Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 23, 9 June 1911 — E MALAMAIA ANA NA HEIHEI WAA Mauka ae Nei o Kalihi e Ikeia ai he Mau Heihei ma ka Poakahi ae Nei. E MALAMA PUIA AMA HE LUAU Hoomanao ka Hui Heihei Waa Kamehameha i ka La Hanau o ka Na'i Aupuni. [ARTICLE]

E MALAMAIA ANA NA HEIHEI WAA

Mauka ae Nei o Kalihi e Ikeia ai he Mau Heihei ma ka Poakahi ae Nei.

E MALAMA PUIA AMA HE LUAU

Hoomanao ka Hui Heihei Waa Kamehameha i ka La Hanau o ka Na'i Aupuni.

oka la hanau oka Xa ? i Aupuni Klamehameha I, aole ia he la i nele ka hoonunaoia c kekahi inahele o na kanaka Hawaii. no ka mea t li'ke me na makahikl i kaahope aku noi. ka hoohalaia kola la raa r.a hana lealea o kela ame kt*ia ano, pela aku ana no keiā la Uanau o ka >~a*i Aupuni.

Ma keia Sabati iho, k& la 11 o lun* ne ; , e malamaia ana na lealea kiuipopo maloko o ka pafca ae nei, aka ma ka Poakahi ae, o ia k<i la kulaia maoli 7 « uialama ana ka hui heia#i waa Kamehameha he mau heihei mauka ae nei o ke awa o Kalihi, e like no me ka hana mau a kela hji i kekahi mau makahiki aku la i hala.

Ua lilo na heihei waa i malama uiau ia ma kela wahi i na makahiki apau i inea ohohiaia e ka lehulehu, a he maa kaukani o na kanaka i hoea aku malaila no ka hoohala ana i ka manawa o ka la, aole wale no ka makaikai a*na i na heihei, aka no ka makahehi kekahi no ka paina luau i hoomakaukauia 0 ka hui no ka lehulehu.

£ malamaia una no he ahaaina luau ma kela la, a ke apuia aku nei ,aole no e nele ana ka nui o ka poe e hiki ae ana malaila no ka ike kumaka aha i na mea apaa i hoomakankauia e ka hui heihei waa Kamehameha.

E hoom&k» ana na iieihei waa ma kela la mai ka hora «mi mai o ke kakahia£a, a aia hoi a hiki a& i ka hora I*2 o ke awakea, o ka wa ia e hanaiia

ai na mea apau me na mea maikal i hoolakoia, a ma na mea i hoomaopopoia, o keia nna ka makahiki lako i na inea maikai he nui e loaa ole ai na hoohalahala ana mai ka poe apau « hoea ue ana mlaila ī kela la. I kulike ai me ka papa kuhikuhi o na heihei i hoomakaukauia, e kaa ana i na heihei o na wahine ka hoau mua loa una i na heihei o ka la, ma ke komo ana o kekahi mau wahine ma ka heihei waa pulaa. Aole keia he heihei ano hou i na wahine o Kalihi, aka o keia kekahi o na helhei nana e hookaakaa aku i ka maka o kekahi poe hapa mai o ka ike i ka hoe waa mamuli o ka maamaalea o na wahine o Kalihi kela hana. He mau heihei maikai wale no na heihei e malamaia ana, a Iwaena o na

| o ke jLūi*hi o kela j» Poaono. aa hoo- ( ! kapaĪA aku U ka jy>e spas i akc«xa<xj | | ae m&uka o k* kaia ooioko o k? k<f*;n! 5 aina m*.l e& kaeekuua aas« sa miiih ai i konoia, a ae I ? BiaQA«m ia so ka sbu 4oa i sa raea i hoom-akaukiuīa maiuna o aa pakAikaa lehaleha, a t&ah©pt aka o ia aj«4*» i see »eu »i sa oaoa iieua e like me ka papa kahikahi i hoonasopopo:a. U« hookani p la niii ke m&i 0 na haamaaa i hemo o na keikikane, * mahop* o :k& lakoa hookahi »na i h»a> triia mui ai he e W. 0. Kamika, kekahi o n* lala o ka pap« kahuwaiwai o ke kala. e kaitie ana i kana ha 'iolelo m&la&a o ka nohoaa hoahanan aoa. e kono mai ana hoi i na keiki apau i hoolilo ia lakoi iho i mau Kamehameha oiaio e Ulo lakou apaa i mau hoahanao, aole wale no ka manawa o ko lakoa noho ana maloko o ke kula, aka ma ka nee ana aka kekalu o ko lakou oU ana. He mau himeni leheleha mahopo mai mai ka pot i waeia, alaila ua ku mai ka Mea Hanohano S. KeHinoi a haawi raai 1 kekahi ha'iolelo, e hoakaka ana i na loii ano noi mai ka inanawa mai o ka puka ana aku o ka papa mua loa mailoko aki o ke kula'Kamehameha, a hiki i keia mkawa e nee neL Wahi aua, he hookahi no inea nai e hoomanaoia o ka Ahahui o na keiki i hemo, o ia no ka noho kuikohi ana a ina e huki like na keiki apau me ka manao like, e lilo ana ka Ahahui Kamehanieha a na Haumana i Hemo i ahahui ikaika ma na hana apau i pili i ka noho ana. O kana i hoikelke mai i na keiki, o ia no ka hoi ana aku a noho ma na kiuaina, he nui loa na wahi kaawale no lakou malaila, aole o ka hoopuuluulu wale no maloko nei o ke kolanakau* haJe, no ka mea aole pt*a e ikeia ai ke Kamelmmeha. Me he mea la nae o ka ha'iolelo ohohia hookahila nia kela po. o ia no ka Mea Hanohano Chas. A. Cottrill, a he mea oiaio no nae ia no ,ka mea la hoike mai oia i kana mau olelo mamuH 0 ka ike maka, a ptla hoi kona a*o ana mai i na mea a na k? : ki e hana ai me ke kaaka'i ole i ko lakou naauao iho. Ua # haawi mai oia i kona hoomaikai 1 ka lahni Hawaii ma ke ano a'a he mau hoaloha nona iloko o ke>a lahui. o, ua hauoli loa oia i ka hoea ana mai i Hawail nei me na manao ohaoha i hookipaia mai ai oia e koonei poe. Penei iho ke ano nui o kana mau.oklo: "E ka lunahoomalu o na hnna o keia ahiani, na kuniu o ke kula, ka lala o ka papa kahu waiwal ame na hoaloh".: Aole e hiki ia'u ke hoakaka maopopo aku i ka hauoli nui i loaa ia'u ma o ka hanohano i hooiliia mai malona iho o'ano ka haawi ana aku i kekahi ha'iolelo imua o oukou i keia aEiahi. "I ka manawa o ka paholaia 'ana mai o ke kono imua o'u e Mr. McGowan e„hele mai i ka luau, ua haawi koke aku au i ko'u ae, no ka mea "hfc inake* make mau au i na ahaaina luau; aka i' kona manawa 1 kamailio hon nmi ia'u e haawi i kekahi ha'iolelo, ua kunana iho la au, a aneane no au e hoole hou aku iaia, aka aole nae hoi pela. i *'Ua nonoi aku nei au i ka oluolu o , ka lanahoomaln o keia ahiahi e kala mai la'u mai ka haawi ana aku i kekahi ha'iolelo, no ka mea ua hele au a piha nlumahiehie i ka oukon mau h>meni o keia po, a hoomanao wale mai j la no au, i ko'u lahui kanaka, o lakou , kekahi poe i helula ma keia mea he ; puukani i ka hlmeni. M He oiaio na mea i kaniailioia aku nei imua o oukou e ka Mea Hanohano Sam Kfciiinol, a'»a he nui na kuia ma- - mua o ko onkou alahele, aka e lioomanawanui nae oukon e loaa ka lanakila maluna o ia man pilikia he nui. ' "la'u i lawe mai ai i ko'o palapala hoomaikai, he kanakolu makahiki i*l)<Ua ae nei. na manao iho la au, na lawa ' au i ka ike ka naanao e hele aku ' i k« ao nei; eia nae ka mw naāa i hookuihe n»ai i.kuu noonoo. no keaha. 1 la ka mea i kono ole mal ai »a kanaka lawelawe o hana ia'tt e hele akj e hana ' pu me lakou; irt> keaha la na kahuna--1 pnle i kono ole nai ai ia'n e htle aku au e haawi i ha'iolelo malona o ka a- ' wai o ko lakou mau loakini. pela h<x 1 me kekahi man oikana lehalehi e ae, na lott hoi ia ! u ka naaaao. a iloko o ia manawa hookahi, i loaa koke mai la * no ka ike. he palapala waie no ' ia e hooiann* ana ia'n me ko ke ao neL 'Malia paha na loaa like ia manao 1 i na keiki e pnka akn ana mailoko aka o ke kula i keia makahiki; o ka 'a waii so e oleio aku nei ia oukon, e heie *ku iiu oako-a no ke pa*Lia aai o ko oakoa mui kii e ko ke ao *« f * komo k aku ana oakou iioko o ke ola hon, e nae 0 ka haoa axu aka i aa 1 kasa aao nui, na kana maikai. o kt alakeie wale ao ia e ttapaii» ae ai oako4 a Uk» i &an kanakn ni, m pib k pu hoi « hapaiia ae ai o Kamekawwlui a lilo i Ka«eka»eka aoi ««. 4< He pekiei na mea a W. <X Kamika i i kamaiKo iho nei no k* noho >nlwiw ana. la ■ n » kaalele aku « i kokaa» ao!e lo* &3 i aoeokaoe mna « ike ko« ana aa m mm he L*wa« «aaawi »«, aka ke kaeoli nei an » ka Wke am akn, u» loaa lie Ihoaae no*a iwaeaa o ka lakni Hawmii* a o kekaiki keia « «ft lakoi a*a e hilakila a!c ai i ka kai ps aam ae lak&a. <j O b» kimeni a wkw i wult mi Mt ! k«ta akiaki, Bt« klweal k«

»ia i ka ein . a zx &»a*a i ' ka hooloh» | j " ' - *!e o Hawaii i leekihi! | i> sa k'ieika x i; k |i kekaki o oia n <j t Kaaki T, x t;-a j f hiki ole i ke Keia o Ka:neha©*':»a ke j ■ ulaa ae i kekahi einau paakiki k»A i! , p a i ka hooaaanao ana i na keikī ma | na mea p:ii haaa liaa. ua hiki loa la"u j ke kakaa aka iaia e hole arai no Ha- j waīr ntī. i ke laea aei kua maaao aole! oīa e ho».;.» irjh aaa. I *'No ka noho Hoahanaa ana e I;ke! me ka Mr. Kamika i kamailio mna ae| nei. ao!e aa i ike i kekaki wahi ma- j loko o Amerika Hnipnīa i ike'a ai ia I kiiana, o Hawaii ne wale no, a aia ] maloko o ko'a keena e aoho hana »ai nei, he thikn man lakni like oie. me ko Ukon kuikihi loa, me he ohana hookahi la. '• Aia ke haoa nei maloko o kela keena he Pake, oia kekahi o na limahana hoopono a makaukau ma kana hana. a o ka mea kakiko loa no ho'i ia oloko 0 keia keena; he Kepani akn i like no ka makankan au ia. he Hawaii. ke Kelemania, he Ailiki, he Olelo e he Paele." Iloko o kela ame keia manawa, aole 1 nele ka haawiia ana aku o na pa'ipa 'i lima ana mai ke anaina ak« no ka ohoh a i kana hAi'olelo. a o ke kumupoo o ke kula am< k<ckahi o na kumn. kekahi mau mea hai "olelo. aa hookuu ia kela anaina ma kahi e kokoke aku ana i ka hora umi kumamnkahi o kela po. I