Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 16, 21 April 1911 — MOOLELO O KA AHAHUI EUANELIO O NA EKALESIA AHAHUINA O KA MOKUPUNI O HAWAII. [ARTICLE]

MOOLELO O KA AHAHUI EUANELIO O NA EKALESIA AHAHUINA O KA MOKUPUNI O HAWAII.

Haaa I—Malamaia1 —Malamaia ka Ahahai i ha'īia maluna ae ma ka iiakiei o Maanakea* Kalapana, Pun* i Mara'si 1911, hora 10 a. m. e iike me ka hoop«aeeU ana mai kela kau mai i Innahoomahiīa e C M. Kamaka, a o SW. Abr. Kaleihoa .ke Kakauolelo. MaUmaia ka hapa kora haipule U. Kamaka ame O. H. Gali<fk. V>he ia na hana ma ke meie ame ka pc ! e. I hoopanU me ke meie ame ka poie. Halawai Hana —Malamaia ka kala wai hana e C. M. Kamaka Lunahoomala ame S. W. Abr. Kal?iboa. oleio. ! Hoomaopopeia na laU —Haili, !Jev. ■ )£o9#s Nakuiea. Kokoā Kahn; 2. MAaiula. Elele: Onomea. B. X. Ksbue Ha'iolelo aaae Elele; Hakalau. B. X. Kahue Ha'iolelo. Mary W. He!e!s. E-; lele: Laupahoehoe, W. M. : Komite, Daniel Kahooio. Elele: E. Hamakua, Rev. X* M. Kamaka, Jo-r.ua • [Waiohinu, Elele; W. Hamakua, K» \. J. ] !S. Akahi KaKu. .Jo». K. Kaaeaiok :. E- j : lelej N: Kohala. Bev. G. L Kopa K.».h5.' I Mrs. J. H. Kamauna, Eleie iS .Kolala; Rev. C. M. Kamaka Komite. Tr.o<. S. ; K. Nakanelua. Eleie; Kekaha, .i hu : HarbottJe, Eiele; Kailua ame Houun,' Rey. E. S. Ttmoteo. Kahu, J. Keam na- j waii, Eleie; <J. Koua, Rev. A. S. B:»kor \ Kahn; Lanakiia. Rev. E. S. Timot' o. i Komite/ Sameson Kuhia, Elele: I'ukn- ' ana, Rev. John Keala, Kahu: Waio:. u ī. Rev. J. N. Kamoku Kahu, Jos. L K.iwaha, Elele; Kapaiiiuka. Rev. J. N, Ka- ; mokū, Komite; Kaiapana, Kev. .' >in • Kama, Kahu, J. K. Kawaiwai Elo'« : 0pihikao. Rov. J. H. K. Kaiwī Kahu. Mrs. Kuaana, Elele; Puula, 11. o. Puhi, Elele; Olaa, Z. Mahaiula Ha'iol-10. Samuel La Elele. Na Ha'iolelo, Hawaii—Z. Mahaiuia, B. N. Kahue, Thos. 8. K. Nakanelua ame Jno. Lota Kanlukou. lapana—K. Higjchi, M. K. Saito, O. Sokabe ame T. Ban. Na Lala Mau—O. H. Guliek, Frank Scudder, Moses K. Nakuina, Daniel Kahooio ame W. K. Kalaiwaa. i Noi mai o Rev. John Kania e lilo na' iala Ahahui Kula Sabati ame 0. E. i mau hoakuka, aponoia. • Xa Komite a ka Aha. Komite Imihana—O. H. Gulick, W» M. Kalaiwaa ame D. I£ahooio; Komite Haipule—J. X. Kamoku, ,J. H. K. Kaiwi ame J. Wai* ohinu; Komite Pa 'i—S. W. Abr. Kaleihoa.

Na O. H. Gulick lunahoomalu o ke komite Imihana i waiho mai i ka hoike hapa—l, Hapa hora haipule; 2, Hoike Papahelu o na Kahu; 3, hoike a na Eiele; 4, na Palapala Hoopii; 5, na Halepule ame na halehalawai; 6, na Hale Kahu; 7, na Ekalesia Kahu ole; 8, ke ola o na Kahu; 9. na Palapala ae Ha'iolelo; 10, na Kula Hanai o Hilo ame Kohala; 11, Hui Kokua o na Kahu; 12, Hui Kokua i na Wahine Kanemake; 13, Lulu Kakauolelo; 14, Kahi ame ka manawa e noho hou ai ka Aha. Apono ka Hale i ka hoike hapa a ke komite. I. Hapa hora haipule. Ua hookoia. 11. Hoike Papaheli a na Knhu. Na Mrs. Mary W. Helela, Elele i heiuhelu mai i ka hoike Papahelu o Hakaiau. Na W. M. Kalaiwaa i ko Laupahoehoe. Na C. M. Kamaka i ko E. Hamakua. Na A. S. Baker i ko Kona-waena. Na G. Kopa i ko N. Kohala. Na E. S'. Timoteo i ko Kailna hnipu me Lanakila. Na John lteala i ko I'u-' kaana. Na J. S. Akahi i ko Hamakua Huiia. Na S. W. Abr. Kaieihoa i ko Kekaha me Puula. /

Mainuli o na hoike i ikeia, ua waiho mai o W. M\. Kalaiwaa he noi. Aole pono i na Kahu ke i ka lakoj mau hoike imua o ko lakou mau Ekalesia, e liloe me ka na elele a he mea pono i na Elele no lakou na kahu i hiki ole mai, ke hoi a ha'i aku i keia kauoha. Apono loa ia. Na Hana Kristiano mawaena o na lapana. Na T. Ban iko Olaa. Na K. Higuchi i ko Hilo. Na O. Sokabe i ko Papaikoi. Hoomaikaiia na hoike, a waihoia i ke komite. 111. Hoike ana Elele. Na B. N. Kahue iko Onomea. Na Mra. Mary W. Helela, i ko Hakalau; na Daniel Kahooio 1 ko Laupahoehoe; na J. Waiohinui i ko E. Hamakua, na J. K. Kaaemoku i ko Hamakua Huiia, na Jos. L. Kawaha i ko Wlaiohinu, na I. K. Kawaiwai i ko Kalapana, ma ka hapa hope o keia hoike e olelo ana ua waiho ke kahu i ka hapa hope o keia eono mahina. Nolaila ua noi mai o J. N. Kamoku e waihoip na hapa la iloko o ka lima o kekahi komite wae, apona ia. O keia na lala oke komite i koho ia—E. S. Timoteo, J. N. Kamoku, Mos?a K. Nakuina. "*

Xa H. O. Puhi i ko Puuia. Ma ke noi a Jobn Lota Kajlukou, ma kahi o ka hoike e olelo ana. he ku-e ko ke kali .i n.p ua hoahanau i kahi manawn. E waihoia ua hapa la iloko o ka lima o kekahi komite wae, e like me ka hoike mua aku la, aponoia. O keia aa lala o ke komite \ kohoia —Jno. Lota Kaulakou, J. H. K. Kaiwi ame W. M, Kalai waa.

Olaa, na Samuel Kala * kana, Mr?. ī. H. X. Kamaunu i kana, John Harbottle i kana. Ia wa pu no i waīho mai oia he Olelo Hooholo, e hooneeia ka hala wai a ka Aha o ke kaa o Sepatemaba | i Kohanaiki, aponoia. I Kailia, na J. Keawehawaii i kaoa. Sameson Kuhia i kana. Kali ia ke kunm hana no ka manawa ma ke not a O. H. Ouliek, ia waiho mai oia he noi e hookuu ia aku na hoa paahana lapana e kukakuka no lakoa iho ma ke kaawale, aponoia. Hamakua Huiia, na I. K. Kaaemoka i | kana, na Thos. S. K. Nakanelua i kana. Hoomaikaiia na hoike a waihoia i ka Komite. IV. Xa Palapala Hoopii. (1) Mai S. Kohala ame Kawaihae, he Palapaia Hoopii o 52 inoa, e noi aaa e poniia o Thoa. 8. K. Nakanelna i kahmapele no lakoi. Ma ke noi waihoia ua palapala la i ka lima o kekahi komtte wae, oo lakou na iaoa, O. HL Guli«k, £. ;S. Timoteo ame W. 1L Kalaiwaa. (2) Mai Kailua mai he Palapa<a Hoopii o $8 iaoa, e noi aaa e poaiia o Joka Lota Kanlukoa i kaknaapale n* lakou. Ma ke w» aa waihoia aaa ke alahele pn ae ko ka niuu (S) Ma o A. 8. Baker, he aoi mai Miloiii mai e ae ia aka lakoa ao ke noi ana i na kokaa ao ke kakola * n * i ko lakov hale kaha, apoaoia. Ma ke noi a A. a Baker y aa kapaiia ®* Kewaokaaa XI aate XII. Xa A. & Baker akeaa i waiko mai i kaaa hoike ao aa loaa ma koaa lima $344». O ka! iiai e lawa ka haiaa o elima iaaaaai. I ka lawa aaa o ia huiaa, e waikoia aaa ia huioa iloko o ka baaako m* kekahi akapaaee kapoao. A nta aa akapaaee U, e haawiia ai no aa kaka aa* aa wakiae kaaeanka. Mai iaia aai aa he hoike koaila ao

ka Ekalesia o Kailua anie Helan:. Pili i ka hoomaemiieia aaa o Mukuaikaua. Ma ka hoike ua hookoia na rn»>a apa.i me ka maikai. O ke koena Uala he $130i>0. O ka ninau iawai la e waiho ia ai keia koena dalaf iiooho!oia t e hoihoiia kela koena dala i ka lima o ka Puuku £ka!esia o Kailua ame Heiani. Ma ka hapaiia ana o ka lulu no ka waihona o na Kahu, ua loaa ka huina dala o 26.. V. ame VL Na Halepnle, liale halawai ame hale kahu. Na J. N. Kamoku, aole hale kahu o Waiohinu, ke hoolimalima nei ke Kahu no kona noho ana. G. L. Kopa, o Ba hale halawai o Niulii Kapaau ame Kahei ke hooponoponoia uei. aole pilikia no ka hale kahj, Thos. S. K. Nakanelua, o na hale kahu o Puuko ame Kawaihae ua nui ka nahaha, no Kaiiua me Konawaena, ua maemae, no Pukaana ke hooneeia nei, wahi a john Keala.

VII. Na Ekalesia Kahu ole. Olaa, Samuel Kala ia \\\ M. Kalaiwaa i Komite, Ononiea ame H&kalai ia S. L. Desha i komite, Laupahoehoe ia W. M. Kalaiwaa i komite, Kaohe ame Milolii ia,David Miury, aponoia. Noi mai o Jno. Lota Kaulukou e kapae iki ae i ke Kumuhana no ka manawa, a waiho mai oia he Olelo Uoomaikai, aponoia. Mai na Ekaleaia o Kailua me Helani ma o ke komite la, e hoomaikai ana i lala Ahahui Mokupuni. Heluheluia ka hoomaikai a apono loa ia. Lawe ka A* hahui i ka hoomaikai.

VIII. Ke Ola o aa Kahu. Ma ka hoike a ka hapanui o na kahu, ua holopono ko lakoi ola, koe ma keia hookahi, oia o J. X. Kamoku, he oia hapa kona. IX. Palapaia Ae Ha'iolelo. Ma ke noi a O. H. Gulick, he mea pono e loaa i maj palapala ae ha'iolelo no T. Okamura, K. Okomari, O. Sokabe, T. Ban, Mrs. Ruth B. Baker, John Keawehawaii no. L. Kaulukou, B. N. Kahue, aponoia. e waihoia i ke komite. X. Na Kula Hanai o Hawaii. liilo Kula Hanai. Xa Mt. C'lowes i waiho mai he hoike no na mea e hanaia nei iwaena o na haumana, e pili ana no ka oihana mahiai, a ua lawe ia mai he ana o kekahi o na huli like oie, e koi mai ana ia oia kekahi o ua mea i makemake nuiia e aku. Kohala Kula Hanai. Na G. L. Kopa Kahu. i hoike mai no na aao hana lima like ole ame ka humuhumu ana iloko o ke kula. pela pu me ka"noho maemae o na haumana, ua knpono no ka hoohplo mua ana. Maluna o keia mau hoike, ua waiho mai o G. P, Kamauoha he noi, e hoi aku na lila apau a e huli a hooma mai i na ano huli like ole e loaa ana i ke kula hanai, a e kono pu aku hoi i na makua mea keiki, e hoouna nui mai i na keiki iloko o keia mau kula o Hiio ame Kohala. Hooholo lokahiia. Ma ke noi a Moses K. Nakama, hapai houia ke Kumnhana 111, Hoike a na Elele. Haih, na Z. Mahaiula i kana, waihoia i ke* komite. Ma ke noi ua hoopanee na hana a Poaha, hora 10 a. m. Hoopanee me ke mele ame ka a ka Lunahoomalu.

La Ilana 11. Marakt 23, 1911, hor* 10 a. m. Hoomakaia na haoa o ka Aba me ke meie ame ka pule. Malamaia ka hapa hora haipul*. Hea inoa r hookoia. HeUihelu moolelo hiliaaiia ke Ka kauolelo, apono loa ia. Na Hana Pau ole. Ka Jno. Lota Kaulokoo, Lanahoomalu o ke Komite \Va« 0 ka Ekaleeia o Puula i lawe mai i kana hoike komite e apono ana, ua pono a pololei. O ka oi loa akn nae o ka iokahi hoa ana t a hoopau loaia na okuki ku-e o ka wa i hala, a kuikahi 1 hou na hoahanan me ke kaho. ! Na E. S. Timoteo, Lonahoomalo o k« 'komite pili i ka Ekaleua o Kalapana 'Olelo Hooholo a ke Kahu, £ olnolu ke Kaho e hookaawale aku i ka oihana makai, a e noho iho a lawelawe i ka ! oihana kahu no ka Ekaleaia. A he mea Co i hoahanaa ke hooikaika e ko i ka lakou maa kokna no ke ola 0 ke kahu, apono loaia na hoike komite mamua ae la. Mai ia A. 3. Baker mai, he no4 no kona heluheli mal i ka hoike a Mn. B. 8. Baker ao ka waihona e nm wahine kanemake, apooeia. He!uh*ia ia ka hoike a ma ua hoike la, na )o*a na dala 10.40 mai ke kaa mai o Bept 1910 a hiki i keia kan l»il, «ponoia. Ual ia O. L. Kop* oni, ke hoike lLoaiie hooaoho kahu ia £. 8. Timot«o ao na Ekaleaia o Kealakekaa me Koaa waeaa ma Okatoba 9,1910, ma k« kaa oha a ka Aha i noho ma Haili, apeaeia. Mai ia O. H. OaUek laai Leaahoomalu o ke komite no ka Palapala Hoopii o S. Kokaia. Aole ao he maa kamn kanalua a ke komite no Thoa. & K. Nakanelaa ma keia paiapeia T koe waie 80, he (uhana aapnai kaaa e paa nei, he laaakanawaL Aia a waiho aka oia 1 ua whaea la, alaila e poaiia aka eia i kahnnap«le. Ha ke kanoha a keia Aha, apoaoia ka hoike a ke komite. Palaimia Hoopii o Kaihia, m O. H. Gttliek. Lonahoomala o ke KMule i heiahela mai i kana hoike. Hooholo ke ] KoialU, «oie e ae aka i ke aoi a ka Kkaleaia o Kallam. ] Ma keia hoike* elna noi i waihoia | mai imaa o ka hai« (i) « apoeo i ka

lioike kori<ito a helo ina ke aiahole o ka palapala :nua. (,-) e waiho i ka ho*ke koiniw ma ka papa. Wahi a t»eo. P. Kamauoha i mea e pepehi oleia ai na e uaiho i ka hoike komite ma ka papa. Wahi a K. >nktlina, ina hookoia ka ke konute, ht> mea |h>uo i keia mau Ekaleaia e kauoha ia L>aniel Kahooio ame S. Kekuewa i mau kahu no laua.

Mai ia Jno. Lota Kaulukou mai, ma kona auo lala. e pale ana i na kumu ku-e a ke komite, a oiai ka hale e kamaīlio nui ana, ua uoi inai !a o Mose» K. Nakuīoa e hoopanee ka halawai a kokuaia. Iloopanee a noho hou ma ka hora 2 p. ui. Himeni a pule. Hoomai Ana —Hora 2 p. m. hoomaka hon na ha ia e like me ka hnopanee ana. Mele Leo Hoonani Heiu 30, lU(utiia ka noonoo ana no ka hoike komite Pa lā]>ala hoopii o Kailua. A ma ka ninau ana, ua waihoia ka hoike a ke komHe ma ka papa. Mamu.i v> ke noi ua hapni houia ke Kumuhnua VII, Na Ekal.>* a Kahu ole. Ma ke iioi. ua lilo o M. Kamaka i koniile no Waimea ame Kohala; a o B. S. Tirnuteo hoi no Kailua ame Helani ,aponoia. Hoike a ke Komite Malama Oi«, na John Kama, na <3ala i loaa he #130A>, a noi mai oia no aa itanm hoolilo e ike na lala ma ka nupepa Ka Hoaloha, a ponoia. Hoike Komite o na Palapala Ha'i olelo, na Mose« K. Nakuiaa, ua apono ke komite i ka haawi ana. i na Palapala Hai'olelo i ka poe i boike»a ma ke Kunmhana IX. Kumnhana XI. Hni Kokua Kahj, lulu dala, Kumuhana XII. Hui Kokua o tta wahine nanemake. lulu da!a. $12.00. ' Kumuhana XIII. Lulu Kakauolelo, dala loaa, $5.45. Oiai, ua paba ae na Ekalenia e noho komite ia ana e W. M. Kalaiwaa, a he man lono omaka hou hoi kekahi i loaa i ke Komit" Kiai A. 8. Baker nona, nolaila, ua waiho mai la oia he noi, he mea pono e hoomauia aku ke* komite kiai, aka e koho houia nae kona mau lala, a na ua komite la, e naua a huli pono i ko W. M. Kalaiwaa ku«ana no keia kau e nee nei, a e lawe mai ua komite la i ka hoike i keia kau aku o Bepatemaba ma Koh'anmki. Na laia o ke komite—Wm. B. Ol«»on. Ja». t'p church, 8. L. I>e«ha ame Moaea K. Naku»na. Xa Komite Hou a ka Aha. K«»miie Aha Paeaina—E. s. Timoteo, na hana a ka Aha; G. L. Kof«, na haoa 0 na Ekaleaia; Komite Ekale»ia IHUkia, Wm. B. Olmod, 8. L. Deaha ame C. | M. Hamaka; Komite lloonohonoho Papa Haaa, E. S. Timoteo, A. 8. Baker ame Jan. Cpehureh. | Hoouaha iki ka hale no ke K imaIhana. a waiho mai o K. Hignehi Kahu 1 o ka Ekaleaia lapana o Hilo noi e |ae ia aku oia e komo ako iwaeaa o na EkalttU e noi no na kokna t nwa e J*wa ii ka hnina © eha tauaaai dala j w ha hoala ana i ko lakoa hale hui ma Hilo. Wahi ana na loaa ia lakoa he eloa laoaani'a oi aa ka waihona, a iua e pan pono sa mea i koho»a, e loaa ao ia lakou ka hniaa o Ekolu Uoaaai a oi, |a he mai haoen wale no ke koeaa a , lakou e huli aka ai mawaho. Maluaa o I kil * a K. H>fuehi, aa aoi aal o Mmn K. Nakmna e hoomana aka ka Hale ia O. H. Oaliek i koaile » hni pa ako me W». R Oleeoa Kakauleka a e kaka t ka tt*rm poao e haaaia aki &o kela aoi. Apoaoia ioa ta ke «oi. Kooiite Malama Oia-Ja*. l'pehoieh, >I*. Kaae, Joha Harbottle. Nahaiaa A pa ama Heanr' Koaiomaa. O keia k« Komiia ao ka malaaa aaa i aa 4ala Ahahai |fiokapoai e aoho «mī aaa tna ke kaa o ae nei oia Kohaaa iki. * M«*e» K. Nakniaa. iu waihaia mai he olelo kaaoha. ke aea P o ®* [ **. Ehaleaia apaa ke koomaopopo • waiho e tka i ka am o ko lakoa aaaa wta i ke Ko»»te Oia i hookahi aahiaa ~ • h» U • aoho ai ka Aha, apoao Olelo Hoomaikai a ha Ah*. hooholaia >• he KakaioMo • haaa i Oleio Hou •MUhai aa ka Aha i ha Ehaleala o Ka * k « nui ka Nap«pa Ka Mooleio o k« Aha m* KaUpaaa,

' hanwi aku ka Alm i ka hilmai ; . . i ke KakauoU'lo jh> ka :» in< . ma k« Nu|H»pa Kuokoa. Paipai Muuao. Mai ia Kev. <' M . Kamaka, Lunahoomalu, he mau • ; paipai. hoeueu, a hoolana i na !.([ • ka Aha, ame ka lehulehu i nko*k<> :i | ' mai. Me ke kuio a kuoo. } Hoopaneeia ka halawai aka Aiwu > a noho ma Kohanalki, Kau o mahn. 1911. I Hmieni a p »!e hookuu.