Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 36, 8 September 1911 — HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Babariko ka Malahini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana.

MOKUN'A XVII. 0 v, ana aku 0 k e * a palaoa maloko o kela wahi me ?» , va aole t hiki iaia ke hoomaopopo ae, aka ua manao iho la , . paha, ua laueia aku i kona manawa e hiamoe ana. co «» 3t 1 a la oia i kekahi wai, aka no ka ono ole mai o kana ai, ; c , ( il ~ao eai i kekahi palaoa, koe wale no kona waiho malie 1 a . . ,3> malia o hiki mai no hoi ika manawa ana eai aku ai. ia^ e r nienameha wale la no o Palakiko maloko o kela keena ha-» kona hele oleia aku e nana eka lunapaahao, ai ka uhi nva '*a malu oka po t ua hoi aku la no keia hiamoe, eia nae e loaa iaīa na moeuhane like ole, a i kekahi manawa e puoho mai ana o\z i P°r a noho iluna, aole no nae ia he mea nana e kokua iAia. a haule hou aku la no oia hiamoe, a pela wale iho la no oia a h:k: • kc a0 ana ae ma kekahi O ka ;:ir;i apiki nae. iaia o ka puoho ana ae, e waiho ana he omoonv > } i. > ;i Ik»u me ka pika wai, aole nae hoi ma kela wahi mua o jta va i i a«a una meaai ma ka po aku mamua, aka he wahi okoa m ai r < • yjL ka ua ° oka nalu ana tho iloko ona, pela jho i'aha e hoea aku ai kana mau meaai'iaia, iloko o kona ma--awa c iua;n<»e ai. r \,,, k i'akikiko makemake e ike pono pehea la e laweia aku nei kan\ nia- nuaai. ua manao iho la oia he mea maikai nona ka makaila ana. :v-;ilia he mea ia e loaa pono ai ka mea nana e komo aku ne i .i'.ok" kona keena ika po, a i wahi eko ai kela manao ona. ua hoohalai.i kekahi hapa o kela la eia ma ka hiamoe ana. Ca i. a.i <>e aku la oia a hiki i ke ahiahi ana, ua ala mai Ja oia a noh-' l' i'.a o kona wahi moe. o ke kukule wale iho la no kana hana me ka nuhameha pu, aole hoi e like me ka halepaahao ana e noho ana :r,a \ cr<ma he lohe aku oia i ka nakeke mai o na kaa, i ka lohe aku \\o hoi i ka hauwalaau mai o ka leo o na kanaka, he oki loa nae keia, > ia la'i pu wale iho la no, me he mea la aia keia ke noho nei iioko o kekahi waonahele kanaka ole. Mai kela nlanawa mai o kona hoihoiia ana maloko o kela halepaahao a hoea wale i keia manawa ana e noho nei ma ka aoao o kona wahi moe, aole loa oia i lohe i kekahi leo kanaka, koe wale no ka oka bele e kani mai ana i kekahi manawa oka po, aole nae ia i li:r» i mea ano nui iaia nei, oiai ua like no ia me ka leo o ka bele 0 kani an i nia ka hoolewa o kekahi mea e laweia aku ana e kanu no ka ilina. Kc hala nei ka hora kekahi mahope aku o kekahi, aia no o Palakiko ke kakali malie la o kona ike aku i ka hoea mai o kekahi mea «laue mai i ana mau meaai. Ke hookokoke aku nei kela manawa 1 na h< ra o ke aumoe, aia no oia ke kakali malie la, aka nae ke hoomaka mai la ka hiamoe e hoolulumi maluna o kona mau maka. Holoh..'!«» wale ae la no oia i wahi nona e hiamoe ole ai, ai ka hele ana a maloeloe kona mau wawae i ke ku iluna, ua hoi mai la oia a noho maluna o kona wahi moe, a oiai ua hiki ole iaia ke hoomau aku i ka noho ana iluna, ua hina okoa aku la oia ilalo hooluolu, aole no ka hinmoe maoli ana, aka no ka haawi ana i kona wahi kino he hoomaha maikai ana. He nui kana mau kaua o ka hele ana, me kona hiamoe ma na kahua hoomoana, me ka makaala mau no nae o kona mau pepeiao i ka po o ka oili mai o na enemi, nolaila ina i hiki iaia ke makaala i kona enemi, nokeaha hoi e hiki ole ai iaia ke makaala i keia mea nana e lawe mau mai nei i kana mau meaai i ka po, nolaila ke hoololo \\a!e !;\ no oia me ka hamama mau o kona mau pepeiao. hooikaika aku o Palakiko e ala a no ka nui makehiamoe loa, h> aku la oia i kona mau maka e hooluolu, a o ka lilo aku ' i '.a. me ka poina oka hana nui nana i komo mai iaia e makaala ke!a po. L'a loaa la nae iaia kekahi moeuhane ano e loa. ka !, ī oia maloko o kekahi keena kahi i noho ai, a ua hoopuniia '>• e a kanaka eleele, a maluna o kekahi noho, ua ike aku la oia ! kanaka kino nui, he eleele no kona ano e like me na kanaka * a ;u hoi maluna o kona mau maka kekahi uhi, e huna ana i :,aa maka. a pela no me ka poe apau maloko 0 kela rumi. ' ! ' i aua kekahi buke nui iloko o na lima o ua kanaka la, me ka t »4 '• 1 !"ana mai imua oia nei, a i mai la me ka leo nui, e maka'u *«» n«ea e hoolohe aku ana iaia. ika i ana mai: "E Palakiko Dela 1a; ,> ~c h o j p a j ia j. a mea nana j j u k u jna kauwa aka haku ea, I'«u.u1 '«u.u a ka uku makana ma ko'u aoao a'u e hana aka ai nou? .le :ic inoa la ka hoi mailoko ae o ka honua i oili mai ai kekahi « ui: Kupinai mai ka poe make mai ika hooho ana ae: "He hooa's' w.iie no uku kupono maluna ona, oiano ka make! make! h o kela manawa hookahi i ike aku ai oia ika hamama ana ae •'* puka np kekahi aoao o kela nimi ana e noho ana me kona " y ! a >a wa hookahi i oili mai ai na ula ahi me he mea la e 3na e hamu ae iaia nei a lohe pu aku la no hoi oia i ke 3 " ca aru o kekahi leo, ika i ana mai: "E hele mai hoi paha ** niaanei nei.' a mamua nae o ka hiki ana iaia ke pane aku, ua !a o ia ika hopuia e kekahi mea, a iloko o kona hooikaika e hemo mai kela kanaka mai, ua puoho okoa ae la oia i ka hoo--11 ana aku o kona poo i ka paia o kona keena paahao, a o ka mea a<? . nana * aku iaia, o ia no ka pa pono ana aku o ka a«na!ama o kekahi ipukukui maluna o kona mau maka, me he ° moeuhane no kana mea e ike nei, aka ua ike pu n Y° a 1 a^u 0 kekahi mea ma kona aoao me kona lohe i f a»,a aKu i kona leo i ka i ana mai: e aku ka h<» kou pa'uhia ika hiamoe e Palakiko, aole anei P'hoihoi i keia manawa^ w ' 10 °hi»hia alcu * a oka ipukukui ma kekahi .? a a^l! ° Palakiko ike ku mai o kekahi kanaka kino ke Vll " V a a^u ona ' € aa hu ana hoi i kekahi lole veleveta loihi, me he o kona poo, aole nae e hiki iaia nei ke ike pono ako «elehelena. "f' ane koke ole aku nae o Palakiko ika mnau ake kanaka i;a j hou mai la no ua kanaka nei i ka pane ana mai; , pau h>a anei kou poluluhi makehiamoe?" a ! a au * nianawa/' wahi a Palakiko me ka aolio ana 3n ° n4ē na maw ma ** * k° na matl O ka mea e Uke me oe, aoie he loaa iaia o ka )j ' a ana c me ia a*u oka ike ana aku nei ia oe! Pela a ka ohiolu maikal o kou hiamoe ana mai ke ahiahi neir skO l L * 0 u ana iho nei no ia la hiamoe, me he mea !a o hhi anawa no M 3 ® ia oke komo ana mai nei ia*« e pa'uhia ana i no e a\t ma ka hapa o keia po. a no ka Wi mo€ i0 *' 0 u*e okoa aku nei no ia i ko'u mau lihilihi e o. a loaa wa!e mai nei au ia oe e hiamoe ana.**

u Pe!a i'o ka hoi! A heaha keia hana nui au oke aU ana oka £o? | u Xo ka makemake wak no hoi e ala aku i ole e ike ika loloa ! 0 ka po.* r I "Ke manao nei au aole ia o ka raea pololei maoli, me he uiea is ua makemake oe e ike i kalii e heaio aku ai mai keia keena aku. av.|c anei pela ?" "l'a pololei kau koho 3na mai !a e ka maiihini." I keia manawa a Palakiko o ka haawi ana mai i kana pane. na hoohuli mai ia ke kanaka malihini i ka malama!ama o ke kukui maluna o kona helehelena j>onoi iho, a akahi no o Falakiko a ike aku 1 ka helehelena o kona hoa olelo o kela po. a o ia kana o ka hooho ana mai: "He mea'kamahao maoli keia o ko kaua halawai pu ana i keia po." "Ae, he ano kupaianaha i'o no keia i ka nana aku, a ke manao nei au, aole oe e noho ana maloko o keia wahi a pau na la o kou oia ana." "Ke pololei Hou mai la kau koho ana no ka lua o ka manawa. no ka mea ke manao nei no au, e oili aku ana au mai keia wahi aku iloko o kekahi manawa," alaila lele okoa mai la o Palakiko mailuna mai o kona wahi moe a ninau mai la: 44 A01e anei ke kamailio pu nei au me Babariko ka Malihini?" , "Ae, ua poiolei kou koho ana mai nei i ko'u inon f owau i'o no keia o Babariko." "Alaila i hele mai la anei oe no ka hoopakele ana ae ia'u mailoko ae o keia wahi? E hoike mai ia'u ano aia anei he manaolana ma keia halawai malihini ana o kaua? M "Nokeaha kou kumu o ka manao ana, o ke ano iho la ia o ka'u iiuakai o ka hiki ana mai la imua ou?" "I haupu wale ae la no hoi au i ko Julia kamailio mua ana mai ia'u e hoea mai ana ka oe i kekahi manawa no ka haawi ana mai i na kokua ana ia'u, a pela au o ka hoomaoe wale ana aku la no ia oe." "Ua hoike i'o aku au ia Julia pela, a o ka manao no hoi ia o keia hoea ana mai la o'u, no ka oleio ana aku ia oe, ua kokoke loa mai ka manawa a'u e hoopakele ai ia oe mailoko ae o keia wahi." "N'okeaha no hoi ke kumu hiki ole ia oe ke hookuu koke ae ia'u i keia manawa, mamua hoi o ka waiho ana aku a hala he manawa loihi? He keu aku a ko'u uluhua e noho nei maloko o keia wahi a ka mehameha nui wale, a he ku no hoi i ka hoomaka uka u keia wahi i ka nana aku." „"Aole e hiki ia'u ke kokua koke aku ia oe i keia manawa. oiai eia oe ke kiai makaala ioaia mai nei e ka poe i loaa ka mana. ma na mea apau i pili iko kakou noho ana. Mai kanalua iki nae kou manao ma kekahi ano no ka mea e hoea hou mai ana no ati, a e hoopakele ae ia oe mai kou noho pio ana malalo o kou mau enemi." "E ae mai oe e Babariko e ninau aku ia oe. eia anei au maloko o ka Halepaahao Hemolele kahi i hoopaaia ai?*' "Heaha la ka mea nana i hookomo aku iloko o kou poo. i ninau mai ai oe ia'u pela? Heaha ke kumu o kou manao ana. o ka lialepaahao Ilemolele keia?" "He hookahi kumu o ko'u manao ana eia au maloko o kela halepaahao, no ko'u hoomaopopo eia au maloko nei o ke kulanakauhale 0 Donato." "Pela i'o ka hoi! Pehea oe i ike ai. no ka mea ua paa ko mau maka i ka hoopaaia me kekahi welu, eia ka ua maopopo iho la no ia oe kou komo ana mai iloko nei o Donato!" "He hookahi wahi o ka maopopo ia'u, o ia no ko'u a e ana ma keia aoao o ka uwapo loihi. a ma keia uwapo waie 110 au i ike ai, eia au maloko o kela kulanakauhale, a maloko hoi o ka halepaahao hookahi w r ale iho no ma kela inoa/' "Ua pololei kau mau kohokoho ana no kou hoea ana mai ma ke kulanakauhale o Donato a pela hoi kou paa ana maloko o ka Halepaahao Hemolele; a ke hooia aku nei au imua ou, ua loaa ia'u ka mana e hoopakele ae ia oe mai keia wahi aku. I hele mai nae kekahi mea e ike ia oe mamua o ko kaua hui hou ana. o ka'u e kauoha paa aku nei ia oe. mai hoao iki oe e hoike aku iaia, no ko\i komo mua ana mai maloko nei o keia wahi, a hui pu me oe!" "Ke hooiaio aku nei au imua ou, aole loa au e hoike iki aku ana 1 mea e pili ana i ko kaua halawai mua ana maloko nei o keia wahi, heaha auanei ka u hoikeike wale ana aku i na kauaka o ke aupuni i ka mea e hooi loaia mai ai ko lakou niakaala ana ia'u." "Aole no he mea no'u e pilikia ai, ina oe e kamailio aku ana no ko u komo ana mai e ike ia oe, koe wale no ko'u makeniake ole e loaa aku ka ike ia lakou, eia au ma ka aoao e hoopakele ana ia oe." "Ke mahalo aku nei au ia oe no kou hookomo ana mai i ka manaolana iloko o'u. aka e hiki ar.a anei ia oe ke hoike mai ia'u i ke kumu o ko'u laweia ana mai e hoopaa maloko o keia halepaahao?" "Aole he mea i maopopo ia'u i keia manawa, malia paha e like no hoi me na mea i hanaia aku i ka poe mamua aku 011, pela no i hanaia aku ai maluna ou, aole nae e hiki ia*u ke hoike aku ia oe i ke kumu oi^io." "Aole anei he mau kumu hoopii i hookauia mai maluna o'u?" aka aole nae i pau pono aku na mea a Palakiko i makemake ai e kamailio mai ia Babariko, ua papa e aku la ua kanaka malihini nei iaia i ka i ana aku: "Uwoki! Uwoki! Eia oe ke noke loa mai nei i ka niele ia'u a oi loa aku mamua o ka mana hiki ia'u ke pane aku i kau mau ninau apau. O ka poe wale no na lakou i hahao mai ia oe maloko © keia wahi ka poe kuleana e pane mai i kau mau ninau; aka no'u nei la. i hele mai nei au no ka hoolana wale ana aku no i kou mau manao. aole no hoi au i hoea mai nei no ke kukahekahe ana me oe, aka no ka lawe ana mai nei i niau meaai nau. no kuu makemake ole e make oe i ka }>oIolt; a pela no hoi ko'u makaala mau ana mai ia oe no kou pono. E hoolana ika manao e kuu hoaloha, a e kau aku na upu ana no ka hoea mai o ka manawa e ike ai oe i ka hauoli!" "E olelo mai ana anei oe. no ka hookoia mai o ka iini a kuu puuwai?" "Mai maka'u iki oe no kekahi mea, oiai e hoea mai ana ka la au e i iho ai. aole he mau hoopilikia hou ana a na enemi maluna ou. a iloko pu hoi o ia manawa, e loaa aku ai ia oe ka ike, ua hiki aku oe ma kahi e maha ai kou uhane, e ike ai i ka hauoli me ka maha o ka noonoo." "E huikala mai oe ia'u ke hoomoakaka pono loa aku i ka manao o a'u i t tunau aku la ia oe, o ia hoi, e lilo mai ana anei o Julia i wahine mare na'u ?" "He hookahi mea hiki ole ta*u ke hoole aku imua ou, o ia no ka hoala hou ole ana mai o ke duke i na ku-e~ana maluna ou ma keia mua aku, a ma ia ano, e hoomanao iho oe, ttm laelae ke alahele nou i e nonoi aku ai i ka iima o kana kaikamahine e lilo mai i hoa pili noa! no ke koena aku o kou mau la o ke ola ana.** "O keia ka nuhou hauoli hookahi i loaa ia'u, a e lilo auanei ka mehameha o keia noho ana aku i mea o)e ia'u, ua loaa iho la ka'o ukana nui e noonoo ai, o ia ko'u ike hou aku i na maka o kuu aloha P fMfc oe aku no ka noonoo i kau mau mea i manao ai ooa iho; aka he hookahi a'u mea e hoike aku nei ia oe, o ia ao ka loaa ana ta*u oka mana e hiki ole ai ia Baoaba ke hookiekie hon mai. I hakalia wale no ia'u i ka hoopnka ae i kekahi mau olelo pokole loa, o ka lilo no ia o Battaba t kanaka okoa k>a, a no ia haoa nae ana, o oe ke hoopomaikaiia ana. Eia wale no ka'u kauoha ia oe, e helu oe mai keia la aku a hiki i ka piha ana o na la elima, o ka wa ia e hoea mai ai na kiai no ka hookolokolo ana ia oe, aka ma ka po nae mamua aku o ka lima o rsa la, e kii mai ana au ia oe a alakai aku no kahi o kou palekana. ana e nele ko'u halawai me na ulia poino iloko o kekahi o kela mau 1% au e kakali ai ia'n, aka nae ina e mau ana ao ko*«t ola ana, alaila e hiki mai ana no au e hoopakele ia • ! p*«j