Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 41, 13 October 1911 — HE MOOLELO NO Babariko ka Malihini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Babariko ka Malihini A I OLE Na Ohana Elua Iloko o ke Paonioni ma ke Kulanakauhale o Milana.

MOKUNA XXI. V .11 hopohopo oe no ka hiki ole kc hookoia kana hana o ka hele y:'t. a"i:u nci f a e hoomanao e kuu keiki, e loaa mai ana no ka pane f ;.a h<»ko oleia <> ka mare i keia la." hooki ana iho no nae o kc kamailio ana mai a Babariko i kona ; ,; .ia opio, 6 ka \va ia i loheia aku ai ka hamumu mai o kekahi ; kapuai wawae mawaho o ko lakou nei hale e noho ana, a o ia - a - alakiko o ka i ana aku ia Babariko: "Aole o*u manao o ke .:, Keia o "ka hele ana a ka wahine o ka hoounaia ana aku nei." Mamua nae o ka hiki ana ia Babariko ke pane aku. o ka wa no j> 5 ,schcia mai ai o ka*pifka, a ku ana no o Kauna Lorendo iioko ~ ka rumi, ua hele hoi na maka a enaena i ka huhu, me kc aki o k r,;i mau ku'i iaia o ka ike ana mai i ka poe e noho aku ana maloko Aha! Eia ka oe e ka Makuika o Lodi maloko nei o keia wahi," ane mai ai o me ka unuhi ana ae i kana pahikaua a paa ku o kona lima. Ua halawai mua no kaua ma ka manawa ae nei a i,a, a ke hni hou nei nae kaua i keia manawa. O ka hana ana .u la ia i pakele ai oe ia'u. i keia manawa o ko uhane ka'u e hooiuna aku ana imua o Julia," a wiliwili ae la oia i kana .pahikaua ;iaiuna o kona poo. " Aohe au i hop () i ke ku ana aku imua ou, e ka mea i piha i ka imhowale. aka ua ike mai no oe.ua hemahema au i ka mea k*aua«na k<»'u aoao uo ke kupale ana ia'u iho," a hoomaka mai la oia e ku ihuia mai kona wahi niai e noho ana. me kona hoopuiwa loaia ik> k eia lioea ana aku o Kauna Lorenilo a koi aku iaia e kupale īloko kela manawa. l'a hapai ae la o Kauna Lorendo i kana pahikaiia iluna ine ka M'H>luhe ole mai i na olelo maikai i kamailioia aku e Palakiko. i Nulike ai me ke ano o na naiia oiaio, a e hoomaka iho ana oia e liaI ,iu ia Palakiko. aka ua paa e mai la kona lima i ka hopuia e Lanaa lele ana ka pahi i kahi e, me kona ku i kahi o ka hoka. "l'woki! Mai hoao oe e Kauna Lorendo e hana mai i keia hana j >wa ka hilahila ole!" i pane koke mai ai o Lanafago me ke kuhikuhi ana mai o kona lima ia Lorendo. 1. hookaawale koke aku oe e kena kanaka komohewa, heaha kau o| >k.» nei o keia wahi! E haawi koke mai i kuu pahikaua, i hiki ai ia'u ke poke ae i na apana he nui mai ke kino aku o ka Makuika n.><>kan<».'' "1 : . ke kanaka a ka hilahila ole, ina oe e hoopuka hou mai i liooVah nuaolelo e hailiili mai ana ia'u, e ike no auanei oe i ka haehaeia aku o ko mau lala e a'u iloko o ka manawa pokole. E hoomanawanui iho oe a hiki i ka loaa ana he pahikaua na ka Makuika, o ka wa auanei ia a'u e hoihoi hou aku ai i ko pahikaua, no ka mea aole o u makeinake e hoohalike aku ia <>e me na kanaka hana karaima, aka e l«»aa ia oe he nianawa nou e kuple ai nou iho. mamua hoi o ko'u Vii aku e haehae ae ia oe iloko o na apana he nui." Ua ku lohaloha wale iho la no o Kauna Lorendo me ka hiki ole iaia ke pane hou aku, oiai ua kau mai la ka weli iaia no na olelo a Lanafaj;o; v)iai hoi ua kanaka la o ka nalo ana aku no ke kii ana i pahikaua na Palakiko, he mau minuke wale no nae ia ana o ka nalo ana aku, ua oili hou mai la oia me ka pahikaua, a haawi mai la ia Palakiko, a ia Palakiko o ka unuhi ana ae i ka pahi mailoko ae o ka wa-hi, ua hooho ae la oia me ke kahaha: "Av)le ka keia he pahikaua okoa aku. o kuu pahi punahele no keia." " Aole au i ike nau keia pahikaua. aka ua haawiia mai keia pahi ia'u no ka malama ana e kekahi koa kaualio o ka halawai ana me a'u iloko ae nei o kekahi mau la i hala." "Aole aku la kela he kanaka okoa. aka o kuu ukali pili kino no ia, o Petero. Ua loaa no ka kuu pahi iaia: aka eia c|ia ihea i keia mauawa?" "t T a halawai au me ia maloko o Oonalo, aole au i ike hou iaia inahope mai." l'a hawele ae la o Palakiko i kana pahikaua ma kona puhaka, a ia ike ana aku o ua makaukau ka Makuika, o kona haawi aku la uo ia i ka pahi a Lorendo me ka pane ana aku: "Akahi au a olelo aku ia oe, e hana aku e like me kau i makemake ai ma'uua o ka Makuika, a iua ua oi ae kou akamai kaka pahi iiiuia «'iia. alaila e hoi ola aku ana oe i ke alo o ke Duke. ka mea nana ke kaikamahine i makaukau e haawi mai i wahine nau, aka hoi ina aole oe i lawa, alaila'he h(X)kahi no walii nou e pono ai, o ia $a hemo hou ana aku iwaho ma ka puka an o ke komo ana mai !a." t r a like pu kela mau olelo i hoopukaia mai e Lanafago me he nioi wela la ma na lehelehe o Lorendo ke hele la a pii ka lia i ke kumu pepeiao, a no kona hele a piha loa i ka huhu, aole e hiki iain k: nane aku. aka ua huli mai.la nae «»ia imua o Palakiko a i mai la me ka leo hookikina: "E kupale nou iho i keia manawa, ua hoea mai kou hora hope e hanu ai ma keia ao." "Aole o'u makemake e hooliloia keia rumi i wahi no kaua e hakaka ai e Kauna Lorendo, no ka mea ua ike no oe eia ke wail<>.) inai nei kekahi o ko'u mau hoaloha iloko o ka ma'i a he kuianu kupiiiku kona i keia wa." "\uwe! o Babariko anei kela v moe maj la;;" i ninau ae ai o Lorcndo, no ka mea akahi no oia a alawa akn maluna o ka moe a Babariko e waiho mai ana, a ua lux»hikileleia aku paha oia no ka hoomaopopo ana aku, aoie i make ke kanaka ana i m*kentake loa ai e hookaawaleia ae mai ke alahele mai e hookoia ai kona iini no ka hlo akn o Julia i wahine ntare nana. Aole au i make e Kauna Lorendo e like paha me kau i manao kuhihewa ai. aka eia no au ke ola aku nei. a o oe ke make e ana wamua o ka make ana o ke kanaka au o ka hoolimalima ana e pepehi !aia/' 1". koho i kau wahi i makemake ai e Lorendo 'lno kaua e papa ai. e wiki no ka mea ua aneane loa kuu pahi e lele aku e omo < so>t koko, ina oe e hoolelohi wale ana, M wahi a Palakiko me kona •'Mawi ole mai i manawa no Lorendo e pane aku ai imua o Babariko. I mea e lu>opokoleia ai ka olua kamailio ea, na'u e lawe aku e kuhiknhi i kahi maikai loa no olua e hakaka ai/* i pane ae ai o Lana"E hahai mai olua mahope o'u." a o kona oili aku la no ia hele no kekahi keena nui akea, he wahi hoi i kupono loa i ka makemake o na kanaka opio, oiai aole he mau lako hale maloko olaila. la hoea ana aku a lakou nei maloko o kela wahi, ua hookaawale •»e la o ia Kauna Lorendo mai ia Palakiko aku. alaila » mai la i ua mau kanaka nei: "O kou vrahi no hoi kena e Kauna Lotrendo e ku ai, a ma kena aoao no hoi oe e Palakiko»" alaila hookaawale aku la oia iaia iho mai ua mau kanaka Va. "E noonoo pono oe e Kauna t.orendo mamua o koo hoao hou ana mai e kakapahi me a'u no ka lua o ka manawa, no ka mea i ho?ke akti a« ia oe ea, aole loa he wahi manao ino iki iloko o*« nou. M "Mai hoao mai oe e hoopunipuni ia*u, aole he wahi manao ino iloko ou no'u, me ko ike no ka i kou kaili ana i ke kaikamahine e

Isio mai ana i wahine na'u mai ia'u aku, o kou hoole iho ia no :a aole ou manae ino ia'u. Heaha kou kumu e huna ne; ika ir.ea oiaio. manao anei oe e hiki aiia :a"u ke aku i kau ma:t olelo palau." wahī a Lorendo me ka lalau aua iho s ke kumu o au » kana pahikaua. , "'Auhea oe e Kauna Loren<lo. ina :r.aluna o Jul:a ka kaua kamaiUo j ana : keia manawa. alaiia ke i aku nei au :a ov, o ue o kaua ka i hiiao. ntai e kaili iaia mai iaju aku. Mamua ae o kuu ike ana ja o«r, ua laaJ mua ia kaikamahine na'u uia ke ano o ka'u wahine hoo|Alau la. * aole j nae i pau pono aku na mea a Palakiko ; makemake ai e kamaiho mai. I o ka wa ia i puoho mai ai o Kauna Loren<ii» i ka pane ana mai: | "E hoopau koke oe i kou kamailio ana mai ia*u. i> ike aku auanei j oe ika iele oko poo mai kou pauku kin«j ae. U ko'u hakaka mua | ana me oe ua loaa au i kau hauna pahi, he wahi hana hwmaneonei» I wale no ia au ia*u, aka i keia ku hou ana aku o'u imua o kou alo, e» ike pono ana oe i ke keiki i kapaia, ka haku o na mea kaua maloko) 0 Milana nei." | "E akaheie ke kaena ana e Kauna Lorendo, no ka mea aole kaua j no ka halau hookahi i'a'oia ai. a e hoolohe ipai oe i ka'u olelo. o iaj lioi, ina e kaalo hou ae ana oe imua o kuu pahikaua punahele, e ike; ana oe, o kou ike hope ana ia ika malamalama oka la. Ke ike mai J la no oe he kino nawaliwali ko'u, nolaiia ke waiho aku ne ; au ia'u t iho imua ou, a nau e hana mai e like me kou makemake." wahi a Pa- J lakiko me ka malie, eia nae ua lilo ia i mea hoonaukiuki loa aku ia | Lorenilo, a iele okoa inai la ua kanaka nei imua no ka hahau ana mai 1 kana pahikaua. oiai ua hele oia a hae me he iiona la, e ake ana e; aie i kana mea i kau nui ai. j Hc manawa ia o na pahikaua a ua mau keiki nei o ka haiawai ana I ae i kahi hookahi, no ka mea i ka wa a Palakiko o ka ike ana.mai » ka oiapa o ka pahi a kona hoa, o ka wa hookahi no ia ana o ke ku- j pale ana iaia iho, a ke niniu la ka laua mau pahi. e iike me ke ano ; mau o ka poe i hele a iehia ma ia ano hana. j He mau minute nae ia a laua o ka noke ana i ka hoikeike i ko laua I akamai ma ke kakapahi me ka maojx>jio oie o ka mea nana e aha'i j ae ana i ka lanakila, ua hene maiie iiu> ia ka aka a Palakiko. a i mai) ia i kona hoa: "L*a paa no anei kou manao.'no ka hiki ia oe ke hoohaule ia'u ma keia papaleaiea ana a kaua?" alaila ua hoopa mai ia oia i ka maka o kjna pahikaua ma ka umauma o Loremlo a mok\i ae la he elua mau pihi o kona kuka, eia nae aoie lie hooloheia aku o | ia mau olelo a I'aiakiko, oiai ua hoonaukiuki loa o Lorendo no keia ( iiana a kona hoa. a o ia kana o ka puoho ana aku m«\ ka piha in^ina: i "Manao paha oe o oe wale no ka mea hiki ke hana mai pela, he! wahi hana ano ole loa kena, e hiki ai no i kamalii liilii ke hana. ihv J laila e makaaia nou iho i keia manawa. eia mai ka hauna palii e j konini ai ko mau wawae," a ia wa i hoomoe hou aku ai o Lorendo i kana pahikaua. a iialawai iiou ae ia na meakaua a ua mau kanaka nei i kahi hookahi me ka hahana loa. a iloko o kela % manawa. ke ike la o Paiakiko ke liele aku la ka maka o ka palii a Lorcndo a hahani i kona puuwai, a ia m'anawa hookahi no hoi i hele mai ai ke aioha o Julia a haaie imua oua e kokoke iho ai no oia e uwe, a me he imo ana'la na 'ka maka, ua hahau mai ia oia i ka pahikaua a kona hoa, a lele ana\a pahi i kahi e, me ke ku lohaloha o Lorendo i kahi lioo- j kahi, a ia wa i hou aku ai oia i kana pahikaua ma ka puuwai o Lorendo, a hina aku ia ilaio o ka honua. Ua ku lohaloha iiio la o Palakiko me ka nana ana i kona hoa paio e waiho oni ole la. alaila ua lnili aku la oia a |>ane aku ia ia Latiafago: "Pehea la kou nianao no keia mea a'u i hana aku nei maluna o Lorcndo?" "Ke manao nei au, aole e hiki ia oe ke alo ae mai ka hookau ana aku i ka make maluna ona. a ua paa loa kuu manao, aole e ili aku ana he ahewa ana maluna ou, no ka mea nana ponoi no i ake mai e komo koke aku oia iloko o ka make, aka heaha nae keia nakeke a'u 1 e lohe nei?" "Me he mea la. aia kekahi mea ke kamailio mai ia me Hahariko, e hele kaua e nana," wahi a Palakiko me kona hoi ana aku noloko o kahi a ua kanaka ma'i la e moe mai ana, me ka ukali ana aku no hoi o Lanatago mahope ona. Ia laua nei o ka iioea ana aku niaioko o ke keena o V»abartko, ua ike aku la laua i kekahi mau koa he umi a oi e kuku mai ana, a ia wa i ninau mai ai ke kapena oua mau koa nei ika i ana mai: "Ua ike n<> anei olua ia Kauua Lorendo?" "O kona kino make ke loaa ana ia oukou ina ua makemake loa oukou e ike iaia." walii a Lanafago i pane aku ai, a iloko o na huaolelo pokole i hoakaka aku ai oia i ke ano o ka make ana o Lorendo. e hoomaka ana mai ka lioao ana o ua Kauua nei e hahau mai i kaua pahikaua nialuua o i'alakiko a lnu»pakeleia ae e Lanafago, a pela me ko laua ana pahikaua like ana. a hiki wale i ke kaa ana o ka lanakila ma ko Palakiko aoao. "ina pela. ke kauoha aku ivei au ia oe e ka Makuika o Lodi e heie pu mai me a'u ame ko'u mau kanaka, no ka mea ua kauoha mai nei ke Duke ia'u j)ela, ua makentake oia e hoopakeleia ae kekahi o olua mai ka haulehia ana i luahi na ka make, eia nae ua lohi loa ko makou hoea ana mai la. E ku-e mai aua anei oe e Palakiko i keia kauoha a*u:" 1 Aole o Palakiko i pane koke mai. aka ua kaa e ia *l!abariko ka pane ana i ka i ana mai: "Mai kanalua iki oe e kuu Palakiko i kekahi ■ mea, ua lawa oe i na hoaloha na lakou e kokua mai ia qc iloko o ka wa o kou pilikia. imlaila o ka'u wale no e hoolana aku nei i kou manao, e hele pu <x* me keia mau koa no ke alo o ke Duke P»anaba!'*j L'a hookomo iho la o Palakiko i kana pahikaua iloko o ka wa-hi, alaila i mai la i ke kapena koa: "Ke ae aku nei au me ka maalahi ej hele j)u me oukou, aka ke ku-e aku nei au i ko'u hoopaaia mai me i ke kaula, e like la me kekahi kanaka hana karaima." "Ina aole au mau hoohaunaele ana mai ma kekahi ano. alaila ke lawe mai nei au i kau olelo me ka manao maikai. aole au e hoop*a aku ia oe me ke kaula. aka e ukali mai oe ia'u me he mea la o oe ka'u malihini e lawe aku ai no ke alo o ke Duke Banaba?" Ua lalau aku la o Palakiko i na lima o Rabariko a puili ae la. a iaia i haalele aku ai iaia. ua heie mai la oia a apo mai la ma ka a'i o Lanafago, no ka mea iloko o ka noonoo o i*alakiko. me he mea la o kela mau kanaka a elua ka mea i lilo i hoopakele nona, a ua hookahe aku oia i na kulu waimaka o ke aloha kui'o ia laua no keia hookaawaleia ana o lakou. L?a hoouna aku la ke kapena koa he eono o kona niau kanaka e kii i ke kino make o Kauna Lorendo no ka hoihoi ana aku i ka halealii. a hoi pololei aku la uo hoi oia me kekahi man koa ame Palakiko no ke alo o I>anaba. Ia hala ana mai o na koa me Palakiko, ua i aku la o Lanafago ia Babariko ika i ana aku: "Aole he j>ono ia kaua e hoomau ika noho ana maloko o keia wahi, no ka mea i ka wa a kela poe koa e hoi aku ai a hoike aku imua o ke Dukc lianaha eia kaua maanei nei kahi i noho ai. aole an* e nele ko kaua kiiia mai, o ka*u e manao nei. o ia no ko kaua haalele koke ana i keia wahi. "Ua ike au i kahi e hiki ole ai i ko kaua mau enemi ke hele mai e hnli, nolaila i hakalia wa!e no i kmt hoike mai i kou manao, o ko kaua wa no ia e haalele iho ai iloko o keia manawa. oiai ua ike au i kekahi alanui na®a e alakai ia kaua ine ka e hiki ole ai ke loaa mai i ka poe e hele mai ana e huli ia kaua,** "Enana mai no hoi paha oe la. eia au iloko o ka nawaliwali e waiho nei, pehea auanei e hiki ai ia'u ke hele me ka maalahi mai keia wahi akn/* wahi a Rabariko me ka manao kaniuhu "He oiaio no ia. ua ike au i kou nawaliwali. aka ua hiki ia'u ke hajmi ia oe iloko o ko*tt mau lima me he keiki la. e ike ole ai oe i ka eha. Wu maoli no oe e hapai aku. a aia hot a kekahi manawa hele hou mai au e ike i ko kaua baku hale. a hoakaka pono aku iaia i ke kiunu o ko kaua haalele ana i kona hale me ka hikiwawe." 1 p*&)