Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 8, 23 February 1917 — ME MOOLELO KAAO NO NAMAKAOKAPAOO Ke Ahikanana Wiwoole o Kula i Maui a o ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani, ka Moi o Kauai [ARTICLE]

ME MOOLELO KAAO NO NAMAKAOKAPAOO Ke Ahikanana Wiwoole o Kula i Maui a o ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani, ka Moi o Kauai

"Ua lawa kein houlolohi ana a'u i kau huakai, nolaila e hoi, o ke aloha 110 kou," a haawi mai la no hoi ua kanaka nei i kona aloha i ke keiki, <; ka huli mai la no ia hoi ma kona alahele no Koloa, a hoi aku la no hoi ka kakou koa noloko o ka puu pohaku, me kana hapa pa'i uwala; aole i loihi ia noho ana aku e hoōnanea, o ka haule aku ia no ia lilo i ka aina moeuhane. H waiho malie aku kaua e ka mea heluhelu i ke koa opio e hoohiolu ana. a e hookolo aku kaua ma ka meheu o kahi koa o Imaikalani. e kuo'e hele la i ke ala, o ka hana nui a ua wahi kanaka nei, 0 ka hoopaa no i ka paha a ke keiki i kauoha aku ai iaia, o ka hele ia n paanaau maoli. aole he wahi huaolelo poina. O ka maka'u ame ka weliweli i ka make. ua auhee loa aku ia mai iaia aku, a o ke koa ame kn hopo ole ke nr>hoalii la maluna e» ua wahi koa nei, mamuli o kona manaoio, aia he mana kupua ka iloko o kela keiki uuku, na ia mana auanei. e hoopalupalu aku i ko Imaikalani mau manao uahoa, e lilo ai ke kanawai i kau ia eia* i niea mana ole. Ke hoi malie la oia ahiki i ke kokoke ana aku i kahi i ku ai o na kauhale o ke alii o Imaikalani, i nana aku palia ka hana, e punolui mai ana ka uwahi o ka imu, a nianao ae la, keia he imu kela e a mai 1a 110 kona kaluaia aku e make. Hoi aku la no keia me ka malie, aole ka maka'u me ka hopohopo, i ka a mai o ka imu. a kokoke loa keia i kauhale, ia wa i ikeia mai ai oia e na kanaka. a o Namakaokai'a ka i kahea mai me ka leo nui okalakala. " Kia ae ua wahi kanaka nei ke huli hoi mai nei. me e no hoi ua lohi ar»a ana, o ka poeleele wale ae no koe. E wiki, ua enaena ko imu, i hakalia wale rio ia oe, o ka makou keia e nolee aku nei i ke kakali. a mai hoouna okoa ia aku nei na koa, e kii aku e .huli ia oe! "Aole oe e ola aku ana e kena wahi koa, he hookuli, e wiki mai hoi paha e lohi nei! E ike ana oe i 'ko kalua paa ia iluna o ka imu!" , I kela manawa a Namakaokai'a e noke mai la i ke kamailio i na olelo hoomaka uka'u, nana aku la keia a ike he elua mau kanaka e ku ana ma ka aoao o ka imu. a e paa ana hoi ko laua mau lima i na pauku laau. pepehi kanaka, a o ia kana i pane aku ai imua o ka pukaua. a ilamuku nui hoi o Imaikalani: "Heaha auanei, he make aku 110 hoi paha ko u, ua hahaki i ke kanawai o kuu haku alii, aole paha he mea make ole ke kanaka; aka he wahi noi nae ka'u ia oe, he mau wahi olelo ka u imua o kuu alii. aia a lolie oia ia mau olelo, alaila hookau mai oe i ka make maluna o'u." No kela mau olelo a kahi koa. ua oi loa ae la ka nui o ka leo o Namakaakai'a: "He oi aku oe a kahi kanaka hookiekie, a piha akamai. Iloi mai nei paha oe a waena aku nei o ke alanui, haku mai nei i kou manao, i mea e kamailio aku ai imua o ke aln, me ka manao he mea ia nou e pakele ai. Aole oe e ola ana, e make ana oe. he hookuli. Manao paha oe i ko hoopaanaau ana mai nei 1 kou mau manao, e waiho aku ai imua o ke alii, he mea ia nona e hoolohe mai ai ia oe, e make oe e pono ai, e keia kanaka ino lapuwale! ' "Heaha aku auanei kau imua o ke alo o ke alii, eia iloko o ka poho o kuu lima ke ola ame ka make o oukou. Ka i no hoi, ua lohe no ko mau pepeiao nunui i ke kanawai paa o ke alii, o ke kanaka e hiki hope mai ana i ka hale nei, ma na mea apau a ke alii e make-' make ai e kena ia oukou, he make wale no kona hoopa'i, me ia ike no nae ou ia kanawai. hoololohi no ka hana ana, a hoi like ole mai me ka nui o oukou i keia.la." "Aole au e hoole aku ana no ko'u make, ua makaukau au e molia i kuu ola, 1 moepuu no ko'u hookuli ana i ke kanawai a kuu haku alii. he mau walii huaolelo pokole wale no ka'u i makemake ai e kamailio aku imua o ke alii, alaila, hoi mai no hoi au, a waiho aku ia'u iho iloko o ka poho o kou lima, he mea auanei hoi ia, o ke noi aku 110 hoi imua o ke alo!" "Heaha aku ka mea loaa ia oe imua o ke alo o ke alii? Manao anei oe i ko kamailio ana aku iaia, he kuniu ia nou e ola ai? He keu no hoi o ke alii no ka mea nana i kau i ke kanawai, a owau o kona iiamuku, ka mea nana e hooko, nolaila e make oe i keia manawa ano!" Kauoha aku la o Namakaokai'a i na kanaka elua e ku ana ma ka aoao o ka imu, me na newa iloko o ka lima, e hele mai e pepeh; i keia koa hookuli. a holo mai la 110 hoi ua pukaua la o Imaikalani imua, me ka manao e hopu mai iaia nei, o ke emi hope mai la no ia o kahi koa. a he hookahi 110 ia leina, ku ana keia mamua pono o ka puka o ka hale o Imaikalani, a ia wa i poha koke aku ai ka leo o ua wahi koa nei: "R kalani e. e ola au," i 'nana aku ka liana ialoko o ka hale. ua hele a piha i na kanajca, a aia o Imaikalani iwaenakonu o ka aha kanaka kalii i noho ai, me ka huli pono o kona alo iwaho o kahi o ka puka, a ke noho la no hoi ka papa kahuna, akoakoa imua o kona alo. Nana aku la o Imaikalani iwaho, a ike aku la i ke ku ana mai o Namakaokai'a. pane aku 1a ua o Imaikalani. "Kahaha, heaha hoi ka mea i hookuuia mai la o ke pio? Heaha ko kumu o ka hopu ole i ana mai nei a paa. alaila pepehi aku, a kalua iloko o ka imu?" Aole nae i pau pono mai na mea a Imaikalani i manao āi e kamailio aku imua o kona pukaua, o ka wa no ia i polia hou aku ai ka leo o ua wahi koa nei: "E kalani e, e ola au, e ola ke kauwa." "Aole i'o paha kou ola, e na koa hookuli, a hoolohe ole i ke kanawai." i pane mai ai o Imaikalani me ka piha i ka inaina. "Ua hele au a piha i ka huhu ia oe, i ko pale i ka'u kauoha, e hahauia aku auanei paha ko poo i kuu laau palau!" alaila huli mai la imua o kona ilamuku, a kamailio hou mai la: "Heaha 110 hoi kou kumu o ka hookuu ana mai nei i keia koa e ola? Aole anei ua haawi aku au i ke ola ame ka make iloko o ka poho o kou lima. a o kau mau mea apau e hana aku ai maluna ona, ua pono ia i kuii manao?" "E ola mau loa oe e ke alii; aole na'u i hookuu mai nei iaia e hele mai imua ou. aka nana no i holo okoa mai nei, i kuu wa i lalau aku ai no ka hopu ana iaia, a olelo mai n'ei nae. he mau olelo kana i makemake ai e kamailio e aku iniua ou e ke alii, mamua o ka hookauia ana aku o ka make maluna ona." "Ua waiho aku au i ka hooko ana i ko'u mau kanawai iloko o ka poho o kou lima. heaha iho la ke kumu o kou hopohopo ana, a hooko o'e i ka make maluna-o ka mea hookuli?^ Ua ike iho la ka pukaua o Imaikalani i kona hewa loa, aka pane aku 13 no nae oia ma ke ano hoolālau wale no: "I ka olelo ana mai nae hoi. he manao kona ia oe e ke alii, pela no hoi au i noonoo iho ai malia paha he mea māikai no hoi i k6 alii e lohe i ka manao o ke kariaka mamua o ka make ana." " \tthea oe e kahi kanaka a ka hookano nūi wale, nohea mai kau lelo e keia koa a ka wahahee nui wale ? O kou noho ana aku nei ka ia ia mahope loa alaila hoi mai, me ko ike rio he make wale no k hoooa'i e aku ana maluna o ka mea hookuli a hookiekie. V ko ike r>aha he make wale no ka mea e hookauia aku ana ma- ' • ] ia ku mai nei oe i kau mau olelo a paanaau, alaila hele luna o manao pela wale no au e aloha aku ai ia oe,

a pakele kem ola. LTa ike no oe i ko'u kanawai la, oke kalua paa wale ia aku 110 iluna o ka ima, aohe mea e pakele ai i lohe ko mau pepeiao," i pane 110 hoi ke alii o Imaikalani, me ka piha loa i ka liuhu. I loa no a pau na olelo a ke alii i ke kamāilioia mai, o ka haule iho la no ia o ua.wahi koa nei maluna o kona mau kuli, a pane aku la ina olelo ku ika loea: "E kalani e, e maliu mai ika leo o kau-. wahi kauwa nei, he hunalepo wale 110 imua ou e kuu haku a!ii, ina he aloha kanaka kou ea, e nonoi aku ana au imua ou, e ola hoi au kou kanaka, e kuu lani, kuu alii, kuu haku hoi. "O kou iohe wale aku no ka hoi la i ka'u mau wahi huaolelo uuku, mai ka mua ahiki i ka pau ana, alaila ku ae 110 oe e kuu haku iiuna a malo'elo'e, alaila hele mai a hoomoe iho i kau laau palau maluna o'u, a na ko mau kanaka hoi ia e kiola aku i kuu walii kino nei iluna o ka imu. no ka nīea aole au i minamina i kuu ola nei, aka ua makaukau au no ka make i na wa apau, a aole no hoi au i hoea mai la imua o kou alo e ke alii no ka mihi ana aku ia oe, aka no ka hoiko ana a,ku no ia i na mea oiaio apau, i loaa aku ai ka ike ia oe e kalani, i na hana a kuu inau maka i ilee ponoi ai, aole hoi i hakuepa ia e a'u, a jiau no ia e ke alii e noonoo pono mai i ke ano o ka'u mau ole'o apau e kamailio aku ana, ina paha ia he mea hakuepaia, a he mea oiaio paha. "Ina he mau olelo in i hakuepaia e a'u, alaila ke i aku nei au imua ou e kalani, alaila ke i aku nei au ia oe, aole loa e hiki ia'u ke ale i na ula ahi enaena o ko imu e a mai la; aka hoi ina he mau olelo oiaio keia apau e puka aku ana mai kuu waha aku, alaila nau ia e nana mai e ke alii, a i mea e pau ai kou pohihihi ea, ua hiki ia' oe ke ui ae imua o ko papa kahuna, malia o loaa mai kekahi awe'awe'a ike ia lakou no ka oiafo o ka'u mau olelo. . "O ka maalo wale iho no ka hoi ma ke akaku la, na kahoaka kupaianaha, e aho hoi ia, a i nele no hoi e ke alii ea, he naiii nele ana ia i ke 'alo iho la no ka ulu, o ka. hala iho la no ia; a ma kahi o ka nele, ua make ke kauwa imua ou e ke p.lii, aole e ola, aka hoi, i loaa na hooiaio no ka pololei o ka'u mau olelo, alaila e kalani e, e ola mau loa oe a kau i ka pua aneane, a o ka'u wale no e nonoi aku nei i ka oluolu o kou ihikapu alii, homai i olino, a ho mai i wahi leo no kahi huna lepo nei, ke oluoluia mai nae hoi." Ia hooki ana iho o kahi koa i kela mau olelo ae la maluna, ia wa 1 huli aku ai o Imaikala-ni imua o kona ilamuku ia Namakaokai'a, a i aku la: "Pehea kau imu?" "Ke ania iho la ka imu, oi ikeia aku nei ka ulaula o ka pohaku, a ke eleele niai la." "Ina hoi ha pela ea, e kauoha aku i ko mau kanaka e hoopiha hou i ka wahie, e hoolohe iki ae hoi au i na olelo a keia koa, mamua o ka make ana aku:'' Kleu aku la ua o Namakaokai'a i ka hooko ana i ke kauoha a ke alii, a iloko o ka manawa pokole, ua pu-ko hou ae la ke ahi o ka imu, ke lalapa la ka ula o ke ahi iluna. I kela hala ana aku hoi o Namakaokai'a e l\'e-na i na wahi kanaka me na laau newa, e ho-a hou i ka imu, ia wa i liuli mai ai o Imaikālani imua o kahi koa, ua hele no hoi na maka a li-o i kau a mea o ka piha i ka inaina, a pane inai la'me ka leo nui okalakala, e kau ai ka weli: "Ina he manao kou e kena koa hookano, alaila o ka manawa keia e loheia ai kau olelo!" V< K ola mau loa oe e kalani," i hoomaka aku ai ua wahi kanaka nei e kamailio, me ka mau no o kona kukuli ilalo, "e .nonoi e aku ana no au ia oe, e hoolohe mai i ka'u ni.au olelo me ka hoomanawanui, no ka mea, e kamailio aku ana au me ke akahele loa, i lohe pono ai na mea apau, a i loaa aku ai hoi ka hoomaopopo ana i ko papa kahuna, a eia ka olelo: "Ma keia wanaao* wale, haalele iho la makou ia uka nei o Koloa ho kai o Wailua, elike ine kau kauoha e ke alii, a aole no hoi i oili ae ka la maluna o ka piko o ke kuahiwi, hoea aku la makou i W ailiia. Ua lioea aku makou apau i ka ; >va hookahi, ao ka m.ea kupaianaha ea, ike like aku la no makou apau i kekahi"wahi keiki uuku, e holoholo mai ana iloko o ka mala uwala, a he mea hou 110 hoi ia ia'u, i ka ike ana aku i kela keiki a ka u'i nui wale, hele ia a pali ke kua, mahina ke alo. , "Ua kaapuni ia e a'u o Kauai nei, aole au 1 ike i kekahi keiki u'i elike me kela, ke nana aku oe i kona helehelena, he ku i ka nani, o ka memele o kona ili, ma ka'u hoohalikelike aku, ua like ia me ka opuu o.ka pola o ka maia,'aole hoi o kela pale owaho, aka o ka mea keokeo iho oloko, a me ia okoa iho la 110 ka memele o ka ili o kela keiki, o keia ka helu ekahi o ke keiki u'i, a nani i hoea ma Kauai nei." Ke hoolohe loa mai la o Imaikalani i na olelo a kahi koa, me ka hookahaha īuii ia o kona noonoo, a ia manawa i huli aku ai oia imua o ka aha kanaka a ninau aku la i kela poe ana i hooima ai i kai o Wailua: "Auhea oukou e na kanaka o ka hele ana i kai o Wailua i keia la'l he oiaio anei, ua ike aku oukou i kekahi keiki kanaka u'i, elike me ka ia nei e kamailio mai nei, e holoholo ana iloko o ka mala uwala?" "Mai hoolohe aku i kela mau olelo hoopunipuni! E make oe e kena wahi koa e pono ai!" i olowalu like mai ai ka leo ona koa. "He wahi keiki 110 ka makou i ike iloko o ka mala uwala, aole nae i ka launa, he walii keiki a ka pupuka, hele na maka a kolekole, o ia 110 oe o ke ano o ka poe-inu awa, aole i paa ka malo, i ka ia rei haanui ae nei ka hoi, he keiki u'i, e kiola aku iaia iluna o ka imu." No ka makemake no o ke alii e lohe i ka moolelo piha a keia kanaka, ina paha he oiaio, a he hoopunipuni, aole oia i pupuahulu ma ka hooholo ana i kona manao, aka i mai la no i kahi koa: "Pehea heu ke koena o kena moolelo au?"

"Ua lohe aku nei 110 oe e kalani, i na mea a kou j)oe koa i paiie mai nei, aole ka he oiaio iloko o ka'u mau olelo i hoike aku nei imua 011, a imua hoi o kou mau kanaka, he mau olelo hakuepa a wahahee wale no ka ia. nolail'a ke hoike hou aku nei au imua ou e kalani, me ke koa ame ka maka'u o!e i ka make, a i loaa auanei ke apoiioia, me ke kaawale ana ae 0 keia puumake mai a'u ae ea. k ehoike aku nei au i ko'u mānao imua ou e kuu haku alii, he luahi lakou nei apau na'u, no na la mahope e.hiki māi'ana, nolaila aole e hoi hope ana ka'u olelo, aka e hele ana ia imua me ka oiaio wale 110, a o ka oiaio hoi apau. "Ma kela hoea ana aku a makou no ka mala uwala, ua haele loa aku la.no ka nui o makou e hoomakaukau i ka lakou mau imu, a owau hoi ame ko'u hoa." me ke kuhikuhi ana aku o ua wahi kanaka nei i kona kokoolua, e noho mai ana iwaena o ka aha kanaka, "o maua ka i hele loa aku ahiki i kahi o ua wahi keiki nei e ku ana, alaila ninau aku la au iaia, o ko'u ano mau no o ka mahaoi : " 'Ea, eia ihea kou wahi e noho nei, a nohea mai oe?' Eia kana pane: 'No Kauai nei no-.au, aia ko'u wahi la iluna o kela kauhale pili iluna o ka pali.' "Eia hou hoi ka'u o ka olelo ana aku: 'He keu oe a kahi keiki hoopunipuni nui wale; ua kaaheleia o Kauai nei e a'u apuni, aole au i ike iki i kekahi keiki u'i elike me oe,' paakiki mai la no nae kela i ka olelo 110 Kauai nei no oia. "Ma ka maua hoomaopopo aku nae, i kona wahi i noho ai, elike me kana o ke kuhikuhi ana ae i kona lima, me he mea la, aia paha iuka pono ae o Kapaa. ma kahi i kapaiā o Kanaele. "No ko'u ake no e maopopo pono na ano o kela keiki, hoomaoe hou aku la no au iaia ma ka ninaū ana aku. 'He mau makua no nae paha kou ea?' Ia wa i pane mai ai oia: 'Ae lie mau makua no ko-u, 0 kuu wahi luaui makuahine wale no nae ia e ola nei, a ua make kuu makuakane ma ke kaua a Aikanaka me Imaikalani i nehinei, i lukuia e kekahi kumulaau manamana.' "Iloko o keia manawa a maua e kamāilio pu la me ke keiki uuku, ke a mai la ka pulehu a ko makou poe, ia wa pane ae nei ko'u kokoolua e hele maua e hoomakaukau i ka malia pulehu, liia ia wahi, haalele aku la maua i ua keiki nei, me ka pau ole no naē o ko'u pohihihi 110 kona ano. "la maua e hoomakaukau ana i ka imu. o ka holo aku la no paha ia o ua wahi keiki nei a ka pū'e nwala, uhuki mai la elua mau kalina lau uwala, o ka hele aku la no ia a hookau iluna o ka imu a kela kanaka," me k& kuhikuhi pu ana aku, i ka niea nana ka imu uwala 1 hokai ia e kahi keiki. "I ka manawa a ua wahi keiki nei i kau aku ai i ka lau kalina uwala iluna o ka imu. ia wa i huhu aku ai kela kanaka. a o keia ka'u i mau olelo i lohe aku ai i kona kamailio anaJie i ke keiki uuku: 'Ka- ; haha. he keti hoi oe a kahi keiki hookano, aole paha i olelo ia mai. o kau kalina uwala iho la ka mea e kau ae ai iluna o ka imu ai a ke

alii, e ku oe a heie pela, o make auanei oe ia u,' ia \va kaha mai la 110 ua walii keiki nei hele. a o ka a mai 110 o ka imu a ia kanaka, kau aku la no kela i na kalina lau uwala ana iluna.

'*E like 110 me kela huhuia ana mai e ka mea mua nana ka imu, pela no ka lua mai o na kanaka, i huhu aku ai i ua keiki nei, a hele aku la no kela a ke kolu o na kanaka, kau aku la no i na lau uwala a'na iluna o ka imu, o ka huhu no hoi ka ia kanaka, a hele aku ana n'o kela, a kau aku ana i na iau uwala ana iluna o ka imu e a mai ana, pela wale iho la 110 kana hana ana i na imu a makou, alaila kuhikuhi aku la oia i ke kanaka nana ka imu o ka hoao ana aku e hoonahoa i ua wahi keiki nei, a pakele ai mai make iluna 110 o kana imu ponoi. '*E lohe hou oe e kuu haku alii, he hookahi o makou kanaka i piha loa i ka huhu i kela hana a ua wahi keiki nei, a oia ka i hele okoa aku e hopu me ka manao e pepehi a make, o ka mea apiki nae, iaia o ka hopū ana aku, ua mio iho la kela poholo ana mawaena o na u-ha, a o ka makou i ike aku ai, o ia ko ia la walawala ana aku a kau ana iluna o ka imu, a ina 110 oe e nana aku ana ea, ua pau ka lauoho ame ka umiumi i ke ahi, a ua poholehole hoi ka ili ua mo a ike ahi. . . "He keu kela a kahi keiki uuku a ka ikaika nui wale, he hookahi no ia ope'a ana ae ma ka wawae o kela kanaka nui, lele koheoheo ana iluna o ka imu. a i hapa kupaka no, ina aolie ahailono, a laki i ka haule ana ma ka'e o ka imu." No kela mau hoakaka a kahi koa, nee ae la o Imaikalani i ka akaaka, me he mea !a, ua hoauheeia aku kona mau mauao Jiului i kahi koā, a no ke lalii hoi ka aka. he hookahi ka akaaka like ana o na kanaka apau, ma ke ano e hoohenehene mai ana i ke kanaka, i pau ka lauoho ame ka umiumi i ke ahi. Iloko o keia manawa e noke ana na kanaka i ka uwa, alawa aku la k'a_nana ana a ua wahi koa nei iwaho i ka pa auki a ua alii nei a ike aku la i ka nui o īia kanaka, na wahjne, ame.na keiki, a ike aku la oia i kana wahine me na keiki, e noke ana i ka uwe, a hu mai 1a ke aloha no kona ohana, aole nae e liiki iaia ke hele aku e ike ia lakou, no ka mea eia keiia ke ku la mawaena o ka make ame ke ola, nolaila he hookahi wale no hana, o ka hoomanawanui i ka manao aloha. lie manao no hoi ko ua'wahi koa nei e hookahe aku i kona mau wannaka i kau a mea o ka hana a ke aloha, noonoo iho la nae oia, ina paha e ike mai ana ke alii i kona uwe, alaila e manao īnai ana kela, he mau olelo hoopunipuni keia ana e hoike aku nei, a ua maka'u loa oia, 110 ka hookauia mai o ka make maluna ona, nolaila e aho no kona hoomanawanui ana. A pau hoi ka aka ana a ke alii a Imaikalani, ia wa i liuli aku ai oia imua o ke kanaka i kuhikuhiia aki; ai, i ke kiolaia e kalii keiki iluna o ka imu, a ninau aku la: "Ile oiaio anei, ua kiolaia oe e kela wahi keiki uuku iluna o ka imu?" "Ae, ua pololei na mea a kela koa i kamailio mai la ia oe," i pane mai ai no hoi kela kanaka, me kona uumi ana i ka manao hilahikL ka'nui o kela wahi keiki, i liiki ai iaia ke lanakila maluna ou?" wahi hou a Imaikalani i ninau aku ai. No ka pane i kela ninau a ke alii, o kahi koa pio ka mea nana i pane aku: "He wahi keiki uuku no kela, e eha ole ai kekahi poe keiki nunui o kakou nei, a ma ka'u koho wale aku no. aia pa'ha ma kalii o ka eono, a i ole ehiku ona makahiki," a lolie o Imaikalani i kela pane, ia wa oia i huli aku ai imua o ke kanaka i mo'a i ke ahi a i aku la: "īna o ka nui iho la no ia o kena wahi keiki ea, he keu-aku a kou ikaika oie e keia kanaka. Aole paha o kamalii liiiii iho la kou hoa e kohu ai ke hakaka, i kanaka nui elike me koulkino. eia la ihea ka'u ai ame ka i'a. e hanai nei ia qe, i eha ole ai keia walii keiki, ua poho maoli ka ka ai ia oe e kena kanaka palauha, a o oe ke koa e hele ai i ke kaua, komo makehewa ko'u waa i kekahi palu-ha elike me oe. No ka pakele mahunehune ana mai nae o kou oia mai make i kela keiki, ke makemake loa nei au e ike iaia, a no ka ike ana hoi i kona helehelena u'i eiike me ka ia nei e noke mai nei i ka akena."

"Ke hauoli loa nei an i kena manao makemake ou e ke alii e ike i ke keiki, a o ko'u iini nui ia ma keia kamailio ana alui e pili ana iaia, a iie nani hoi ia. ua puka ka manao ou e ke alii iwaho, nolaila ke makemake nei au, e lohe oe i ka i'o o na olelo a ua keiki nei. Aia oe a lohe aku i kana mau olelo, ia wa auanei oe e ike iho ai, aole ia he wahi keiki ano ole, aka he koa. he ikaika a he ahikanana, aia no oe la a ike aku e kuu haku," a lana loa mai la ka manao o ua wahi koa nei, no kona pakele, pau ka hopohopo ana no ka make. Ma kela wahi aku. aole oia i neepapa aku i ka moolelo, e laa kela noke ia ana o kahi keiki uuku e lakou i.ke aiualu a p'au nui i ka hoka, aka kikoo aku la keia imua, a o ia ka Imaikalani i pane mai ai: "Hoomau aku ike kamailio ana, ke ake aku nei au e lohe ina olelo a ke keiki!" "Ae ua pono e ka lani," alaila hoomaka aku la ua wahi koa nei e kamailio i keia mau olelo kaukau: Kahaha—maemae wale kalani, Aohe maemae a ka'e mai, Haahaa ka lani, .. Newanewa ka hanua, Hako'i ka mauna, Piikai leho ka moana, Ha-ka-i-ku-wowhi o ka moku, O ka paenuu ou e Kalani la —e, Hoolono mai hoi e! "He keu kahi kanaka o ke akamai nui wale o oe, ua maikai, o ka nao ia mai la ka hoi ia o ? u a kupono ika ii, oia hoikeia ka manao!" wahi a ke alii a Imaikalani, me ka piha lioihoi'loa i kahi koa ana o ka noke mua aiia aku i ke kuamuamu, i ka hoinoino i na minuke aku mamua. "Ae, tia pau lOa mai lakou nei i ka hoi me ka lakou mau pa'i uwala, a owaū hookahi wale aku no koe me kahi keiki uuku, o ko'u kumu no hoi o ka haule, o ka nanea no hoi nīe ua wahi keiki nei i kc kamailio, a i ka hoonuu i ka u'i o ka helehelena o ke kēiki. "Aia hoi i ka wa i a ae ai o ka'u wahi pulehu, a kokoke e enaena, holo mai la ua wahi "keiki nei me na kalina lau uwala ana, a hookau mai la iluna o ka'u imu, ia \ya pane aku la no hoi au: 'Auhea oe e ke keiki. ina he pololi kou ea, hoomanawanui iho pela, a mo'a ae ka pulehu a ke alii. aole paha o kena kalina lau uwala ka mea e pulehu ai iluna o ka imu a ke alii. Hoomanawanui iho a mo'a ac ka uwala, alaila hana aku au a ku na pa'i a ke alii. a kaawale no ho ; ka'u wahi pa'i, a ma ko'u kuleana no au e mahele aku ai, i hapa m hoi ia oe, a i hapa no hoi ia'u, aole he like o ko'u manao me ko kela poe o makou ka huhu. "Ta nalo ana aku nei hoi o ka'u wahi pulehu, ia wa i hoi aku a : ua walii keiki nei a luna o kekahi puu pohakuJ hoipuupuuia, nohe kienenei iho !'a, aia no hoi na kalina lau uwala ana, ke pa».la iloke o na lima, a lioomaka mai la e uhau imua pono no o kona alo, me ka pahapaha ana mai i keia ir»au olelo: •'E ai paha au, e koe paha oe, E ai palia'au, e r kce paha oe, E koe pa\ia oe i o no Imaikalani, *T)wau keia o Namakaokapaoo, I Me kuu aikane aloha me Namakaoka'ia, Puni ka hoi o Kaūai nei ia maua, Puni o Kauai ." "Alaila o kena iho la anei ka olelo a ke keiki ea?" i ninau mai 'ai o Iniaikalani, a ae aku la no lioi kahi koa. Kulou iho la'ke poo o Irr ; aikalani ilalo, ke noonoo la i kana mea e hana mai ai, a ua li'uli'u no ia kulou ana, ia wa i aea ae ai iluna. a nana āku la ma kah4 a na kahuna ona, e noho mai atia, ke alawa ik aku la hoi kahi koa, aia hoi ua mau kahuna nei, na makaula, na kuhikuhi puuon'e, ke o-i;pono mai la na maka o ua poe nei, nana i !:c a 1: arrie kani koa. a ia wa i pōha hbu mai ai ka leo o Imaikalani: "E hēluhelu hou mai hoi oe i ka palia a ke keiki, a e 1->nr>lohr aku au ame o'u mau kanaka," o ka hoomaka hou aku 1a 110 ia o iw wahi koa nei e heluhelu-me ka malie anie ke akahele loa, mai kr mua ahiki i ka pau ana, ke hoolohe pono loa la o Imaikalani, a i ka hookuu ana iho o ka leo o kahi koa, ia wa i pane aku ai o lmaikalani iinua o kona niau kokua: (Aole i pau.) | ■ —* — j - u naiwu e »* o m o»u ■ eiaīu ' ' JX : V 'l —