Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 18, 4 May 1917 — AUHEA KA EKALESIA O IESU KRISTO ME KA POE I KOHOIA E KE AKUA E HA'I I KA EUANELIO OIAIO NO KE OLA O NA KANAKA? [ARTICLE]

AUHEA KA EKALESIA O IESU KRISTO ME KA POE I KOHOIA E KE AKUA E HA'I I KA EUANELIO OIAIO NO KE OLA O NA KANAKA?

Kakauia no ka Nupepa Kuokoa HELU VI

I k:t lioomaka mua ana o ko kakou Haka o lesu Kristo e ha *i i ka euanelio ma G»lilaia, mahope iho o ka pau ana o Jia la he kanaha (40) o kona noho in)0])ololi ana ma ka waonahele iwaena 0 n:> holoholoua hihiu, ma ke alakai ana hoi a ka Uhane, i hoowalewaleia n>ai ai Oia e Satana, a-Sj ia no' hoi i:n la lie kanaha mai ka la mai o Kona 1 apelizoia ana e loane, iloko o ka muliwai o loredane, ua haia'o aku Oia i n;i kiinaka no ka mihi me ka olelo aim: " L'a liiki mai nei ka manawa, ua kokoke mai nei ke aupuni o ke Akua; E nnhi oukou a e manaoio i ka euanelio.' , M;treko 1:14-15. Ma keia mau olelo kuhikuhi o ka Paibala, e hoomaopopo. ai kakou i ko ka Haku kauoha pu ana mai i na kaii:tk:t e? •'mihi" a e nianaoio i ka euain'lio. a pi'la 110 hoi mu kona wa i kau(>lin ai i Kana poe haumana e hele i na :iiiia apau e ha'i i ka euanelio i na kai.aka apan, a o ka mea manaoio mai a b;'.petizoia, e hoolaia oia, aka, o ka mea manaoio ole mai, e lioahewa "a oia Mareko l(i:15-Hi). Nolaila, e loaa an-i ia kukou keia mau olelo paa a manae alakai iuua.iloko o ka euanelio, o ia lioi, —ka Manaoio ana o ke kanaka i ka Kuaiielio —ka Mihi ana i kona mau l,owa—ka Huikalaia ana o na hewa ma 0 ka oihana (sakarema) la o ka bapetizo iloko o ka wai. Pela o Petero i a'o aku ai i na kannka i hoowalaniaia ko lakou mau naau 1 keiia hai ana i ka olelo a ke Akua 11 j Krislo ma ka la o ka Penetetoka, ira ka vn a lakou i ninau mai ai, "E na kanaka, na lioahanau, heaha ka makou e liana ai? Alaila, i mai la o Petero ia lakou. K mihi, a e bapetizoia oukou apau iloko o ka inoa o leau Kristo, i kalaia mai ai na hala, a e loaa ia o*ukou ka haawina o ka Uhane Hemolele." Oihana 2:37-P»8. A e loaa pu no hoi keia mau olelo ia kakou ma Luka 24:47; "A e lua'iia aku hoi ka mihi ame Ee kala ana i na hala ma kona inoa iwaoiiu o na lahui kanaka apau, e hoomaka ana ma lenmlema." Ma keia mau a'o ana i lioikeia ae la, o kela ame keia kanaka e manaoio ana i ka euanelio o Kristo, a i makemake e hliikalaia ko lakou mau hewa ma ka oihana o ka bapetizo ana iloko j ka wai, 1 he mea pono ia lakou ke mihi i ko lakou mau lawehala ana apau, elike me ka Pctcro i a'o aku ai i na kanaka ma ka la o ka Pcnetekoka, a o ke kanaka e milii ole ana* i kona niau hewa, a bapctizoia oia, aole uo ke Akua e kala mai ana i kona mau paumaele i hana ai. Aole no hoi oia e lilo i keiki na ke Akua iloko o Kona aupun ekalesia, a o ke Akua lioi, e lilo mai Oia i makua no lakou, no ka mea, aohe makemake o ke Akua e he* moleh' Oia, a e paumaele mau Kana poe keiki i ka hewa mamuli o ka miln ole. lle keehina kue ia i ka naauao, ka liemolele, ame ke kaulke o ko kakou Akua. O ka hewa, ka mea nana e hookaa* wale i ke kanaka mai ke alo mai o ke Akua ame kona aloha, a o ka mihi 010 ka mea nana e halihali mai i ka hoahewa ana ame ka hoopai; a ma ia ano kulana pono ole o ke kanaka, e lilo auanei kona bapetizoia ana, ame kona apo ana i ka euanelio i mea waiwai ole, mamuli o kona manaoio ole a hoolohe ole i ke kauoha a Akua, ma o ka euanelio hi, e mihi oia i kona mau liewa a e bapetizoia. Ua oi aku ko ke Akua mukemake i k« noolohe, mamua 0 na kanaka e liaawi aku ana i na mohai he nui me ko lakou mau manao pono ole a noho mau iloko o ka hewa. Ak«, o ka ninau nui: Heaha ka Mjhi? a iawai kakou e mihi ai? Haina: O ka Mihi, o ka ka manao ehaeha i ulu ae iloko o ka noonoo o ke kanaka. e hoahewa ana iaia iho no kona lawelwila i ke Ākua ma ka uha.'i ana i Kona niau kanawai, a pela hoi me na kanawai pili i ka nohona aupuni honua, ame ko na kanaka, ma o ke kauia ana la he hoopa'i ame ka poino no r.a kuhihewa e hanaia ana e ke kanaka. Oiai, ina aole he hoopa'i, ua lilo ke kanawai i mea ole, ua hiki wale * na kanaka ke uha'i, aole o lakou noor.oo a manao ae e, mihi, no ka mea, { aolie a lakou mea e maka 'u ai no ka ' 'hoehaeha ana mai ia lakou a kau tnai i ka hoopa 'i. Aka. aia hoi, ua hoana okoa ia ka poe hewa elike me 'ko lakou kulana pono ole imua o ke Akua, no ka hooo ko lakou mau uhane hewa iloko o ka lua pouli (luapo,) aole luaahi, Mat, 8:12, a o ko lakou kaawale ' ana mai ke alo mai o ke Akua amB Kona alolia, o ia ka mea nana e hoehaeha ia lakou mamuli o ka nele i ka ' haūoli. Oiai, aole ka uhane he mea wela i ke ahi; koe wale no nae ma ka v«i e hoohui hou ia ai ke kino ame ka uhane ma ka manawa o ke alahou ana 1 hoike mua ia mai e ka euanelio, o ia hoi ka make elua, Hoikeaua 21:8. Nolaila, mamuli o ka ehaeha ana o ka uoonoo o ke kanaka, no.nn hewa i leaa iaia ma ka manao, ma ka olelo, a

ma kana mau hana e ku-e ana i ka pouo e koi ia ai oia e hookaawale in ( innu liewa mai iaia mai. No ia mea, o ' ka milii, he hooki ana ia o ke kanaka i ka hewa ana i mihi ai, aole e hana hou, a liooikaika e malama a e hana I j i ka pono, a he haalele ana hoi i na 1 | hana pono ole ame na mea haumia. He ! mea oiaio, aole loa ke Akua e kala mai ana i ke kanaka e mihi aku ana laia 1 no kekahi hewa, me kona hoopau ole i ka hana ana i ua hewa la. | ! Malia, c hiki ana ia kakou ke mih? ( hoopunipuni imua 'o na kauaka, i mea • do kakou e mahaloia ai, aka, aole e | hiki ia kakou ke hana imilk o"ke'Akua pela, ka Mea Nona.ka mana i hiki j ! ke ike i ko kakou maif manao huKa i kme ka kakou mau hana malu. Aole j loa hoi Oia e haawi mai i Kona Uhane e noho me ka poe o ia ano. . | j "Ano," wa-iii a Paulo; "ke olioli nei au, aole i ko oukou hana eha ia mai, aka, i hana eha ia oukou e mihi ai; no ka mea, ua hana eha ia oukou ma' ka j ke Akua, i loaa ole ai ia oukou ka j liewa e make aj. 'No ka mea, o ka eha | lanu mai i ke Akua, nolaila mai ka j niihi ola e mihi ole ia nei; aka, o ka ' ; elia ana o ko ke ao nei. o ia ka mea 1 |e make ai." II Kor. 7:9-11. j I Ma keia mau olelo a Paulo ka luna- j olelo, ke hoakaka mai nei oia no ia mea lio mihi ola, o ia ka eha ana mai i | ke Akua. Ma ka olelo Bertauia o keia ■ pauku no ka huaolelo "eha" he "aorrow;" o ia hoi, ua pili ia no ka eha* j i eha o ka manao, aole no ka eha ma'i I o ke kino, a poino e ae paha. Oiai no . nae, o Paulo no kekahi mea i loaa i ka 1 |eha ma kona kino, he kua haneenee i'(kua-eha), aole i ola iki ahiki i ka make ana. Ua haawiia mai hoi he j niea oioi ina kona i 'o, he hoopa'i na ; Sutana, i ole oia e hookiekie; a no ekolu manawa o kona noi ana aku i ka ; H:iku i .haalele mai ia mea iaia, aka, ua pane mai ka Haku: *'Ua lawa kuu ! lokomaikai nou; no ka mea, ma ka ua- j waliwali, ka liosmaopopo ana o ko'u mana." lIKor. 12:7j8. He mea maopopo nae,;m ehaeha no | ko Paulo manao no 'pillkia i 4oaa ' iaia, a nonoi mau aku 1 ka Hakn,- e hookaawale ae, aka, ua makemāke ka Haku e ike o Paulo i kona mapa &-e hoomanao mau laia ma o ka nawaiiwali la ame na ehaeha. i loaa i kona j kino. He mea oi&io, ua auamo o Pa- ; ulo ia mau ohaeha he nui, me ka ha'i : ana i ka euanelio o Kristo me ka wiwo ole, ahiki i kona make ana me kn maiuoino ma Roma. Ua hooki oia i kana ' paio ana me ka hakoko ana no ka eu- j anelio, me ka manaolana no ka loaa o ko lei o ke ola mau ma kela ao. | Alaila, heaha ka mihi ola e mihi ole j ia nei? | Haiua: O ia ka ehaeha ana o ka uoonoo o ke kanaka mdi ke Akua mai, no ka hewa ana i hana ai, a mihi oia ; iue ka manao paa oiaio, e haalele ia j liewa, aole e hana hou. Aole hoi e no- j ho iiou ma na hana e ahewaia ai ke kino, a e make pu ai hoi me ka uhane. ' O ia ka mihi ola. A o ka manao ana j 0 ke kanaka e noho mau iioko o ka hana hewa, a loaa { ka ma'i, ia wa e mihi ai; me ka manao ole e hooki a hoopau i ua mau hana hewa la, he ] mihi make ia. He pomaikai loa ke ka- | uaka e mihi oiaio ana i kona wa e make ai, oiai oia ua hoohemahema i ka j wa knpono a ka euanelo i koi mai ai | iaia e mihi, a e bapetizoia no ke kaiaia aua o kona mau hala, e ka poe i hoomanaia e ke Akua e lawelawe ia oihana. 0 keaha la ka hana pono a ke kanaka e hana- ai,, o ka hoohemahema ?mei ahiki i ka wa o ka poino, ia manawa e mihi ai, a i ole, o ka hoolohe mua paha i na a'o o ka enanelio a hoo* lilo i kanaka hana i ko ke Akua makemake? ; ' - | O na kahunapule e lawe wale'ana i. ka mana o ka oihana bapetizo, tae ka loaa ole o ka mana mai ke Akua mai nnie kana poe kauwa i hoonoho mai ai iloko o Kona Ekalesia, aole loa i loaa ia lakou ka mana e huikala i ka hewa o na kanaka ma ka bapetizo, no ka mea, he poe kipi lakou i ka Ekaleaia o ke Akua a kipi pu no hoi laia. Aole loa o lakou kuleana e lawelawe ai i ua j oihana hoola iloko o ka euanelio. Eia kekahi kumu hoohalike no ia mea lie mihi ola, penei: Ina o kekahi kaI naka ona rama i hoeha i kana wahine ' a mainoino ka helehelena, a i ka pau ana o kona ona, ike iho la oia i ka hewa o ia hana a mihi oia imua ona, Ljne ka loaa ana hoi iaia o na huikala ana mai kana waliine mai no ia hewa, aka nae, i kahi la mai no, ono hou no kona puu i ka rama, ame kona piha i makemake no ia mea, hele hou no oia 1 e inu a ona, a me ia kulana ona, hoi hou no a hoeha i ka wahine: a i ka pau ana o ka ona, ia wa ike iho la ua hewa, a mihi hou aku la no, me ka | loaa pu mai no hoi o na huikala ana a ka wahine, ke pehu loa ae la nae maka elua o ka wahine. { Hoalo iki ihō la ua kane nei no ekolu la, aojhe ona hou; a i ka eha nae 0 ka la, hele hou no oia a loaa na hoaleha i maa mau iaia, hooinu hou ia oia a ona loa, a hoihoiia i ka hale. No ka nui o kona ona, ua maopopo. ole iaia kana mea e hana ai, ua hoeha aku oia 1 kana wahine a: oi aku mamua o ke kupono. Moku ka ihu me na letieleh:e, pnu ka auwae, uliuli ka ili, eha na lim'a ahiki ole ke hana, ahiki i ka huli ana o ke alo iluna a waiho i kahi moe. O nei kane ona hoi, mahope iho o kona hoopuka ana i na huaolelo pelapela ku-

pono ole, me ka wawaM ana hoi i na lako hale nani, ua luhi oia a hoi aku la i hiamoe iluna o ka moe me na halii i maiauia e na liwa o kana wa- j hine. | lUa nui kona hana naaupo mamuli o I ka nui o ka ona, a i kona ala ana ae mahope iho o kona hiamoe lapuu ana, i ike iho la oia i ka nui o ka pono ole 1 ana i hana ai i kana wahine ame na mea hoonanl o ko laua 'home e waiho | īnokaki mai ana, alaila, mihi hou aku | la oia me ka hikiwawe loa imua o kana ] Kahine me ke noi aku e kala mai iaia. ; .Ea, e na makamaka heluhelu, he mihi ola an.ei koia? Aole, aole. loa! No ka mea, aole loa i pau kopa hoeha ana i 1 kana wahine mamuli o kona mihi oiaio ole, a o ka hana pono loa a ka wa« liine e hana ai, o ia ka haawi ana imua | o ka! luHakanawai i mea e hoopa'iia ai na kane o ia ano, a loaa ia lakou ka I mihi oiaio. Pela no ke Akua e hrui- • kala ole ai i ka poe apau e mihi ole • ana me ka oiaio. O ka mihi ola, o ia ! ka ehaelia ana o ke kanaka i ka hewa j ana i hana ai, a hoopau me ka manao Ipaa aole e hana hou, aka, e hooikaika ! e liana i ka pono. I Nolaila, o ka poe āpau e manaoio ana i ka euanelio ame na a'o ana no ka I mihi. a e makemake ana hoi e bapetizo ' ia no ka liuikalaia ana o na hala, i mea e loaa ai ia lakou ke ola ma o ka malama ana i na kauoha ,a ke Akua ahiki i ka hopena, e pono lakou e mihi I i ko lakou mau liewa me ka oiaio imua ' o ke Akua, me ka manao paa e hana 1 ka pono. Aole hoi e hoi hou iloko j o na hana e make ai, o ia na kuko o Ike kino: "Ka moekolohe, ka hookamakama. ka hoohaumi'a, ka makaleho, ka 'hoomana kii (oia ka hoomana a malama !i na aumakua), ka -hoopiopio, ka inaina, ka hakaka, ka u.nuki, ka huhu, j ka hoopaapaa, ka mokuahana, ka ma- • nno ku-e, ka hualiuwa, ka pepehi kaI naka, ka ona ana, ame na mea like, j « * # *o k a p oe c ii ana ana £ua j mau mea la, aole e hooiliia no lakou ke ' i aupuni o ke Akua." Oalakia 5:19-21.1 I Aka, ina e loaa ia 'oukou ka Uhane j Hemolele i ko oukou manaoio aua, a īiooko'ana'i na kauoha o ka euanelio, e i''Heīe ~ ou)tou ma pa kuko o ka Uhane,' elike mg kana alakai ana, o ia ke aloha ka olioli, ke kuikahi, ke alionui, ka. I lokOmaikai, ka inaikai, ka manaoio, ke ! akahai ame ka paJiiko, aolie kanawai ' papa ia mau mea." Galatia 5:22-23. He oiaio, ua kauoha ka Haku o īeau Kristo i Kana poe haumana e haia'o i ka euanelio o ka mihi i na kanaka a- ; [»ou, e hoomaka ana ma lerusalema. | A e kuu makamaka inaikai, e akahele ma ka ae wale ana aku i na ka- | hunapule e hoohuikau mai ana i na Ihana hookeai me na hana mihi no ka ' huikala ana i na hewa.. .0 ,ka hookeai, o ia ka maunu hoowalewale hewa a kekahi poe e apuhi ai i na wahine oiai I lakou e uolio mehameha ana, o ia ka wa |o ka poe maalea e hele aku f ai me na I buke Baibala no ka hoowalewale ana, a I 'uookahi ka noho pu ana. 0 kas inihi, i aole ia he hookeai. I E hoomauia aku ana keia kumuma- , nao i keia pule ae, maluna o ka ninau: I"Ia wai kakou e mihi aif" (Aole i pau.)