaiwi ana aku i ka'u mau kokua ana no ko lakou pono." "He oiaio no na manawa i hala ae nei, ua haawi mai oe i kekahi inau hana ra maua, aka aole no nae oe e hoole mai a>na, ke 01010 aku au ia oe mamuli wale no o ko maua hooikaika kino wahine ana, i loaa maoli niai ai ia maua ko maua pono e noho nei. '"Akalii no au a hoomaopopo pono i kou ano e ka Madame, o oe kekailii 0 na wahine aloha ole, a i noho nae a ku i kahi o ka pilikia ma keia mua aku, mai hoao e holo ae ia'u no na kokua ana, e hoopakeleia ae ai oe a o kekahi paha 0 olua mailoko ae o ka pilikia." "Ke lawe mai nei au i kena mau olelo au me ka maiīao maikai, a ke lana nei kuu miinao, o ka like ole o ko» kaua mau manao ma na mea i ku i ka pono, aole ia he mea no kaua e» lilo ai i mau enemi ma keia mua aku." "He hookahi no alahele a'u e lawe ae ai, o ia no ko'u l waijho wale ana aku ia olua, na olua no ia e au aku a pae ma kekahi kapa o ka muliwai o ka hune āmo ka nele." "Ina 0 kau pane ia ea, alaila ke apo aku nei au me ka manaoi ohaoha e loaa ole ai he mau ku-e ana mai a'u aku." O ke ku ae la no ia o Loio Gere iluna, hopu aku la i kona papale, a mamua 0 kona liaalele ana mai ialoko o kela keena, ua huli mai la oia imua o Mrs. Lanada a i mai la: ~ (Aole i pau.)