Ka Nupepa Kuokoa, Volume LII, Number 45, 6 November 1914 — UA MANAOIA E PAU ANA ILOKO O MEI. [ARTICLE]

UA MANAOIA E PAU ANA ILOKO O MEI.

O keia ° Waiahel* ♦» eiai eei eo k* U*<? aaa rnai i k* wai o kt!a linli KooUa oa keia »oso no ka Hai Mrfbiko o Oaka, ®a k« olelol*. lte a&ei&e be h*n*hiktJ pakes«km o ka h*oa i pa«. ua Hke ia m« kanakot« plkeaek» i kew a o ka fraa uo ia o ka bana.

, O Jofges Jon?eas«n, ka. eaekiaia naoa e kaaa mai aei i kela Ittap«o fiui: be kaoaiima-kumamalima mile !««pao kaoa o ka eli ana kekahi aian «aki o ka Mokupuni o Hawaii mamoa 0 koea lawe ana i ka aelike no ka hana ana i koia laapao nui Q Waiakol* a ma ka oleioia. ina no ka pau o kana hana ana a holopono kesa !ua)>ao hana hou aku no kekahi i manaoia aaoa e hana nona ka lou he umi mil? amo hapa malalo o ka honua ma kekahi wahi hou aku. O ka loa o ka iuapao nui ponoi ahiki iwaena o ke kuahiwi he kapuai a mai kahi palahalaha aku o Wahiawn he 72-5 kapuai; maloko o kahi paakikī loa o ka pohaku i hoomakaia ai e eli a iaa o pau ana i ka eliia oia kekahi o na luapao i eliia ma kahi paakiki loi aku o na j>ohaku i ike oleia ka lua ma ka hapa Poepoe Komohana, pela ka oleloia, He nui na luapao i eliia ahe 01 aku no hoi ka loa me ke akea, aka, aole uao i oi ak« ka paakiki mamua o keia luapao, he ekolw mile kn \oa o keia luapao e eliia aku ai maloko aku 0 na pohaku paakiku No na kanaka na lakou e hoohana ana i na niikini e nau okaoka ana i na pohaku ame na iepo paakiki na mahalo nuiia. Ma ka olelo a .lohn Sella, ktt !ura malalo iho 0 Jorgcn, ua hanaia eia ka hnpamii o kona manawa iloko o na makahiki he i-wakaKia f hala aku nei malalo o ka honiia, ma ka eli ana i na lua mainn, na lu«i>ao kahi a na kanaka e imi ii 1 na hunahuna jjula a i ole e hana ai i mau luapao no na kaaahi e holo ai, a iloko nae o ia mau wahi apau ana i hana ai aole ī like ka paakiki me keia luapao ana o ka uoho hana ana iloke o na mahiua eono i hala. l ; a hiki i na kanaka eh maina ke pao iloVo o ka honua i 600 kapuai i ka mahina hookahi eia nae aohe poe hana nialale o ka honua i hiki ke ©li i cot.o haneri kainiai i kela ame keia eono mahina kailike maloko o kekahi aupuui. Ua »?liia e na kanaka e pao mai uei i ke kumu o kela r.,»nhiwi ho (505 'iipi.a*. iloko o ka mahina o Sepatemr.lja, tiolaila ua manaoia o ke kanakolu-kuma-maono haneri kapuai i eliia maloko r»ku o na pohaku a lepo paakiki ilo'uo 0 eono mahina he hana holomua loa i \. Ma ka aoao hema o ka. luapao ua eliia aku aneane he 8700 kapuai, a tna ka aoao akau mai he 1400 kapuai. Ma keia Poaono iho pela ka oleloia lte 4'2<H) kapuwai wale no i koe e eliin aku ai a o ka hui no ia o kela luapao

iwaenakonu. Ma ka oleloia ma kahi i pau i kn oliia ma ka ao«lo hom;» ua makauknn in «o ka hookaheia ana mai o ka waf iloko o ua malako c loaa ai t *Ue oo ko o ka If>l6 ka pomajkai o ka wai huihui niai ka mafina mai iloko o ka nianawa holookoa o kanu ko O ka luapao ekolu /wii<? e hoohui ana me ka luapao nui ma owawa o Wa hiawa ua pāofa aku mawaena a na hauaia 'me ka puna kameki me ka pio puna kameki maluna. Ua hanaia kpia i hiki ai e loaa ka wai i na aina palaJialaha mauka o Waipio ame Waikakalaua nona ka nui o na eka he 3000 a oi i kupono i ke kanu ko e kanuia aku nna a e ine ka wai no ka hoomahuahua ana aku i na aina kanu ko e ulu mai uei i keia manawa. Aia ma kela huH Koolau o ka htapao he eha ame hapa niile ka loa na luapao liilii e hanaia mai la no ka lawe ana mai i ka mai na kahawai liilii mai a iloko o ka luapao nui no lakon na miliona galaoi wai e kahe nei i ka moana me ka waiwai ol'\ Ma ka hoakaka a ka Enekinia Jor«*en iloko o ka wa papaala aia ma kahi o ke kanahiku mUiona ga)nni wai mai kela mau kahawai liilii mai. O ka nui 0 na galani wai c hiki ai e hoopiha i ka auwai nui maloko o ka )ua{>ao he 125,000,000 fjafani wai i ka la f a ina ka e like ana ka nui o ka wai e ikeia ana maloko o na kapuai he 1400 aku i ko« mc ka nui o ka wai i ikeia ma | na kaukani kapuai i pau i ka eliia i | keia manawa, wa manao ka enekinla e piha ana no ka auwai me ka lawe ole ia mai o ka wai mai na kahawai liilii i mai ma kela aoao. ! Eia nae, me ka nana ole ia oka nui !o ka wai maloko o ka luapao, e hanaia aku ana no he mau luapao no ka law«> ana mai i ka wai wai na kahawai liilii mai a hoohui iloko o ka auwai nui. Aia kekahi mau papahana ma kela huli Koolau kahi i hana ai i »a auwai ame na luapao liilii no ka hoohui an* ma* me ka luapao nui, a e paoia raai ana kekahi man wahi a hana pioia me oa laina puna kameki mamua o ka pau ana o ka hana no ka auwai pao nm. He kanalima pak«:neka o ka hana i pau m* kela huli Koolau ma aa au wai lala. O ka uwila ka mana wale no i hoohanaīa maHoko o kela laapao. Ma ka *«•***««« i hoomaka »» e eli 1 kela luapao ma Waiakiale o ka n»ea maa loa ana i ike ai oia ka wai t a <»Hke me k* hohonu « ka r\i aaa &ku iloko o ka lioaua pela ka nui mahua hua maa o ka wai. I ka aiki aaa «n» kahi k* 1400 ka{xtai o ka luapao i «li ia. pela k» oWoia, fjalani arai i ikela e kahe aoa si kw

oia e liookaheia kela wni iwaho, akn i kona iko ana he hana hiki ole ia uh hoohana oia i kela mau wai he 43,000,000 i wai e hoohanaia ftt *» loaa ka uwila no ka wili ana i puka mn loko mai o ka honua ma kela aoao mai o ke kuahiwi. Ua nui na niea i hoohanaia me kn mana o ka uwila, loaa ke kukui e hoomalamalamaia ai ka halehana uwila, r hooniniuia ai na peahi uwila, e hoo hanaia ai na pauma a e hoowaliia a' ka puna kameki amo kekahi mau mea « ae, e laa ka hoohana ana i na nier hana. ka huki ana mni i na kaa ukan*). ame ka huki ana aku i na kja !awc lej»o mailoko aku o ka luapao. O ke kahi o na pohnku i laweia t-.ailokr mai O ka luapao na wiliia n okaon-i a hooliloia i o*j'- a i ka hooh , : i.> an.i o keia one tne ka puna kameki u.t huk: houia aku iloko o ka luapao a hanmia aku niahai o ka paia o ka lun :i h\ laumania ♦aie no ke nanaia aku ua paia mc ka paa pu o ka wai aole e kulu mai. He mau mikini na mea na 'au» c puhi mai i ka makani iloko o ka liu:pao, ame ia mea e loaa ai i ka poe hana ka makani oluolu e Ikiiki ole ai. Ma ka c hui ai o na w-nhi i eiiia ma keia aoao aku a ma kela aoao mj»i, a i ka wa ka e pau pono ai n? ' hana no ka eli ana, alaila, ia wa e ha ; hauia ai ka papahele me ka puna ka j meki, a ma ka manao o ka Hnekīnia j .lorgen e hiki aku ana ka hana ana ma | kela aoao o ka aina wai iloko o eh«» « i ole elima mahina. Ma ia mmani c aueane ana no e pau }K>no ka hana o keia aoao o ka luapao e hiki ai e hookaheia mai ka wai i ka mahiko m* kela kiekiena o ka aina ma Waipio, h» ekolu mile ka mamao mai ka wah.» ī»onoi mai o ka luapao ma Waiawa.

51 a k« mfnawa e pau pono ai baaa o k'.ia luapao ua kohoia aia r*n kahi o ka mau barela puna ka meki e pau aaa, he hoiko ana mai w i ka nui o keia hana. He umi-kniua mahiku inahina i koe a ka Eoekin;a Jorgea e hana ai alaila pau a ina e pau e ana ka bana iloko o M«i ae nei o keia makahiki ae, elike me kaaa i maaaolana ai. e koe aku ana he eiwa a i oie he umi r«ah» mahia*. n«» «aua mai nei na harui peU ka okleia ae ka hoomaha ole.