Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 45, 8 November 1912 — HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika.

MOKUNA XVI. "E kiei aku ana oe iwaho o ka puka aniani t me he mea la ka hoi,l he nakeke ka'u o ka lohe ana aku neī." | No kela kauoha hoi a ka Le<le Isidora, ua hele aku la o Setela a 1 ku ma ka puka aniani, alaiia noke aku la i ka nana iloko o ka pouli, a iloko o kela manawa i pa-e koke mai ai kekahi leo uwe kapaliii. 0 ka mea iioko o ka pilikia kupilikii, a o ia ka Setela o ka huli ana mai i kona haku a i mai la: "Ua lohe mai nei anei oe i kekahi leo uwe kapalili?" ,4 Ae, ua lohe aku la au me ka hoohewahewa ole, a pehea ua maopopo aku nei anei ia oe kahi o kela leo o ka oili ana mai nei?" me ke ku okoa ana mai o ka Lede Isidora iluna, a hele mai la a ku ma ka aoao o Cicilia. "O ka aleale o ka wai ka'u o ka ike ana aku nei ma kahi kokoke 1 ke alapii e kau mai ai ma kekahi kapa o ka muliwai, a ma ka'u hoomaopopo aku nei, he leo uwe kela no kekahi wahine." "Ina pela, e ho mai i kuu koloka, aiaila hoio aku oe e kii i na kauwa me ka olelo aku ia- lakou, e hoomakaukau i mau ipukukui, me he mea la o keia ko kaua manawa e haawi aku ai i na kokua ana no ka pono o kekahi mea iloko o ka poino." la huli hoi ana mai o Cicilia me ke koloka, o ka oili aku la no ia o ka Lede Isidora no kahi i hoomaopopoia aku ai o ka mea iloko o ka poino, a holo aku la hoi o Cicilia no ke kahea ana i na'kauwa mahope o ka hale. Ma kela manawa o ka hoea ana aku o ka Lede lsidora ma ke alapii o ka uwapo, e kau mai ai ma ka papa o ka muliwai, aia hoi ua ike aku la oia me ka hoohewahewa ole, i kekahi kanaka e kau ana maluna o ka waapa, a e hoomaka mai ana oia e hapai i kekahi kaikamahine mailoko mai o ka wai. "O ke ku mai no ka kau pela, he keu no hoi o kou ike mai i keia pilikia, haawi mai oe i kekahi mau kokua ana ia'u!" wahi a ke kanaka oluna o ka waapa o ka pane ana mai ia Isidora. Iloko nae o kela manawa hookahi, ua hoea mai la he ekolu mau kauwa me na ipukukui, a o ia ka ka Lede lsidora o ke kauoha koke ana aku ia lakou, a pela no hoi i ke kanaka oluna o ka waapa: "E hoopili koke mai oukou i ka waapa i ka nwapo nei, a e hoolele mai i ka mea i poino iuka nei o ka aina, a na'u e haawi aku i na kiai makaala ana no kona pono." I hakalia no a pili mai ka waapa i ka uwapo, o ka iho aku la no j ia o na kauwa ekolu, a hapai mai la i ke kino o kekahi kaikamahine ! noluna o ke alanui e hoea aku ai no ka home o ka Lede Isidora. j I na kauwa nae e lulumi la no kela kaikamahine, i haule ai iloko j o ka wai, o ka manawa iho la ia a ka mea iluna o ka waapa o ka ninau ana mai: "Eia ānei ka Lede Isidora ma kahi kokoke ia kakou?" "Owau no keia c ku aku nei, a o ka inea mua loa hoi o ka hoea ana mai nei i ka wa o ka loaa ana iho nei @ ka poino i keia kaikamahine." E hoomakaukau aku ana ka Lede Isidora e ukali mahope o na kauwa na lakou e lawe la i ke kaikamahine i hauVe iloko o ka wai, nka ua i'hou mai la nae ka mea maluna o ka waapa: "Malia paha ua makemake oe e lohe i na kumu o ka loaa ana o kela poino i keia kaikamahine ea? M Oiai aia na kauwa ke lulumi la i ke kaikamahine a lakou o ka hoopakele ana, a ke hoopuni la hoi kekahi poe ma na aoao, me ke ake e loaa aku ia lakou ka ike no ka helehelena o ua kaikamahine h, nolaila aole o lakou lohe mai i kela mau olelo € kamaiioia la i ko lakou haku. a o ka huli mai la no ia o ka Lede Isidora hele no kahi o ke kanaka e ku akn ana. I hakalia no nae a kokoke mai *o Isidora, o ka manawa m> ia i hopu kokeia aku ai kona lima, me ka hahaoia ana aku o kekahi welu i'o! o o ka waha. a uhiia iho la no hoi ke poo, nie kekahi kihei nui, 0 ke kaikaiia aku la 110 ia noluna o ka waapa. a iloko o ka manawa pokole, aia ua waapa la ke holo la e nalowale aku ai iloko o ka pouli. 0 kela kanaka e ka mea heluhelu, aole no ia he mea okoa ae. aka o Pekelo Rado no ia, a o ka wahine o ka haule ana iloko o ka wai, o kona kaikuahine no ia, a o keia mau hana a laua ma kela po, he mau mea no ia i hoolala ia no ka holopono o ka laua misiona kaili 1 ka Lede Isidora e kaa aku malalo o ka maln o Kolusa Trivisano. Ia mamao loa ana aku o ka waapa mai ka aina aku. ua pau iho la ka hoea ana a Pekelo, alaila kii mai la oia e hauhoa i na lima o ka Lede Isidora a hoopaa ae la ma ke kua me ke kaula, ine ka mau no o ka welu iloko o ka waha e hiki ole ai i ua kaikamahine nei ke kamailio mai. 1 ka holopono ana o kana mau hana apau. o kona hoomaka akn la no ia e hoe i kona waapa me ka ikaika, a he niau mmuke helu wale no ia ana o ka hoe ana aku» na pili aku la oia ma kekahi aoao o ka muliwai, a e kakali mai ana no hoi o Kolusa iaia o ka Uiki aku me kana ukana makamae. He mea e ka nui o ka hauoli o Kolusa iaia o ka mai i ka pili ana aku o ka waapa ma ka uwapo, nie ka nohe o ka Led« Isidora niahope. a o ia kana o ka i ana mai ia Pekelo: "He nana kanaka wale ae no, aohe lua e loaa aku oe, no ka inea ua hoike mai kau hana i ka oiaio o kau mau olek), aka nae, pehea aole anei oe i hana aku i kekahi mau mea e pioloke mai at na kauwa ma ka home o ka Haku Vivida?" "E manaoio mai ia T u e kuu haku, aole loa he mea i maopopo no ke ano o ka mea a'u i hana aku ai maluna o kela kaikamahine. no ka aole i owaka iki ae kona waha mai ko'u manawa o ka hopu arn iaia. a hiki i keia manawa." I a maikai kela mau hoakaka imua o Kolusa. alaila ua uku mai la °ia i na dala gula elima i koe a laua o ka aelike ana, o kona hookau ac la no ia ia Isidora maluna o kona waapa ponoi, a hoe aku la no kana wahi i manao ai e hoopaahao aku iaia. Ma na mea e kamailioia ana mawaena o na kanaka elua, i hiki at ia Isidora ke lohe maopopo aku i ka leo o Ko!usa Trivisano, a oiai oia i hookauia aku ai maluna o ka waapa okoa, ala mai la iloko o«a. na noonoo like ole o kela ame keia ano, a iloko o ka manawa pokole. ua hina mai la oia imua o kona wahi e noho ana a maule aku la me ka pau ana o kona hoomaopopo i na mea e hoopuni ana iaia. ' MOKUNA XX. Ma kfla hora hookahi i kaa aku ai ka Le<le Isidora iloko o na lima o Kolusa Trivisano, o ka manawa hookahi no u o ka po, a Pakele Modeti e noho hoola'i ana maloko o kekahi keena ma ka home o Trivisano elike me ia i hoikeia ma ka wehe mua ana o ke.a moolelo. Ma ka aoae » ua kanaka nei. e a ana kekah» .pnkuku, uuku. a o kana hana ia manawa e nana ana oia i kekah. k. ana o ke apuapu a. a a kulike me kona n.akemake. Mailoko ma. o kekah, holowaa. , lawe mai ai oia he elima mau ki i ki.Hke ko iakou mau ano me kela ki ana e nana la. alaila hookomo iho ?a iloko o kona pakeke, me kona hounaikai ana ae no ka holopono o kana mau t»ca apau . lawelawe P au kana man hana o %* hoo.a„ .na, o ka.wa

no »a i oili mai ai o N'ikoia ke kiu a kc auponi mai kekahi wahi ike lieia, me ka haka ana o kona mau maka ma o a maanei o ua rumi nt!. a iaia o ka ike ana, ua mala ke kula aohe mea nana oīa e ho*> p;!ikia mai, o kona. aihi mai ia no ia a ku ana imua o Modeti, me ka pane ana mai: "Pehea e Modeti, ua makaakau anei kau mau mea apau o ka hana ana ?" •'O ka pau ana ae nei no ia o na ki ia*u i ka hanaia, a eia lakou auau malalo o ko'u malu." *\\ pehea t he manaoio anei kou, e ku pono ana kela mau ki apaa i ka puka i manaoia?" "Aole loa o*u kanalua no ia mea, oiai ua hookuku au i na ki apau loa, ua kulike wale no ko lakou ano, e hiki ai ke weheia ka puka me ka maalahi loa." "Maluna iho ou e Modeti ke kau ana aku o na hoomaikai ana he nui a ko V"enika nei, no ka holopono o keia mea au i hana ai, ka mea huna hoi i hiki ole i kekahi ke hua'i ae, ooe wale no. Ina i maopopo mua, eia oe ke noho nei e hana i keia mea maloko o ka home o kou haku, ina aole e nele ka hoouluia aku o kekahi mau hana. e hoopiolokeia ai ka noho ana o kou haku, a e oho mai ai hoi ko ke kulanakauhale mai o a o o Venika nei." "Ke ninau aku nei au ia oe e Nikola, pehea la ka loihi o ka manawa o kou hoomaopopo ana, eia kekahi mau mea huna pohihihi ke paaia nei e ka Haku Trivisano?" i ninau mai ai o Modeti. He mea paakiki na'u ka hoike ana aku ia oe i ka pane oiaio no kena ninau au, no ka mea elike me ka noho pouliuli ana o ka aha kuka no keia mea, pela no auanei e hiki ole ai ia'u ke kamailio ae i kekahi mea, no keia mea huna, aka e hoea mai aita no nae ka manawa e ike ai na kanaka apau." "Ina o kou manao maoli iho la no ia, aole a*u mau ku-e ana aku ia oe, no ka mea aole no o'u kuleana e ake aku ai e ike i na meahuna. Eia mai na ki au i makemake ai, ake lana nei kuu manao, e ike ana no oe i ka oiaio o ka'u mau mea apau o ka olelo mua ana aku nei, no ke ku o kena mau ki i kahi i makemakeia ai." Noke iho la o Nikola i ka lolelole i na ki iloko o kona lima nie ka nana pakahi ana ia lakou, alaila hookomo mai la iloko o kona pakeke, me ka i ana aku: "He keu aku aka maikai o keia mau ki au i hana ai, a ina e hiki ana ia lakou ke wehe i na mea huna pohihihi; elike no hoi me kela mau ki mua au o ka hana ana na'u, aohe a'u mea hou aku e noonoo ai, o ka haawi wale aku no i na mahalo kiekie ana ia oe." "Alia oe e mahalo e mai ia'u, aka e hoao mua aku no i kena mau ki, a ina e holopono ana elike me kau e makemake nei, alaila makepono hoi paha ka mahalo ana mai! Ke i aku nei nae au ia oe. ina e nooko ole ana kena mau ki i ka lakou hana, alaila o ke kulana a'u e paa nei, ka pili ma ko'u aoao, au e kii mai ai a kaili ae mai ia'u aku." f, Aole he kanalua iki iloko o'u, no ka hilinai maluna o kou hoo- i pono, a e inanaoio mai ia'u, maluna mau ou ke kau ana aku o ko'u ;r.au manaolana i na manawa apau, a e hiki mai auanei i ka .nanawa a Venika holookoa e ike ai, aole he kanaka a lakou i aie iku ai mamua ou." "Xani ka hauoli o kuu manao i ka lohe ana aku la i kena mau olelo au e Nikola; a no ka mea aole he mea nui e ae ia'u, o ko'u kapa waleia mai no ika hooko pono i ka'u mau hana. Aole hoi no na ki, aia aku la lakou malalo o kou malu, a ina he mau minuke kaawale kekahi ou, alaila ke makemake nei au e hoike aku ia oe i kekahi mea." "Ua paa no ko'u mau manawa apau me ka hana, aka hoi no kau mea e makemake nei e kamailio mai ia'u, ke ae aku nei au e hoolohe aku ia oe." "Ke maopopo la no hoi paha ia oe, kela kaikamahine a ka Haku Vivida ea?" "Ae, o ka Lede Isidora kona inoa, ka mea i haaleleia iho ma ke ano he keiki inakua ole." Ma kekahi nianawa o keia po, iloko o na hora o ke ahiahi, ua hele mai la o Kolusa e ike ia'u, me kona olelo ana mai, ua makemake nui oia e kaa aku ka Lede Isidora malalo o kona malu, a oiai aohe he maopopo iaia o kekahi alahele maalahi e hookoia ai kona makeinake, nolaila ua ninau mai la kela, ina paha ua ike au i kekahi kanaka i aa loa kona manao e hooko aku i kela hana. a hoike koke aku la au iaia, ua ike au i kekahi kanaka i makaukau loa e hooko i kekahi hana, ina no ia he mea e hookaheia ai koko * . me kona lawe ana i kekahi mau dala kupono e haawiia aku ai iaia, oiai o ke dala ka makemake o kela kanaka, a u wa i hoike aku ai au iaia no Pekelo Babo," "Maikai maoli keia mau mea au e kamailio mai nei ia'u, akahi au a i aku la oe, o keia kekahi po waiwainui loa a'u o ke kipa ana mai ° e ' nola,la e hoomau aku i kau kamailio ana mai: La hele aku au e hui pu me Pekelo, a kauoha aku iaia i kona iwah« e hin pu ai me Kolusa, a pela me na hoailona ana e haaxd mai aj 1 hiki ai ia Kolusa ke hoomaopopo iaia, a iloko no nae o kela manaua hookahi, ua kauoha pu aku au ia Pekelo, e hele mai oia ~ ° U1 ka h °P ena ° kana hana i hoolimalimaia aku aī e hooko " ° Pckcl ° * h ° ikC ia C,ikc kou ':l e ' Ua h f " lai , ° ia a hoike mai ia%u no ka holopono o kana mia ua kaa aku malalo o ka malu o Kolusa, a peia hoi kona ukina ana aku me kekahi mau dala mahuhua." -La maopopo no nae paha ia oe kahi o ka laweia ana mai o ka W 6 ' ' n ' naU ak " ° Nikola ' me kona P' h » ' pihoi--1 " e , hookah ', mea ,' maopopo ia'u, eia oia maloko o keia hale kalii ai, koe aku nae ko'u ike ana, eia la ma kahi hea o keia Wm iWi^po 3 ?' 6 a " ei ' hoopilikia aku ana 0 Ko! «s a i kela kaikama- : v m " ma l ao e hana a ku ana oia i kekahi mea e hoopilikia ana kela ka.kamahme no ka mea aia no o Kolusa maloko o kona nimi 2 ' n " ho 31 ' kela mana « a, ke kiai makaala mau nei au ina mTā apau e hanaia ana ma keia home." mea r "°°! ki "° maoli n ° an « ka mea e hakilo nei i kana mau hana? e hlkl ai .' a oe ke n °ho ma na wahi a elua, me ka ike ana i na mea apau e hanaia ana?" "1" ° hoo " oho ana ma "» «"ahi like ole o keia a mai ,a ,akou mai au e lohe "> a u mai ai iloko o kela ame keia manawa n° ka mea he hooko mau lakou i ko'n mau makemake." tia ihea ko kolusa rumi maloko nei o keia hale kahi i waiho ai'" visano maopopo la no hoi P aha 0,5 ■' ka f*l>u waiho buke a Tri"4 e i, ua ma °l >0 P 0 ia ' u k»hi o kela pahu waiho buke." h,.,:. ke .'t® ho i° e ' kela hol ° loihi n>»luna aku o kahi waiho T \ 3 aku a ' Ska eh£u akau » keia ? ™ ' kou k 3O an » aku īluna oka papahele elua. he elua rumi _ ma ka aoao Hema mai ke alanuipii aku." a pau ae la no ka'u mau mea i ake ai e ike. he mea pono ia'u ke haalele koke iho ia oe, a o ke kukui kau e haawi mal ia'u, i hiki ai ke kokua mai i ko u alahele." Lalau iho la o Modeti he ipukukui pakek« mailoko ae o kekahi holowaa, koli iho la i ka uwiki, alaila ho-a ae ia a haawi aku la ia Nikola, a o ka oili aku la no ia o ke kiu a ke aupuni, ma kela wahi no ana o ke komo ana mai me ka ike oleia. Aia ua kanaka la ke nihi hele la ma kekahi mau alahele huna i ike oleia e na mea apau, a ma kekahi mau wahi, he haiki maoli no kahi e hele ai, aka mahope nae o kona huli hele ana iloko o ka pouli me ka hoomaamaama ana no hoi i kana ipukukui i kekahi manawa, hoea aku la oia mawaho pono o ka rtimi o Kolusa. (Aole i pau.)