Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 18, 4 May 1917 — KA AHAOLELO O KA 1917. [ARTICLE]

KA AHAOLELO O KA 1917.

ra h'»ea mai i ka piha ana o na la he kanaono o ka noho ana o ka Ahaolelo <! ka Ī917, mn ka hora umi-kumanialuu o ka j>o o ka Poakolu nei, mahope iho 0 ka hook«»mo ana ae i na bila kanawai. na olelo hooholo lehulehu, ame na hana maanau, me ka hoalaia ana mai o kekahi mau paio hahana ana iloko o na hale kaukanawaī a elua: a iloko iho o keia mau la, e liuli hoi aku ai na hoa o ka aha' lelo ame ko lakou mau ohana np na liome, e hoopoina ana hoi i na hana kau knnawai. ahiki i ka uolio hou ana mai o ka ahaolelo, he elua makahiki mai kf*ia nanana aku, a i ole, kaheaia paha he kau kuikawa, mamuli o kekahi mau kumu ano nui, i pili 1 "ke aupuni ame ka pono o ka lehulehu. | U kc kau o ko kakou ahaolelo kuloko i hala aku la, o kekahi kau ia ma ka moe»lolo o na hale kaukanawai ma Hawaii nei, i ikeia ai ka nui maoli o na bkla kanawai i hookomoia ae, i oi kela aku i ko na kau aku nei i hala, pela pu mc na olelo hooholo no ua bila haawina, a®ie na olelo hooholo, e koi ana e noii ia e huliia kekahi mau hana i lawelaweia e na luna'aupuni; a oiai nae he mēa minamina ka olelo ana ae, no ka hoomaunauna wale ia o ka manawa ame ke ma kekahi mau bila kanawai i hookomoia aku i keia kau, mamuli o ke kioiaia ana iloko o ke ie opala; he mea no nae e haaheo ai na hoa o keia kau, ka hooholoia aua. o kekahi mau bila kanawai maikai a kupono, e mihi ole ai lakou. no ka mea a lakou i hana aku ai. He mea oiaio no hoi, ua lilo ka holo ole ana o kekahi mau bila ano nui bii keia kau, i mea hookaumaha, a hookahalia aku i ka manao o kekahi mahele o na makaainana, ka poe i haawi nui i ko lakou manawa, a i hooikail*a hoi, e oili mai kekahi mau hopena maikai a lakou i manaoio ai, he mea e pono ai ka lehulehu; aka nae e haawiia uo he mau mahalo ana i keia kau, ma o kekahi mau bila maikai .he nui i lilo i kaiiiAwai, e uhiia ai na mea i hookaumahaia aka ai kekahi poe,.e ka nui o nā maikai i oili ae ma o kekahi mau bila kanatrai la. ame na bila liaawina i hoolioloia i keia kau, no ka pono o na hana o ka lehulehu. Aol« tio i nele ka hoalaia ana mai o na manao maikai ole iloko o na hoa o ka ahaolelo, o ka oi loa aku, iwaena o na hoa o ka liale o na lunamakaainana, ma o sa keehina wikani i laweia-ae e ka Lunahoomalu, e kue ana i ka makeo kekahi iiapa o na hoa oloko o kela hale, ahiki i ke ko'no okoa ia ana .aku kf- kakauolelo e waiho mai i kona kulana; he mea nae keia e a'o mai •ii»koia mna aku. ua lioea mai i ka wa e hiki mau ole ai, ke ku-eia ka na"k«-tnake o ka hapanui; a e mau ole ai hoi kn noho alakai ana o ka hapa auku. tna na hana apau. ' " He kau keia o ka ahaolelo i kukuluia niai ai kekahi mau ninau ko'iko'i, itae kekahi mau nanaina maikai ole, mamuli o ke kulana o ke aupuni o Ameriame Kelemania,'iha ka ninku e pili ana i ke kaua, ua liana aku nae ko kaahaolelo kuloko i > na'"hana apau i pili i kona mana me ka hoao ole ae, e alo, i m ko'iko'i āpau 1 ili ilio maluna o ko kakou mau solona kaukanawai, e haawiia ai he mau mahalo kiekie aua, no na keehina apau i laweia ae, no ke kupale, a no kā hpopāleele ana i na ola ame na waiwai o ka lehulehu ame ke aupuni. elike me na mea oiāio a kakou i hoomaopopo ai, no na mokuahi Kelemania ame ko lakou inau kanaka, maloko ae nei o pa uwapo. He kau ahaōlelo no lioi keia i kukulu aku ai kekahi mau solona i mau kia*iocHianao no laliou imua o na makaainana, ma na bila kanawai maikai a lakeu i hookomo ae ai, a lilo 1 kanawai i keia la, a pela no hoi me na bila kanawai maikai ole i hookomo ia aku e lakou. He mea minamiua nui ka hooholo ole ia ana o ke kanawai kulanakauhale hou. a pela. me ka bila i pili aku i na hale e malamaia ana o na hana haumia, e haawi ana i ke kuleana i kela ame keia makaainana, e waiho ae i na hoohalahala ana imua o na aha -hookolokolo o kakou, pela me ka bila "waiona, ma ke ano hooponopono Home Kiila, e lilo ana nae ia holo ole ana o kela mau bila, 1 paepae pohaku, e hooniia~aku ai, na liakoko kalaiaina ana, no keia mau mal;ahiki elua e hoea mai 'ana. Ma ke ano nui \e olelo ae7~no na mea i hanaia e keia kau ahaolelo, he mea r.o na na makaainana o na mokupuni lehulehu, e hoomaikai ai, no ka poe* a lai koho ai, a hoouna mai iloko o na hale kaukanawai o kakou, no ka mea, ::a hooikaika l&kou, ma na ano apau, no'kh pono o 'ko lakou mau mokupuni a ua haawi hoi i na kakoo ana, ma na mea apau a'lakou i ike ai he pono, a kn e aku hoi ma nā mea a lākou i ike ai i ke kupono ole. EIA NA MOHO NA OUKOU E KA LEHULEHU E WAE Ma ka po o ka Poaono o ka .pule aku nei i hala, i hoea mai ai i ke pania ana o ka puka, no kaw:yho ana ae o na moho i ko lakou mau palapala noi moho. no na oiiana Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, no ke kau wae moho e hiki mai ana o kakou, nolaila he manawa nui kupono keia r 3 a kela ame keia makaainana koho baloka, e kaana ai nona iho, a e kaupaai i na moho, no ko lakou kulana makaukau a kupono, e lilo i mau kauwa ka lehulehu. He kau wae moho hahana keia ke nana aku, o na paio ana, mawaena o na ao«o kalaiaina kuloko o kakou, aole wale ma ka paio ku-e ana aku o na moho "kela ame keia aoao kalaiaina, ma na kulana e alualu like ia ana, aka mawaena ponoi iho no kekahi o iia moho, o ka hookahi, e ake an ; i e loaa ka "waeia i moho ua ia aoao kalaiaina. • Xo ke kulana 3tfeia i keia kau, he elua mau moho e alualu nei e loaa ka hanohano o ka -waeia ae, ma ka aoao Demokarata, a he elua no hoi ma ka aoao Kepubalika. a kē Kuokoa e makemake ole nei e hoakaka pakahi ae i na ano ame Tia kulana o keia mau moho, no ka mea, aia no\Jie mau maikai he nui ik»ko o lakou apau. a aia hoi he mau mea maikai ole, ihe mau haawina i pili loa aku i ko ke kanaka mau ano, o ka lehulehu no o na m&na koho, na lunakanawai i ike i ka haawi ana i ka lakou dlelo hooholo no keia mau moho apau e holo nei no ko lakou waeia mai. No na hoa o ka papa lunakiai, o keia paha ke kau i ikeia ai ka nui a lelulehu -wale o ka poe e holo nei, mai ka poe kuonoono, a lawelawe oihana, a i ka poe i ike nui olē ia iloko o na hana kalaiaina. Ua lawa maoli ka poe kuiwaena o keia mau moho lehulehu, e kuhihewa ole ai ka kakou wae ana ke hoea mai i ka la koho baloka ae nei. No na kulana oihana e ae, e laa ka lunahooia ame, ka makai nui, o na Bepubalika wale no ke aumeume, he elua moho no kela ame keia kulana oihana pakahi. a moekahi hoi ka aoao Demokarata me hookahi moho pakahi, a ma kekmhi olelo ana ae hoi, ua waeia no na moho Demokarafa, a o na moho Repubalika hoi, ke aumeume ana. Xo ka hoonaauao hou aha aku i na mana kblio, maluna o keia kohō balote wae moho o kakou. i kona ano maoli, ua makemakeia kela ame keia makaainana koho baloka, e koho i ka moho,' a mau moho paha o kona aoao kalaiaina iho, elike me ka wae ana o na Demokarata i ka lakpu mau moho, a pela hoi me na Repubalika, ma ka manawa e kaa ana na na aha elele ka wae k e koho ana i na moho, pela iho la no ke ano o keia koho baloka, aole no i papaia ke koho ana o kekahi Eepubalika, i ke Demokarata, ke manao oia ■pela. aole nae ia o ka mea pololei maoli, aka i ka moho no o kona aoao kalaiaina iho. a i ke koho ,balokar laula aku, ua hamama ka ipuka nona, e kiola ai i ka moho o kona aoao kalaiaina iho, ina aole i kupono i kona manao, a koho i ka moho o kekahi aoao, ke manao oia e liana pela, o ka oi loa aku no nae o ka l»no o ke koho no L ka mea a kona aoao i "wae ae ai. He mea pono nae e loaa pu ka hoomāopopo ana i na-mana koho baloka o he Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, ma keia kau we moho, ina e loaa aaa i kekahi moho, he heluna baloka kiekie loa i oi aku i ka hapālua o na mana koho, ua koho maoli ia no ia mea, me kona holo hou ole, ma ke koha *baloka laula. e ukali aku ana mahope o keia koho baloka, nolaila he mea nui loa keia, e konoia ai kela ame keia mea iloko o kona aoao kalaiaina iho, e koho i kana moho, ina no ke hookahi wale no oia, e holo ana, aia ka pono o ka loaa ht heluna baloka kiekie, e wela hou ole ai na maka, i ka uwahi pauda o na hooikaika kalaiaina. E hooiaanao i keia mau hoakaka a ke Kuokoa! : -:o: Ke pii mahuahua mau ae nei ke kumukuai o na meakuai apau ma o kakou -»i iloko o k«« «»»1«. « k» ie .Kuokoa e a'o ikaika aku nei i na kanaka Hawaii e a'o i ka hoomakaulii i keia manawa, e hoopau ka hoomaunauna v »le ana ina dala, na n» han® piliwaiwai, ame na makemake ano ole, ons e nilikia ole ai, ina e *ele*na ia mau mea; a e malama i ke dala, no ka ™ „ kokoke loa ka pUikU ame ka wi »a na ipuka h.ie o kakou, aoU lr loib i ok. i k«, e ike .uanei kakou ika n aauao o««. he hoo makaulii. "-■••-