Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 32, 11 August 1916 — HE MOOLELO KAAO HOOPAHAOHAO no ke KEIKIALII KAMALAZAMANA O PERESIA ame ke KAMALIIWAHINE BADORA O KINA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HOOPAHAOHAO no ke KEIKIALII KAMALAZAMANA O PERESIA ame ke KAMALIIWAHINE BADORA O KINA

0 kona ukali koke aku la no ia nialiupe o ke koa ma-liu me ka paa <• ka manao 110 ka lanakila. me na kaina wawae mama, me he niea la .aolie ia mea he maka'u iloko ona, he hiohiona kupanaha hoi <»iia nana i hookahaha aku i ka poe aialo e nana mai ana. ia laua i hoea ,aku ai i ka halealii a iloko hoi o kekahi holo nui, a ma kekahi aoao aku o ua holo la kalii i hoopaaia ai o ke Kamaliiwahine Bador.a, a no ka ike ana iho ona ua kokoke loa āku oia i kahi i hoopaaia ai o kana aloha, a he mau minuke pokole wale no koe a liui laua he alo a he alo, haloiloi e mai la na waimaka ma kona mau lihilihi me ke kani ana iho o kana mau uhu waiwai ole, alaila hoomama l»»a aku la i kana hele ana a kaa mamua o ke koa nia-hu ,a i ka ike ana mai o ka ma-hu i kona awiwi loa, hoawiwi loa mai la h« ī oia i kana hde ana i kjaa oia mamua o ke keikialii, me ka hana nui no nae oia o ka hooikaika ana ahiki i kona kaa ana niamua o ke keikiaiii. a i mai la : 'lhea oe e hele awiwi loa nei a kaa loa manuia o'u?" wahi a ka ma-hu o ka liopu ana mai i ka lima o ke keikialii. "Aole hiki ia oe ke komo aku iloko ke ofe me a'u pu. Me he mea la ua hele wale l»:iha'oe a piha i ka makemake e niake koke, ea, akahi kou ake.maoli e kumo koke aku iloko o na niho wakawaka o ka make. "i ka poe kilokilo apau mamua aku nei a'u o ka lawe ana mai iioku o keia hale aole hookahi o lakou i hoike mai i ko lakou makemake e lioea koke aku iloko o kela wahi a ke kaikamahinealii e noho mai la. o oe ae nei ka makamua loa." ka hoaloha," i pane aku ai ke Keikialii Kamalazamana, me ka nana'pono ana aku i ke kiai ma-hu, a hele maiie iho la, "o ke kumu n<». ea, o kela poe hoopunipuni apau i make ai, aole hookahi o 'akou i maopopo e hiki ana ia lakou ke hoola i ka ma'i o ke kaikaniahinealii elike me a'u; o ka Lakou mea wale no i inaopopo e moku ana ko lakou mau poo mai ko lakou niau kino aku, ina e hiki ole ana ia lakou ke'hoola, a ua ikeia no ka holopono ole o ka lakou lapaau ana ma o ka moku ana o ko lakou mau poo. "Ma ko lakou manawa i hookokoke mai ai i keia haie, ke ole au e k<;ho hewa. ua haalulu mua ko lakou mau kino mai ke poo a hala i na w awae. no ko iakou maopopo mua no e make ana lakou; no'u iho. aoie ia mea iioko'o'u, me ka hauoliJoa au a kaua e hele la, a no ia kumu la ea. oia ko'u mea i awiwi ioa mai la i ka hele ana a kaa mamua ou." . "I ke keikialii i puana ae ai i keia mau olelo hope loa, hoea aku la 4aua i ka puka o ka halealii i hopnaaia ai ke Kamaliiwahine Badora. \Vehe mai la ke koa ma-hu a lawe aku ia i ke keikialii iloko 0 kekahi rumi kaawale i mamao mai kahi o ke kamaliiwahin^ 1 \m o]>aaia ai, a i mai la e ku iho oia malaila a kaii aku nona; me ka leo liilii loa oia o ia ana mai ana. "Mamua o kou komo ana aku e halawai me ke k.amaliiwahine e waiho aku ana au i keia mau maiiao imua ou a nau ia e nana mai; nau e koho mai ka'u mea e liana aku ai—he makemake anei oe e aku au i ke kamaiiiwahine oiai no oia ma kahi e, a i ole, e heie kin . aku paha au imua ona?" Ua hoopihaia aku ka m.ahu i ke pahaohao no keia olelo ana aku la -<■ ke keikialii elike me keia. alaila huli hou mai la oia ihope, a i i mai la. "Aole ia lie mea piliki.a ina māanei no oe e hana aku ai. a i e'e inaloko paha. Klike me ke ano o ka hana ana au e makemake ai pela no oe e hana aku ai: ina no ke oia o ke kamaliiwahine ia oe «>iai oe e hana ana ma kahi kaawale mai iaia mai. he hanohano nui i . e kanlana ai oe aole maloko wale 110 o keia aupuni, aka ma ke ao a t>u;:\" "ina peia ea. he oi aku ku'u pono maanei no au e hana aku ai a he oia waie ana no ko ke kamaliiwahine me ko'u ikemaka ole aku iai.i. i o'oe hookahi ka hoike i ikemaka ia hana mana a'u. '() ko'u mau manao uluku e ake nei e ike koke aku i na maka 0 ke k.-.maiiiwahine ō kp kulana kiekie loa, e uumi malie no 'noi au, e- p: 'i niua aku no nae au ia oe i nei manawa. e lilo ana oia he wahine mare na'u i keia la no. a i mea e ikemaka ai oe aole loa au. e lioohala ana i hookahi minuke ma ka hooikaika ana e hoi hou aku ; ka hauoli nui me ia o na la i kaahope." ' 1 ka hooki ana iho o kana kamailio ana. a oiai hoi ua lako oia ia manawa i na mea paahana ana o ka iawe pu aua mai, o kona unulii ae la no ia i kekahi apana pepa mailoko ae o koni pakeke, a pela i-*»i me kekahi peni. a hoomaka iho la e kakau i kekahi leka na ke kamaiiiwahlne. a penei na manao: "!•- ke kamaliiwahine kiekie loa o ke aupuni nui a kauiana e: Kma nei. aole e hoakaka aku ana ke Keikialii Kamaia/.amana o ke «'■iipnii o i ka nui o kona mau nauauwa ana.me ka hoomanawanui. mai kela po mai no au i hoonele mai ai iaia i ka hauoii ame ka noho kuokr)a ana.-ana o ka hoohofo ana aole e hoopoina īki ana ahiki i ka hopen.a o kona ola ana. O kana wale no e hooiaio aku nei ia oe i keia manawa. mai kela manawa ana o ka ike ana iho ia oe e hiamoe ana i ka hiamoe kulipolipo io(a. ia mlinawa koke no 1 hnawi ai oia i kona puuwai apau nou. a nou wale no aiiiki i ka ho!>en i. mahope iho o kona hoao ana no kekahi mau nianawa lehulehu e hoal;i ae ia oe. i ike iYlai ai la hoi oe iaia a pela hoi oia ia oe. "Ua haawi pu au oia ma ka hookomo ana i kou lima i kona komolima i mea hoomanao'nau a i hoaHona hoi no kona aioha iā oe. a iu lawe mai hoi i kou komolima i inea hoomanao nana ia oe, a oia komo oia kaua e hoouna aku nei i keia nianawa, i mea nou e ike iho ai. o ua mea la au i aloha ai eia ma kou ipuka i nei manawa, a nau ia e huii iho i ke komo iloko o keia leka. "Ina e hooholo iho ana oe e p.anai mai i kou aloha no kona aioha r oluolu oe e hoihoi hou mai i ua komo ,la i mea hoike ma ko'u aoao ua hoohiki oe e lilo naiīa. a ma ia ano e ike iho ana oia he kanak.a oia i oi kela aku ka hauoii, a he ipo hoi i oi aku ka laki mamu.a o na i»oe e ae e ola nei maluna o ka ili honua. Aka hoi, ina no kou lnioko oie mai i keia noi, e lilo ana k.au hooie mai i kumu nona e make ai mamuli o ka hoohokaia ana o kona manaolana e panai māi ana oe i ke aloha ana e auamo nei i nei manawa? Eia oia mawaho nei i nei manawa e kali aku ana o kou paneanai." I ka manawa i pau ai o ka ke Keikialii Kamaiazamana kakau ana i ka leka. opopi iho la oia a paa me ka hookomo ana iho i ke komolima o ke kamaliiwahine ana o ka lawe ana. me ka lioikeike ole aku i ke kiai ma-hu i ka mea oloko o ka leka, a i kana haawi ana aku i pu aku la > - "E kTi hoaloha. e oluolu oe e lawe aku i kew a haawi aku i ke 1-ainaliiwahine. ko haku wahine. Ina e hooia oleia ana pia iloko o ka miuuke mua ana e ike iho ai i ka lek.a ea. a heiuhelu iho hoi,i,na manao a'u i kakau ai maloko o kena leka. alaiia, kukala ae oe ma ike ;\o akea owau kekahi kanaka waiwai ole loa e o!a loihi aku maiuna o ka ili honua, he kanaka waiwai ote p ka huli ana i ka ike k'lokilo a nui. i na manawa i hala, i keia mau ia, ,a ma keia mua aku. nela oe e hoike akeā ae ai." - la loaa ana aku !a o ka leka i ke kiai ma-hu o kona lieie pololei :i! " la no ia noloko o ka rumi a ke kamaliiwahine e noho mai ana. n 5 wi ;»ku la i ka leka a ke Keikialii Kama!azamana o ka haawi a: ;? ' l 'n iaia e lawe aku a haawi iaia. .a i aku la: "E ke Kamaliiw.ihine, he -kanaka kilokiio aia mawaho la o ka rt:mi ma o kalii i kali mai ai o kuu hoi aku ine ka huaoieio ; ma ka'u j h< 01. he aku nei i kana mau mea apau i kamailio mai nei, me he me.a !a ua maopopo ioa iaia e ola ana oe iaia, ina ka u hoolohe ana

aku nei he mau hooiaio kana i oi ae maniua o ka ka poe kilokilo mua i make ai e ola ana oe iaia. "Wahi' ana o ka i ana māi nei ia u. i ka minuke mua no ka au e heiuhelu iho ai i ka manao maioko o kena leka, o ka manawa koke I no la e ola ai. nolaila. e oluolu mai oe e heluhelu koke iho hoi i kena • lek.a i ikeia ai hoi ke ola ana o ka ma'i iaia oiai nae au e manāoio loa | nei o kona poo ke apahuia ae ana'mai kona kino ae; malia paha o 1 ke kukaliki wale no kana a Kukahaoa." , v ! ' Hop'U māi la ke Kamāliiwahine Badora i ka leka i opiopiiā a I uuieu a wehewehe ae la me ke ano e ana ae o' kona helehelena a ke I kiai ma-hu e nana aku ana, aka nae. i ka wa ana o ka ike ana iho i ke komo, ua hiki ole iaia ke hoomau aku i ka heluhelu ana i ka manao o ka leka. Lelele ae i o a ianei, a me kela kino wahine no ona i ikeia i ke ano nawali i na ia mamua'aku, ua like loa oia me he tig.a wahine la ia manawa ka prena, e holoke ana' i o a ianei .ahiki i ka mokumoku an'a o ke kauiahao i hoopaaia ai oia, a i kona Kemo ana, hoio koke mai la ma kahi o ka puka a wehe ino mai la. • la ike ana mai no ana i ke keikialii e ku aku āna, ala koke ae la no iloko ona na hoomanao ana no kela helehelena i poina ole iioko o kona noonoo, a pela pu no hoi me ke keikiaiii ia ike ana aku ana iaia. Ia ike ana ae a iaua kekahi i kekāhi ua liolo iike aku l.a iaua a a apo mai, me ka hiki ole o kekahi o laua ke hoopuka ae i hp^kahi'Hiiā'olelo ia manawa no ka nui loa o ko laua hauoli. N6 k'ekahi mau'minuke ko lauā apo ana aku a apo ma'i me ka nana loihi ana o kekahi i kekahi iloko o na wiliau a ke aioha haanipo ' hiki ole ke hoakakaia ae, o oe 110, e ka mea heluhelu ke hooniaopopo iho i ka mea aku i koe." Ua loihi ka laua u ku ana malaila me ka hoakak.a ana o kela ame keia i kona mooleio. a i ka ike ana mai.o ka wahine kahu hanai o ke kamaliiwahine. ka mea e noho mau ana me ia ia manaw.a, kii mai la ia laua a lioihoi aku la iloko o ka rumi. a mal.aila i hoihoi hou mai ai ke kamaliiwahine i ke k'omo i ke keikialii, me ka i pu ana mai: "E kuu aloha. e lawe aku oe i keia, aole hiki ia'u ke paa mai i na komo me ko'u hoihoi oie aku i kou ia oe, he komo'keia a'u o ka j hoohiki ana aoie loa au e hookaawale iki aku āna ahiki i ka. hopena .0 kuu mau 1.a." Ma keia manawa a na alii opio e lupeaia ana e na kipona ikiiki a ke aloha, a no ka ike ana m.ai a ke kiai ma-lui i ko laua kaawili, ua holo aku la oia e hoike i ke alii i na mea apau ana o ka ike ana 110 n.a opio. ka holo ana mai o ke kamaliiwahine a apo mai la i ke kanaka kilokilo, ka niokumoku ana o ke kauiahao i ai oia, a pela aku. "E ke alii, o ua kahuna .akamai loa, na kilokilo ame na makaula apau i hele mai ai imua 011 110 ka lapaau ana i ka ma'i o ke kamaiiiwahine, he poe hoopunipuni ino ,a hupo wale no lakou apau. "O keia kiiokilo liope i hele mai nei aohe ana mau'mea hana a niau mea maua e ae hoi e ikeia aku ai ka he kahun.a oia, he oki loa. elike me ka kela poe mua. a ua pono no ko lakou make ana, no ka mea, he poie makem.ake wale inai no lakou e lilo aku ia lakou ke kamaliiwahine ame ka noho moi. eia nae, aohe'hiki ia lakoii ke hana a oia kā ma'i; i keia'kanaka mai nei ua hoolaia aku ka ma'i o ke kamaliiwahine me kona hele ole aku e hui me ia.* ma kahi e aku 110 oia i ku ai a he ola wale ,ana no ka ke kamaliiwahine." Alaila hoakaka aku la oia i ka ke Keikialii Kamalazamana mea 0 k.a hana ana ahiki i ke ola anā o ka ma'i o ke kamaliiwahine, elike me ia i pau nuia ae ia i ka ikeia e oe, e ka mea heluhelu v I ka lohe ana a'ku o ka moi o kona eu koke ae la no ia a liele mai la i ka haleaiii i hoopaaia ai o ke kamaliiwahine. a i kona ike ana mai i ke kaikamahine iloko o ke kulana hauoli, leie aku ia oia a apo mai la iaia ma kona umaūma me ka piha i ka hauoli. o ke keikiaiii pu kekahi ana o ka huli ana mai a apo aku, alaiia, hopu mai la i ka lima o ke keikialii a hoohui ae la i ka lima o ke kaikamahinealii, a i ae la i ka malihini: , "E ka malihini haawina laki, owai la oe. he kanaka kiekie a haaliaa loa p.alia, ke hoike aku nei au imua ou e hookō aku ana au 1 ka'u .hoohiki, ke haawi aku nei au i kuu kaikamahine ilōko o kou lima ka mare, nau oia mai keia la aku. a e noho aku olua-iloko o ka haupli iloko o na la apau o ko olua olā'aha." Maawi aku la ke Keikialii Kamalazamaila i kana hoomaikai f ka moi me ka haahāa loa. elike me kā hiki iaia'ke hoakaka aku i'mau manao mahalo. a i pu aku la: ' "No'u iho, e ke alii, he mea oiaio aole ,au i a'o iki 1 nei oiliana lle >kahuna a he kilokilo, he oki • loa, ■ elike paha me ■ kau' no, e ke alii, e koho la iloko 011 iho; ua aahu wale iho no-au> ia'u iho i ka aahu i like me ko i.a poe i- hiki ai ia'u ke aeia mai e oe, e komo mai e ike i ka mea i kuu naau, a i wela ai hoi kuu ūmaumā, a 'ma ia hana ana, me ka hoiopono, i ike mai l.a oe, e ke alii, i ke ola'ana 0 ko kaikamahine. ka mea a'u i aloha ai. • r - "Mamua- o kuu- hoike ana'aku. ia oe. ke m.anaQ nei au ua ioaa mua rio ia oe kekahi mānao hoohuoi < no'u.; he kerikiaiii .au ma ka hanau ana, kfe keikikane a kekahi moi ame ka moiwahine: _o Kamaiazamana ko'u- inoa. a o ko'u makuakane oia ka Moi Sākemana. ka moi e hoomalu māi la i na mokupuni i kaulana ko lakou inoa "Na Mokupuni o na Keiki a ka Moi Kaieelana." ■-.■•• 1 Aiaila hoakaka aku la oia i kona moplelo mai ka mua a ka liope, ame kona halawai ana me ke K'amaliiwahin<i Sadora, a .0 ka lioo-! kumu ana hoi ia o kona aloha, a ua lilo ke aloha i kumu ma'i nona; ma la manawa hookahi i hoomaka pu ai ke aloha o ke.kamaliiwahine nona, a i manao waleia ai ua pupule oia/ a o na komolima e paai.a ana e laua ia māhawa n.a hoike oiaio loa 110 ko laua ike ana kekahi 1 kekahi, a o na hoike no hoi 110 ko laua lioopalau āna mai ka ma-| nawa mai i hoololiia ai na komo o laiia. | Aohe a ka moi kanaluā hou ana iho 110 ka oiaio o na olelo a ke' keikiālii, a oia kana o ka pane ana m.ai: . . : "Aole keia a ka nioolelo 1 kupanaha i kana mai a'u o ka lohe ana iho i.a: nolaila, ua kupono loa olua ke hoohuiia kekahi nā kekahi. E kauoha aku ana au e> hoopāaia ko olua mau moolelo maloko o na biikc o ke aupuni a e waiho pu ia aku ia moolelo me na buke e ae o ke aupuni m.aloko o ka hale lioaiiu huke; e hoolaha aku ana au i keia mareia o olua ma ke akea. a mai ko'u aupuni ponoi e laha aku ai'i na aupuni apau e hoopuni mai hei i ko'u aupuni." I.a manawa uā hoihoiia aku> la na alii opio noloko o ka* halealii o ka moi a hoomakaukau kokeia 110 na 4 hana no ka mare ana ia iaua ma ia la, a i ka makaukau ana o na mea apau ua hoohuiiā ae la iia opio mā ka berita maemae o ka mare, a he mau ia:lehulehu no hoi ke kukalaia ana maloko o ke aupuni holookoa o Kina. Aohe o Mazawana i poinaia; ua iiio oia he mea punahele loa i ke keikialii a i ke kamaliiwahine pu, a no ka moi hoi uā aei.a aku o Mazawana e komo maii mai iloko o na anaina a ke alii a e hele .aku elike me kona makemake. ■ - • Ua haawiia aku ia Mazawana kekahi oihana kiekie. me kona hoohauohanoia maluna ae o kekahi poe kahiko o na aialo o ka moi, me k»"hoohiki pu mai o ka moi 110 kona hookiekie houi.a ae ma kekahi«iktilafia ma ia mua aku. - . Mai keia manawa aku ka.lioomau ia ana o k.a hauoli o na alii opio a hiki-i ka piko kiekie loa'o ko laua mau iini pakahi. Ua hoo-j hauoii loa ia 'iaua me ka hoopomaikai pu ia ma na mea apau o ko laua nolio mare ailā. ā no kekahi mau mahina lehuiehu ka hoomaha ole āna o ka moi me ka hoike aku i'kona hauoii ma o ka haawi ana i na papa ahaaina lehulehu i luuluu i na meaai o na ano like ole, a peia hoi me nā leālea o na' ano apau, a no ka mea, wahi ana, ua make kana mea alohā he kaikamahine ā ua ola hou mai. Eia nae, iloko o keia nui hauoli e malamaia ana ia mau lā, loaa iho la i ke Keikialii Kamaiazamana kekahi moeuhane i kekāhi po, ua. ike aku oia i ka uhane o kona luaui makuakane, ka Moi Sakemana, e moe ana iluna o ka moe ua loaa i ka ma'i, a olelo mai la ka iaia: % / ; . "O kuu keiki a'u i huli ai a loaa a lawe mai la iaia iikeia ao, he keiki na'u i aloha nui ai a o ka'u punahele hookahi hoi ma keia ao. ua haalele mai oia ia'u. a oia ke.kumu o kuu ma'i an.a ahiki aku i kuu make ana." , v ; v - Puiwa ae la oia me ka nui o ka hanu, a i kon.a ala lga ana ae a noonoo eia ka he wale no nana, a nona hoi ke ala, ua ala like m.ai la ke kamaliiwahine a ninau mai ia i ke kumu o ka nui ana o kona hanu ame ke ano e ana o kona helehelena. "Ileaha mai auanei kau," i pane aku ai ke kane, "he moeuhane

ilio nei hoi paha ka'u: ike* aku nei ka hoi au-i ka uhane o kuu inakuakane e moe mai iina iluna o ka moe me ka ma'i a e ailiili wale ana no a e aneane aku ana e make, a olflo mai la: "-O kiiu keiki a'u i hoohua mai ai i keia ao. a o4c.a mea no hoi a'u o ka hanai ana a nui a lioonaauao aku iāiā mā n.a ike kiekie apau. a o ke keikikane kamakahi wale no hoi a'u i aloha ai me kuu naau apau, a i hoopunahele ai hoi a oi aku mainua ae o na meā e ae apau a'u i aloha ai ma keia ao. ua haalele mai oia ia'u. a oia ke kumu mii o keia make aku o'u, a aole ana paha oia la e ike ana i ko'u hānu. hope loa." , "No keia moeuhane hoolele hauli i loaa iho nei ia'u i puoho ae nei au me kuu-ma-nao he mea oiaio, eia ka he moeuhane wale 110 na'u. No keia moeuhane. me he mea la, i keia manawa a'u e kāmailio nēi ua make paha kuu makuakane," alaila, helelei ilio la kona mau' waimaka o ke aloha makua oiaio. a "nona hoi ka lielelei o na waimaka hookahi ka helelei pu aua me ko kā wahine. I ka mao ana ae a na kipona ikiiki 'a ke aloha kupouli. alaiia. hoakaka aku la ke keikialii i na kunui o kona koho wāle āna iho no pela, oia hōi. he mea ntii a punahele loa oia na kona makuakane; 0 kona kaawale loihi loa ana mai'mai kona ālo mai, me ka niaopopo ole o kona hopena. ua lilo ia i mea hookaūmaha a hoeaheha loa aku 1 kona naau; ina paha no ka maopopo la o kona wahi e noho ana ia mānawa iaia? a ua l'ohe aku la eia no oia ke ola nei, a ua mare i ka wahine. a e hoi aku aiia 110 imua o kona alo e ike iaia i kekahi manawa, aole la hpi e,lilo j niea kaniuhu maii nana. Ua ho.ao mai la ke kamaliiwahine e hoomaina i kona manao kaumaha, ia manawa ke ike iho la ka wahine aia iloko o ke kane ka makemake loa ia manawa e hoi aku e ike i ka makuakane. oiai. eia oia i ka aina maniao loa mai kona one hanau mai, a oiai ua nui kana i makemake .ai e kamailio mai aole nae oia i hoopuk.i mai iiumi pu wale iho la no ; -* Ua hala no he manawa loihi o ia hakilo ana ana. alaila hele aku laX)ia»a imua o ka moi maloko o kekahi rumi -ma-lu, a i aku la: E ka moi," me ka honi ana aku i ka lima, "he manao ko'u i hele mai la e noi aku ia ofe, a ke noi e aku nei no nae au imua ou mai hoole mai hoi oe. "Mamuā o kuū hoike ana aku, o manao mai auanei oe o kuu kane kekahi i komo pu mai n'ia keia noi, e hoike e aku ana au ia oe. no'u ponoi no keiā niānao .aole oia i ike mua. "Eia ko'u manao, e ae niai oe e hookuu ia'u e ukali pu.aku me ka huaka'i a kiiu kanē. i ike āku au i kuu makuāhunawa'ikane, ka Moi Sākemana o na Mokupuni a na Keiki o Kaledana." "He manao maikāi no kena ou, e kuu kamalei; pehea la ka n.ui 0 ke aloha ame ke. kaumaha e loāa- ana ia'u oiai oe e kaawale aku ana, aole au e hoole aku anā i kou manao; ina iieupaa kou manao n ua hooholo oe no ka ukali pu i ko kane, aole au <c keakea aku ana. "He hana maikai lōa ia ma kou aoao, me kou nana ole aku i ka nui oka luhi au e hele aku ana ma ke alahele. O hele, ke haawi aku nei au i ko'u ae me ka maikai. "Malalō nae o.keiā kunui, aole oe e noho loihi loa aku ilaila a 01 ma ō aku o hookahi makahiki; ua lawa loa ka makahiki nou e noho ai ilaila. a Pka wa e pau ai o ia manawa, e ponō oe e hoomanao ae he mau makua kou o hope nei e noho aku aiia me ke aloha ia oe. a e pono oe e hoi niai. "Ke mānao nei au aole oiā e kū-e mai ana i-keia nianao, oia hoi, lie mea maikai loa mawaena o kakou. e liele mai hoi oia ianei i kekalii mān.awa e nolio ai nie kakou. a i kekahi manawa, o kakou hoi ke hele aku ilailā e hoohala manawa ai 110 kekahi manawa. Pelieā lā ia i kou manao?" "O! Maikai maoli kena manao ou, e i pane aku ai ke kan;aliivvahine me ka helehelena hauoli. Ia pau ana no o ka laua kukakuka ana, oili aku la k<e kamalii wahine me. ka mama o ka naāu ame n.a kainawawae, a hele aku la e h'uli i ke Keikialii Kamalāzamana oiai oia iwaho o ke kihapai pua ia manawa e hoohialaai ana i ke ala waianūhea o na pua like ole. Ua hoike koke aku la oia i ka ae maikai anā mai o ka moi no ko laua hele pu aku; he lono hauoli i hoohikileleia aku ai o ke keikialii, oiai, aōle i hoike mu.a aku ka wahine iaia e liele ana oia e noi Lka moi no ko laua helepu; ua haawi mai la ke kane' i ka mahalo nui iaia a i ka moi pu no keia aeia ana o«laua e hele pu; no ka wa'hine nae ke koikoi lōa o kana mahālo, 1 no ka' niea, niamūli o keia liana a.k'a wahine i .maopopo iha ai i ke keikialii he hooiāio hoohewahewa oleia keiā no ko ka wahine paulele a aloha nui maluna ona. I kaiiolopono.ana o keia manāō mawāena iho o lakou, kauolia aku la ka moi mai na mea apau e pono ai ka hualeā'i a na alii opiō,; he maii la keia hoomakaukauia ana, a i ka niakaukau anā no hoi o na mea apau, alaila. ukali pu aku; la ,ka moi i keia huakai liele a ua kelki, a no kekahi mau la lehulehu ko ka moi hele pu ana, me na kaūwa p^ii. . Ma kā la h'ōpe loa a hookaawaleia lakoū, a hoi kā-moi me na' •kauwa no ke kapitalā, a liele no hoi n'a'a-lii opio ma ko laua alahele: nie kekahi p'oe'kāuwa, aole i lilo i hāiia maalahi n.a lakou ka hookaawale ana, no ka mea. māluna o ke kamaliiwahine na kuluwaimaka he nui o k'a moi i hookāheia āi, he ; haawin.a ehāeha i kāu iho iiiāltfna o lakou pakahi. a mahope-o ko ka moi noi ana ae me ka haah.aā loa i ke keikialii e malama loa ōia i ke kanialiiwahine, a e ālōhā pu iaia elike me ka nui o kana malama ana ame kona aioha noiia, luili aku la ka m6i hoi, a hoomau aku la no hoi ka hūakai a na alii opio i ka hele aiia noniua. Ma kela lio*i ana aku a ka Mor Gaio he mau la i hoohalaia eia ame kona mau kanaka ma ka lialiai holōholoiia ana mamua»o ka hoi lōa āna aku 110 ke kapitala, a ua lehulēhu wale na hōloholonā hihiu; i loaa ia lakōu ma ia mau la. Māliope o ka'hele anā o na alii opio no ka manawa aneane e: piha.ka mahina/hoea aku la 'lakou i kekahi aina nui palahalaha, he maū kumulaau kakaikahi ke ulu a.ua ma kela a ma keiā wahi, he wahi .maikai ā akea e hoomaha a no n.a holoholona, iio ka meā, he nui ka maūu anie ka wai, a he malumalu no hoi i na laaū. No ka liah.ana loa 'o ka wela ma ia la i manao ai ke Keikialii Kamalazamana lie mea 'ponō ia lakou ke hoomoana malaila, ui niua āku 1a nae ōia i'kan.a aliiwahine ina paha ; he kūmu ku-e kekalii ma : koha aoao 110 ia hoōmaha ana. a oia kā wa o ke aliiwahine o ka i ana mai oia kekahi i manao pu pela, a e makaukau ana oia e noi mai, hoike e aku ana nae hoi oia, l ; - No ia'holopono ana o k'o lāua māu manao, lele like iho la laua; ilalo, a na ka lele o ka lele like'-mai la 110 ia o na mea apau, a ae la i na holoholonā a lakou; apau a lawe aku la e hoōpaa. Ua lelē like iho la laua ilalo' mā kela wahi-, a hakalia no a paa, ka halelole i ke kukviluia. o ko ke •kamaliiwahine hoi koke aku la tiō ia yōloko o kona walii i hoomakaukaūia, mahope o kona noho iki .ana iho e hoomaha malalo o ka mālumalu o na kuniulaau, a i ke Keikialii Kamalazamana hoi e hele ana e haawi i ke kauoha i ke ko.ena' aku o lakou. I mea e loāa āi ka oluolu inaikai o kā moe ana iho, welie ae 1 u ke Kāmaliiwahina fiadora i kona apo i kiiiohinohiia me na momi a.haawi aku?.laii kaiia kaūwa wahine,-a waiho la ke.kauwa wahinē ma kona aoao, no ka maluhiluhi loa 110 ia hele ana mai, haule koke aku la oia. a kaia loa ia aku la 1 ka hiamoē kulipolipo loa, a haalele aku la ke kauwa iaia e hiamoe. I ka manawa. i pau ai o ka ke Keikialii Kamalazamana haavvi ana i- ke kauoha i na : ka«wa, ame ka nana ana i ka hanaiā o nā mea apau a ku elike me kana i makemake ai, hoi hou ae la oia i ka lialelole, kahi a ke kamaliiwahine e hiamoe ana, komo malie aku la oia iloko me-ka hoonakoke ole a,noho iho la ilalo ma ka aoao o ka moe o:toa wahiiie.!. ; , ■ ; Oiai oiā €»fioho ana ake hoopoluluhi ; iho la no hoi kona V-* ika me ikona manao e hiamoe pu aku. ike koke aku la oia i ka waiho mai oke apo oka wahiiie: ma kona aōao. No ka lilo loa oka anapa o n.a p.ohaku momi i hanaiā ai maluna o ke apo i mea ume loa aku i kona noonoo, hopu aku la oia a nana iho la me ka lolelole ana ma maanei... . , v V Ke hookani wale iho la.no oloko ona kka makemake ia manawa oiai na iniupuu daitnana. na rube, na emerala, na iasepi e anapa ae i ana; iaia i nananhoeai ma-ka aoao ina-loko -O ke apo, o kona ike ilio la-no ia i kekahi wahi eke uuku loa i hanaia me ka lopi kilika, he wahi eke dala,-pela kana koho iho, ua hj.unuliumu noiau loaia a paa i ke apo. (Aole i oau.)