Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 1, 6 January 1911 — HE MOOLELO NO IVANA KA LO-PA A I OLE Ka Hoopakele Iloko o ka Aahu Huna Hoonalonalo. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO IVANA KA LO-PA A I OLE Ka Hoopakele Iloko o ka Aahu Huna Hoonalonalo.

MOKUNA XVI. "H*- mea makfrbesra do koa ooho ana me na manao maikai ole. no ka mea m* ia haea aua ao. e i»ooi loaia aku ai kou pilikia no ka mea oa ike a oa kamaaina au i ko B&iema ano. aole loa ma b* kanaka hiki k* paani waleia, a i ole be kanaka paha e hoi hoj»~ nw kiuia niau m*-a i manao ai e hooko aku." 0 Kiiiima ka inoa o keia wahine nana na olelo hoomalielie imaa « Aiiianiku. a ma ke am* ame na ua wahine la a Anianiku • ia. asa kt-kabi u»va |K>hihihi hiki ole ai iua kaikamahiu* ia i»« ike mai i ka manao loaoli o na olelo i kamailioia aku iiiiun ona ao ia k<ina oka ninaa ana mai: ka manao o kaa mau olelo o ke kamailio ana mai nei ia'u e Fatima?" wahi a Anianiku me ke i>a!e ana aku i ka lima o ka mea «r noho aiia ana imua ema. a kau pono inai la kana nana ana nuiiiua ona. ka o ka'u mao OMO o ke kamailio ana aku nei ia o ia n«.. kou h<K,l<»h- ana aku i na kauoha apau a Balema, no ka wea ua kamaaiiiii l<m au i kona mau ano apau. He kanaka oluolu V <, oia īiiii *• haiia aku ana <«> e like me kona makemake, aka o ke ku- ana aku i kana mau kau*»ha. e ili mai uo auanei kona inaina Hi»)una <' ka ima. h<K.kuli- l"a ikv' kuu mau maka ia mea e a ua lawa au i ka ho«»manao ana i kana mau hana, e <>*♦' u: ia'u ie liuna imua ou.** K hoike uaai h«>i La ia'u i kekahi <» na hana au i ike ai no o ka huhu o Kah-iua?" i ninau aku ai o Anianiku, no ke ake ♦ i<aui aku iaia k<-kahi ik- - pili ana i ke ano maoli o kela kanaka. * Auh»-a oe e Auiaiilku, o ko'u hoike ana aku ia oe, i kona ano, ua lik*- ]»u no ia ui<4 ko'u ae ana ia u iho, e okiia mai kuu poo e kana jiahikaua." "Mai maka'u ik* h»»ike ana mai iau i kekahi mea/' wahi hou a Anianiku uj»- ka piha i ke kahaha. * lna au e hooko aku ana i kau noi, owau auanei ka lnahi o ka īnaina o kela kanaka, a o oe o kaua ke hoopakeleia," i pane aku ai o Fauma uif ka nana ana o kona mau maka ilalo o ka moHna ve)eveta. ine he mea ia e noonoo ana oia, no ka pono o kona iioike ana i ke ano o kama kane ame ka ole. "lna he aloha kekahi ou no'u, ma ke ano he mau wahine kaua no ka iahui hookahi, ke kauoha hou akn nei au ia oe, e hoike mai la u i ke ano o ko*u haku, i makaukau mau ai au ma ko'u aoao no ka h ntīM ***** aku nona. i hwmau aku ai no o Anianiku ika hooj|p|fītni 4*smr Patima e hoike aku iko ano iaia. "Mamuli hoi o kou juiakiki ioa i kei koi mai ia u e hoike aku i ko tSaleiua ano, ke ninau niua akn nei au ia oe, e hiki ana auei ia oe ke huua i na »»«*« a}i<i u au e loiie ai ma ke ano he mea huna ia uutw*«4ia o kaua waie n<>?" "E*- htM>ia aku uei au imua ou. aole loa he mea e lohe i ua oiek» mawaena o kaua, a ia'u e moe akn ai iloko o ka lua kupapau, e inoe pu au me ia uiea huna. nie lie mea la aole oe i kamaiho mai īa'u i kekahi mea e pili ana iaia/* -i"# oieio niua aku nei hoi jiaha au ia .he mea pono ke hooua kaiHika apau a kela kanaka. a kt- i hou aku nei no au ia 4#e. v ke aiahek» maalahi maie no e pono ai o ia ka hoolohe ana aku iaia. «Va «>«!-« au 5 ka hopena i kau aku maluna o ka poe ajiau i ku-«* aku i kana naau kauoha. a o ua la, he hopena ku ia i ka awahia. ike la anei oe i kela mau wai e hulali mai ia i Lii <»linolino o ka ia?~ *A< ke ikf »ei au i ltela mau mahi au e olelo mai la, a heaha ii»«- ia ka pili o ia mau wiii. i na inea a kaua e kamailio nei? "i) ia mau wai e aiuianapa mai la, ke auaanapa la iakou maluua ih<* <• īia he ku}*«i»aii o ka poe apau i inake iloko o ka inaina 0 kWa kanaka o 1 a nak;i haahiln la o Anianiku i kona ]ōh<- ana aku i ka ho|w*Lui *> ka i uiua t* likf uie kona ano imua o Haleiua a 1 iM«»kuij h<»! i na kauolia auH-* ua niakemake o kela kanaka, aka tm nmau aku la m» <»iu ia Fatinia. i ka i ana aku: * A<»h anvi h«- mau kanawai i hanaia ina ko oukou wahi nei, r kau uuu i ka hoo]*a*i uia.iuna o ke kanaka e me kela ke ano? "\\i iianaia no h<- inau kanawai o keia ano, a ua piha na buke kanawai nw- ia m<-a. aka uwai auAnei ka īuwi nana e hoike aku i kii luuakanawai no na mea i hanaia e keia kanaka, aole loa he hookahi o mau kuwa, e aa e kninakaia iaia. mamuli o ka mii Lo iakon inau <iia, a ma ia ano. ke waiho mai la kana ī-wiiiM i h— mi naiAio o keia mau wai me ka ike oleia " ra kele o A&ianiku a piha ioa i ka maka'u no na mea ana e k*be li i ka bi*afia akn im oa ona, aka i ka haia ana nae o kekahi «sflswa ma ia bapt mai. ;oa akakuu mai la kona mau manao kau--41 kona Imololi a&a ae no boi kekahi i kona noonoo ma feefc&fei nea e aiaila ua kau mai la oia i kekahi o kona mau «m»»hm o k& poohiwi o Fatima a ninau īnai la: "Auhea oe e Fatima f he oluoln no anei kon noho ana e noho ad in» wahi a&a me ka Uh> oiuolu. lydr*-Asle a"a mea e hoohalahala ai nona," wahi a Fatiina me ka mai » Anianiku s»e ke aoo |»ahaohao no ka loli ana ae o ke wm» o ka laaa mea e kamailio ai. •'Aiaiia ua «k>ba aku anei oe iaia?" i niele hou aku ai no o Anuniku. * Aolr a'u hook* ana atu no ia mea. no ka mea ua aloha aku au iaia me kua naau apau." "laa }*eia. ]iehea la e iUiki ai ia <*» ke aloha aku iaia. me kou juao|*o)M<» no, e liio mai ana kekahi aloha oiia ia n t a ma ia ano aole e hiki ia'u k<* hooma«i»o|»o i koii a«o e Fatima. M Va ino ae la <» Faiima i ka iima o Anianiko e kau akn ana ma kona (MMihiwi. a nana mai la me na maka pnpuku maluna o Anianikn. me he mea ia ua hoalaia aku ka imina iloko ona, no Aiiianiku ikiko o ia manawa. aka nae na knkuli mai 1& oia imua o Anmniku a moe mai la kona poo imna o na u-ha o .\nianiku a i mai ia: mai oe iua ke ano o kon hoala ana mai ia i k<4a ninau. o aanao mai ananei paha oe, be manao lili kekahi o n. o kou hoea a&a ina kela wahi. aole ia mamuli o kou make«take. «pampl' ia o ka makemake o Salema. o kon lik) ana he kaikamahine no ka lahni hookahi me ko'u na hiki ole ia'a ke kaolii mai i ke aloha ana akn ia oe, a w ia ak»ha «*« ke makemake ®ei iio e hoopakele ae ia oe mai ka inaina auu o Sa)ena e kan mai aaa malnna on. Ca noi mai oia ia*a e h<t«*islieiie aku ae i kon man manao kaumaha apau, a e aku hoi «»»« kekahi aoo e Hlo mai *- — » r alaila oa pah«»U *e la kela ano pn|>nkn ma na asaka o Fatima, aka na «ttuau e mai ls ium» o Aaia&lkn iaia i ka i ana miii. "Heaha kana o ke kaooha a&a mai ia oe e hana mai malnna i: i iioao ouii tj 0 A&ia&iki» e hoomaiim*li no ka puka ana akii o na mea oiaio e hoelaUia aei e Bakgu «»«.

•*Ca kauoha mai oia ia'u e olelo aku ia oe, e aloha aku oe iaia a e hoikeike pu aku boi imua ou, oia kekahi o na kaoaka oluolu a waipahe v nek- ole ai ka bana mai i na mea aj>au au e nia-ke-uiake ai." 4 'lna o kaua bana ia i kauoha mai ai ia ea, alaila kt* oleh» aku nei au ia oe. e hoopan oe i kou lilo ana i kauwa e hooko ana uialalo o kona makemake» no ka mea ke hooholo nei au i ko'u maoao, owau jm ki*kahi m£ ka poe i kanuia akn iloko o kela mau' wai au oke kuhikuhi ana mai nei ia'u, a e moe auanei an iloko o| ka opu o ka moana me ka hauoli o kuu uhane." I Me he mea la. aole he hana nana i hooi lo a aku i ke aloha iloko, 0 Fatima e like me ia ana e iohe mai nei ia Anianiku i ke kuhikuhii ana aku i kona lua kupapau. no ka mea aole oia i kanalua iki i ka paa o ka manao o kela kaikamahine e hana aku pela, a o ia! kana o ka i ana mai: { "He mea nui ke ola e Anianiku, a Q ke keehina au e manao nei, he hana naaupo loa ia. He pouo ia oe ke hoao e aloha aku ia Salema, a o ka pau ae la no ia, a noho aku no hoi kaua me ka idaikai." I ~Aole oe i maopopo i ke ano o kau mea e kamailio mai nei ej Fr.tima ia'u," wahi a Anianiku, me kona ku pu ana ae iluna a paa ! mai i na lima o Fatima. i "Ina paha e hoike aku ana au ia oe i na mea apiiu e pili ana| ia'u e ike iho ana oe aole he mea pono ia'u ke aloha ana aku ia> Salema. a malia o komohia aku ke aloha iloko uu no*« nei. j "Iloko o kekahi manawa i hala ae nei. ia'u lioi e luakaha ana| ma ko*u home kuahiwi, ua halawai iho la au me kekahi kanakai opio'u'i, a iaia i haawi aku ai au i kuu puuwai apau, a nona wale| no au e ola nei i keia la, a ua noho aie aku au malalo o kana mau: liana maikai a{»au. | "Ina no ha e haawiia mai ia'u na mea nani apau oke aoj nei, a i lilo aku au i moiwahine i keia la a kaua e kamaiiio nei, aole, loa no ia he mea nana e hoololi ae kuu hoohiki i haawi aku ai iaia, a iinua o ke Akua o ka lani. j 4i Oiai maua e nolio ana iloko ona la puapuai mai aua na; mapuna hiki mua o ke aloha, ua lioohiki iho la maua e lilo mauai 1 hookahi malalo o ka berita o ka inare. a ma ia ano. e like me ka loihi o kuu ola aua, pela no ko'u malama ana ia hotihiki laahia, e. hiki ole ai i ka maKp ke hooweliweli mai i wahi no'u e pelnkua ai.; 4i Pehea la ka nui o na popilikia a'u e al«» aku ai. p<*hva hoi nui o na hana lokoino e kau mai ana iualuua «»'u, iua uo ia he mea, o'u e moe aku ai iloko o ka opu puanuanu o ka honua. aole no īa he mea e kailiia ae ai kuu aloha mai ke kanaka mai au i haa\*i aku ai ia'u iho nana wale no, aole na kekalii mea e ae. i "Na ka poe lokoino i kaili mai ia'u me ka manao limanui mai iaia mai a kuai mai ia'u mamuli o ko lakou uianao makee a pela oe e ike mai la ia'u iwaena o ka pot' i niaiihini ia'n. 1 4> Oia kekahi ona kanaka opio u*i, e like me ka poj)ohe ana ae ; o kekahi pua rose i ke kakahiaka, a e like lioi me kekahi ohia haama o ke kuahiwi, pela iho la no ka uieniele o kona iuau papalina, a e like hoi me ka pumeliaua o ka la i ke kau, pela iho la ka nui o kona oluolu a waipahe e hehee ai na manao uahoa ilokoJ 0 kekahi mea kino. Ma ia ano e Fatima. i kaawale mai ai au mai, iaia mai, aka aole no nae i pau ko'u mau inanaolaiia nona, a ke ole au e kuhihewa, e hoea mai ana uo ka la a u e ike hou aku ai iaia. j Aole e hiki ia Faainia ke kaolii aku i ka hookahe ana i komi mau waimaka o ke aloha kuio no na mea a Anianiku e hoike neiī nona iho, a inamua o ka hiki ana iaia ke paue uiai ia Anianiku, ua| hoomau hou aku la ua Anianiku la i kana kamailio ana: ( 4 *Malia o keia mauaolana o'u no ka halawai hou me ia ma kela ao 110 ia ina o, aka ine ko'u nana ole nae i ko'u wahi e ike hou ai. iaia, eia mau uo kuu puuwai me ia i ua inanawa apau. Haalele] aku au iaia. e kaumu aua no ke ola iloki» ona, aka ua hookaheia; nae na kulu koko mai kona mau aakoko uiai nu ke kupale ana no f ko'u jk»uo. Aole oia i make ia'u i kilohi hope aku ai i kona mau' maka uohwi. a ke paa nei no kuu īnanao, ina ke ola nei no oia. e] hui hou ana uo au me ia." "Ke lohe aku uei au i ka nui o kou aloha no ke\a kanaka opio, j aka ke hopoliopo uei nae au no kou ike hou iaia ame ka ole, a Oj ka'u wale no e i aku nei ia oe, e hoopau oe i ka noonoo ana noua, a e inanao iho hoi, e like me koua make aua, pela no e pau ai kou aloha ana iaia. no ka inea o kou manao ana e haalele iho i keia j wahi me ke ola. he hana paakiki loa ia, e hiki ole ai ia u ke hoo-i pakele ae ia oe mai ka make mai." wahi a Fatima me ka luliluli • ana o kona j»oo. j "He oiaio anei ia au i olelo mai la e Fatima, aole e pakele ke - kahi me ke ola. Aole anei he poe i pakele aku mai ko lakou uiaii| wahi i hoopaahaoia ai?" N j •*Aole loa lie hookahi mea a'u i ike i pakele mai ko lakou wahii 1 hoopaahaoia ai. a aole no hoi he hookahi o lakou i lioao e hamr jM?la, a o ka niea oiaio loa, aole a'u mea hookalii i ike i haalele i keia wahi me ke ola, aka ua pau loa lakou i ka make, i ka inaina; o £aleina. * , 4 *E hooinaojK)po hou mai oe e Aniauiku, aia mawaho aku nei o ka hale o Salema, he nui ka poe e makaleho mai nei i kana mau | waiwai aj>au, a o oe kekahi o ia mau waiwai, uolaila ina no oe e pakele ana mai kona luana aku, e poholo ku ana oe iloko o ka mana} 0 kekahi kanaka okoa aku e oi k»a aku ai ka poino ame ka pilikia e ili aku nialuna ou. "No kuu makeuiake ole e komohia hou aku oe iloko o na hoo-, pilikia waleia mai, i makeiuake ai au e hoopakeleia ae oe, ma o ke koi ana aku ia oe e aloha ae ia £alema, a o ka pau ae la no nv» j "Ina aolo kuu alolia ia oe ma ke ano he mau wahine kaua a] elua no ka lahui liookahi, iua aole au e hoike wale aku ia oe i mea huua, aka wailio malie aku au ia oe na ka inaina o balema, aole nae pela, aka ke makemake nei au e hoola ia oe, ma na alahele apau a*u i ike ai he pono." "Mai manao oe e Fatima e ae aku ana au e lilo au i mea hoo kaumaha aku i kou noonoo, ma o kau uiea e makemake mai neii ia*u e hooko aku, Aole au ma kekahi ano e kaili mai ana i ke { aloha i lilo mua ia oe, a hookohukohu iho. ua lilo mai ia n, ua like |iu no ia me ko'u komohewa wale ana <iku iloko o kou kuleana. "He oiaio uo ia au i hoike mai la ia'u. aka nae pehea e hiki ai ia oe ke alo ae no ka mea ua aloha aku o Saleuia ia oe; aka e hoopau nae kaua i ka kaua mau kamailio. no ka mea ke lohe nei au i kona hele mai, o loaa pono mai auanei kaua iaia/' "Ina oia ae keia e hele mai nei, alaiLa ke nonoi aku nei au ia oe e kokua mai ia'u, uonoi ae nei au i na lani e haawi pn mai i kaua mau kokua ana, a e hoopakele pu mai hoi ia*u mai konft inaina mai," wahi a Anianiku me ka puili ana ae i kona mau lima a eiua mamua j>ono o kona umauma. a h'ha aku la boi kona mau maka iluna. ! u Xo kou pono e Anianiku, ke uwalo hou aku nel au ia oe, no| ka lua o ka manawa, e ae oluolu mai oe e aloha aku ia Salema, i walii nou e pakeie ae ai mai ka make mak E maliu aku oe iaia me ka oluolu, oiai aole loa c»ia e hoopakele ana i kekahi me* e hoao ana e ku-e aku i kona mau makemake. 'ina o kona ano iho la ia ea, alaila ke aa nei kuu manao, a ke 1 hon aku nei hoi au imua ou, ua makaukau mau au e alana aku i kuu ola no kona mau manao pepehikanaka, aole loa au e ae aku e lilo i wahine nana/* i pane aku ai o Aniaiku imtja o Fatima, me ka maka'u ole i ka make i kauia mai <mua o kona mau maka. "E akahele loaoee Anianiku, o hakalia ole auanei ka hoea ana mai o ka make maluna ou, mamua ae o ka manawa au i makemake ai, no ka mea ua ike maka au, a ua kamaaina i kona ano, o ka'u wale no e uwalo aku nei ia oe, o ia no ko kaua noho like ana. a e hauoli like auanei kaua iloko o kona aloha« M ; (Aole I pau.)