Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 28, 12 July 1912 — HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika.

MOKUNA VI. Ua ike no oia. aole loa e loli ana ka manao o kana kaikamahine niai kona aloha ana aku i ke kanaka mua k»a nana i a o aku iaia e hwkahuaia ke aloha oiaio iloko o laua pakani ;aoka manao o keia hele ana mai ona e kukakuka pu me Alahaki, no ka hoopakele ana ae no ia i kana kaikamahine mai kekahi kulana kupilikii mai; ana nae o ka mihi k»a ana, me ke ake ana e hoololiia na kanawari i pili i ka mare ana o ka poe kiekie ma kela knlanakauhale. Oiai ua haule mai o Alahaki mai ke kulana kiekie mai a i ke kulana iopa haaliaa loa elike me na kanaka e ae, ma o ke kailiia ana aku o ka inoa kaukaualii mai kona makuakane aku, a pela hoi me kona mau waiwai, aia no nae ka manao paa iloko o ka Haku Vivida, aole loa e loaa kekahi kane kupono na kana-kaikamahine i like aku kona ano me ke kanaka opio e noho la imua o kona alo. He mea makehewa wale no nae ka huna hou ana iho i kekahi mea, oiai he oi ae ka hoike inaoli ana aku i kona manao mamua o ke aio, aoie hoi o ka huna iho iloko, e lilo ai i mea maikai ole # a o ia kaua o ka pane ana aku ia Alahaki: •'E kala mai oe, ina e lilo ana ka u mau mea e kamailio aku ai i mau mea e hoehaehaia ai kou manao, aka nae aole e hiki ia u ke alo ae, mai ka hoike ana aku ia oe ia mea. I ko kaua hoomaoi>opo ana 1 r,a niea au o ke kamailio ana mai nei, ua ike aku au, aia he mau mea i'hiki ole i ke kanaka ke kaili ae, elike no hoi me ia au o ka hoakaka ana mai nei no kou makuakane, a mawaho ae o ka hanohano, ka, oiaio, o ke aloha kekahi mea nui iloko o ka puuwai o ke kanaka, e hiki ole ai i kekahi ke kaili aku. ♦*Ke manao la oe iloko o kela mau la i hala ak» nei i kou launa mau ana me kuu kaikamahine, me ka hookahua maoliia ana no paha o ke aloha iloko o ktf olua mau puuwai pakahi, au i upu mau mai ai e !i!o aku kuu kaikamahine i wahine mare nau, a'u nae e maopopo ole ?»ku nei i kou noonoo maluna o keia kumuhana ano nui. "Malia paha eia no oe ke manaolana mai nei no ka lilo aku o ka Leile Isulora* i wahine nau, a pela hoi me ka'u kaikamahine i manao like ai, e lawe mai ia oe i kane nana, aka ina e ae aku ana au i na pana ana a ko olua puuwai, aole loa e nele ana ka oili ana mai o ka hauoli, e mihi ole ai kekahi o olua. "Oiai nae au e nana aku ?na no ko olua pono, ke kaumaha loa nei au i ka hiki ana ia'u ke ae aku e hooliloia olua i hookahi ina keia mua aku, no ka mea ua kukulu mai ke kanawii o ka aina i kekahi pale nui mawaena ou ame ka'u kaikamahine, e ahewa ole mai ai oe ia'u, ke hoike ae, he hana paakiki loa ka hoea ana niai i ka hookoia ana o ko olua mau makemake.'' "Ke haawi aku nei au i ko'u mahalo piha ia oe e kuu Haku Vivida no kau mau hoakaka o ke ano kanaka makua, me ka huna ole iho i kekahi mea, a ma ko'u aoao nae he mea pono no ia'u ke hoike aku i ra mea apau, oiai hoi he manawa keia no ke kamailio: No u iho, inai kela manawa mai au i ike ai ia mea he aloha, ua haawi aku au i kau puuwai apau i kau kaikamahine, a elike me ka loihi o ko u ola ana, aole loa au e hookipa mai ana i ke aloha o kekahi mea e ae ma kona makalua;; a oiai au e noho ana malalo o ka malumalu o na kaupoku o kou home nei, aole loa au e hoike aku ana ia mea imua o ka Leile Isidora, ina no kona hoala mai i kela kumuhana mawaena 0 maua." "E ae mai e lawe aku i ka'u mau hoomaikai ana ia oe e Alabaki. no ka mea, ua iaweia ae kekahi haawe kaumaha loa mai a'u ae. ma o kena pane au, aka"hi no hoi a hoomamaia mai Wu inanao, me ko 11 ike ana iho, na Wike mai oe i ka mea oiaio wale no. Ua lilo i hana koikoi na ? u e noonoo ai. malia paha aole oe « maliu mai ana i ka'u mau ulono »na ;aku imua ou; nolaila eka opio, ke haawi aku nei au 1 ka'u hoomaikai ana, aole wale ma na hnaolelo, aka mailoko lilo mai 0 kuu puuwni." "Ke manao nei au. aole no he mea nana e hoopilikia i kou noonoo. e.iai aole no paha kau kaikamahine e noonoo nui mai ana no kekahi kanaka haa'haa elike me a'u nui, aka t nana aku ana oia i kekahi mea 1 kulike me kona kulana, o kona hoa auanei ia e kohu ai o ka noho nna aku.*' "Malia paha e hoea i'o mai ana i ka mauawa ana*e hoopau ai i ka —a hooki honua iho la ka Haku Vivi<la i kana kamailio ana niai. ma okona ike ana aku, ua hele na maka o Alahaki a luilili, o ia 110 oe •) kekahi mea e ake mai ana o ka hoopukaia aku o ka olelo hooholo a ka luunakanawai no kona hihia, a o ia kana o ka pane koke ana mai: "E hoike koke mai ia'u i keia manawa ano, me kou maka'u ote.no ko'u haita aku i kekahi mau mea e hoehaehaia ai kou manao. he oiaio anei ua aloha mai kau kaikamahige ia'u?" Aia kekahi hiona maluna o ka opio iaia o ka hoala ana mai i kela ninau alaila ua paa okoa mai la oia maluna o ka poohiwi o Viaida. me ke kakali ana mai o ka paneia aku o kana ninau. Ma ka aoao hoi o Vivida, ua aneane e hiki ole iaia ke pane koke aku, no ka mea ina no kona hoike mai i ka mea oiaio, he pono iaia ke kamailio mai no ka nui maoli o ke aloha o kana kaikamahine i keia Lanaka c»pio tio kekahi manawa loīhi. Ua hopohopo loa nae oia i k«. hoike mai pe!a ? no kona maka'u o lilo ke aloha ana mai o kana kaikamahine i mea hoopilikia mai i ka noonoo o Alahaki Lioni. No ka hakalia loa nae o ka pane ana mai a ka Haku Vivida, ua i i koa mai la o A3abaki 1 ka pane ana mi: *"Ua olelo mua mai nei hoi oe ia'u. he mea pono ia kaua ke hoike i na mea oiaio wale no, a malalo o kela kttmu, ke koi aku nei au ia oe, mai hoao oe e huna mai i kekahi mea ia*n. Ma ke ano o kau mea oka hoike mua ana mai nei, ;»o ka hoopoina ole o ka Le<le Isidora iVu, wa konoia mai au e koho aku, me he mea la aok no i nele kona haulehia ana i ke aloha no'u ».ei. A ina nae oe e hoike mai ana i ka. mea oiaio wale no, alaila ke hooia aku nei au imua oti, aole loa au e ninau aku ana i kau kaikamahine no ia mea.'* v 14 He nani hoi ia ke noke mai nei oe i ke koi hoomano ia'u e hoike aku i ke ano o ka'u kaikamahine, nolaila ua ili iho ke koikoi maluna e'u no ka hoike ana aku ia oe i ka oiaio wale no, a o ia keia: "Ua haulehia i'o kuu kaikamahine ike aloha nou, a i kekahi manawa via hele maoli oia a kupouli, me ka maopopo ole » kana mea e hana ai nona iho; a o ke kumu nui no hoi ia o ko'u hele ana mai nei e hui pu me oe,a e kukakuka kaua maluna o kekahi a!ahe!e e ioaa ai ka pono iaia ame oe pu. 4t Ma kela manawa oke kipakuia ana aku o kou makuakane mai Venika aku ne*, me kou ukali ana akn mahope o kona meheu, mai kela manawa mai, i eini liiHi mai ai na hoomanao ana o Isidora nou. aka i keia manawa. ua hoihoi houia mai kona heomanao ana no ka mea ana i aloha ai ilko o kona mau la opiopio, mamuli o kona hoomaopopo ana mai i kou ano; a o kou lilo ana hoi i mea nana e hoopake?e i kona o!a, ua lilo loa ia i mea nui nana e noonoo ai. e lūki ole ai ke kinaiia aku ke okoko lalapa ahi o ke aloha iloko ona nou."

Me he mea ia aīa ka iva k« hoiapu ia oka puuxvai oke '.aiiaka opīo iloko o kela manawa. ua hopu hou aku la oia ma na p>-> hhvi o lea haku Vivida, alai;a pane mai la: "Ua loaa ka hoomaopopo arae ka ike i ka Lede Isidora nou nei. ' a hoike mai oia ia'u īa mea; aka ke ninau aku nei nae au ia oe. no kau pane e haawi mai ai no keia ninau a'u e waiho aku nei ia oe, o ia hoi: "Ina e hoihoi houia mai ana ka waivrai o kuu makuakane o ke kailiia ana mai iaia aku, ina hoi i hookau houia mai ka ioaa hanoliano a kuu makua o ka haaheo ana no na makahiki loihi, a ina e hoaahu houia mai ana au me ke kulana i ioaa like i na kaukaualii oloko nei o ka aina, a e o hou hoi i ka inoa o kuu makuakane, e ae mai ana anei oe e lawe mai au ika Lede Isidora i Wahine na'u? Mai pupuahulu oe i ka haawi ana mai i kau pane, aka e noonoo oe me ke *kahele, e kaana hoi i ka mea pono, a e hoopuka mai i ka mea e loaa like ai ka hauoii ia oe ame a'u." u Ke ike aku «tiau i kou hele e kuu hoaioha opio a piha ike pihoihoi," alaila kaueha mai la ka Haku Vivida ia Alahaki e noho iluna o ka noho, a hoomau hou mai la i ke kamaīlio ana: "Aoie paha keia he manawa maikai e hoalaia mai ai o kena njnau, aka o ka'u wale no e olelo ae ai, ua nui maoii kou pihoihoi, e pono ai oe e hoi a hooluolu maluna o kahi moe." 4i Mai hookikina' mai oe ia'u e hoi no ko'u wahi moe, aole ilaila e •oaa ai ka maha ia'u, aka o ke kumu o keia pihoihoi o'u au e ike mai nei # mamuli no ia o ke ake ana aku e loaa mai kau pane no ka'u ninau. E hoike mai ia'u ano, ina e hoea mai ana ika manawa cf hookoia ai na mea apau a'u o ke kukuiu na aku imua o kou aio, e ae ana anei oe e lilo mai kau kaikamahine i wahine mare na'u, ina ke mau nei no ka paa o kona aioha no'u."" "Ina e hoea i'o mai ana i ka manawa e hoihoiia mai ai na pono i kaiiiia aku mai kou makuakane ae, a ina e hiki ana ke loaa mai na kulana hanohano apau ia oe ma ke ano hoopono; alaila ke hoike aku nei au ia oe. ua makaukau mau au e haaui aku i kuu kaikamahine iloko o kou lima. Ua hoakaka mua aku nei no au ia oe, au e hoohewahewa ole iho ai i ko'u kulana oiaio maluna o keia nlnau, a o ka mea wale no'nana i ake'ake'a mai ia'u, o ia no ke kanawai i kauia e kaupale ana Ika poe kiekie mai ka poe haahaa mai. Ke kanaiua loa nei nae au no ka hiki ana ke hookoia kou iini e kuu keiki, no ka mea ma ko'u kamaaina i ka aha senate, aole loa lakou e hooioli ana i na mea a lakou i hooholo ai." "Ke manao nei au, he hana maalahi loa i ka aha senate ke hoololi 0 ka iakou olelo hooholo, no ka mea ua ike au i ka pili ole ana o ka 'newa i kuu makuakane, a ina e hiki ana ia'u ke lawe aku i na hooiaio ana. no ka pololei ole o na kumu ahewa maluna o kuu niakua, aole anej he hana hiki wale no ke hoololiia ae kela oielo hoohoio a lakou 1 hana ai, me ka hoihoi iiouia mai o na mea apau i kailiia aku mai kuu ohana ae, ka waiwai ame ka inoa?" 'Tna e hiki ana ia oe ke hooiaio aku imua o ke senate i ka hewa ole o kou makuakane, ke manao nei au, he hana maalahi wale no ka hoihoi houia ana niai o oa pono apau i kailiia mai kou ohana aku." "Ke manao nei au, ina eia he Akua e ola nel i keia manawa, alaila • iiaawi mai ana no Oia iloko o ka poho o kuu lima, i na hooiaio apau t hiki ai ke hookau oleia aku na kiko eleele o ka ahewaia maluna o kuu makua, a e ku aku ai au, kana keiki i pani ma kona makalua." "Ke manao nei au he hana paakiki loa ma kou aoao ka hooiaio ana i ka hewa ole o kou makuakane, aka aole no nae he hewa o ka hoao ana. Ua hookolokoloia kou makuakane i kulike ai me na kanawai o ka aina, a ua hooloheia hoi na oleloike apau i pili i kona hihia. a ma ka'u ike, aole he mau hana apakee i imi apaia, i wahi nona e komohia ma'uwale aku ai iloko o ka piiikia, a ua hoopukaia hoi ka olelo hooiiolo no kona hewa, me ka pololei i kulike me na oleloike." u Ke olelo mai nei anei oe no ka loaa ana oka hookolokolo ponoia o kuu niakuakane? E kapaia anei ka hookolokolo ana o kekahi o na 'lii koikoi hanau o ka aina, ka mea i pili ole i ka hewa, he hookolokolo ana ia i kau aku maluuna o ke ana o ke kau like, no kona kipi ana.i ke aupuni?" <( 0 na oleloike apau e ana i kou makuakane, ua lawa loa ia no ka pili ana o ka hewa iaia, a mamuli o kela mau ike, i hoopuka mai ai ka ahakuka i ka lakou olelo liooholo pela, aole hoi mamuli o »ia manao ku-e maoli iaia mamuli o na manao epa a kolohe." "E hoike mai ia'u e kuu Haku Vivida, he manaoio no anei kou, aia he oiaio iloko o kela mau oleioike i waihoia aku imua o ke senate e 1 ku-e ana i kuu makuakane? Aole anei, mamuli o kou kamaaina i! kuu makua, a hoaloha oiaio hoi ou, ua laweia mai kela mau oleloike naluna o na kahua hoopunipuni, ame ka hakuepa o ke ano hoohaahaa loa?" "Mamuii o kena koi au ia'u e hoike aku i ka'u pane, ua komo mai oe e haawi aku au i kekahi pane maopopo loa, e hahao ai ia'u iloko 0 ke ahi, aole anei peia e kuu keiki?" "Pehea auanei e iilo ai kou manao hoakaka, a o kau pane hoi e j ?iaawi mai ai, i mea e hahaoia aku ai oe iloko o ke ahi, a o kekahi mau kaukau alii e ae paha?" "Aole anei oe i hoomaopopo e Alahaki, owau kekahi o na lunakanawai nana i hoolohe i ka hihia o kou makuakane, me ko'u mau hoa eiua. a o ko'u hoike ana akn i ko'u manao kaokoa loa maluna o keia kumuhana a kaua e kamailio nei, e ili mai auanei kekahi hihia koikoi ioa maluna o'u, e hoalaia mai ai he hoopii kipaku." "Ke fiooia aku nei au imua ou e kuu haku, o kau pane e haawi mai ai ia'u aole loa ia e hua'i ae mai ko # u mau leheiehe aku, koe waie no ko'u iini, ina paha he hoaloha oiaio kekahi o kuu makuakane e ola nei, i manaoio no kona pili ole ana i ka hewa." "He nani hoi ia, aole a'u mea e maka'u ai ma o kau pane, nolaila, e lohe no oe ika u pane elike me kau ninau i keia manawa ano: Ke i-ianaoio nei au, aole loa he wahi kiko eleele i kau aku maluna o kounakuakane. aka nae ua hiki ole ia'u ke alo ae, ma o na oleloike i waihoia mai imua o makou, oiai no nae, aole loa o'u manaoio no ka pololei o kela mau kumu ahewa iaia. He opiopio loa oe ma ka manawa o ka hookolokoloia ana o kou makuakane e ike ole ae ai oe i kekahi mau mea i hanaia, aka nae ua ioea aku maloko o ka ume o ke pakaukau o kou makua, ke pakaukau hoi. oia wale no ka mea e paa ana i ke ki, he palapala i kakauia e hoolala ana i kekahi kipi hooka-1 huli aupuni. Ua hoole paakiki mai oia i kona ike ana ina mea ma-1 loko o Icela palapala. a ua hoopohihihiia mai no hoi au, pehea la i | hoea ai malaila. me kuu manaoio loa, aole i'o oia i ike i kela palapala. aka he hana ia na ka enemi, e imihala ana iaia." "Ke haawi aku nei au i ka'u mau mahaio kiekie ana ia oe,-no keia pane au, a ua olokaaia ae no hoi kekahi haawe koikoi loa mai leuu i noonoo ae; a ina e lohe hou aku ana au i ka manao o kekahi mau I senatoa elike me kou. o ko'u manawa auanei ia e hoomakaukau ai ri ka'u hoohalahala. a waiho aku imua o ke senate/ Xana pono loa aku la o Vivida ma na maka o ka opio no kekahi manawa, alaila pane aku la me ka leo oluolu: "Ke manaolana nei j au. e hoea mai ana i ka manawa e hookoia ai kou iini e kuu keiki i! 1 aka e kala mai nae oe o»ai ua paa au i ka hana e hiki ole ai kfc hooloihiia aku ka kaua kamailio ana. E hoomanao nae e kuu hoaloha, ; t ka'u mau mea apau o ka hoike ana aku nei ia oe, a malia o hoea I | mai no ka manawa pono. no ka hookuikahiia o ko kana mau roanao." I | "Aole au maka'u ana e kuu haku. no koo manao mai paha. e huai | | wale ae ana au ina meahuna i kamailīoia mawaena o kaua. E hili-1 nai mai oe maluna o\i. a e ike no auanei oe i ka pololei o keia niau mea apau a*ti e kamaiiio aku nei," wahi a Alahaki Lioni. Mahope iho o ka lululima ana o ka Haku Vivida me Alahaki, o kona oili aku ia no ia iwaho, me ka haalele ana iho i ka opio e noho I | hookahi maioko o kona keena. j 1 Aole i Pau. I