Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 31, 4 August 1916 — ME MOOLELO KAAO HOOPAHAOHAO no ke KEIKIALII KAMALAZAMANA O PERESIA ame ke KAMALIIWAHINE BADORA O KINA [ARTICLE]

ME MOOLELO KAAO HOOPAHAOHAO no ke KEIKIALII KAMALAZAMANA O PERESIA ame ke KAMALIIWAHINE BADORA O KINA

L'a hoakaka paaku la o Mazavana imua o ke keikialii i na mea apau i hanaia no ke kamaliiwahine ame na kahuna ame na kilokilo, na kanaka naauao apau i hele aku ai imua o ke alii'e lapaau i ke li likamahine alii. ua pau loa lakou i ka make me ke «oieiia o ko lakou mau poo ma ke kauoha a ke alii, no ke ola ole ana o ke kaikamahine alii mai ka ma'i ae i manaoia ai ua pupule oia. Ua hoakaka pu aku no hoi i ka hoopaaia ana o ke kamaliiwahine iloko o kekahi wahi paa loa mamuli o ka manaoia ana ua loaa < >ia i ka ma'i pupule, «i iaia i haalele aku ai ia Kina, aia ke kamaliiwahine iloko o kahi paa kahi i hoopaaia ai. "O oe wale no, e ke keikialii, ka mea hiki e hoola i ka ma'i o ke kanialiiwahine." i hoomau aku ai o Mazavana i kana kamailio ana. "Nolaila. ua lohe aku la oe a he hana pono ia oe ke hele kino aku e hri me ia. i hoolaia ae ai oia mai kela ma'i mai. me kou hopohopo ole iho i ka hoopa'i e kauia mai aua maluna ou, elike me ko ka poe kihuna hoopunipuni i pau ai na poo i ke okiia. "Aka nae. mamua o kou hele ana aku imua e hooko ia hana, a mamua hoi o kou hele ana aku ma kekahi huaka'i loihi mamua o k«»u hoea ana aku ilaila. e pono e loaa mua ia oe ka ikaika maikai ame ke ola maikai, no ka mea, ke ike aku nei au ia oe ua hele oe a koe na aho. "Aia a ike aku au ia oe ua ikaika maikai, ua hoi hou mai kou ikaika elike me mamua, ia wa au e hmkaka aku ai ia oe i kau mea pono e hana aku ai, aole i nei manawa. Nolaila, mai keia manawa aku. e hooikaika oe ma.na ano ap.au e hoi hou mai ai kou ikaika o na la i hala, elike me ka hikiwawe e loaa ana ia oē." Ua4ilo keia kamailio ana o ke keikialii me Mazavana i lafai> maikai toa e loaa i'o ai ka ikaika i ke kino ame ka manao o ke keikialii. Ua hoolana loaia ae la ka manao o ke keikialii. a hooikaika koke ae la oia iaia iho. a o kona noi koke aku 1a no ia i ka moi e hookomoia mai kona lole, me ka hoihoi o na maka ame ka lamal ima mai la o kona helehelena, Jiie he mea la aohe oia i kaa ma'i iki mamua aku. ].a komo ana »iai a ka moi a ike i ka loli loa ana ae o ke keikialii mai ke kulana nawaliwali loa mamua aku. a i ke kulana e hoolana loa ia mai ai o kona noonoo, lele mai l.a oia e apo ia Mazavana, n<j ka mea. ua inaopopo iaia aohe kumu e ae i loaa ai i ke keikialii keia loli kupauaha loa ana mai ka nawaliwali loa ae a i ke kulana e hoohauoli mai ai i kona noonoo, me kona niiiau ole mai ia Mazavana i kana mea o ka hana ana iho i ke keiki.alii a loaa keia ano hou. Hakalia no apau ke keikialii i ka hookomoia i ka lole. puka aku la k;» moi iwaho a loaa aku la ke kuhina nui, a hoike aku la i kana mau mea o ka ike ana no ke keikialii. a he mau minuke ia no ko laiia hauoli nui. _ O ke kuahaua koke aku la no ia o ka moi e malamaia kekahi mau hana hoohauoli ma na wahi a puni ke aupuni, a no kekahi mau la lehulehu e malamaia ai'na lealea; haawi aku la oia i na makana i na luna aupuni a i ka poe kiekie pu o ka lahui. o ka oi aku i ka poe iHUune iwaena o ka lahui. a o na paahao keia i hoopaaia ai maloko o na halepaahao no kekahi mau makahiki lehulehu, uā pau loa l.akou i ka hookuuia aku. Ma ka hoppokole ana ae i ke kamailio. aohe mea e ae i ikeia o ka hauoli wale no ke nohoalii iho ana maluna o ke kapital.a holo«•koa. a he la ma ia hope iho ua laha loa aku la na h.ana lealea a ho«jhauoli ma na wahi apuni ke aupuni o ka Moi Sakematia m.amuli; «» keia ola kamahao ana'a ke keikialii mai ka ma i mai i maopopo* loā e hiki aku ana oia i kona hopena i kekahi ; No ka I.awa maikai ole o ka hiamoe a hui pu. iho no- hoi me ka ono ole mai o ka puu i ka ai. no ka nui mai o ke aloha, ua nawaliwali maoli ke keikialii. ua hele mai na maka a poopoo. a ua- hio mai no hoi ka ihu. lena mai ka ili. o ke. ano no o ke kanaka e .)<okoke loa aku ana e kiei i ka lua kupapau, aka. mamuli o keia lāau hoola niaikai loa a Mazavana o ka hoakaka ana aku 1a iaia, o ka hooikaika okoa ae la no ia ona. a he mau la kakaikahi loa ma ia hope mai. hoi hou mai la kela helehelena niaikai o ke keikialii mamua aku a piha pono mai la kona mau papalina. , „ . Ua hala he mau pule ma ia liope iho. i ka \\a i ike ai ke keikialii i kona ikaika, huki aku la oia ia Mazavana ma kekahi wahi mehameha. a i aku la: . "E Mazavana, kuu hoaloha maikai. ua 4uki mai ī ka manawa e hookoia akij ai kau mea i hoakaka raai ai ia'u. O k.a nui o keia manao uluku iloko o'u e ake no a ike aku i na maka o ke kamaluwahine, a e hoop.auia aku ai hoi kona hoomainoinoia ana mamuli o k«»na manaoino no'ih ke manao nei au oia ka laau maikai loa e »anakila loa ae ai au. a pela pu hoi me kela kamaliiwalune au o ka olelo ana mai. a oia ka'u e koi akn nei ia de e pono kaua e hoomaka koke aku i ka hele ana ina ka kaua huaka'i e hoea aku ai i Km^. "Hookahi wale no a'u mea inii e kaumaha nei. oia hoi o ka lilo O kn'u kaawale aku i mea e hoopilikia kokeia aku ai p.nha o ko u | makuakane. no ka mea. ua ike au i ka nui loa o kona a oha no u. ina j , ,aha auanei au e kaawale aku ana e ae ana paha auane. o,a ■ mahope nei. a paluaia hoi ka'u mau mea e kaumaha ai. a ke hopoliopo e nei au i ka hiki iaia ke ae maikai mai ia'u no k.a hele. "Ue mau mea keia e hoopoho mai ana i ko u manaolana ina e hiki ole ana ia oe ke. hoolala mai i kekahi alahele e hiki ai ra kaua ke 1-ele aku me ka holopono me ka ike oleia mai. E ike oe iu.u iho aole e ae mai ana kitu makuakane e hele au a e nalowale aku hoi mai kona mau maka aku," alaila. kulu iho la na waimaka o ke keikialii niamuli o kona ike ana iho āia oia ia manawa mawaena o na mea aloha elua. ke aloha hoi o ka makua eia īhope, a o ke aloha hoi o ka ipo aia imua. "E ke keikialii." i pane aku ai o Mazavana, 'ua maopo])o mua ia'u keU pilikia au i hoakaka mai la. he kumu ke ake'a i'o no e lukj 4,.?e ai oe ke hele. aka. e waiho mai oe na'u e hana aku ī ka mea e pon«» ai ka k'aua huaka'i e hiki ole ai i ko ke keakea^ mai. . ' , . . "() ke kumu nui o ko'u hele auwana ana mai a liaalele akp au.i kon aupuni oia no ka huli ana i ka mea a kuu kamaliiwahine i aloha ai. he kamaliiwahine a'u i aie aku ai i kuu kino ame kuu ola, i kumu e iioouakeleia ae ai oia mai ka pilikia ae. a i hui iho nei. "Ina au e hoopalaleha wāle ana i ka hana ana aku i kekahi hana e hoomamaia ae ai kona naau kaumaha, alaila, ua hooko ole au i ka hana .a.'u o ka hoohiki ana aku imua ona e hana aku ana au nona,. aoie nona wale. aka nou pu kekahi- ia manawa h<Jokahi. "Nolaila. e hoolohe pono mai oe i ka'u mau mea i hoolala ai i I kumu e hiki ai kaua ke hele aku, me ka lliki ole i kekahi poe ke ike | a ke hahai ae mahope o kaua, ina no e ae maikai ole mai ana-k'j. makuakane ia oe noka hele. , , . , " • ' "Aohe ou walii manawa hookahi iki i hele ai ī ka holoiiolei a li ole i ka liahaL holoholona paha. elilee me kou maa i na la i hala aku, mai ko'u jnaanawa i hoea mai ai ianei ahiki iho la i keia la; eia ko.u i manao a, e nana mai no hoi oe 1a in.a he manao maikai ia; e noi aku oe i.ko makuakane e hookuu mai ia oe e hele i ka hahai holoholo;ia j 110 kekalū niau la.: ,i aku. oe he makemake oe e hele i ka hahai holoholoua no ka hooikaika ana ae i kou kino a i honi aku hoi i na.-ea oluoln o ke kuahiwi. he mau mea maikai loa ia no k<ni ola kiuo. j " \ole oia e hoole mai ana ia noi au ina e olelo aku aua oe i elua. wale no la au e hek ai a hoi mai. I kou w.a e noi āku ai a ae mai-, mai oia. ia manawa e kauoha aku ai oe e; hoomakaukauia i elua | mai' l'o pakahi no kaua—i hookahi lio no ke kau ana a i hookahi lio e ka'H oia lio e ka'iia ana., no ke kui ana aku īa ma ko kaua I alahele. I

"Mai hoohala oe i keia kauoha, no ka me.a. oia wale no ko kaua | alallele e ])alekana ai; olelo aku oe e liele pu kekahi mau kauwa j me'l'iua, a' ii"i kekahi o na kauwa e ka'i i kela mau lio no kaua, oj ke. koenā akij t oka hana waiho mai oe na'u ia e hana aku. Pehea! keia i'kōu niHnao?" • ! "(), ke il>e aku l.a au i kou naauao ma ka imi ana mai la i ke alahele e hiki ai kaua ke hele aku me ka ike ole ia mai, nolaila, e ,waiho i'o akii ana no au nau e hana aku i ke koena o ka liana." wahi a ke keikiālii o ka pane ana mai me ka hoihof o ka helehelena. . l.a ae makaala loa iho la ke keikialii e loaa i manawa kupono n'ona e kamailio aku ai i ka makuakane, a i kona ike ana o ka manawa kupono ia, hele aku la a imua o ka makuakane a i aku la: * "Ua hele kuu makemake i ka l\ahai holoholona a nui e noho nei; i kuu ike ana ua maikai lo.a ae ko'u ola kino. manao iho la au e noi aku ia oe e hookuu mai ia'u e hele i ka hahai holoholona, he hana hooikaika kino maikai loa ia a'u i manao ai, a oia ka'u e noi aku nei i kou oluolu e ae mai oe e hele i ka hahai holoholona me ke«\ahi o na kauwa, a no elua la makou e hele ai a hoi mai, o Mazawana pu kek.ahi a'u i makemake ai e liele pu. no ka mea, he makemake liiau au iaia e pili kokoke mau mai ma kuu aoao i na manawa apau." ' "He manao maikai loa ia ou. e kuu keiki. aohe a'u kaohi ana aku ia oe, o hele, mamuli nae o keia kumu e hoohiki mua mai oe imua o'u aole oe e noho loihi loa aku iloko o ke kuahiwi a hala mawaho aku o n.a la au i noi mai nei. "O kā oi loa aku o kou.hele ana i ka hahai holoholona ame ka loihi loa o kou mau la e kaawale aku .ai he mea hoopilikia mai ia i kon ola kino i lea manawa mua mahope iho o kou hoola ma'i ana ae, a he mea hookaumaha hou mai no hoi ia i ko'u noonoo," wahi .a ka moi. ~ I ka holopono ana o keia hana kauoha aku la ka moi i na kauwa e hoomakaukauia mai i kekahi mau lio maikai loa a ke keikialii e koho ai no ka huakai hahai holoholona ake keikialii. Ika makaukau ana o n.a mea apau, apo mai la ka moi i ke keikialii, a mahope 0 kona kauoha ana mai e ihalama-maikai loa ia Masawana e hoolohe 1 ke keikialii ma kana mau mea apau e kauoha aku ai, hookuu mai la ia laua e liele. Ma kela hele ana aku a laua lioea aku la ke Keikialii Kamalasam.ana ame Masewana ma kekahi kula oneanea e pili kokoke aku ana i ke kuahiwi, a i mea e hiki ai ia laua ke apuhi i na kauw.a e ka'i mai ana i-na lio kui a laua, hooiuaka aku la iaua e hele ika hahai holoholona, aole'nae me ka manao oiaio e hahai holoholona ana, aka, ma ke ano hpunipuni wale no, a ,ua mamao loa laua mai ke kulanakauhale mai ma ia hele ana. Ma ia pp iho ua hoaumoe lakou me na kauwa. kukulu ae'la i ka halelole a paa a moe iho la ma ia po, eia nae, no Masavana aohe ona Hiamoe i'o, 'a ia Masavana no ka ike o ko laua manawa kupono ia e holo'niahukā ai mai na kauw.a aku, hoala aku la i ke keikialii e ala i ke aumoe, me ka hoala ole aku i na kuwa. Noi aku la o MasavaHa i ke keikialii e haawi mai i kona lole iaia ao ka lole ana kauwa i lawe mai ai oia kana e komo iho ai. I ko lau.a makaukau ana, ua kau aku la laua maluna o na lio a na kauwa i ka'i mai ai,.a ka'i aku la 6 Masavana i kekahi o na lio o na kauwa i kau mai .ai ma ia la, a hoomaka aku la ko laua holonui ana me ka hooma|ia ole. , • I ka puk»a ana ae o ka la ma kekahi kakahi.aka hoea aku la laua mawaho loa o ka hu'a o kekahi ululaau nui, a o kahi no hoi i.a o ke alanui" i maheieia ai iloko o eha mahele, a e holo ana kela ame keia alanui ma na pe'a likē ole. Ma i noi aku ai o Māzavana i ke keikialii e ku iho malaila e ka4i nona, a e hele iki aku oia noloko oka ululaau. Ua ae i kokeia ajt'u ia noi an,a, me ka maopopo ole nae o ke keikialii i ka Mae hana aleu ana maloko o ka ululaau. la* Mazavana maloko o kahi ulupo loa o lea ululaau, pepehi iho la oiai i ka lio o ke kauwa ana o ke ka'i ana mai a make, a kupenu ,iho J'a .iiiia lole o ke'keiki.al,ii ana o ka lawe pu ana mai, oia na lole o ke keikialii o ke komo ana i ka la mamua iho, i ke koko o ka lio o ka pepehi ana iho la, a iaia i hoi hou ae ai ma kahi a ke keiki;alii e kali ana nona. kiola iho la iluna o ke alanui iw.aenakonu, ma kaili.o na mana alanui e mahele ana.

Ninau koke mai l.a ke keikialii i'ka manao o ia hana ana iho la a Mazavana pe ia, a oia ka Mazavana o ka i ana aku: j "Eia ka m.anao o ia mea a'u o ka hana ana, ina ko makuakane e kali mai ana a hoi ole aku oe i keia po, elike me kau i hoohiki aku ai imua ona. a i ole, lohe aku paha i nakauwa u.a holo mahuka kaua. e hoouna mai ana oia i kekahi poe e hahai mai mahope o kau.a ma ua alanui likp ole, a ia lakou e hiki mai ai ianei eā, e ike iho .ana lakou i ko lo|e i haukae i ke koko, a e loaa iho ana ka manao i.a poe 'uh-pau oe i ka aiia e kekahi mau holoholona ahiu. a ua holo .au.no k;i niāka'u o-loaa mai a make au. oiai, .aole e nele iho ana ka loaa o ka inaiiia-i ka.moi mamuli-o'u i make ai oe." "I ka wa : e" ike iho ai na kanaka ana e hoouna niai ai ua make oe aole 'iakou hoomau ae ana i ka huli ana mahope o'u, a ma ia.i ano e maniao loa aha kajiia e hiki ole ai kaua ke loaa ae, a e maka'u | ole ilio, ai.hoi no ko kaua loaa ae. "He mea oiaio e lilo ana kou nalowale ana i hiea hokaumaha I loa aku t ka manao o kou makuakane, oiai, he keiki kamakahi oe! naiia a o oe no hoi kana,punahele, aka nae, īnā no kona hoomana- I AW.n-ui ia mau ehaeha, e ike iho ana oia mahope, o keia han,a a kaua c v Ka laau maikai loa ia e leaā ae. ,ai ia ( oe ke ola maikai loa, a e olāpu ae ai hoi o ke kamaliiwahūie o Kina, a e ola aku ana oukou apau ma keia nuia aku me ka hauoli loa." "O. piha noonoo maoli no ka hoi oe, e Mez.avana, kuu hoaloha c-iaio ; " i pane aku ai ke keikiatti.,"aohe a'u ku-e ana aku i kou-ma-J nao. no ka mea, ua ike iho la auUie liaua nāauao loa kau i hana mai j la <io ko'u pono, a ke haawi aku nei au i ko'u mahalo nui ia oe no ] keia hana au." '• Ua lawa pono ke keikialii ame*Mazavana i na meaai, a pela hoi" i:ie ke elnla e hiki ai e uku aku i ko laua mau hoolilo, nolaila. ua hooniau aku la laua i ka laua hiiak&'i. e hele ana ma ka aina, ma kahi kupono ke hele ma ka aina.» a rfia ke kai hoi, ma k.ahi kupono k*: holo malun.a o ka moku. a ma ia \heie ana a laua aole no hoi i-i halawai iki me kekalii mau ulia kumu keakea mamua o ko laua alahele ahiki wale i ko laua hoe,a ana aku i ka pahuhopu o ka l.uu. huaka'i, he haawina laki loa pela ka. laua olelo ia laua iho. Ma ke kakahiaka poni-poni wale o kekahi la hoea aku la I.aua i k'j kapilala o ke aupuni nui o Kina, a ma'kahi o ka l.awe aku o Ma-' za\anp i ke keikialii i kona hale ponoi, ua lawe aku la iaia iloko o kek.ahi hokele e hookipaia ai o ka poe maWhini kaahele. , , ,E,kQlu Ja ko laua noho ana maloko o ?ā hokele, i pau ae ai ko laua o ia hele ana maj o ka loa. 'a iloko o kei.a mau la a laua o ka u noho ana maloko o keia hokele, oia ka wa a Mazavana 0 ka hoolale ana i kekahi poe keia lole akamai loa e haiia mai i IoIe ; no ke keikialii i like loa me ko ka poe kilo hoku, iio ka hoano e ana ae i kona helehelena .a koliu poe. kilo hoku mlaoli. I ka pau ana o keia niau la, a makaukau no hoi ka lole i hoolaleia aku ai no ke keikialii, u haele like .aku la laua i ka haleaUau, a. nialaila i noi aku ai o Mazavanaj i ke keikialii e hoololi i kona mau aaliu, e welie ae oia i.kona mau lole mua, a e komo oia i keia lole hpu, a ia.makaukau ana u hele like aku la a nia kekahi wahi e ike i r halealii o ka Moi Ci.aio o Kina, a i aku la i ke keikialii d oia nialaila, a e hele aku oia e ike i kona makualn'ne a hoakaka.aku iaia no ka hua o kana huaka'i ame kona lawe" pu ana aku 1 ke me ia, i hiki ai iaia ke hoomakaukāu mua i ke kamaliiwahine Bftdora no ka hui ana e kamailio me ke keikialii i kona wa e liiki aku #1* • ,-| o ka ana o ka Mazavana \kamailio ana me kon.H maknalHiie ka ike ana o na alii opio ia laua ilioi hoi-hou ae 1a oia a k.eikialii a a'oa'o mua aku la iaia i kana mea e hana ai. a hoolaWo pu aku la.no hoi i ke keikialii i kekahi mea kupono. ka'ke eikiālii mau olelo kupono e kamailio aku ai i ka moi i kona wa e ninauia mai ai', ke āno o kona malama aiia i kona kulana. a pela aku, { alaila hookokoke aku 1a laua i ka. pukapa o ka halealii. la laua o ka u hiki ana aku malaila kuhea ae la ke keikialii mt ka leo mii e lolie mai ai Ua koa kiai anie ka poe hookipā: "E wehe |

mai i ka puka. eia au he kilo hoku. a i hele mai nei au e hoola i ka ma': o ke kaikamahinealii a k.a Moi Gaio o Kina nei, elike me ka hoolaha a ka moi, e mare aku i ke kaikamahine alii ina no ka holopono o ka'u lapaau ,ana iaia, a e okiia hoi kuu poo ina e hiki ole ana ia'u ke hoola i koua ma'i." I ka loheia aua mai o keia leo kuhea mawaho e ka poe kpa kiai maloko mai o k.a pukapa o ka halealii. ua akoakoa mai la malaila kekahi poe he nui wale, a i ka weheia ana ae o ka puka ā komo aku la }<e keikialii iloko. ua puni koke mai la oia i kekahi puulu kaaaka nui, mawaho ae o na koa kiai ame ka poe hookipa o ka halealii. Mahope iho o ka p.au ana o na poo o ka poe kilo hoku, na magoi ame na kahuna i.kamai apau i ke okiia mamua no ka ole ana o ke ole i ke kaikamahine alii, ua hala he manawa loihi. loa ma ia hope mai ka hoomalolo ana aohe poe kahuua hou i aa e hele aku imua o ka moi no ke noi ana aku na lakou e lap.aau i ke kaikamahine alii, 0 keia ka mua loa mai ia manawa mai, a ua manaō walei,a ua pau loa na Kaluina o ia ano i ka niake, a i ole aohe paha hupo i koe o ia poe e ola ana, a i ole e aa hou ana e hele mai imua o ka moi. I ka ike a;ia mai n.ae o'ke aluka kanaka i keia kanaka hou o ka hele ana aku a'hoike aku la iaia he kilo hoku oia, he akamai oia ma ka nana an.a i na ouli o ke kanaka, a he hiki loa iaia ke hoola i na ano ma'i o na'p'oe &pati e .loohia ana ia ano ma'i, a i ka ike pu ana no hoi kekahi i ka m l ae'm.ae o ka helehelena o keia kanaka o ka hoea ana aku, he kanaka opiopio loa a lakou i minamina nui mai ai i kona ola, ua pilia loa na hanaka i ke aloha. a i mai la: "E* auhea oe, e ke kanaka opio, no ko makou minamina i kou oloia ka makou e kauleo e aku nei ia oe, o ke al.a aku 110 kena o ke ola, huli hou aku ke alo ihope a mai aa mai o<2 e hele imua; ua ike mai la no 'oe i na poo o ka poe i hele mua mai ai a loaa ole ke ola 1 ke kaikamahine aliC mamuli o ka lakou lapaau ana; o kou ola keia, hoopaakiki mai oe he make w.ale no kou hopena." "Kahaiia," wahi a ke keikialii o ka pane ana aku me ka hoaano; "aole ka hoi i ikeia ka'u w.ahi pono ia oukou, hoi ke kipaku e ia'u e ho'i Jrlo aku paha imua, a imua ka nele ame ka make." ''Heaha kau e manao la la-, e ke kanak.a hupo?'' wahi a ka poe e ku pohai mai ana iaia. "Heaha kau wahi pono e hana aku ana la i ke kaikanīahine i oi ae i ka kela p.oe i pau aku la i ka make? Ua maopopo ia oe ka hoopa'i o ka poe elike nie oe, oia ke okiia o ke poo, a ō oe anei kekahi i makeniake e loaa aku ia hopena, elike me ko kela poe mamua? "Aohe anei ou maka'u iho la i ka make? Aole anei i lawa ixa poo au i .ike mai'la maluna ae o ka pukapa e hookau mai ai i ka weli i.a oe.'' .Ma ka inoa o ke Akua ike ole ia, e hoopau loa oe i kou manao ana e hele' aku imua no kahi i maopopo loa ka niake, a e huli hou aku ke alo ihope." "Aohe hw i ikeia ka'u pono ame ka ole, ia oukou iho la hoi ka hookuke koke ia'u e hoi. Ho .aku paha imua a pa ka ili i ka iniki," i pane hookanaaho waie aku ai no ke Keikialii Kamalazamana. „llo.ko o eia noke mai o ka poe i ka hoomaka'uk.a'u iaia. eia nae. oia mau no ka paa o ka manao o ke keikialii e hele imua a inu i ka wai awa.awa, ma kahi o kona hoolohe aku i na leo noi haahaa mai ke aluka kanaka mai e ku mai.ana mamua a ma kona mau aoao, me kona ike ole .aku nae i ka mea nana e hoolauna aku iaia i ka moi; pahia a pakolu aku leana kamailio ana elike no me ko na manawa mamua iho, me ka hoohiki ana aku imu,a o lakou aole loa oia e huli hou aku ana ihope, no ka mea, ua maopopo loa iaia e hiki ana no I iaia ke lioola i ka m.a'i o ke kamaliiwahine, a no ia loh-e maopopo i ana aku o ke aluka kanaka i kana mau olelo hope, i nui mai la me ka hooho ana: ' . "Mai kam.ailio hou aku iaia, aohe waiwai ua paa loa no kona manao e make! Ni ke Akua e hoopakele mai i kona kino ame kona uhane. pu 1" Alaila kuhea hou ae la ke keileialii, elike.me ka īnanaw.a mua he a ua makemake oia nāna e lapaau i ka ma'i o ke kamaliiwahine, a ia manawa i oili mai ai ke. kuhina nui e hui me ia. mamuli o ke kauoha. mai ka moi liiai. ' ' Laweia aku la oi.-i imua oka moi e ke'kuhina nui. Ao.le i liuliu loa ia hele ana aku a laua ike āku la ke-keikialii i ka moi e noho mai ana iluna o ka nolio alii, .alaila hina iho la ke keikialii iluna o ka hohua a kulou ilio la me ka hoohaahaa ana iaia iho.

0 kela poe mua a pau i lawei.a mai ai innia o ka moi. aole hookahi o lakou.a'ke alii i ike ai i ka maemae o na helehelena elike me ko keia keikia'lii, aole 110 hookahi o lakou i haawi m.-ii ai i kana hoolohe pono an.a elike me <keia keikialii. 1 ka ike ana nīai o ka moi i ka u'i o ka helehelena o ke keikialii komo koke iho la iloko ona k.a niinamina no ka hopena e loaa ana ina no ka liiki ole iaia ke hoola i ka ma'i oke kaikamahine alii. O keia ka makamua loa o ka poe kilokilo i hoea aku imua ona ana i haawi mai ai i ka hanohano ma o kona koi ana mai i ke keikialii e lielo aku a noho ma kona aoao. a i mai la: , r ke kan.aka malihini opio, ua hiki ole ia'u ke manaoio iho e hiki ana ia oe me kena kino opiopio loa ou ke hooia i ka ma'i o l\iui kaikamahine. a ua loaa lioi ia oe ka ike ame ka makaukau lawa loa e lriki ai e hookaawale aku i ka pilikia e kau mai la maluna o kuu knikamahine. "O ka'u e makemake nei e holoponō oe m.a kau la|>aau ana, i oia oe '<■ i ola pu ai hoi kui^.kaikamahine; inā no kona ola nei ia oe e ha.awi 'ik.Li iiiia au iaia i wahine nau. E hoakalea mua : aku no au ia oe i keia hoopa'i, oia hoi. ina no ka'holopono ole nei o kau lapaau ana. o lea hoopa'i e kauia aku ana maluna ou elike ana no ia me ka;hoop.a'i i kauia aku maluna o kela poe mua. oia hoi, e okiia kou poo niai kou kino ae, aole o kou opiopio ana ke kumu e iiele ai ke kaui.a aku o ia hoopai maluna ou, aole no hoi o kou alii ina he alii oe he kumu ia e pakele ae ai oe i ka make, oiai he kan.awai paa loa keia a'u i kaU ai maluna o na poe apau, kiekie a haahaa. ua like wale no ka hoopa'i." 0 "E ka Moi," wahi a ke Keikialii Kamalazamana. "he aie nui keia o'u ia oe-e ka moi, no ka hanohano au i hookau mai ai maluna o'u, ma o kou hoike an.a mai i kou manao Qluolu i kekahi kanaka meUiliini lo.a imua o kou alo. "O ke aupuni kahi a'u o ka hele ana mai nei he mamao loa ia mai kou aupuni nei aku, a non.a hoi ka inoa aole paha i kamaaina lpaia e nei. a mamuli o ia mamao e lilo ana paha ke kumuhana a'u o ka liele ana m.ai nei ianei a e hoike aku ana imua o kou hanoliano. i mea hookahaha aku i kou manao, e ke alii. "Heaha ana la ka ka lehuleliu e olelo iho ai ina e nele ana ka mea a'u i makemake ai e hooko aku. oia hoi. ka hoola ana aku i ka ma'i o ke kamaliiwahine. mahope iho o ko'u hele ana mai i ka loa a uele ka holopono o ka'u apana hana, he hana a'u o k.a hou poo ana mai nei me ka nui o ka luhi ame lea ehaeha. "Aole anei ;i ēiilo aku ana kel.a hanohano au e ke alii i hookau mai nei maluna o'u mai a'u aku ke hooko oleia ko'u niakemake: Ina e lilo aku ana kuu ola mai,a'u aku mahope iho o ko'u hoao aha a holoponq ole. e make aku ana-au me ka manao hauoli no ka lilo ole »»na .aku o ka hanohano au o ka hookau ana mai nei maluna o'u. "Nolaila, e noi haahaa aku nei imua ou. e ke alii, e oluolu oe mai paa loihi loa ia'u maanei me oe, oiai ua hele m.ai 1a au a uluku loa e ake no a ike koke aku i na maka o ka mea pilikiā, a hooko koke a"ku ,an i ka hana a'u i hele mai nei me ka makaukau e hoola.aku i ka mea pilikia. ka ike hoi a'u o ke a'o ana a paulehia, a'u no e kaena mua ae nei e ola ana ko kaikamahine alii, a e hoohauoli nma no hoi oe ia oe iho i nei manawa." No ia lnhe ana aku o ka moi i keia manao o ka malihini, e .aa loa ana no ka hoolaia o ka ma'i o ke kaikamahinealii, me kona lohe maonopo aku ia no i kona ina no ka hiki ole nei iaia ke hoola, k.auoha mai la ka moi i ke koa kiai nia-hu e ku ana, e'lawe koke aku i ke Keikialii Kamalazamana noloko o ka haiealii o ke kamaliiwah'«e i hoopaaia ai. lla piha Ir-;i ke keikialii ia lohe ana aku i ke kauoha a ka moi p lawe kokeia iku oia noloko o, ka-Male 6 ke kamalii-wahine i hoopaaia ai i ka hauoli."ua loa iaia aole e hoi nele ana kana huakai, aole ro hoi e kau mai ana kekahi hoopai maluna ona, mamiili o knni ike iho ia man.awa. aia me ia ka laau ona a ka i-a o Makalei, oia ke komo n ke kamaliiwahine e paa ann i kona lima ia manawa' ' (Aole i pau.)