Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 50, 19 December 1913 — KA IKE HOU ANA O KE KAMAHELE I KA MOKUPUNI O KAUAI [ARTICLE]

KA IKE HOU ANA O KE KAMAHELE I KA MOKUPUNI O KAUAI

1 Ka Hiki Ana i Haiul«L • Ma ka Poakahi. Okaloha ua makaakay iho la ko kamahele no ka haa- ; lele ana ibo i ka Ui!u o Moikelia a : hele akn r<o Hanalei. kah» o Va hana : '-, \ imanaoia tnn?aīla e hoomaka mua ai ka hana a ke kamahele ma ke ano ko- ; rnite ho«ueu bo na <\ K. o ke Teritonp, | nolaila. tnaho|>e iho o ka pau ar.a o na ; : hana o na aha no na koena haua. a ma ka hora 2 p. m. i kau aku al ma j ke kaa otomobile me Mr. ame Mr*. Wm \Ve:ner ao ko laua home ma Haoalei. h Ko ike nei ke kamahele i ke ala no j t hele m«a ia i ka makahiki i haia, ua I u'i !<>a ae hoi i keia w». ke hala hoj>e no la na kauhale ame he imo ana la | na ka maka aia makou ke holo la ilu* | na o ka imaj»o kila o Kealia. n'i a nani koia uwap-a hou; kaalo ae la ka hale- i wili o Kealia. ke j»ii !a makou i ka piinn lejk> e iho aku ai ahiki i Anehola, • a o ke kunihi mai no hoi ka Kalalea i ka makaiā me he paku makaui io la no. i kupono wnle ai no keia mau wahi; huaolelo i hakuia e ka poe ike o ka wa kahiko. '■ Ke i«jtku makani Kalalea no ke Koolau, Moi Aliamanu a Papaaku; '■ Noho aua Uluouia i ka pali o !>foToaa,. Nahelehele ke kai o Koolau. | llala hoj>e ae la o Anehola, hiki akn . la i ke kula o Papaa» wela i ka la, a hiki aku la. i ka luakini o Koolau ,e iho aua ma na alu a e pii ana ma hoopiina, aole no hoi i enio iho hiki ana : i ka halen ili o Kilauea, a o kahi hale | iialawai ma ka aoao mauka o ke ala- s | : ui. hnalele iho la ialaila me na ea i hu'ihu 'i o kaonii mai aua ? hiki akn la j ! 1 kahi awawa o Kalihiwai. )tahi o ka i | homo o ka inea hanohauo Mr. Mahikoa, kat!iaili») iki iho la me kana !e<le a hin ; aku la 110 ka otomobile i kana !*ana, ke : haukawewe la iluna o ka uwapo kila o | : Kalihiwai e kaalo ana hoi ma ke alo}>ali e huli aku ai nana ia Kalihikai. a ! | knmoo loa aku la no ke ala e hiki aku j ai i ka hoine ma Hanalei. j I Me he imo ana la na ka maka o ia j j oniu ana ae o ke kalaiwa i ka huilaj j hoonee niua o fee kaa, kau ana makou j | ina ke alanui moe aoao e iho ana I kai | e nana aku ai oe ia lalo o līanalei ame j ka lae hala o naue e oui ae ana i ke j I kai me he la he moku okoa no !a e ku I j mai ana ua kaawale mai ka aina aku; j ! a huli ae la ma ke alanui kau aoao e j | huli pono aku ai iuka o ko awawa e ; waiho lahalaha mai ana, he nant ko; nana aku, e moe kikee ana ka niuli- j wai o Hanalei mawaena, a o na aina ; mahi laiki hoi ma kela me keia aoao, akahi no a hiki pono i kou kamahele ka ike pon'o ana aku i keia mau wahi, he naui a he u 'i maoli no tia hiona o 1 | ka aina i ka nana aku; liiki aku la j makou iluua o ka uwapo kila o Ilana- j j lei, a holo kamoe aku la ma ko ala- [ j nui no ha honie a hiki iho la i ka hora j 3:3») p. m. kuu iho la ke kamahele me na kamaaina roe ka oluolu a maikai no : hoi o na ola kino, a hoomaha iho la no ' ka manawa; aole no hoi i liuliu iho, kaalo ana no hoi ko ke Kahu Mahihila j ma kaa a hoi aku la no ko lakou home. ( j Hookuu iho la ka hihi o ko alahelo oia j hele ana mai me na nianao hauoli no i kekahi la ae. j j Kr. Ike ana i ke Kahua Hale Kahiko j | o ka Makua Misionari Wilikoki. 1 i Oiai ka po i hala aku a hoea mat la | | lioi ke kakahiaka o ka la 21 ae, a ma j j ia kakahiaka poniponi i ala ae ai ke ', ! kamahele a nana aku la i ke ku mai j a na pnu ekolu, oia hoi o Ilihimanu, j Namolokama ame Mamalahoa, e owe 1 T ( nahe mālie nvai ana hoi ka tvai o Na-! molokama i kaulana i ka himeni— | "E uina, e nakolo, e n!n& e, i E uina e ka wai o NamolOkama." Aka, o na aui ana o na lau o ka wao-1 kele, me he la e ani peahi mal ana t ke kamahele a lilo aku la ilaila na upu i ana a ka manao i ka ua mta o ke ku-' paoa o ke ala o ka lauae, i laweia mai { e ke ahe kehau oia kakahiaka, he nani • na hiono oia mau puu ke nana aku. j Mahope iho o ka pau ana o ka aina ] kakahiaka, i naue aku ai me ko'u ka-' | maaina no ka ike ana i ke kahua ka-! i hiko o kahi i noho ai o na mi*ionari ī Wilikoki ame loane. o ko Wilikoki ka- | hoa wale no koe. e ku nei me ka hale, | a o ko loane he kahna wale no aohe ■ | ka hale, mahoj»e iho o ka luakinl ka-; ■ hiko o Waioli ke kahua o ka HalekuU ! j Hni o Waioli. O kahi mamua iho o ke kahtta o ka ' • hale o Wilikoki, ua waiho akea la ia ! | wahi, o ka manao paha i nea na na ? | kamahele e nana aku ai ia kahua kahi- . ko kahi hoi o ka pono ame ka oiaio i hookumuia ai ina ka Mpknpani o Ka-! \ uai. ke malamaia jiei ia kahua ! wahi! 1 hoomanao, a he hia hoomanao hoi no' ka ohaoa Wilikoki. ! Haalele aka la ialaila, a htt!i hol mai 3 la no ka hele ana aku e ifce i ka »wa- ; kumoku aaie ka nnkn o ka aauli-l : wai o Hanalei. Ma ke alakai ana a ' | ko u man kamaaina i oki pokoleia *kn j | ai ke alahel* hiki aku la i ka haleleta ' | o Haaaiei, a malaila aktt i kamoe !oa; ai ao ka n«ku o ka muliwai, ae« j aahi haiki ih» ka nukn .aka malo%o iki' i ftfai, he akea, a malaila na waapa lawa- i | r« o na Kepaai ame na waa ao hoi o | na kanaka kahi i ia«* ai, a o ke ala-1 | hele {«kalp wale ao ia o ka po» e hele [ ; aaa ma kekah» aoao malaaa o aa waa-1 I pa a waa ao hot. ; | Haalele iho la ia laila a kk aku la |

m ka u**fx> k*ki u mi e kooloi | ix mai ai. He nwapo akra no kela * ' noaa paha kikao elua b*Beri kapuai » oi akn. a nuUaM o ka awapo I kuH ; aku ai kf kamakele a a&nm l ke kul&n» 0 ka waiko aaa mai o ka aina—ke kaa ; hiwi c ku koke \aai ana, aa paa uw oa 1 m*«, ke one paa loke o Mahamoka « t ihmii hek» aoa mai kekaki aoao xna Wai-1 oU ahiki i Paopao. kt» eanl maoU k,«! aao o ka aoa o ka ataa, a aw 1 he }a o na nea a»o nat apau i hana | ia e ke Akua. ua loaa ao ia ma Haaa- I ?( > —hc ano liko no kona nanalaa me | Kaneohe ma Koolau. Oahu. Xui ka f mahalo i na tn«>a i hanaia e aa !tcaa o ' ka mea ike oio ia. [ liaalel" aku la i ka nwapo a knl* | ho> «iai la ma kahi i kaulana Ika | ka kanaka o Manaakepa, aole ik« ( ih no ka mea ,ao!e i onu ae ua linu-1 1«. ?ra paka i— | "l'kek llanalei i ka wa ani.'' ( ina la, na ike ke kamahele i ke koloho 1 o o ua limu la; o ka ke kanaah**!* ao \ nae i heomanno ae »i, he mea huna ma | ho]H- tuki oia man oU4o. ''Ka !knn kn > kanaka o Manuakepn," me he la, j " l*a eha loko | i ka eha lima ole a ke aloha. '* : Hiki >na ka Vonte a hoomaha iho 'a | me ka mnu rro o keia mau hoomanao j ka hana a ke komite hoeneu o na l\ i no ka hoob:ui'->!i nna mai i ka manao o I ke kamahele. | l T a makaukau «a mra |«)db no ka ai- j na awakea i ka le»Wp maikai, Mm. W\?r- j uer, a hoopiha in«> la i ka lua o ka | inaina i na meo i hoomakaukaula, nuij ka mahalo, a i ka piha ana o Ka lua i • ka inaina, ua hoonanea iho la mf ke ; kali ana o ka hoen mai o kokahl la ae. Ka Ike aua i ka Haie Uwila • Wainlha. I ka uhi aua mai o ka n> a hala ae ; hoeu mai l:i hoi ka 1a me kooa nani nm o k» l;i a ma ka hora 10:3(1 a m i hanlole iho ai ko kamahele »tne ka • lope Makai Xni o llanalei Wui. Wer ; ner, a oiai, ma in ahinhl o malainala ai I::» hana n ke komito hoeneu o n& j ! F mn Ilaena. | Kan iho la maluna o k«> kaa lio i hooi n'al.nukauia .a haalele iho Ui i ka fcon:e ! no Wulniha, hiKi aku In 5 Ve kahawai e Waioli ,atiH» ka puu o Makaihuwaa, e pili ana na ohia kaulana o KupakoiU u>.i ka r,0j».0 o ua pun noi, ua pau ka uui 0 ka ohia i ka make, a ua kak.i.kahi, ike. rae ke kamahele ia. iuanobia Uni'iaua nui wale; hala ae la ia wahi, hiki i Waipa ame W&ikoko, akea mai kni ak» hui koia mau \vat mauka ! k«t--h: i.ookahi ;ft ko haalelo iho oe ialaiU, hiki aku i ka loe o Makakoa, a huli oe i ma I. Ja aoao o Kalualauohe la ,a ? k t aua kehi puu o Kohalahala, he puu p.'lu l:nnaka keia i ka wa kahiko. aia | ilu? a i»< no q keia puu ka!*i i t npa!a o | A r .iUilok»i, he liko no keia :ce ko Oal hu nei Mololokai, a ina ka h i'i ino o | keia puu ke one o Kahulaana nona \a | oli i kapaia Kohulaana e pili mai aua ima kokahi a0a0... Ua oleloia e na keiki I kamaainaia ka pali o Kalalau, iua e ; piha o Kahulaana i ke one, alaila ua | hakahaka aku la na pali o Kalalau, ao he one, aka hoi, ina e hakahaka o Ka hulaana aohe one, alaila ua W ke ot«" 1 Kalalau ,alaila, hiki iho la ke helo % ■ ma kahakai a pae ma kekahi aoao, ho' ! moa kupanaha no ko nana ae, aia o Kalalau i kela aoao loihi lofc, a ela hoi ! o Kahulaana i keia aoao, o ke one nae* ua hole aku la maloko o ke kai ahiki i j kekahi wahi, " | Ke mha ike one o Kahulaana, ua hi- ; ki ke nelo makai o Kahulaana, he haka ; keia, o koia kahi e kau ia al ka piko o ( nn koiki, o na makua mea koik» lawo j lakou i ka piko o ka lakou mau keiki a waiho ilaila, me ke pani ana a paa mo i ke puu-hala, wahi a ko'u kamaalna i : ha i mai ai, he kohu opihi ke kakati o I na puu hala iluna o ka pali pohaku, a ! o keia ka mea i oleloia: ! # 'KahtU ke ala malnna w k>uuhtnahirfa. | l'a kaikoo lalo o Kahnlaana. ; I ka hao a ka lawakua o na pali. ! Waiho wale Inna o Poakei." N'ani no na kiina olelo ana o nalo aku ai na mea pohihihi. j Haalele iho la ia Kahnlaana ,ft e moe ; ae ana m> hoi kahi alanni kahiko e pii aeanamalnna o Pnuhinahlna a ihoaku !a «» V«»Ia aoao, halawai akn la me > Kai]*o)eimanti, e pili mai ana no hol ua ■ han *> Maihi, na nhi o Well arae ka ha la o Mapaana, o keia man wahi e pili koke ana no i ke alanuL (Aole i pan.) |