Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 4, 26 January 1912 — HE MOOLELO NO ALIKA MAKALE A I OLE Ke Kaikamahine Lawai'a o na Kapakai o Sufoka a o ka Nohea Hoi i Mauna Aku i Kona Ola no ka Pono o Ha'i [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ALIKA MAKALE A I OLE Ke Kaikamahine Lawai'a o na Kapakai o Sufoka a o ka Nohea Hoi i Mauna Aku i Kona Ola no ka Pono o Ha'i

MOKUN'A IX. I ka ike ana aku nae o ka Haku Tivekona i ka nanaina kaumaha maluna o Belina, ua pane iho la oia i ka i ana iho: "Ke ike aku nei au, aole he maikai o kou ano e kuu keiki, aole anei pela e kuu Helina aloha?" wahi a Tivekona, me ka hamohamo ana aku o kona lima maluna o ke poo o ua kaikamahine nei. "Aole o'u pilikia maoli, aka eia ko'u pilikia ma keia wahi," alaiia ae la kekahi lima ona ma kona puuwai me ke kulou ana iho hoi o kona poo ilalo, e hoike aku ana hoi imua 6 Tivekona, he hookahi pilikia nui i loaa iaia, o ia no ka hoopilikiaia ana aku o kona puuwai ma kekahi ano. Komo koke mai la ka haohao iloko o ua Haku nei, no ka manao 0 ka Belina mea o ke kamailio ana aku iaia no kona pilikia maoli, a ua hookomoia aku no hoi ke kahaha iloko ona, alaila ua nana aku la oia i kana keiki, a nana aku la no hoi ia Belina. No kona manao kuhihewa, ua hoopaapaa mai paha o Alehiano me ua kaikamahine la ke kumu o ka uwe ana o Belina, nolaila ua kamailio hookolohe wale mai la no oia: "Aha! akahi a maopopo ia'u keia kumu ano e ou e kuu kaikamahine, ua hoopaapaa iki mai nei ka paha olua, a nou e kuu keiki, heaha no hoi kou kumu o ka hoouluhua wale ana aku ia Belina?" "Owau anei kau e olelo mai nei e kuu makuakane i ka hoopaapaa me Belina?" wahi a Alehiano me kona maopopo ole i ke ano o ka mea a kona makuakane e kamailio aku nei iaia. "Aole oe i hoohewahewa i ka'u mea e manao nei e kuu keiki, o ia hoi he mea mau 110 hoi paha ia mawaena o na opio o ka nunuha 1 kekahi manawa mamuli o kekahi mau olelo hoopaani e manaoia ana e kamailio mawaena o olua!" "Aole loa i maopopo ia'u keia mea au e kuu makua e kamailio mai nei, e oluolu anei oe e hoaka'ka mai ma na huaolelo maopopo loa?" "E hoopanee ke kamailio ana maluna o keia mea no kekahi manawa hou aku, a nou hoi e Belina, ina aole he maikai o kou ano, alaila ke kauoha aku nei au ia oe e hoi koke oe noloko o kou rumi." Ua nui iho la ka hanu o Belina no kela kauohaia ana aku ona e hoi noloko o kona rumi, eia nae ua hoikeike mai la no oia i kona helehelena e ike aku ai o Tivekona i na kulu waimaka o ke kahe koke ana iho ma kona mau papalina, alaila o kona huli aku la no ia no kahi o ka puka, no ka hoi ana aku noioko o kona ruini. Mahope iho o ka hoohala houia ana o kekahi mau minuke ma ke kamailio ana, ua haalele mai la o Alehiano ame Tome i ko laua mau makua, a ia koe kokoolua ana iho o ua mau elemakule nei, o ka wa ia a ka Haku Tivekona o ka pane ana aku ia Sa Uilama: "Akahi a hiki ia kaua ke kamailio no 'kekahi kumuhana ano nui, ua kaawale keia keena ia kaua wale no, a ke makemake nei au e ike pehea la ka holopono o ka'u papahana i hoolala ai." "O ke 'kumuhana paha hoi e pili ana i na opio kau e hoala mai nei . auanei ka mea nui e ae iloko o ko'u noonoo, o ka mea wale no e pili ana i ka'u keiki ame Belina." "Maluna o ia kumuhana, ua hiki ole ia'u ke hoike aku ia oe no ka holopono o ka mea au i manao mua ai, a ua konoia mai au e 'kuu Haku, e hoololi i ko'u manao no na mea e pili ana ia Belina " "Auwe! heaha iho la hoi ka mea nana i hookomo aku i kena manao ano e iloko o kou poo e Sa Uilama? Ua makemake loa au i kela kaikamahine, a o ka'u wahine maoli no ia i manao ai na kuu keiki."

"Ile oiaio no ia, a o kaua like no ka i komo ma ia manao hookahi, aka ia oe nae o ka haalele ana mai ia'u hookahi me na keiki a 'kaua, ua hakilo pono loa aku la au i ko Belina ano, a ua ike au, aia na kumu kupono loa a'u e hoololi ai i ko'u manao." "No kona kulana paha nae ea, kou kumu o ka hoololi ana i kou manao mua?" t "Aole no kona kulana, aka no kona ano, a ma ka u mea 1 īke ai, a i hoomaopopo ai no hoi, aole o Belina o ka wahine e 'kupno ai na kau keiki, aole oia o ka wahine e loaa ai ka hauoli i kekahi kanaka e like la me Alehiano." "He nuhou maikai ole maoli ka hoi keia au e hoike mai nei ia'u, aka aole no a'u nana nui no 'ka hauoli o ka'u keiki, he hookahi mea nwi ia'u, ina he maikai na ano o kela kaikamahine, a ua aloha aku hoi oia i ka'u keiki me kona uhane apau, ua lāwa ia no ka hoomare ana aku iaia, me Alehiano ina no aole ua keiki paakiki nei a'u i aloha i 'kela kaikamahine." "Aia no ia i kou manao, aole a'u mau ku-e ana aku ia oe ma kekahi ano, a i mea no e pau ai kou kuhihewa, o hoahewa wale mai no auanei oe ia u, ua hiki ia oe ke iawe aku iaia i na manawa apau, a e hakilo pono aku i kona mau ano, ina paha ua kupono o Belina i wahine na kau keiki aole paha. "O ka'u no ia i manao ai e hana aku, aka pehea kau ike aku i ua mau keiki nei a kaua iloko o na la a oukou o ka noho like ana iho "Ia makou e noho like nei. aole loa au i ike i ka hoalaia mai o kekahi hana e maikai ole ai ka hui ana o na keiki, koe wale no ka maikai o ko lakou launa ana." 44 Ka! aole anei oe i ike aku nei i ke ano e a kaumaha no hoi o ka helehelena o Helina i keia kakahiaka? Ma ko'u manaoi'o, ua ku-ee laua me A!ebiano ma keia kakahiaka mai nei, ke kumu o kona uwe ana/* '\\o\e o'u manao. ua ku-ee laua e like me kau e hoike mai nei e kuu Haku/* "A pehea ka i uwe ai o Belina iaia o ka hele ana mai nei e ilce ia'u, a ua ike aku Wi no hoi au i ke ano e o ka'u keiki iaia o ka ike ana aku nei ia Belina?" "No ia ninau au, aole e hiki ia 4 u ke pane aku, malia ooeno ka mea kupono loa e hele alcu e ninau ia Belina ,a mai iaia mai no ka pane pololei e loaa mai ai o kau ninau. "O ko'u manao maoli ia i keia manawa, o ia ka hele ana aku a ninau ia Belina i ke kumu o kona uwe ana, a ina ua hoi hope ka manao o ka'u keiki, me kona hoole aole e mare aku me Belina } e ike ana oia i kona hoopaHia e a*u. Ina ua aloha aku kela kaikamahine i ka*u keiki, alaila he hana ku i ka lokoino ka hoole ana aku i kona makemake, e lilo auanei ia i mea e naha ai kona puuwai. Ke hoomanao la no oe i kuu olelo ana aku ia Belina, e hoikeike aku oia imua o kuu keiki ma na ano apau, e aloha ai o Alehiano iaia» a ina ua aloha o Belina ia Alehiano, e pono oia e mare aku me kuu keiki." "Aole no Vtt mau hoahewa wale ana aku maluna o kau keiki, ina aole oia i aloha ia Belina, oiai he kuleana nui no kona e wae ai i Icana wahine, i kulike me ka mea a kona puuwai i koho a;."

"Mai kamailio raai ee e Sa Uilama peia. aole loa e hiki i kua keiki ke hookiekīe mai maluna o koaa enakua nei. o ike aku auanei oia i ike kau o kekahi haawina koikoi loa maluna ona ; e hiki mai ai kona Ua e mihī ai 110 ke pale ana i ka makemake o kona makua. I mea nae e hoopauia a: k.j kaua kuhihewa no ke ano kaumaha i loaa ia Bciina, i keia kakahiaka. e he!e okoa aku ana au e ike ia Be!ina.** Aole o Sa Uilania i pane hou mai imua o kona hoa. koe wale «o kona manao ana iho. i ka uuku ioa o na mea a ka Haku Tivekona i ike no kana keiki, e kupono ole ai e liio aku i kane na B*lina, a o |ia ka ua Barona la o ka i ana iho iloko ona. e hoea mai ana no i [ka manawa e ike pono aku ai ka makua i ke ano o kana keiki.

I Ua haaiele mai la ka Haku Tivekona ia Sa Uilama. no ka mea |ua ake oia e ike pono i ke kumu nana i hoopifikia aku ia Beiina, a <no ka rumi o ua kaikamahine nei kahi a Tivekona o ka hele ana 'aku. a i ka hoea ana aku no hoi o ua Haku ?a, e noke mai ana no o jßelina i ka hookahe i kona mau waimaka, me ka maopopo ole nae |iaia nei. ke kumu o ia mau waimaka e hoopulu la i na papalina no!hea o Belina. a noho iho Ia no o Tivekona ma ka aoao o Belina, me !ka lalau ana aku i ka lima o ke kaikamahine a paa mai U iloko o kona, a o ka wa koke no hoi ia a ua Haku la o ka pane ana aku: "I hele mai la au e ninau aku ia oe, pehea kou launa ana ine ka'u keiki iloko o na la a*u o ka haalele ana iho ia olua?" "Mai ninau mai oe iau e kuu haku?" wahi a ua o Belina me ka leo o ka mea i piha me ka maalea ame ke akamai, e kuhihewa loa ai kekahi mea i kona ano maoli. "Mai huna mai oe i kekahi mea ia'u, oiai ke ake nei au e ike i ko olua ano! Pehea ua ike nae paha oe i ke aloha no ka'u keiki ea?" "No ia mea he aioha, aole e hiki ia'u ke huna iho ia oe, ua hele ke aloha iloko o'u no kau keiki a haale i ka lihilihi. Mai kela mau sekona mua loa o ka halawai ana aku o ka ike a ko'u mau maka maluna o Alebiano, a hoea mai i keia manawa, mai ia wa mai no ko'u aloha ana iaia, a ua hele maoli a hanini ke kiaha o ko'u aloha nona, e hiki pono ole ai ia'u ke hoakaka aku ia oe ma na huaolelo. Ua aloha aku au ia Alehiano me kutf puuwai apau, kuu uhane ame kuu ikaika, aka he keu aku nae kau o ke keiki ano e, aole loa ona wahi aloha no'u." "Malia paha no kona hoohaehae a hoonauluulu ia oe i keia kakahiaka a hiki i kou uwe okoa ana kou kumu e. olelo mai nei ia u i kona aloha ole ia oe?" "Aole pela e kuu haku, aole oia i hoouluhua wale mai īa'u ma keia kakahiaka, aka e manaoio mai oe i ka u mea e olelo aku nei ia oe, aole maoli no he wahi albha a i ole lihi hoihoi iloko ona no'u nei." . "He mea kupaianaha ka keia a'u e ike nei, he keu no la i ka loihi 0 ko olua mau la o ka launa pu ana, he mea la hoi ia no ka'u keiki e hoohihi mai ai ia oe." "He mea kupaianaha i'o no keia, aka ina paha oe e ike aku ana i ka mea oiaio, alaila o ka mea ia e hoopauia ae ai kou mau manao kuhihewa apau, a no ka mea, ua haawi aku oia i kona aloha i kekahi kaikamahine okoa aku." <4 Ua aloha aku anei ka'u keiki i kekahi kaikaniahine okoa aku a u 1 maopopo mua ole ai? Ua ike no anei oe i ka mea au e kamailio mai nei?" i hoomaka aku ai ka Haku Tivekona e kamailio ma ke ano okalakala, oiai akahi no oia a lohe i keia mea. "Ke kamailio wale aku nei no au ia oe i ka oiaio, a no ka mea ua ike pono au me kuu mau maka, a ua hoomaopopo, hoi i ke ano 0 kau keiki iloko o na la a makou o ka noho like ana īho nei/' "Alaila owai keia kaikamahine ana o ke aloha ana aku. "Aole no he kaikamahine okoa aku kana o ka haulehia ana i ke aloha, aka o kela kaikamahine lawai'a no nana i hoopakele mai ī kona ola." . "Auwe no ka hoi e! O kela kaikamahine haahaa loa īho la ka ka mea a kau keiki oke aloha ana aku! He keu aku keia o ka mea ku i ka hilahila," wahi a ua Haku'la me kona ku okoa ana ae iluna, a holoholo iho la me ka piha ulupuni i ka huhu ame ka inaina no kana keiki no ka hoohaahaa i ko laua kulana. "0 keia wale no ke kumu nana i hookaumaha mai i kou mau manao, a hiki i kou ike okoa ana mai i ke kahe o ko'u mau waimaka, aole no kekahi kumu okoa ae. Ua ike pono au i kona hele mau 1 kahi o kela kaikamahine, ua hui a launa pu me īa, ua apo aku a apo mai ko laua mau lima, a ua hoonoho mai o Alehiano i kela kaikamaliine maluna o kona u-ha, a noke i ka honihoni, a owai hoi ka mea ehaeha ole oka naau ike ano oka hana a kau keiki. ano e iho la ua o Belina i ka uwe haalo'ulo u, e hoikeike mai ana ī ka nui o na ehaeha i loaa iaia. • "Aole e hiki ia'u ke manaoio aku i keia mea au e Behna e kamailio mai nei ia'u?" . . "Ke hoike wale aku nei no au ia oe i na mea oiaio, aole he hookahi huaolelo hoopunipuni i hoopukaia aku e ko'u mau lehelehe, a no ka mea ua ike au me kuu mau maka ponoi. " \laila ua ukali aku anei oe mahope o Alehiano i ike ai oe ī keia mau mea apau au e kamailio mai nei, e ahewa ana ia Alebiano no kekahi Uana k« i ka hoohaahaa i hanaia eia? _ "Aole au i hahai aku mahope ona, a i ole hoomakakiu paha i kana hana e hele mau ana i ka hale o kela kaikamahine, aka i kela la aku nei, ua pii aku la au iluna o ka puo'a o keia hale, me ka u ohenana, a noke aku la au i ka nana ma kela ame keia wahi no ka hoohala manawa ana, a ia wa au i ike aku ai i ka hele pu o Aleb.ano m« kela kaikamahine, e u kuikui hma pu ana maloko o ka malap . alaila ua hele aku la laua a noho ma kekahi noho e huli pono mai ana ia nei nei, a ia wa au i ike aku ai i ke apo ana ae o ka lima o Alehiano ma ka a-i o kela kaikamahine, a noke iho la i ke kuwiliwili, a ua hoehaeha loaia mai ko'u noonoo ma o kela hana a Alebiano, me kona ike iho no ua paa kona,ihu i ka uwea, a eia no au ka mea i kuleana iaia, ke noho aku nei, pela īho la ka oia e hana maikai ole." , "Ina o ka mea oiaio iho la kena au e haha ī mai nei ia u e kuu Belina, alaila e ike pono ana ua keiki nei a T u, aka e hoolana nae i ka manao, a e holoi i kou mau waimaka, no ka mea e hoea mai ana no ka la au e ike ai i ka hookoia o kou nni. He keu aKu maoh ka keia o ke keiki lapuwale ina ua hana aku la oia i kela hana hoohaahaa!"

MOKUN'A X. XJa hele a kokoke e p>oeleele, akahi no ka Haku Tivckoua a haalele aku i ka rumi o Belina, a hoi mai la oia noloko o ke keena kipa, ake noke la oia i # ka holohoio, me ka nui ona mea \na c noo<loo ana, ana nae e hoomaopopo ole la i ka nui o ka makani n:awaho o Likena Hall. Hele mai la ke kauwa e ho-a i ke kukui, a ia malamalama ana «e, akahi no ua Haku Tivekona la a hoomaopopo pono aku ; <a luii mai o na lau laau, me ka lohe pu aku no hoi i ka nu niai o ka makani, aka oiai ua nui no na mea iloko o kona noonoo, ua noho iho ta oia maluna o kekahi noho, a he hookahi no ana hana iloko o ia manawa, o ia ka noonoo ana no na mea ana o ka lohe ana mai ia Belina aku. laia e nanea ana iloko o kona mau noonoo cle f na hau!e mai la na paka ua me ka ikaika, a helelei pu mai ia ua lau maloo maiuna |o ka hale, a iloko o kela ame keia manawa, s ikaika ?uaa iho zna ka haule ana a ka ua, e Jioike okea mai na no ka hoea mai o kekahi ino nui, a ke ikaika loa mai la no hoi ka pa ana a ka makani me he [inea la e wawahiia aku ana ka puka aniani, alaiU ua isu okoa mai la j(»a ilana. a hele mai la no ka nana ana akn iwaho o ka p'iuli. eia nae ua like pu kahi ana e nana aku ana me ka hale paahao ka iaki o ka pouli. t lAole 1 ptn.i