Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 1, 5 January 1917 — HIKI OLE I NA PILIPINO KE HOOKUPA IA Hoole ka Lunakanawai Federala Vaughan i ka Pono Hookupa Makaainana LIKE OLE KONA MANAO ME KO KA LUNAKANAWAI CLEMONS Hoopiolokeia na Manao o Koonei Poe no na Pilipino Maloko o ka Oihana Koa [ARTICLE]

HIKI OLE I NA PILIPINO KE HOOKUPA IA

Hoole ka Lunakanawai Federala Vaughan i ka Pono Hookupa Makaainana

LIKE OLE KONA MANAO ME KO KA LUNAKANAWAI CLEMONS

Hoopiolokeia na Manao o Koonei Poe no na Pilipino Maloko o ka Oihana Koa

Ma ka P oaono aku nel i hala, i hoof<uka mai ai ka Lunakanawai Fcdcraln Vaughan i kana olelo hooholo, ma ke uoi hookupa makaaiaana a Alfrcd Florea Oeampo, e hoole ana i ka loaa ann 0 ke kuleana makaainana i na Pilipino. malaio o na kanawai hookupa o Amerika Huipuia. Ua lilo kela olelo hooholo i hoopukaīa ae e ka Lunakaoawai Federala Vaughan, i mea hookahaha nui ia e ko Honolulu aei poe, no ka mea he mau mahina wale ae nei no i hala, ua hoopuka ae ka-Lunakanawai Federala Clemons i kaua olelo hooholo maluna o keia ninau bQ«j(|)ii no, ua hiki ke hooknpaia PilipLno e lilo 1 qian Amerika, a i ka like ola ana ana manao o kaia.mau iunakanawai, e laweia ae ana kekahi mau keeliina no ka ike ana aku i ka mea oiaio loa maluna o ka ninau hookupa makaiinana maluna o na Pilipino. Ma ka manawa hookahi a ka Lun». kanawai Clemona o ka haawi ana 1 ka pono hookupa makaainana i na Pilipino, ua hoole aku oia i ka haawi aim i kela pono i na Kepani, ma o Takao Ozawa la, ka mea i hookomo aku i kana palapala noi imua o ka aha federala, a ua hoohalahala loa aku o Ozawa i kela olelo hooholo imua o ka aha hookolokolo o na hoopii hoohalahala ma Amerika, a ke kakaliia aku nei ka olelo hooholo a kela aha, maluna o ia hihia. K& Olelo Hooholo a ka Aha Ma ka olelo hooholo i hoopukaia mai e ka Lunakanawai Vaughan, e hoakaka ana ia ma ke ano ninau, ina paha he mea pono, ka ae ana aku ia Alfrcd Flores Oeampo, he Pilipino, e lilo i kupa makaainana Amerika aole paha? Wahi o kekahi hapa o kela olelo hooholo, e hoakaka ana ka Lunakanawai Vaughan, malia he mea hiki no ke haawiia kela pono i ka mea noi, aka nae, na ka Pauku 2169 o na Kanawai Hoohuihuiia o ka 1878, i pili i na hihia o kela ano, e h<flole loa anā ia i ka lo&a ana o kela pono i ka mea noi. No na mea e pili ana i ka haawiia ana o ka pono hookupa mākaainana i na Pilipino ma ka olelo hooholo a ka Lunakanawai Clemons, e hoakaka ana ka olelo iiooholo a ka Lunakanawai Vaugban, ua hookahuaia ia maluna o ka pauku 30 o ke Kanawai o lune 29, 1906, e haawi ana i ka pono hookupa makaainana i na Pilipino, me ka nana fle ia o ka manao o ka pauku 2169, e kaupaleaa ana i kela pono na lahui ili keokeo wale no, a i na kanaka ili eleele hoi, iua lakou he mamo no ka lahui kanaka Aferika. Malalo o keia kanawai i haawi ai ka Lunakanawai Federala Clemons i kana <»lelo hooholo, no ke kupono o ka hookupa makaainana ia.o na Pilipino, pela no hoi ka Loio Kuhina Bonaparte i hoakaka pu ai i koua manao kanawai maluna o kela ninau hookupa no na Pilip:no; a o ka Luaakanawai Gould kekahi o ka aha kiekie o ka apana o Columbia i lokahi like me ia manao hookahi. Me kela manao kanawai no nae i hoakakaia ae la maluna, ua hoakaka ae ka Lunakanawai Vaughan, o ka manao maoli o ka pauku 2169, e hookapu loa ana ia i ka haawiia o ka pono hookupa makaainana i kekahi lahui kanaka, koe no na ili keokeo ame na mamo o ka lahui Aferika. Uā nui a lehulehu « ale na olelo hooholo maloko o na aha hookolokolo i hoopukaia, maluna o kela ninau hookupa, a ua hooleia aku ia pono i na lahui aole he ili keokeo, a he mamo p3}ha no ka lahui Aferika. L'a laula maoli ka manao hoakaka o ka Lunakanawai Vaughan maluna o k».*la ninau hookupa makaainana i pili :«ku i ka lahui Pilipino, me ka lawe ana

mai i nn kuhun oiaio e kakoo ana i kana olelo hooliolo; e kuhikuhi ana hoi i kc kuhihewa 6 kekahi mau olelo hooliolo i lioopūkaia e kekahi mau aha mahma o kela ninau hookahi, a no ia kunui, ua hoole oia i ka haawi ana i ka pono hookupa makaainana ia Oeampo, elike me kana palapala noi no kona liio i kupa makaainana Amerika. Ua lilo kela olelo hooholo a ka Lunakanawai Vaughan i mea mahaloia e kekalii poe ike kanawai o Honolulu nei, uo ka mea ua kulike maoli ko lakou manao me kela olelo hooholo ma keia ninau 'hookupa i na Pilipino, aole hoi elike mi! ia i hooholoia ai e ka Lunakanawai Clemons.