Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 27, 8 July 1910 — MENE MENE TEKELA UPALESINA. [ARTICLE]

MENE MENE TEKELA UPALESINA.

Mjr. Laea oe c o po ao. Ak>ha kaas.: I As*e ka aai. ka Jsakolukoia, ka holhbs | ame ka o ke aloin ole o aa \ kanaka Hawaii opio o aa la hope ka po« i ioaa ai o &a h<ooaaau3io kiekie ia ana iioko o ko lakou poo. a i ka a ihoaa maoli i ka xnea knpono a lakoe e haaa ai iloko o keia ao akea, ma o ka pii aaa aku nta aa aaua like ole o ka hanohano ka waiwai, ame ka hoiomua o ka aoho aaa e like la me ko kakou mau hoahanan ilikea la i keia la. O keaha hoi ko iakon la hoaaf O ka aoke maa ao hoi i ka ohnmu ī na poe Mikanele, i ka īoaa ole o kahi hana i 'ka lu ole no hoi i ke dala i ka poe iiihane, i ka hao i ka aina o kakou. i ke kiols i ka nohoalii a hanee, i ka hao i na pono apau, a pau pa me kahi kiaha i ka auka. A o ka. mao* koho ba!oka aku no hoi koe a pau pulu, aohe laa e kanu ai. Hoko o ko'u mau manawa apan loa e heluhelu ai i na manao alakai o na loea o ka aoao kakoo waiona, e ike mau ia ana na manao hoeueu inaina iloko ou e Hawaii lahui. No na poe mikanele e like me ia mamua ae nei. A i ko'o noonoo ana no ia ano hana, na hooulu auiia mai ko'u ano hoopailua maoli e ike maoli iho ai no kakou i ka eleele a haahaa, a nele maoli no hoi i na olelo naauao, e like me ko lakou nanama. A ua hoohalike maoli iho no an e like me na la mamua iho o ka oehu paani a na kamalii o Daimana Hila o ka hoouluulu ka mea hiki palekana, a i ka hora o ka hooko kauoha o ka pii mai la ia o ka hu'ihu'i ma na wawae mai e hoomaka ai a penei kekahi o na olelo e uwehe ai i ka hohona. O ko 'u hoomakaukau hoi keia. o ko ia la ma ? i mai la hoi ia, hiki ole mai ai au. 0 ko'u hele mai hoi ia, ma'i ibo la hoi ka maua kaikamahine hiki ole mai ai au. A ma o keia mau olelo kupale ae la, pela au i ike ai i ka nui maka 'u wale o na poe kapalili loa ma ka olelo iloko o keia la. ! A pela no hoi keia. Nui ka waha i ka hamama, i ka mamina i ka pdno kuokoa o ka inu waiona, i ka hanM&no |o ka inu waiona, i ka apono o lehova j i ka inu waina, a Wiea o ka naau, t i ko lesu akamai i ka hana waina maikai loa, aohe lua e like ai, ka pomaikai o ka lahui Hawaii hana alanui, ma 0 na loaa iaikini wai<Aa mailuilu la e hali pu mai ai no i na poino i ike kumaka ia ai no e kakou i kela ame keia la, no kakou iho no na Hawaii. He kupaianaha ka ike ole iho o ka oaau o keia poe i kapa ia lakou iho he poe Hawaii, he poe kalaiaina kuhohonu, he poe khkaolelo no na palapala ma ke kanawai, he poe kuhikuhi lalau ma o keia ninau waiona la i ka hilahila ole. Oiai, aohe o lakou wahi hale Saloon eia nae, o lakou nei ka oi o ka ike i ki hookeikei i ka hinuhinu o na hana hoohaahaa maopopo a hoopaapaa oleia a ka waiona, maluna o Hawaii lahui, a i hoonuu o mua aku nei, i keia la ame keia hope aku. He nani wale iho la no keia i keia ano lahui kupaianaha, oehaa nui wale. Aka nae hoi, pela e»hooko piha ia ai ka olelo, a ka buke o ka puni dala ka mole o ka hewa, penei e maopopo ai, ma o ka mana o ke dala e loli no ka Olelo Hooholo a ka Lunakanawa'i a Kiure i kahi wu. Ma o ka mana o ke dala e hooko ia ai ka pepehi kanaka, aihue a moekolohe ana, ma o ke dala e nana oleia ai ka pono o ka mea ilihune e na loio pookoi ia hana he makee 1 ka waiwai alūnu. A ma o ke dala la no hoi i hiolo mailoko mai o na pahu hao a ka poe Saloon la, ma o ka ikaika wikani o John G. Woolley ame kona pohai i kono aku ia Saloon ma e lu i ke dala i palu e kapakahi ai o ke alelo a na poe i moni i ke dala, oiai, o ka mua loa keia o ka lu ana o ke Saloon ai.ie na poe kuai waiona i ike ia iloko o ko Hawaii nēi Moolelo mai kona ku ana ma ke ano he aupuni a hiki mai i Hoikeana nei. A ma ia haukawewe ana e loaa maopopo ana auanei ke kumu waiwai e hoonee mua aku ai no ka hana ano nui o ka hoomau ana aku i ke ola o ka ogana nana e hoopouliuli aka i na maka o ka poe ai hoonuu ma na koho baloka omua aka nei, aka nae hoi, aia no i ka manao o ka mea nana e mele ana wahi a Solomona. Ke a'o mai nei o Senatoa opio i mau ai ko Hawaii lahai mau pono ma o kana maa paio ana la o keia mua aku no ka pono luli ole o na kanaka inu hoonuu mau i ka waiona a ma ona la uy hoi e hoomau hou ia ai ka hamama m«a ana o na ipuka o ke ahi-a mau loa. Ke keena poo o ka Mea Hanohano mai Maui mai e kipa ae ai e Prost a pii i ka Hale Kan Kaaawai, a pau na kaa eiua, e pii mau ana ka ia la Prost me ka lele ole o ko kapaahi. O ka okau no a ka hapanui o ka poe maaa koho baloka o Ai Hoonuu ma nai io no ke aloha o ua Senatoa nei oiai iiaila. no o ua o Haoaliki kahi i olali ai no elua kaa aole loa he wahi biia aao nuī e ola ai hoi o ka makapeha o ke kali ana, a e ole o &>aatoa Hnlihoihouolemai, a he hookahi no a ia la Hawae o ka XUki aaa iho. Hni a&a aa me ka mama o ko'a kokoolna, a he puia hoi kaa o ke a!a o ka iaoa i aa pae moka, a kaa wale aka la ka lahi o ka loea kalaiaiaa kaalaaa o keia la i lioo kahi no kaa palekaaa aaa ka poe ma'i lokahi, e Hoole Waiona ka , lßpjg|[| wahi a O- %ela'''waw

!hazaare a&a a ke Seaatsa. pela i I<?aa fai īa'-a ka haaohano o ke kapii< aaa loiai .owaa hoi kahi o k*» ma e haalaai s«_ Aole aae hoi o lka heie ao oka wai. hele pa ao ka a-Ia e like ao sae ke keīki o ka Mala Hekaawa. Ua hooMalaai ao an 1 na kuhinia o ka aioeleio o ka hookahuli anponi,, a aihne aina, a aa mikaaele Kakiaa, Kakela aae W. A Kiai ma ne ka iiai ilo-, ko o kuu aaaa. e ka-e maa aa ia lakoa i aa la aftaā loa o kaa ola aaa, e like me kaa e kuu Seaatoa e hoeoea mai aei. Aka. mamnli o ka like ole o koa alahele, pii laai me ko'a. pela oe e ike mai la ī ko *u lanaa oluolu loa sae ko poe enemi o ka wa i hala, i hana aa i keia mamuli o ke a'o a sīio, kakaalelo. Keliiokamala, peneii: £ alofca aku i ko oukou poe enemi. e hoomaikai aku hoi i ka poe hoiao mai ia oukoo. E haaa lokomaiiai akn hoi i ka poe inaina mai ia oakou e pule aku hoī n<f ka poe hoahewa wale mai 1 ia oukoa, a haaa ino mai hoi ia oukou. j Mat. 1:44. 1 No ka aihuela ana o Hawaii aina a ku olohelohe o Hawaii lahui, aole, aole loa ta na na poe Mikaaele Kakina Kakela ame Kini ma, a aawai ka hoi kan e Mahuka? Haina. na oia mau loa. na Keliiokamalu. na Kakaolelo. Pehea hoi oe i ike ai? Aia iho no iloko o ka Buke Nui, penei: Akahi, Na le'nova i hana j. ka lani, ka honua ame" ko laua mau mea i piha ai. - Alua, Na lehova i hoalii i nalii maluna o na kanaka. Ma o'u nei no e nohoalii ai na alii. a e kau aku no hoi na kaukaualii i ke kanawai.pono. Ma o'u nei no hoi e hoomalu ai na kiaaina ame na 'lii ame na lunakanawai apau o ka honua. Akolu, Na'u na lehova e hookiekie i na alii, a Na'u no e hoohaahaa i na'lii. Ina e maiama mau ole na alii i ko'u mau kanawai, owau no ko lakou Akua. Aha, Mamuli o ka malama' ole o na lahui kanaka i ka wa o Noa, ua lokoia lakou, pela no i lea wa o Lota, pela no i ka wa o ka Lahui Iseraela, eia ka mea e ike ai oukou i ka aoho pu ana 0 ke Akua ola me oukou, a e oiaio no e kipaku aku ia mamua o oukou i ka Kanaana, ka Hela, ka Hiva, ka Pereza ka Giregasa, ka Amona ame ka lebusa. Alima, Ua lilo keia aina i ka lahoi Iseraela, he mau haneri makahiki a lawe pioia no lakou, pela no ka lahui ludaio kipakuia no lakou mai Kanaana mai a hoihoi hou ia pela no ka lahui lareda i noho mua ai ma ka aina o Amerika he 22 haneri makahiki mamua o Kristo, pela no ka lahui Nepai he 6 Haneri makahiki mamua o Kristo. Aono, Pela no hoi kakou ka Lahui Hawaii, a'u ame kakou e hoino aei i na Mikanele i ka aihufe aina, i ke kipi a pela aku. E ike mai no kakou ano wale iho nei no keia poe Mikanelē aihue aina. Ahe mua loa no ko lehova aihue aina ana, malia nae paha, aia no he Kakina, Kakela a Kini, ia mau tausani makahiki elima. a o ka lakou mau mamo mai no keia ma ia inoa like loa nof Imua ou e Hawaii lahui malia e ninau mai ana oukou no keaha iho la i aihue ai o lehova i ka aina ana i haawi lilo mai ai no na kanakaf Haina, no ke kunni, ua uhaki ka lahui i kana berita i hoohiki ai me, Owau mau loa aku no, oia iho la ke kumu oiāio o ko na lahui kipakuia mai ko lakou aina hooilina ponoi. A pela no oe e Hawaii lahui i keia la, no lehova ka makemake e kipaku ia kakou no ko kakou hoohiki wahahee oia, oia wale no ko kakou Akua ma o Kaahumanu ame Kapiolani la, eia nue ka apiki, ua uhakiia ka aelike e ke alii ka moi i ka makahiki 1883 ma o kona kukulu ana i ka Hui Nau-a. A he mau hana hoomanakii maopopo loa, ma na ano apau, wahi a Kaahu ia'u. A e ike mai oukou e o ? u mau hoaloha e ake nui mai nei i ka hoeneu i ka manao o na kanaka mana koho i piha 1 ka inaina no na poe Mikanele, o ka oiaio maoli nae he poe paahana wale iho no lakou nei, i hookahuli oe ia Hawaii nei no ka iini o Oia Mau loa. A ina he aloha io ko oukou ia Hawaii lahui, paa mana koho baloka i keia la, i mea no oukou e koho ia mai ai, oia anei ko onkou kumu e a'o hewa aka nei, he nani ka waiona, he kaokoa ka waiona, he hoomau ana aku i kou hooponopono ana i kou aapuni ka waiona he kipaku a kiola ana aku i kau i'a i kaa ai ke koho ku-e ana i ka waiona. He hana hoolealea aku ia lehova ka inu ana i ka waina, o keia na leo mali a pahele a John H. Wite, Senatoa Kuelo ame ka poe e kakoo nei i ka hoomaaia aku no o ka waiona e hele pala-ia e like no me ia i keia la. A heaha la ke kumu i ikaika' loa ai keia ano a'o hoopanipuni nui ana i ko lakou lahui po aoi iho! Eia! ua m anaoio loa keia poe puni dala kuko umi ole, e a'o maalea i ka lahoi oiai, aia ka hapaaoi o ka mana koho i ka lima o aa Hawaii ai kipalale a pela no hoi sa iHkea, a nolaila he hana hemahema loa ka awaha aaa ae be ioo loa ka waiona, a o ka moho Loaamakaaiaaaa a Beaatoa e holo ana pela, o ka make iho la no ia, e like me Benatoa Hogues o kela kaa aka &ei E hoomanaoia! o keia aao a ? o ae la ka kakoa ka aa kanaka e ike aei i keia la. A eia hoi ka I»hora i hana ai ika poe aaau heokiekie e like me ke aKi me Beleluutara, a o ka haa koi i loaa maimeiko mai o ka iau i ka waioaa me kona lte|Jko*ai o ka hool**lea i ko lakoa Xi?s|p|p kaa ae la mm ko'a poo, a oiai

ano iio la anei ka oakon e ko Ke Au Hou e iini nui nei o ka belu mai o ke Akua i ko kakou Aupyni Teritore a hooX>auia hoi, a o ko kakou kaupaona ia ma ka mea kaupaona a ikeia o ka mama ana a oia mama anit mamuli ia o ko na tausani o ko ke aioaiii iho, iilo i poe ona, a hoonlaopopo ole i ko lakoa noho ana, a malama ana i ko lakou hooponopono aupum ana, a beaba ka mea i ikeial Ua make ke alii ia po no, a lilo ke aupuni ia Dariu i ka Media. A o keia hopena anei kan e kun Benatoa e upu akn nei, e loaa mai ia Hawaii laboi mahope iho o ka hoolōhe ana a Hawaii lahui i kaa huiia a'o anat oiai, na ike oo boi oukou apaa e oa poe nui aei o ka naauao, eia no boi kakoa apan ke ka nei me k& biki ole e lawelawe I kabi hana kalepa ano nui ma o ko kakou inoa la, a nuUuna iho hoi o Hawaii Aina, a o kahi c«bana aopaai wale iho !a bo anei kahi basa hiki i ko kakoo naanao ko boobanaf Palu% palu io no ka noonoe» o na Haw&ii no«eaa. Me ka mahalo a aui loa» JOHN M. MAHUKA.

lolai I—Ua bolo pa &kn Keikialii Heaeii ma ka noka me ka koakai a Zeppeli9 iu» ka liolo loa «u mkii i k» weUa akae n&i Bpitzerberge& aku.. .