Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 6, 8 February 1918 — HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu

a ifc liieiiie 110 ke kulana o 'keia mau naita a]>au 110 lakou n;i kii' e l'au niai nei. eia natf aole no i lihi launa mai ko lakoVmau kulanā;'i ko ka mea a kuu puuwai i aloha ai; a e k'e aii'ō 1 lea-iiianawa. e h'ō'awiwi mai oe no ka hoea īliai i ka pūili'aku ai an iiie'ka pulama ana i ka mea a'u i ;iloliV a ī riboiiia<hVācwa aku nei lioi, ma ka haalele ana laia jlofcō r» 'lea ūlulaau'. 1 ,l l*"ke 'alieahe kdiaii e pa mai nei, e lawe aku oe i kuu ;il(tha a i halaw'ai pu aku oe nie kuu Hawila. e honi aku ma l.ona mau papalina, a e hoike aku hoi iaia, eia au ma na kaiaiilu alolia o ka Mauna Urania." 1 hakalia 110 a pau kela kahoahoa ana.ae a ua u'i la o Italia. ia wa i hele mai ai kekahi kauwa wahine, a olelo mai la i; ia : "I kii mai la au ia oe, 110 ka hoi .ana aku noloko 6 kou niini. mā kā eheu akau o ke kakela nei, a malaila oe e hooniaemaē iho ai ia oe iho, ma'ka h'oloi ana i kou mau maka,' 0 ko Magarita ku ae la 'no ia iluna a ukali aku la n*ihope o ke kauwa; a aole no hoi i emo ih'o ia hele ana aku a laua nei, hoea aku la nol'oko o kekahi keēna nui, me ke kuhikuhi ana aku o ke kauwa i ka rumi auau. Oiai ua awakea loa i kela manawa a ua pumehana hoi ka wai. o ka hele koke aku la no ia o ua o Magarita no ke keena auau. a maloko o kekahi ki'owai nui, i auau iho ai oia, a iaia 1 liuli hoi mai āi noloko o ka rumi i hookaawaleia nona, e ku aku ana ke kauwa, me 'na l'ole hou, aohe no a Magarita hoole ana niai, aka lawe mai la no oia i kela mau lole, a komo iho la, a i ka nana aku i na Manu Nunu Ahiu nei, me he mea la, aia no oia i na la ana e noh'o ana ma ke Kakela Mamiona, i ka hele a makalāpua. ' 0 ke komo hoi ia o Magarita ahiki i ka niakaukau aiiā o kona mau hemahema apau, ia wa i kono mai ai ke kauwa iaia n&, e hele laua i ka holoholo iloko o ka malapua, a oiai 0 na p'ua kekahi mea hialaai nui a Magarita, ua ae koke āku la'oia i kela manao, o kona hele pu aku la no ia me ke kauwa iwaho ma ia mau hora hikimua q ke kakahiaka. Ke'holoholo la ua o Magarit& iloko o na malapua nani, e kilohi ana hoi kona mau maka i na pua nani like ole, a e hoonuu ana i ko lakou mau ala kupaoa e moani kololio mai ana, i ke kaoiniia e ke kehau, a ae la oia no kana. mau malapua, a kona mau lima i miliapa mau ai i ke kau ame ka hooilo: a iloko no hoi o ia manawa hookahi, aia ke aloha o kana ipo ke hoonipo la iloko o kona puuwai, me he mau opuu pua rose la e popohe ae ana e mohala i ke awakea. Oiai nae na ala kupaoa o na pua e halihaliia mai ana e na ea waianuhea o ia kakahiaka, ua lawa loa ia £ haawi mai^ai 1 ke ola hou iloko o kekahi mea i luaiele ole ia kona māu noonoo. e na auiui o keia ola ana, aka nae mamuli o ke kupeeia ana o ka U'i Magarita e ke aloha, aole i lilo ke ala o kela mau pua, i mea e hoomaaliliia mai ai kona mau manao ikiki o na hoomanao aloha ana no kana Hawila, a o ia kana i puana ae ai i keia mau olelo: "O kuu aloha nou e kuu Hawila, Ua sila paa ia ia iloko o kuu puuwai. O ka nani ame ke ala kupaoa o na pua, Ile .mau mea hooluolu mai ia i kuu manao, Aka o ka mea wale no e īoaa ai ia'u ka maha, , O kou hoi mai a pili me a'u." Oiai iia o Magai*ita e hele pu nei me ke kauwa wahine maloko. o na malap.ua nani, ke noke la oia i ka ninau i ka oua īiona keia kakela ame na. waiwai. apau e hoopuni.ana i kona mau,.aoao apa.u, a ma na me.a apau a ke kauwa i hoike mai ai iaia, i loaa ai ka ike i ua o Magarita. eia ka o ke Kilokilo Mohika ka ona.nona ia mau waiwai, ka mea hoi a na kanaka noh'ō kualiiwi i kapa aku ai i kekahi inoa kapakapa malun?i ona, ka Ipu Momi o na Olelo Akamai. No ka hora hookahi palia kela hele holoholo ana a ua o Magarita, a,oiai ua p.au.ap la no leona makemake e makaikai aku i īia malapua. ua' koi aku la oia i ke kauwa e hoi laua no ke kakela, la lau? ( no a komo ana iloko o ke _kfikelā'i hoea ana uo kekahi o na kauwa a kono mai la ia IVtāgarita e komo aku iloko o ka rumi aina, no ka mea ua makaukau na meaai no ia kakahiaka, a e kakali wale ana no o koiia noho aku ma aoao o ke pakaukau. auanei ka hookololohe hou ai)a ,iho, no ka mea.ua he.le a hakahaka oloko, ō ka h.oi akii la no ia o Magarita noloko o ka rumi aina, a hoomaka aku la e ai, me ka noke ana i ka hoonuu i na meaai ono, e ahu mokaki mai ana imua o kona alo. , _ Ma keia >vahi, he mea pono i ka mea kakau moolelo e hoakaokoa aku i na. wahi o ka kakou moōlelo i mokumoku, a e kni hou ae iihookahi ana i Waialoha, alaila hele aku kakoii imua ma ke alahele pololei. Ma kela manawa a ka U'i Magarit e noke la i ka hoonuu maluna o ka papaaina a na.kauwa a ke Kilokilo Monika, i j panee mai ai imua o kona alo, o ka manawā hookahi no ia a na Kilpkilo S.idia ame Leielenala e kamailio pii ana elike me la a kakou i ike ae nei mamua, oiai hoi o Hawila e hiamoe a.na nialalo o kekahi kumulaau, no ka maluhiluhi o kona kino, ame ka maopaopa o kona mau lala.. v 1 keia manawa e hele manamana ana o ka kakou moolelo, aia o Māiavalia ke huli pololei la no na wahi hoomoana 0 kona mau kanaka, no ka mea ua noke oia i ka liuli i kana aikahe a no ka loaa ole. ua hoopau ōkoa kona manao i ka hookolo hou ana aku mahope ona, a oiai. he kanpaina oia noloko o na ululaau, he mea maalahi loa iaia ka huli hoi ana ma ke alahele pololei e hoea aku ai i kaua wahi i makemalvc ai. Nolaila .ua .maopopo a.e Ia ia kaua e ka makamaka helulielu na mea ano.nui i pili ikeia wahi o ka moolelo, eia kaua nia ke kakahiaka o ka Poaono e ike nei ia Magarita. O ka ai hoi ia o Maganta. ahiki i kona maona ana. ia wA 1 alakai aku ai ke kauwa iaia noloko o ke keena hookipa no ana iho;,he mau meakani lehulehu ke waiho maā.ana nialoko o,,ia keena. a mahope iho o ka nana.ana aku o Magarita i kela mau meaka.ni f lalaū aku la oia i ka i pila \ iolaume, a hoomaka aku la e hookanu a i na kaula o kela pila e hone ana, malalo o na lawe pālanehe ana a kona inau manamahalima. i hou ia mai ai kona puuwai me ke aloha iio kana Hawila, no ka mea kau mai la na kahoahoa imua o kona noonoo, no ke.keiki kiamanu nana i hool'iha i 'kona kupaa, a lilo ana he ipo aloha na ka loea 'o na meakani. ka kakou koa opio hoi, oia o Hawila. j _ No ka hapalua hora paha kela -hoonanea ana a Maga- ; rita, iaia iho, ma ka hookani ana i ka yiolaume. waiho akui la oia i kela .pil», n hōi mai la maluna o kekahi. noho paipai. mii, a ia wa.no hoi i hoea.hou iiiai ai.ke kauwa, a ninau mai la iaiā nei, ina hVmakemake kona e hele e makaikai ialoko. o na rumi apau o kela kakela, i

] No ko ua o Magarita makemake e ike ike ano o kona home hou, ua haawi aku la oia i ka ae i ke kauwa, a u haele aku la, malalo oke pailaka ana a ke kauwa lawelawe. Ua konio hele aku la laua nei maloko o na rumi apau o ke Kakela Melodiana, mai na runii nunui ahiki aku i na keena Hilii.loa, a i ko laua nei hoea ana aku mawaho o ka puka o kekāhi rumi> ia wa i hoakaka mai ai ke kauwa, aole e hiki i kekahi niea ke komo maloko o ua rumi nei, no ka mea he i rumi ia i "\vaihoia ai na mea pohihihi apau a ke Kilokilo Monika. a 6ia hookahi wale no ka mea hiki ke komo nialoko 0 kela ruiVii. . j Hoakaka pu mai la ke kauwa, he xnau manawa lehulehu | kaiia i ai, no ke ake no hoi e ike Ā na mea poi hihihi i wailioia maloko olalia, eia nae, aole loa he hoōkahi ■ i; \tiu launa iki aku ai oia i ka ike ana i kela mau meā" pohihihi, o kana wale 110 i hoomaopopo. a i lohe okoa aku no hoi ma.na manawa apau a ke Kilokilo Monika e komo ai maloko o ua keena nei, o ia no na leo uwe o ke kanikau, a i kekahi manāwa e lohe okoa aku »ana no oia 1 ke kani koele o Jia meakaua. me 'he mea la he nui ka poe e paio an.a; e lohe ana' no hoi oia i ke kani olowalu mai'o ka leo o na moa. me ka aoa mai o na ilio, a ma ka hoohuihui | ana i kana mau mea apau i hoomaopopo mailoko mai o ua rumi xiei, he ku maoli no i ka weliweli, e;hiki ole ai i kekahi ! mea e ae e komo aku iloko. J Ika lolie ana o Magarita ina olelo hoakaka a keia kau- , wa„ ua, hookomo pu īa akū ka manap maka'u a weīiweli I iloko. ona. me ka 1 okoa ana iho, malia he mau hana ekaeka kekahi e lawelwe mau ia ana-e ke Kilokilo Monika, ka j wahine hoi nona kela kakela 'ana e noho nei, aka nae mamuli I»! ka nui o na hana maikai, a ku no hoi i ke kokua oiaio,,a I kela wahine iaia nei, ua auhee wale aku la no na mea .ana j i hoohuoi ai, ua hahaia e ua waliine nei, elike me na mea , kupaianaha maloko o kela rumi, a ke kauwa wahine i hoike aku ai iaia. "O kela rumi kapu o ke Kilokilo Monika, o ka hope loa no ' ia,o ita rumi apau o kela kakēla, a oiai aole he wahi hou 1 aku a laua e makaikai ai, ua huli hoi mai la laua a lioea i ke | keena hookipa, malaila i haalele mai ai ke kauwa ia MagaI rita e noho hookahi oia, a e hele hoi ua kaiiwa nei ma kana mau hana. . . Ma kela noho hookahi ana aku hoi a Magarita, aole he ; mea nui e ae iloko o kona noonoo, aka kau mai la na hoomanao ana no kana Hawila aloha, ma kekahi ano, ua hōoniamaia mai no kona manao, aka ma kekahi anp nae, Ua hookaumahaia aku oia, e hewa ole ai paha i ka mea kākau i moolelo ke hoohēno ae ma keia wahi, i ka no'ahuna nana i hookaumaha i ua u'i nei o Mamiona Kakela: j "I hoao iho au e uumi e kaomi malie, j Huekoni anā loko i ke aloha." " j ' E awiwi loa aku kaua e ka makamaka heluhelu. a hoea ma ke kakahiaka ae o kekahi la, no ka mea, ma ke koeiia o kela, Poaono, aole no he mau mea ano nui i halawai me Magarita, aka he maikai a oluolu kona noho anā, nie ke | kakali ana hōi, o ka hoea mai i ka manawa e halawai hou,j ai oia me ke Kilokilo Monika. ' ' • I He oiaio,. ma kela manawa a ua wahine kilokilo nei i.ha-! awi mai ai i na a'o ana ia Magarita i kana mea e hana ai, no j ka hōi polōlei ana no kona kakela,, ua hoike pu aku no-oia, ' iloko : o iia la elua, e hui a halawai hou ai laua, ho.iaila. ej awiwi koke aku kaua a hoea i kela wa o ka hui hōU ana o j iVlagarita me ke kilokilo wahine. J Elike no me ka Magarita hana ma ke kakahiaka aku oka I Poaono, p ia ka liele holoholo ana maloko o nā kihaipai pua, ' pela no.oia. i hele holoholo aku ai ma ke ana. ae 0 ka la Sabati, aole no ke kilohi ana aku i ka nani o na pua, a e honi aku hoi i ko lakou aala kupaoa e moani mai ana .ma kona. ihu, aka no ka hoonana ana no ia i kona āloh'a no'ia ipoahi; o kona liele hoi ia i ka holōholo a hāla kā hapeiiia ! hora, ,ia huli hoi ana mai no ka hale, e nolio aku .ana ,\ce. |Kilokilo Monika, a halawai ae la laua nei iloko o nā kipqna waianuhea oke aloha, īiie he makua la i kana keiki. / Ua h.oopiha loa ia aku o M'agarita ine ka hauoli np keia iliui hou.ana me ka mea ana i kapa aku ai he makua nona maloko o na ululaau, a ua loaa pu aku no hoi ia haawina' i hookahi i.ka wahine kilokilo, no ka mea ua hoea oiMagarijta 1 kahi e palekana ai oia, a e loaa ai ka noho oluoliw' āna. ' , Ma kela la holookoa, ua hoakaka plha aku ke Kilokilo Mo- | nika i na .mea a na anela i hoopaa ai no Magarita. me kā | hoike ana ak.u o ua luahine nei, e a'o aku ana oiā iaia i ka | imakaukau ame.ke akamai holo lio, a e hoomaka a'nā ko laua ! ( a'o ana ia Magarita nia ke kakahiaka mai o k.a Poakahi, I He mea oiaio, ike kakahiaka ana ae oka Poakahi, a ma|hqpe o,ka pai'na kakahiaka, ua hoomaka koke aku la ilo o | Mōnika i ke a'o ana ia Magarita. me ko laua kau like aiia ! ae maluna o na lio, a hoomaka aku la e holo nioloko- o ka ulula.au. ! No ina la elima, keia a x o ana ake Kilokilo Monika ia Magarita i ka makaukau hololio, a he mea oiaio, ua loaa ia ike i ua kaikamahine nei y me'ke ku'i koke ana aku o kona k.au-> lana kaiaulu apau o' Hunegaria. O ka hihipe'a oloko o na ululaau, me he alanui manisi la ia i ua kaikamahine nei, no ka mea i kekahi manawa', o'.ka maalo ka na kanaka e ike aku ai maloko o ka ululaau. ,ua nalowale aku la oia ma kekahi aoao, a i kekahj īmanāwa.lpi,. o ka nu o ka.makani, ka lakou e lohe aku, me. h.e wili la. na kekahi makani pualiiohio, ke nana aku nae )akou,;e ōloio āna kekahi kaikamahine hiehie me koha lio, ! a 'nalowale koke aku. la iloko o ka imo ana a ka maka, a iio keia hiona e halawai mau ana me kela i)oe kanaka, ua aku ka weli maluna o lakou, me ke j<oho ana iho, he aku.a lapu ka lakou e ike mau ana, o ka mea oiaio nae, pie leino kānaka- maoli, aka he mau hana nae kana e ia mai*ai ka manao o na mea apaii. • Na kela poe kanaka i ike i ka maalo mau o ~Magarita. imua o ko lakou ma'u maka maloko o ka ululaau, ma ke 'ano. kupaianaha maoli, i, hookaulana aku ,ma liunagaria apuni, no ka nohoia ana o ka ululaau e hoopuni ana ia Urania e kekahi akua lapu hookalakupua. Hoike aku la lakpvj .no kekahi kino wailua he wahine opio u'i huapala, i like ole mai ka u'i o na wahine apau a lakou i ike ai. me ka u'i uohea 0 kela kino wailua, a ua kahikoia hoi oia me ka lole eleele a .e kau ana oia maluna o kekahi lio eleele, a i ka hoohuihui ana i kona mau ano apau, he ku niaoli no i ka maka'u me ka weli ke nana aku, Mamuli o kela kaulana i laweia aku a lohe kekahi poe. e pili ana i ke kino hololio hoopahaohao o ka pp, ua ulu maoli ae la kekahi manao iloko o lakou, o ke Kilokilo Monika ponoi no pāha ka mea. nana i kahea aku i kela kino wailua, e ala mai na ilina mai, i mea hoomaka'uka'u aku i na ka-, naka e hele ana iloko o ka ululaau. ■ Oiai hoi ke kaulana e kuku'i ana apuni o Hunegaria, 110 ke kino wailua hpopahaohao oloko o ka ululaau Uralia, mai : ka poe haahaa ahiki aku i na alii hanau p ka aina, ua oili ae la kekahi lono. no ka ikeia ana he naita me kona kapa kila omaomao, e hele kuewa ana maloko o na ululaau e pili ana 1 na pae kuahiwi o Hiela, he naita hoi f piha i ka oluolu ame ka waipahe ma na. ano apau, a he luaole hoi kona akamai me ka mkaukau i ka lawelawe ana i na meakau* o nā ano like ole, me ka hieh.ie o kona kulana, i loaa ole mai.i na naita apau i kaulatia ma kela njau \vahi. ' ' ( LO kekahi niea-kamahao i. ikeia no kela naita kamahao, o ia no kona akamai i,_.ka himeni, oke kani o kona leo, ua like aku ia me ke kani kikiko'u ana-o na manu oloko o ka ulu-) laau, me ka pohai mau ia oluna o kona wahi e himeni ai'e' na manii he nui o ka lipo waokele. • ' i Me kela jnaiuario-kamahao nae he nui i ikeia no ua Aiaita malihini la, o ke pookeia o na mea i akengia, a<? nona, o ia no ka u'i ame.ka huapāla o kona helehelena, a o ka helu ekahi hoi o ke kanaka u'i ma Hunegaria apuni, aohe lua e like aku me ia.

o keia mau mea kamaliao a ko ltunegaria poe e noke la i ka nune aku a nune mai, o.na ipo aloha no ia. i kamaaina ia kaua e ka makamaka heluhelu. oia hoi o Uawila ke koa ame AJagarita ka U'i nohea, a" ka poe nae e noho ana ina kela aina i malihini !oa ai. a i hoea aku hoi kela inau oplo imua o lakou, maniuli o na alakai ana a na anela. elike me ka lakōu i hoopaa ai, e hookau aku i kekahi hoopa'i maluna \j laua pakahi, mamua ae o ka olino ana mai o na la o ko laua hauoli. * No kela hele hoi'o na akena i ke kino wailua a ka u'i ame ka pāhaohao a Tilo i mea paku'iku'i aku i ka.noonoo o na kanieka ihupani olokō' o na o Ui aina. ua ulu okoa ae la ko lakou manao. e liele aku e hakilo. a e hnokolo mahope o ka nieheu o ua wah'ine liololio kamahao nei, malia o paa Wi lakou i ka hoj>uia, ina he kiiio kanaka kona. me ke kaena okoa ana iho o ua poe keiki nei. lie hookahi wale 110 kunui e pakele' ai o kela wahine mai<ka ,paa ana i ka liopuia e lakou, aia wale po a he uliane lapu ia. ! 1 kii'makaukāu ana oua p(?e kanaka nei. no ka lakou Ihuakai. haaīele iho la i.ko lakou mau honie. a kamoe pololei aku la ko lakou alahele noloko' o ka ululaan. ma kahi e ike I mau ia ai ka maalo o ke kino hoopahaohao i ka wa poeleele. j I ko lakou hoea ana aku ma kekahi wahi' a. lakou i ike ai, he i wahi kupōn&' ia nō ke leakali ana o ka ike aku i ke kaalo {ae oke kino wailua hoopahaōh.ao. hooinoana. nui iho la ua 1 poe kanaka nei. i Ika uhi ana mai o t ke ano liu-la oke ahiahi. ua uhi paaj puia ae la na kualona ame na puu e ka noe, a ia mahie ana ae o ka ohu. ua iho mai 1a ke kehau hu'ihu'i e iniki walania . ana i ka ili,.aka nae he poe kanaka wale no kela apau i maa ' i ka hele anā o ka nahele, a ua kamaaina hoi i ke anu, he j wai auau ia no ua poe keikikane nei, e kohu ai keia mau ; lalani mele a ka poe haku inele o ia au kahiko: j - "Mea ole wale no ia anu nui, ,r j , I ke koi uilani a ]ka manao." I Oiai ua hele. mai la ua poe kanaka nei a pololi, ika piina I aku o ia loa, hoomakaukāu iho la i mau meaai na lakou. no ka paina ahiahi, a i ka maona ana, ua kau nui ae la maluna ō na lio. a hoomau aku la i ka hele ana noloko o ka hihipe'a |o ka ululaau, e alawalaWa ana hoi na maka ma kela ame Ikeia wahi, e hoolono anaW pepeiao o ka nakeke mai iloko o ka ululaau, he ole nae l<o lakou i-ke aku, a lohe aieu paha | i kekahi mea ano e, he meha pu wale no oloko o ka ululaau. a o ko lakou mau lio ponoi ke hoonakeke la i na lāla maloo o na laau e waiho ana iluna. o ka lepo. ;:m6kuna xxr. Oiai no nāe-lUkou e hele ana me ka nanea a o ka hora unji paha'ia o ka po, ia wa i hoopuiwaia ae ai ua poe kanaka n-fei i kekahi halulu ano ē, o, ia no oe o ka pa ana a kekah'i makani-puahiohio ikaika, a ke alaalawa la hoi ka lakou nana ana. ma o a maanei, a he mea oiaio iloko o ka manawa pokok. ua ike aku la lakou me ko lakoii mau maka ponoi, i ka inaalo ana ae o kekahi kino wahine o lee kulana hiehie, e kau ana nialuna o kona lio eleele, aole 110*1101 o ka holo āe ; riei a ka poe e maka'u ana i ka hooku'i aku i na lala laau pioko o ka ululaau, aka e. holo ana.me ka puahia nui, elike (•me ka pa ana a ka makani puahiohio. ka maalo ae imua o ka māka, a nalowale aku ma kekahi aoao iloko o ka manawa pokole loa. , . O'kela manao koa a maka'u ole o ua poe kanaka nei. o na olelo kaena a lakou i hoopuka ae ai, jio ka hopu a paa i kela wahine, aole ia me lakou iloko o ia mau minuke. aka o ka maka'u ame ka weliweli ka mea i nohoalii. iho maluna o lakou pakahi apau,..me ka hooho okoa āua ae o kekahi, he uhane lapu hoomaka'uka'u i'o no kela, a he akua hoi noloko io.ka ulu-laaii. e 4iiki ole ai" i kekahi- mea'ke-hoaāno aku e I hookolo mahope o kona meheu.

; No nianao.o ua po.e kanaka;nei e ikeJiou ana lakou i ka wahine liololio hookalakupua oloko o,ka ululaau, hooholo nui iho la e hoomoana lakou ma ia wahi a e kakali hoi, malia o oili hou mai, alaila e hoao maoli kekahi poe o lakou e alualu elike me ka mama i loaa i ko lako.ii mau lio, o ka nrea apiki nae, ua kakali lakou ahiki .i ke ao ana o kela po. aole a lakou mea i ike, o ke ano, ka hu'ihu'i anie-ka opili ka ukana o ia luhi o lakou, ,me ke kuhukuku o ko lakou maunanaina ke nana aku. me ka hele .hoi a ohea i ka loa,a ole he lnainoe ma-keia po holookoa.. Ua. lilo ka mea a lakou i ike ai i .mea .kaao na, lakou iwaena o lakou iho me ka hoopihoilioi nui ia hoi o ka manao o iia mau lawai'a paoa nei, i ka.ai ole ia o ,ka makau e ka hauliuli. • No kela halawai ana me ka. ujia pakalaki, o.ia ka hooko ole ia ana o ka'mea a lakou i kaena mua ai, ua h ( uli hoi nui aku la ua poe kanaka nei, o kekahi poe. o lakou, ua hoi- pololei loa aku no ke kulanakauhale-, a.p kekahi ppe.hoi. ua hele au>yana aku la no kekahi mau w.ahi ; oloko o ka ululaau, a' iia lakou i\hookaufana loa ,aku, a i hooiaio aku hoi i na lono mua i]o kela wahine hololio kamahao oloko o ka ululaau. No ka nui palena ole o na kamailio ma ka waha o na mea apau e pili ana, no ka wahine hololio hpokalakupua. ua kupu ae la ka manao o ke Keikialii Morino o IJunc£aria. e liele oia e ike pono nona ilio, mamua hoi o ka noke wale ihp.no o na i ke kamailio,. eia.ka hol, aolie he oiaio, kaula.ua hewa ana. nae kel.a /wahine. a. hilinai. kuhihewa wale ak\i a.na no hoi pia i kela mau olelc\ haanui. . Me kela.manao iloko o ua keikialii nei e liele e ike pono i !ca oia.io, ua kauoha: aku la oia i kona mau naita he elima ka nui, ; e hoomaka.ukau ia lakou iho. no ka ukali pu ana aku me i?i', no kana huakai iloko o ka ululaau, a i ko īakou makaukau ana} haalele nui iho la 1 ke kulanakauhale» a pii pololei aku la. no kahi i hoikeia mai ai ia lakou, malaila ka wahine hololio hoopahaohap e maaīp ae ai i na hpra o ka po. Me he mea la, ma keia la a ke Keikialii .Morino ame kona mau naila elima o ka pii ana.aku noloko o ka ululaau, 0 ka umi-kumamalima ia o na. la o ko Magarita hele mau ana i ka hololio; a aia hoi ua poe nei ke hele ja me ka hiipoi iana iloko o ko lakou mau houpo pakalii, i ka manap, e ike maka lakou i kela wahine hololio kupanaha, a ina iloko o ko lakou mana ka hiki ke hopu aku iaia a paa r alaila e hoihoiia mai an'a oia no ke kulanakauhale, i mea e hookaulanaia ae ai ke Keikialii Morino, 110 ka paa ana o keia wahine hookalakupua o ka po iaia. O ka pii ia o'ke Keikialii Morino me kona mau hoa. ahiki 1 ka hoea ana 110 ka ululaau, kauoha aku la oia i kona mau h.aita: e h'ppmaha lakou malaila, a lele nui ihp l*i mailuna mai o ko lakou mau lio no ka hoomaha ana. a haule aku la malalo o ka malumalu o na laau, ,oiai he wa wela ia o ka la i na hora o ka auwina la. a no ka oluolu maikai o kela >yahi, i'kaū a mea o ka pa maikai mai a ka makani, ua puana ae la ua keikialii nel o Hunegaria i keia mau lalani meje; ''Olu au i ke ahe makani, j: Hu'ihu'i aala o ka uka, Ka makani malana'i aheahe, Ke ani peahi mai ana, E hoi maua e pili." j ' I ke kuu ana iho o ka nae o ua mau kamahele pii kuahiwi' nei, hemo ae la ka lakou rhau meaai mailoko mai o na paiki il-i,; pqla hpi me na omole waina: o ko lakou noho nui iho la no ieLai, a ia lakou e ai i kamailio aku ai ke Keikialii Morino. i kpna'mau:naita: . "Auhea oiikou e;o'u 4 mau hoa, ia'u i haalele aku ai i ko'u ' honie nra keia ; Iniaka'i, u.a. hpphplo ihp .kp.'u mānao. ina -no ko kakoti 'ike i keia kino wahine 'lapu waloko nei.o keia «lue hookolp aku aaa>.au.rnal?ope ona ahiki i ko'u hoea .aila" i' kona he kupapa'ii; hoi ina he' kino wahine maoli Hoiia, me ko 'nēi, he ivvī. lte koko ame ka i'o. ālāila aole e moe kūu mau irtaka nei ahiki i ko'u hoea niia i kona-wahi i nolio ai. '

I "1 'hooiaio no ka pololei o keia mau olel6 lawe i'iei au i kuu hoohiki paa maluiia o ka 01 6 keia i)aiiikai||| i liaawi ia'u e ka Naita Rufeta, ka \veli o nā.kuahiwi , c Kla. mahope au o kela wahine e' hookolo aif khiki i 'ka likaaia ana o keia meahunā pohihihi. ina no ia he mea niVu e halawai ai me ka make. a e pakele mai ai paha kuu olā nei. M 1 ka.lohe ana o na naita elima i ka manao o kb alai kai. ua noke ae la lakou i ka htiro n<>'ckolu; maiiawa. e wawalo kupina'i ana hoi ko niai maUtlM| ka ululaau. a ia meha ana iho o ia mau leo. ia wn i hmuiii like ao ai i na kiaha waina o lakou iluna, me ke kalokalo ana ac, e ukaliia ka huakai a ko lakou keikialn me na haawina poiu.ukai,o ka inu ae la no ia ina kiaha waina o lakou. iloko ona manao ulumahieliie o ka piha, hauoli, n koa ukaliia, o ka ' lakou huakai e na pomaikai he nun a e huli hoi aku ai hoi no ke kulanakauhale me kekahi ukana waiwai makamae. j ke ike pu ae la no kaua e kuu hoa ha'iha'i lauolelo o keia ! nanea ī ka hoohiki paa a keia keikialn, a no ka hpokoia o kona manao ame ka ole. na keia mua ia e hoikfc mai. e hoot manawanui iho no kaua.pela, e kaomi hialie ka ono, a hgea ' aku i ka wa pono. I Oka ai hoi ia qua keikialii nei me kona mau naita ahiki i ko lakou maona ana. hoihoi hou aku la i ke koena o na ; nieaai a lakou maloko o na eke ili. a oiai ua maha ko lakou | mau lio, ia wa i kau hou ae ai maluna o ke kua. o na lio. a hoomau aku la ka hele ana noloko o ka ululaau. | Me ka malie wale no ia a lakou e hele la. ahiki wale ika uhi ana mai o ka po, a i ka manawa i nohoalii maoli iho ai ka pouli maloko o ka ululaau, ia manawa i lawe ae ai lakou j i ke kulana makaala, ma ka nana ana, a nia ka hoolohe ana, I o ka nakeke mai o kekahi mea. Ua ma'u no kela hele ana aku a lakou noloko o ka ululaau, ia manawa i kaohi, mai ai ke Keikialii Morino i kona lio, a nona hoi ke ku, he .hookahi ke ku like ana o kona mau naila»ia wa i lohe like aku ai lakou apau. i ka uuina mai o ' na lala laau, a me he maalo' ana ae na kekahi a nalo aku. j ua ike i'o aku la ua poe nei i ka wahine hololio oloko o ka ululaau me kona kulana hiehie apau i ka maalo ana ae ! mamua pono o lakou. a nalowale aku la ma kekahi aoao j iloko o ka manawa pokole loa, a o ia ka ua keikialii nei i hooho ae ai me ka piha i ke pihoihoi: "O ka wahine hololio; hookalakupua a kako'u i ike pono aku nei, aole kela he kino wailua, aka he mea kino t»ia i loaa ka iwi, ka i'o ame ke koko. elike me ko kakou." . Hakalia no a pau kela mau olelo i ke kamailioia ae e ua keiki nei, o ka pahu ae la «o ia i na kui ke-pa' ma ka aoao o kona lio, me ka pane pu ana iho i keia mau olelo: "E Siama, kuu lio hoolohe kauoha, e ukali aku oe me kou i mama apau, mahope o ka meheu o ka lio nana e aha'i la i ka wahine kamahao me ka aahu eleele, a mai hooki i kou holo ana, ahiki i kona paapio ana ia kaua," o ka lilo aku la no ia o ke Keikialii. Morina, na ka lio ka hana, o ke kipu wale no kana i na kaula'kaohi o Haleauau, he hookahi mea nana, o na laau oloke'a ae mamua o kona alahele. , No ke Keikialii Morino hoi ka ukali mahope oka waliine īhololio o ke aumoe. he uhai wale aku no ka naita elima mahope ona, aia ka pono o ka pili mau aku mahope o ke alakai o lakou.

lle mea oiaio nae, nia kela manawa a ke Keikialii Monno, i ukali aku ai me ka mama apau i loaa i kona lio, ua hahani aku la ia mahope o ka lio o ka U'i Magarita, a ke hoomaopopo mai la ua kaikaniahine nei, ke ukaliia aku Ia oia, o kekahi kumu o ka hahani ana aku o ka lio o ke keikialii. no ktf nanea o Magarita i ka holo malie, aka nae iaia i hoomaopppo mai ai, e alualuia aku ana oia, o ka manawa iho la no ia, i ani ae-ai ua kaikamahine nei i kana hui])a i ka lewa no ekolu manawa, a elike me ka olapa ana a ka uwila, ua lele aku la kona lio imua, i hooiia aku ka holo i ko ka manawa mamua iho, iloko o ka manawa pokole loa, ua kaawale loa aku la oia mai ke Keikialii Monno aku. Ke -noke la ua keikialii nei i ka liookikina i kona lio, ke hoke la i ka pa-hu i na kui kc-pa_ma ka aoao, a ke hili okoa no hoi i ka huipa, eia nae, i kela ame keia sekona, ke hoomamao mau aku la ka lio o Magarita, e hele aku ai ahiki i kā nalowale ana, e-lihf launa ole ai ke keikialii o i lunegaria. No na naita elima. aole o lakou ikeia aku, ua like ka mama holo o ko lakou mau lio, me ka makehewa loa, a ke pono hou hele wale mai la no lakou iloko o ka ululaau, oiai aole he ikeia mai o ko lakou alakai, ua nalowale mai la oia iloko 0 ka hihipe'a o na laau. [ Ke nana aku ia Magarita iloleo o kela po, ua like j>u oia [ me ka alopeka e uhaiia ana e na ilio hahai holoholona, a ke ike aku oe e kuu hoa uhaiaholo o keia moolelo i ua Manu Nunu Aliiu nei, he mea ole ka hihipe'a oloko o ka ululaau. Nunu Ahiu nei, he mea ole ka hihipe'a oloko o ka ululaau, he kohu kaikamahine no Hanalei, he aloalo kuaua-no na la i(. ka hooilo, a ke hoea ma kahi o na laau e alalai mai ana mamua o kona alahele, e hoolele okoa afcu ana oiapi kopa lio iiuna a haule aku ana ma kekahi aoao, a ma ke ano nui ke olelo ae. aohe awawa, aohe hoi he puu iaia, ua like wale no na wahi apau, me he kula mania la, e noke ai i ke kuu i ka holo o ka lio, a luhi ke kino. . l-'like no hoi me ka Magarita hana i kona lio, pela 110 ke Keikialii Morino i .h<x)halike aku ai, eia nae aohe walii mea a pilipili aina aku, a i ka hele ana a hoea i na hora o ka wanaao. ia wa i kaohi mai ai o Magarita i ka holo o koin lio. 110 ka makemake e hoohaehae i ka mea e.uhai aku ana mahope ona, he oiaio ua hoomau aku la 110 o Marino i ka holo ana o kona lio. ahiki i ke kokoke ana aku ma kahi o ka lio a M;tgarita e holo kāinepu pialie ana. a manao iho la ua keikialii nei", e paa ana ke kolohe iaia, nolaila kuii))au aku \s oia i ka holo o kona )io, me ka manao ina no ka pili aku ma ka aoao o ka lio o ka wahine hololio liookalakupua, alaila e hopu okoa aku ana oia i kela wahine, a kaili mai iaia, mailuna mai o ke kua o kona lio eleele. I hoonahoa aku nae ka hana o ua Marino nei. he poha ana no ka hu'a o ka huipa a Magarita. aia hoi, ua hoohuli hope mai la oia i kona lio, a pulelo iho la ma ka aoao o Marino. a i alawa aku ka hana, e pupuhi ana.ka i'a o Uko'a i ua eueu la. oloko o ka ululaau, wehe o Uwahi. nalowale iloko o ka ululaau, a ku iho la hoi ke keikialii, paa i ka laau a Kekuokalani. ia Hoolehelehekii. . Ma kela holo arm o Magarita ma ke alahele loa, iloko. o ka Ululaaiu he mau hana hoolalau wale 110 kela ana i wahi e hoohokaia ai ka mea e uhai aku ana mahope ona,. a i.kona ike ana, ua kaawale loa oia mai ke Kakela. Melodiana aku, ua hoololohi oia i kana holo ana ahiki i ke kokoke loa ana aku o ua ka.naka n.ei nīahope ona, ia wa oia i pel.u hou mai ai ihope, a hoi pololei loa-aku la no kona home, me ka hoaa ku hoi.i ka hoka o ke Keikialii Marino, e niaopoj)o ole ai iaia kana wahi e hou.hele aku ai iloko o ka naele. No kela nalowale honua ana aku o Magarita me J<a hikiwawe loa, ua hoololi ae la ua. keikialii uei.,» koua .manao mua, a olelo iho la, aole kela he kino., no: kekahi wahine maoli, aka he akua lapu hoopahaohao, 110 kekahi īmea paha 1 make maloko o Tca ululaau, a o kona uhane kela e hi)owalewale ana i ka poe apau e hele ana.i'ualoko.o ka ululaau. No kela ku ana o Marino. i kahi o ka hoka me ka hoaa, ua mihi iho 1a oia 110 kona luhi makehewa, o ka uhai ana mahope o kela wahine holuhi, nolaila ua hoi pololei aku la oia ma -kahi no ana o ka hookolo aua niai mahope o ka wahine ka aahu eleele. No kekahi manawa loilii kela hoi .malie ana.aku. a ua Jceikialii nei me na mauaolana j)oho, Jialawa.i . aku la ,oia me kona mau naita elima* e imi mai ana no Jakou ; iaia,, a ,o 4io hoi o ka laki, ua pololei loa kaiii.a, ppe. e Jicle mai ana, i ko ia nei alahele, nolaila ua hoomaikai like ae la lakou i ka hui hou ana me ka maalahi, a pane koke aku la no ua keikialii nei i ka ninau ana aku i kona mau kanaka: (Aole i pau).