Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 9, 1 March 1918 — HE MOOLELO NO BEDERA Ka Moi o Peresia AME KO GIOHARE Ke Kamaliiwahine o ke Aupuni Samanadala [ARTICLE]

HE MOOLELO NO BEDERA Ka Moi o Peresia AME KO GIOHARE Ke Kamaliiwahine o ke Aupuni Samanadala

Ua hooia mai la ka moiwahine i ke kuiike o kona manao me ko ke keiki i ka i ana mai: "E kuu kaikamahine, aole a'u mea oi ae e olelo aku ana o ka hauoli wale no n.o kou loaa ana mai ia no ia makou, eia oe ke noho nei me ka hauoli; aohe a'u mea e ae e kamailio āku ana mawaho ae o ka ka moi, ko kaikuahine haku, mau mea i kamailio aku la ia oe, o ke apono wale-aku no i kou manao. "Owau ka.mua loa e hoahewa aku ana ia oe ina aple oe i hooko aku i ka makemake o ka moi i a)oha mai ia oe me kona naau apau, a o ke kane hoi au i n.ej nianawa i hojke mai i na mea oiaio apau nb kona aloha ame kojia paulelē nui maluna 011. "Ua pomaikai oe mamuli o ka na lani alakai aiia mai ia oe ia nei a loaa ia oe ke awalulu e palekana aj kou moku (kino) mailoko mai o na ino apau o keia o!a ana, nolaila, o ia nui i loaa ia oe pa,aia a paa a mai hookuu/' ()iai ka moi e hoolohe mai ana i na mea apau e kamailioja ana ua nui ke kauinaha me ka makau jloko ona e kailiia aku ana paha auanei kana inoiwahine mai iaia aku, eia nae iaia i lohe mai ai i na olelo a l<a Mojwahine Gulenare aole oia e haalele ana iaia, ua piha loa oia i ka hauoli. Me kona kanalua hou ole iho no ko ka Moiwahine Giilenare aloha iaia elike me kana mau 'olelo o ka hoakaka ana aku i ka makuahine a i ke kaikunane,,ua palua ia iho kona aloha ame kona paulele maluna o ka moiwahine, a ia wa hooholo iho la oia iloko ona e hoike mai ana oia i kona hauoli iaia ma na ano apau a ka moiwahine p ike aku ai ua paulele a aloha i'o mai oia iaia. Oiai ka moi e nalu nui ana iīoko ona no kana mau mezj apau e hana maj ai maluna o ka moiwahine i mēa hoike no kona aloha, paipai ae la ka Moiwahine Gulenare i kona mau lima a oili mai la nā kauWa wahine ia manawa, alaila kauoha aku la oia e hoomakaukauia. mai kekahi mau meaāi mama 110 ka hoopaa ana aku. i ke ahO o na nialihini. 1 ka mkaukau ana mai o ia mau meaai, kono aku lti oia i ka makuahine, i ke kaikunane moi. ame na hoahanau elima e hahai aku iaia noloko o ka rūmiairia 110 ka ai ana ia mau meaai i hoomakaukauia mai la e-na kauwa. Mamua o ko lakou noho ana iho e ai ia mau mea i hoomakaukauia ua loaa like i hā malihini apau keia manao, he mea pono ia lakou e ike mua aku i ka moi, ka haku nona ia halealii nani a lakou e noho ana; mamua lakou e hoolaunaia aku ai iaia a mahope lakou e ai ai, i hookahi ko lakou ai pu ana me laua na kamaaina o ka hale. Ua maikai k|eia noi i ka manao o ka moiwahine, nolaila ua ku koke ae|la ka Moiwahine Gulenare a olelo iho lā ia lakou e hoi ma;i ana no oia iloko o ka manawa pokole. C3 kona hele 'pololei aku la no ia no kahi a ka moi e noho mai ana iloko o kahi rumi uuku, a. i ka ike ana mai a ka moi iaia pa maha ae ia kona noonoo. "E kuu moi" wahi a ka moiwahine o ka pane ana aku, "ke manao nei au ua loaa ia oe ka hauoli nui i kou wa i lohe ae nei i ka'u niau olelo e pili ana i ko!u aloha nui nou, ame ka'u mau hoakaka e pili ana i ko'u aie nui ikou lokomaikai, he mau hana au i hoike mai ai maluna o'u i hoopilipaa loa ia aku ai ko'u noonoo ame ko'u aloha nou a nou wale-110. "O na olelo āpau a kuu ohana i kamailio mai nei ja'u e hoi pu aku me lakou no ko makou aupuni kai aole hiki ia'u ke hooko aku i ko lakou manao, no ka mea, ua hoike mai oe me ka maopo])b loa'i kou aloha ia'u ma kau mau hana, nolaila ua hoholo au i ko'u noonoo maanei au e noho ai ahiki i ko kaua hoj)ēna, 110 ka mea, ina au e ia oe, <»vvau no ke aliēwaia ana 110 ia hana lokoino, aole ilea mea e. "A, e kuu n|oiwahine! Nani kuu hauoli aine ka maha o kuu uhane i k£ lohe ana aku la ia oe e hoakaka mai ana i l.ena mau ia'u; ua hoopilihuaia kuu noonoo ia'u i lohe aku nei i ko oljana i ke koi ana mai nei ia oe e hoi me lakou i ke aupuni kii o oukou, aka, i kuu lohe ana aku nei i kou hoole ana ae, 'ua maha ae la ko'u noonoo, no ka mea, ike iho la au ua aloha niai oe ia'u. "No kau mea i olelo mai la, no kou aie, mai noonoo hou aku oe no ia niea, no ka mea aohe ou aie ia'u. Ua nui kuu mahalo ia oe nia ke ano e hiki ole āi ia'u ke panai aku i kekahi mea e ae;o kuu aloha wale.no- . Ua hooiaio mai oe i kou aloha ia'u* ma ke ano a'u i āpOno loa ai." "Aolie no he mea e ae e hiki ai iaHl ke hana aku oia wale 110. I ko'u noonoo iho ua liilii loa ka'u mea i hana aku ai ia oe ke hookukuia ae me na pomaikai ame* ka hanohano au i hookau mai ai malunā o'u ame kou hoike maoli ana maj i kou a)oha nia una o'u e hiki ole ai ia'u ke hoohewāhewa iho ia mau ponu ikai kiekie, 110 ka mea. i kuu noonoo ana oiā wale no na mea a kekahi wahine e iini aku ai e hanaia mai nona, a ke hookoia mai ia mau mea apau, malaila no $au iho la kona māu īmna.o uilani, kpna mau manao hoowahawaha ame kona mau manao kaumaha 110 ka pi|ikia, ka hune a pela aku. "Ea, e kuu mei aloha, e ae mai oe e hoopau ko kaua kamar ilio ana 110 keia mea i keia manawa a e hooia aku au ia oe i ko ka moiwahiile, kuu makuahine, kuu kaikunane ame kuu mau hoahanau makemake a hilinai nui maluna ouj me ko Jakou hauoli nui no ko'u lilo ana nau. "I keia manawa he makemake nui ko lakou e ike ia oe, i lux)iaio mai a; .lakoii i ko lakou mahalo āme ka lakou hoo" maikai ia oe. Ua manao au e ai pu mua me lakou me kekahi mau meaii mama i hoomakaukailia aku nei, a mahope aku e hoolaunāia mai ai lakou imuā ou, aka, mamuli o ka lakou noi pelaau i kii mai nei ia oe, a e oluolu oe e hele, pu ae kaua, i hoohuna aku āu ia oe imua o lakou, a e hoohanohano aku lioi a lakou mamuli o kou hoea kino ana aku.'' "O, e kuu rioiwahin«," i pane mai ai ka moi o Peresia, "n.e ka hauoli niui au ,e hoike aku nei imua 011 he makemake loa au e holauhliia aku imua o lakou, a i ole i kekahi mea e ae paha i pili naai ia oe. Manuili o keia mau olelo a ka moiwahine ku ae la ka Moi o Peresia a hahailmai la mahope o ka Moiwahine Gulenare ?.hiki i ko laua kolno ana mai iloko o ka rumiaina kalii a na malihini e nolio aia kakali o ko laua hoea aku. Ia komo ana ak 1 a laua kulou like iho la na malihini apau iiuna o ka e; o ko ka Moi o Peresia wa 110 ia i hele koke aku ai a kok<|ke ia lakou a kamailio iho la e ku nui ae iiuna; ua hooko lipkeia mai kana noi. a ia wa i lele aku ai ka moi e apo pakal| ia lakou ma ke ano o kona āloha ia ia lakou. la 110110 nui arii iho a lakou apau iluna o na noho o ka Moi Seleha o ke iipuni kai ka mea mua i pane mai: "E ka Moi o Ppesia nei, aole hiki ia makou ke hoakaka aku me ka iawa klpono loa ia oe, e ka moi. i ko makou hauoli 110 ka ulia ponkikai i loaa i kuu kaikuahine nei, ka Moiwahine Gulenare, no ka hanohano nui au i hookau mai ai ma'una ona, mūtnitto kou hapai ana ae iaia mai ke kulana

haahaa ae e hilahila ia .ai a i ana ae iaia i moiwahine, me.kona'kaa ana malaio o ka hoomalu ana a kekahi moi kiekie a kaulkna loa. * * " M E ae mau oe ia makou e hooiaio aku imua ourfaole oia he mea kulana haahaā e kupono ole ai oia e hookiekieia ae, o ka hana au i hana mai ai maluha ona ua kulike loa ia me kona kulana alii, a no ka mea, hē kamaliiwahine oia no ko makou aupunii "Ua nui ko makou aloha nona, a ua hooholo makou i ko I makou manao aole e hookaawale mai iaia maiwaena mai o j ko makou noho akoakoa ana ka ohana, a ua loaa ia makou ! ka manao e hoomare aku iaia me kekahi o na keikialii o na, aupuni o ke kai, he keikiaiii i noi mai iaia no ka mare aku me ia nei i ko i nei manawa e oo kupono ai. "Eia nae, ua kulike.ole ko makou manao me ke ko ana a na haawina o ka manawa, 110 ka mea, mamuli o kona mare | ana me oe i loaa iho nei ia'u keia manao ua hookoe ka na| Lani iaia nei nau, a no ia kumu ua hiki ole e loaa ia makou ] na huaolele kupono e haawi aku ai i na hoomaikai no j keia pomaikai nui i loaa iaia a ia makou pu. ma ka haawi j ana aku i na leo pule i na iani nou e ka moi, o ka makou ■ kalokalo wale no i na Lani e kau mai na hoopomaikai apau a na Lani maluna ou a maluna o kau moiwahine e loaa mau ai ka hauoli ia olua." M.OKUNA VI. . ,4, Ua ipaopopo loa ma kau mau piea i hoakaka mai la ua hookoe i'o mai na Lani iaia nei na'u, no ka mea, ina aole pe)a, ina ua mare mua aku paha o i nei i kekahi moi okoa," i i pane mai ai ka moi. , * J "Aole hiki ia'u ke hoakaka piha aku i ko'u hauoli i ka ike ana aku i ka oioiwahine, ko oukou makuahine, a pela no hoi, ia oe e ka moi ame na lala e ae.o ko olua ohan.a, no ko j kou lilo ana he mau hoahui no'u, a owau hoi no oukou, he , hanohano nui a'u e ike nei 1 hookauia ipai maluna o'u me ka hauoli nyi." I ka pau ana no o nej i7)au olelo ana o kona kono aku la no ia i na mallhini e noho iho ilalo a e ai i na mea i hooma- ( kaukauia, a noho pu iho )a jio hoi oia ma ka aoao o ka moi-; wahinp. . , , I ka pau ana p ka lakpu p.aina ana hoi nuj aku la a ka rumi hpokipa a hpopjg« āJ*U ja ieā moi i ke kamailio ana me na ma)illjni ahiki'i ahiahi a piai ua makaukau mai la na meaai ria lakpw r?o H ama ahiahi i u£ haalele like iho )a lakou i ka rumi hookipa a hele nui'a.ku la noloko o ka rumiaina kahi o pa mfeagi e kwkuku jnai ana ka mahu, a e ho)o mai ana no hoi o ke o meaai. | He hpra a pi i hp.phalaia e lakou maluna o ke pakaukau, mē ke kamailio.U o n>a kumuhaiia īike ole a e hehe ana no hoi na leo aka j ka hap?mui o ka ipanawa, ke ku iho i kahil 0 ksi i . jje ka hauoli lakoii apau o ka ame ke kamailio ana ahiki wale i ko lakpu J]a£lel<e iho i ke pakaukau a nui aku la no]okP o kp run)i hookipa. * | Ia lakou \ hoi hou ae ai noloko o ka rumi hookipa aohe mau mea e ae,i kamai)ioia e mawaho .ae o na hoakaka a kelja ame keia āoao np ke #no p ka noho ana o na kanaka malpko o kela jci?.ija jaijpMr»i, makna wale np o ia inau. mea ka lakou kamailio ahiki i kē konio' loa ana aku iloko o na hora o ke ( alaila aku la ka moi j kela anie keja o na malihini no ko mau runfi pakahi i hpomakaukauia np lakou n.o ka hooluolu £na. j Ma kekahi I3 mai ua kauoha aku la ka moi e hoomakau- ( kauia mai i mau papa nui no ka hoohanohano ana 1 kana mau malihini, a ua hoomauja aku ka malamaia ana o ia ahaaina ana me ng Jea)ea np hoi o na ano apau no ka hoohaiioli ana i na malihini kiekie p ke aupuni kai no kekahi mana\v.a, a me ia ano lakou o ka noho ana ahiki walp i ka hanau ana o kā moiw.ahiue, ' I ka aneane apa e puni ke keiki iloko p k'a ppu a e kokoke loa ana i ka manawa ē haiiau ,ai P ka mpiwahine, kauoha aku la mpi e mai na mea kupon'o apau no kahpokipa ana niai i ke ppip. ' He la hookahi wale no ina 13. hope mai ua hoomoeia aku la ka moiwahine maluua.o kahj hanau mai la he keikikāne i keia ao; ua piha loa ka nioivyahine, ka makua- . hine ō ka Mpiwahipe Gul.e.nare ame ka Moi Seleha i ka iiauoli, he hapa ihp' nae ko lakou jiaupli i ko ka Moi o Peresia, no ka mēa maopopo iho )a iaia ia ua loaa ke panihakahaka ma kona makalua ke aku oia ma o. I ka wa i hejno mai ai ke ālii opio, a pau np hpi i ka hoo-1 maemaeia, ua lāwe kpke aku lā ka mpiwahine makuahine' o ka Moivyahine Gu)€narē e hoikēike i ka .moi, i ka wa i pau* ai na lole i ai i ka hpaahuia iiialuna o ke alii opio. a ua piha loa ka moi i ka hauoli i ka wa i ike mai | ai e hiija aku ana; ! No ka hoike ana ae i ko ka moi hoomaikai i na lani no ( ka haawiia ana mai i keikikane i)ana iloko o koiia mau la ; kanikoo, kauoha aku la oia i kona kuhina nui e haawiia aku na maiiawa)ea he nui i ka poe i)ihune ma o na Kahunapule la, hookuuia n.a paahap mailoko aku o na halepaahao, 1 hookuuia iia kauwa e hele holoholo ma na vyahj apau a la-; kou e makemake āi, a he mau huina (lala nui ka i haawiia | aku i na kahunapūle apau o kona hoomana. | Ua haawi pu aku oia -i kekahi huina dala nui i na luna aupuni, a i na aialo, ua he mau a)iaaina nui ma { a ma keia wahi no na ma na wahi like o)e 0 ke kulanakauhale no kekahi mau la lehulehu. No ka' pilia hauoli wale mai no keia o ka moi no ka loaa ana i keikj ( 'nana. # | Mahope iho o ke ala ana mai o ka'Moiwahine Gulenare j mai kona hoomaluia ana no kekahj mau la, e noho ana. ka Moi o Peresia, ka Moiwahine o ke Aupuni Kai, ka Moi Seleha atjie na ālii maipko o iea rumi o ka moiwahine a e kamailio nui ana i ka wa a ke kahu haiiai o ke alii j opio o ka lawe āna mai ia Bedera iloko o kona lima. \ O Bedera ka inoa p ke keikialii opio a ka Moi o Peresia j 1 kapaia ai. O mo ka huaolelo Bedera ma ka olelo | Pere§ia• (ka mahina' np 'ka u'i ame ke aiai o ka hele-1 helena 0 ke alii Opio eiike nie lea niahina piha o Mahealani. • Ia manawa o ke ku koke aē īa no iā o ka Moi Selehā o ke j Aupuni Kai, a heie aku ia e i ke keikialii a i kona lawe ana mai iai.a a paa i.loko o kona lima, hoomaka iho la e honi-; honi a e nana pono i ka helehplena o ke leamāiki me ka piha hoihpi ma kona mau maka. ' ! No kekahi m'anaWa konā paani a holoholo ana me ke aliij opio, a me ka hikiwawe loa iloko o kona piha hauoli loa, o: kona lele aku ia no ia iwaho ma ka puka aniani aku, me ia! paa no o ka bcbe iloko o kona lima; a haule ana iloko o ke 1 kai. ' . I Oiai ka Moi o Peresia aole i maopopo iki iaia ka mea e 1 hanaia ana 110 ka opio ua uwa koke ae la oia me ka niaka'u 1 nui no kona manao aole oia e ike hou aku ana i na maka o; kana keiki, aole paha oia e hoihoi hou ia mai ana iaia, a no j ka nui o kona minamina ine ka mopopo ole o ka hopena e hanaia mai āna i ke keiki ua hiki ole iaia ke ike i kana mea I e hana ai, o na waimaka walē no ka mea hiki ke hoomaalili j iho i kona ehaehā. | "Ē ka mōi/' i pāne *nai ai ka Moiwahine Gulenare me ka, hplehelena maikai amē ka olelo hoi e hooianaia ae ai ka manao o ka moi, "e hoopāu oe i kou maka'u ame leou kaumāha ana no ke keiki. "Ō ke keikialii kamaiki i laweia aku ia na'u ia a nau pu no hoi ia, J aole i eihi iho ko'u aloha iaia mamua o kou, eia nae, aohe o'u puiwa a komo iho paha ka manao maka'u iloko O'u no koha lawēia āna aku la e kela makuakane, ka | Moi Seleha, no Ica mea uā ikē no au aoiē oia e hana ana i: mea e poino ai 4ce keiki; no'u iho la ea, aohe p'u maka'u i ka laweia ana aku la. • . '

- "Mai hopohopo oe, e ka moi, 110 ka mea, e ike hou aku aua.no oe i iee keiki me ka anakaiiL-oua..e. hpea.hpU. 3- na a hoihoi mai i ke keiki iloko o kō mati lima me 'ka manuheu ole. • i "He oiaio he mamo oia mailoko mai ou, nau ia a na ? u pu hoi oia; ma ko'u noonoo iho aole ponp e hoonMieia oia i ka pomaikai a kaua e hauoii like ai oia hoi ka hiki iaia ke noho maloko o ke kai a peia hoi maluna o ka aina maloo, elike me ko makou ano." j O ka moiwahine kona makuahine ame na kamaliiwahine 1 na oilikana ona kekahi i komo pu mai e hopiaio ia manao , maikai ame ka nui o ia mau qlslo a lfkkou, aohe no ia he mea e hoopauia ae ai o ko ka moi mau waimaka. : Oiai no lakou e nanea ana, aia hoi, ua kupikipikirp ae la ke kai, a he manawa pokole ma ia hope iho ua oili hou mai! | īa ka Moi Seleha me ka bebe no e paa ana iloko o kona! ] lima; ia oili loa ana ae ana iluna o ka ilikai, alaalawa ae la ' ] oia ma o a maanei a ae la i ka lani me he mea la e j hoomaikai ae ana, a ma ka puka aniani no ana i oili aku ai j me ka bebe, a lele aku ai ilokp o ke kai, maiaila no oia p kp komo hou ana mai.. i Ia ike ana.aku a ka Moi o Peresia ua piha loa oia i ka hauoii no ia ike hou ana aku ana i ke keikialii oia mau np ka ka maikai o ke ola kinp, elike no me kppja noho | malie ia laua i haalele iho ai i ka rumi pela no i ko laua wa j hoi hou mai ai. i / "Ua maka'u \)aha oe, ea, e ka moi," i ninaii mai ai ka Moi | Seleha, "i ko wa i ike ae ai ia'u i iele aku ai iloko o ke kai . me ke keikialii?" ; j "Ae," wahi a ka Moi o Peresia o ka pane ana mai, "aole I hiki ia'u ke hoakaka aku ia oe i ka nui maoli p ko'u mkā'u. ' Mai ka manawa ona i nalowale aku i iloko o ke kai ua loaa ia'u ka manao o ka hope loa ia o kp'u ike ana aku'iaia, a ia : i oe i hoihoi hou mai la iaia la ea, me ke olia ipaikai iloko ! j ona, ua haawi mai la oe i ola hou iloko o'u." "Ua maopopo mua ia'u e loaa ana ia ano ia oe, e hopkaumaha loa ia ana kou noonpo, aka, no'ii ihp aple ia mea he hopohopo iloko o'u, no ka mea, ua ike au i ka hopena. i "Mamua o ko'u lele ana aku iloko o ke kai ua puana mua ae, la au i kekahi mau huaolelo i kahakahaia maluna o ke . ! sila nui o ka Moi So!omona, ke keilei a Davida. Pela mau ) makou e hana ai ke hanau kekahi mau keiki mawaena iho 0 makou maloko o ko makou aupuni, ma ia hana ana e loaa na ola palua i ke keiki, ke ola iloko o ke kai a iluna o ka aina maloo, ma ia ano no au i hana ai i keia keiki a kakou, 1 liiki ai iaia ke ola iloko o ke i kona manawa e makemake ai e hele a noho ilpko o ke aupuni kai. | "■Ma kau mea i ikemaka ae rjei, e ka moi, e ike ana oe i i ka pomaikai nui e loaa i ke alii opio Bedera, he pomai* ( ' kai i loaa iaia mai ka makuahine mai ka Mojvvahine Gule- | nare, kuu kaikuahine. | | "Oi ; ai ke keikialii e pla ana, ua hiki ipiia ke lele aku ilpko ] o ke kai a hele aku e makaikai i na aupi?ni maloko o ke kaī, he mau aupuni nui i oi aku i ko ka aina nei, a malpko o ia mau aupuni e ikjs akp ai pia i mea nani apau j ana e ike ole ai maluna o ka aina maloo nei." j I ka pau ana.o nei mau olelo a ka.'Moi Seleha, haawi aku la oia i ke keikialii iioko o na- iinia o ka ka Moi o Peresia, a mahope o kotja milikaa ana no kēkahi manawa, , haawi aku la i ka wahine hii keiki. J 1 Alaila wehe ae la ka Moi'Selehs » kekahi wahi pahu uuku ana o ka lawe pu ana mailoko mai o -kona halealii nani ma-] loko o ke kai ma'kela huakai pokole .loa a laua o ka heie pu j ana me ke Keikialii Bedera. . _ . | J Maloko o leeia wa.hi pal?u uuku he .ekplu hpfljeri ka nui o na puupuu daimana, ua iike ka nui p kela keia puupuū daimana me ka hua a ka manu ku, me ia pii ka nui 0 na puupuu rube, en)erala, iasepi, pnika, epno iniha ka j Ipihi o kela ame keia, a he kanakōlu mau lei ippmi, a iloko o kela ame keia lei he umi kaula momi. i j O leeia na makana a ka Moi Seleha o ke kii ana i |cona aupuni kai i makana nana .i ke alii opip. "E ka moi," wahi a ka Jyloi Se|eha i ka Moi o Peresia, me ka haawi pu ana aku i pahu ja fn:*njawahopkahi,- "i , ! ko makou wa i kaheaia ae ai e ka Gu|enare, kuu j kaikuahine, aole i loaa ia makou'ka.ike ia mahea la o ka honua kona wahi i nohp ai, a ua Ipaa la iaia ka hano- . hano o ka mare ana i ka moi nui o Peresia n,ei. J 1 "No ia kumu i hele wale mai ai makpu aohe wahi makana 1 ka lima.'a oiai ia manawa aole a makou WAh? n?ea e hpike aku ai no ko makou hauoli, ke npi aku nej makou i kou hai nohano e huikala mai ia makoū, a e hoi pe e lawe aku i i keia i mea hoike aku ia pe makou h.auoli np ka lokomaikai palena ole au i haawi mai ai ia makou a t?ialun hoi o ka moiwahine a makou no e ike nei oia kekahi i hauoli elike me ko makou haupli. i i He mea hiki ole ke hoakaka ae i ka nui o ko ka moi hau- j ! oli i ka wa ana i ike iho ai i ka nui hewahewa o na pohaku momi e waiho ana ilokp o k.ahi pahu. | ■ "Ea, e ka Moi Seleha, e kapa ii)o ar>a apei pe i keia he i 1 wahi hoailona liilii wale np p ko oukou [okomaikai a o ' oukou i haawi mai la ia'u, ka mea a oukou i aie ole ai, keia 1 mau waiwai makamae aole i kana mai e hiki ole ai e koJ hoia ko lakou waiwaii'o? | "Ke olelo hou aku nei au ia oe, aole a pukou aie ia'u, aole I loa, aole ka moiwahine, ko oukou makuahine, aole no hoi, nou iho. Akahi no au a ike maopopp iho-la i ka nui o ko'u { hauoli no ko oukou lilo ana i mau no'u ma p ko'u . inare ana aku me kekahi lala o ko oukpu ohapa. | ' "E kuu moiwahine aloha," wahi a ka Moi o Peresia, me J , ka huli ana ae a nana i ka Mpiwahine ,Quīenare, "ua hana | mai ka Moi, ko kaikunane i kekahi hana hoopahaohao loa ' i i kuu noonoo, a ke ae nei au e hooiiaah.aa ia'u ihp ina ua hana aku au i ekahi hana hewa e eha eha loa ai oia. E oluolu oe e noi ae iaia e kaīa n?ai ia'u 1 ke 'apono ole au e lawe mai i keia mau mai iaia tpai." "E ka moi," i ai ka Mpi S<H.eha, "aple au i kahahaia mai e noonoo iho ana o£ i keia makAhA nia ke he mau mea maa mau ole i ka ikeia. - "Ua maopopo mua ia'u aohe maa <nau o ka ikeia o keia | mau pohaku momi maiuna o ka honua, a |tie hoi ka • ] nui o ka mea e Loaa ana. i | "Aka, ina ua ike oe, elike me ko'u ike, np kahi o na lu ; a j maine kahi o nei mau pohaku momi i laweia j - ai» ! iloko o kuu lima ka mana e ohi mai ai mai kahi mai i oi, aku ka nui mamua o na pohaku apau a na moi o ka honuā/ ! ia wa e pololei ai kou hookahahaia ana. j "Nolaila ke noi aku nei makou ia oe tna» 4*1?? .&&& makana i mea nau e manao iho ai ua nui ioa keia mau mea I ! haawiia aku la ia oe, aka e noonoo iho oe ma ke ano he hoohiki keia no ko kakou nohp 0n&, p w, ia mea i koi mai ia makou e haawi aku ia mau mea ia oe. "Ka makou noi ia oe mai niai fna 'o kou hoole ana i ka lawe aku i kena mau mea me k'a haui oli elike me ka manao liauoli a makou i ik£ ai- he kupono | ia e haawiia aku ia oe, i kulike me kau i haawi mai ai ia makou." I No ka maikai o nei mau oleio a ka mpi p kg ike ana iho i ua haawiia mai ia me ka lokomaikai, ua ae aku la ka Moi o J Peresia e lawe, ame ka naau haahaa oia i hoakaka aku ai , i kona hauoli no ka makaniei i haawiia mai la i£»a. Aole i loihi loa mahope iho o keia manawa ike i)io |a | Moi Seleha o kona manawa kupono ia e hoakaka aku ai no kona hoi aku no kona aupuni. He jnakemak<e i»uj kplia ame [ka moiwahine ko iakou makuahine, ame na kahjal?i>vahine e noho loa maloko o ia aupuni ahiki i ko lakou hopēna. i Aka hoi, oiai ua ioihi ko lakou mau Ja p k.e kaawale ana I mai ko lakou aupuni mai, a oiai ua makemjike loa ia ko la- : kou hoi koke aku no na hana, p ke aupuni, noi afcu la ka ! Moi Seleha e hookuu mai ia lakou e hoi no kp lakou aUpuni ' kai. ... . '

Ua hoike mai la ka Moi o Peresia-4 kotia kaumaha u,, k, la&ou kaawale kjake haalele mai ia laua, a o ka <>i 0 kona kaumaha oia ka hiki ok i<aia ke hele aku i ko lak, ,u ! e ike ia lakou. •-Ke manaoio nei aii aole no oukou e hoopoina mai an 2 1 ka Moiwahine Gulenare, e noho mai ana no oukuii a hu a« ke aloha nona hele hou mai e ike iaia ma kekahi manawa. a ke manaolana nei a*? g jiele pinepine mai ana oukou c jk t iaia. "No ka moiwahine ame ke keikialiP opio ua hiki ia lau a ke hele aku e ike ia oukou. ke hu ae ko laua aloha n.> ~u . kou. aka, no'u iho, h<2 mea makehewa no'u ka maki-inake ; ana e hele aku, o oukou no o kakou ke hele mai e ike u' u ' I MOKUNA VII. i ! Ika hiki ana niai oka manawa e hookaawaleia ai laknu ua nui na waimaka i hookaheia ma na aoao elua. Oka M,,, S.eleha ka mua loa o ka hoi ana, a 110 ka moiwahine. kona makuahine, a pela me na kaikamahine alii, i holo ok<»a iak. ,u 1 o ke kaawale ana aku, no ka mea, aole ae o ka M<»iwahi ne Gulenare ia lakou e hoi. | Ika hala ana aku ona alii oke kai, huli mai la ka niui L Peresia e nana i ka moiwahine a i mai la: I "E kuu moiwahine aloha, ina i olelo mai kekahi mea ia'u. ma ke ano he mea oiaio loa, o na mea hoopahaohao i ka n. M( . , noo a'u i ikemaka ai mai ka manawa mai a kou ohana lian.,hano i hoohanohano mai ai, i kuu halealii nei mamuli n ko lakou hoea kino ana mai, e noonoo iho ana au ia kanaka ma ke ano e hoino mai ana i ko'u kulana moi. j "Aka, aole hiki ia'u ke hilina'i ole iho maluna <» ku'u i mau maka ponoi; aole loa au e hoopoina ana i ka nua a ko'u mau maka i ike ai, a i ole hoopau paha i ka hooniaik.u ana aku i na lani no ka hookau ana mai maluna o'u i k,v 1 hanohano nui ke hoolikeia aku ine na alii e ae, nw kaiia makana waiwai loa o ka lawe ana mai." I Ua laweia mai la ke alii opio Bedera iluna ike keena oka halealii a na alii e noho ana ia manawa e ka wahine kaliu hanai, no ka nana ana aku a na makua aiii, a he mea liau oli nui i na makua alii ka ike ana i ka laua kamalei e ulu mau ae ana, a elike me ka pii ae o kona kino i ka nui, pila no ka pii pu ae o kona u'i. I Ua hoonui loa ia ae ka hapoli ona makuaalii mamuli o ka hiki pinepine mau mai o ka Moi Seleha e ike i ke alii opio, no ka mea, oia pu kekahi i pil)3 i ka haiioli no ka l.»a.t ana i keiki na kona kaikuahine, a ua li)o ke alii opi<» i nu-a punahele loa iaia. I kekahi mAnawa o ka moiwahine makuahine ame ua k;tinaliiwahine ke hoea maj, a e hoohalaia ana kekahi niau la lehulehu e lakou me ka Moiwahine Gulenare ma ke aupuni o Peresifi. I ka nui kupono ana ae o ke Keikialii Bedera e a'oia aku ai j ke kakau ame ka heluhelu a i ka hala ana o kekal.i mau mahjna kakaikahi ua hiki iaia ke heluhelu i na huapalapala paha a palima me ka maikai o ke kakau ana, a ia mana>vp like ua a'oia oia i na ikg i kv)pono i kekphi keikialii kiekie. FJe alii opio aapo loa oia ma na haawina apau e a'oia aku ana j.aia a mamuli o ia ano ua hikiwawe loa kona ike, a malalo o ke a'o aua a na kumukula naauao loa kona ht>. >- n.aajuaoia an'a, a elike nie ka pii ae o kona kino i ka nui. j>ela no ka pii pu ae o na haawina e a'oia aku ai iaia, a mawah<» e o kana mai) haawina maa mau, ua a'o pu ia aku oia ma na hana hooikaika kit?o ame ke a'o ana iaia e lilo ai i ka naka akamai loa i ka hololio a i ka "hoohana ana j na me.7 kaua. I ka piha ana iaia o na makahiki lie uini-kumamalima ua pau kona a'oia ana e kana mau kumu, ua oi aku kona ike minua o lakou, he haawina ona i hoopiha loa ia iho ai ka moi nie ka hauoli. I ka ike ana o ka moi i ka naauao o ke Keikialii Be<lera ana i manao ai ua lawa ia ike nona e hookele ai i ke aupuni, a oiai hoi ke elemakule loa iho la oia, a ua makemake <«ia e kaawale aku na haawe kaumaha o ka hana » ke upnni mai kona mau poohiwi a mai kona noonoo aku, hooholo ilio la oia e waiho aku i na hana apau o ke aupuni. Ma kekahi la noi aku la oia i kona aha kuhina e hookn inai i keia makemake ona, a i ka lohe ana o ka lahui mai >■> a o 110 keia manaō ona e hoonoho ae i ke keikialii maluna <i ka nohoalii ua apono loa mai lakou me ka hauoli, no ka mea. walii a lakou. ua lawa ka naauao ame ka makaukau iaia e Jawe ae ai i ka hookele ana i ke aupunj iloko o kona linia. 0 kekahi kumu o ka lahui i makemake mai ai maluwa <> ke Keikialii Bedera ua mau ia oia mawaena o na kanaka a e huikau pu ana me lakou, a ua ikeia na ano niaikai apau o ke keikialii ma kana olelo a nia kana mau hana lie haahaa, he oluolu. aohe haakei a hukihuki elike me ke an<» 0 kekahi mau alii opio e ae ka hookano, aolie ike wale ih<> 1 ka poe haahaa iwaena o na makaainana. Ūa ike mai na makaainana he okoa loa ke ano o ke Ke kialii Bedera, ua makaala mau oia nona iho me ka malama i kona kulana.alii e ku ai no i ka mahaloia, mamuli o kona launa mau me na kanaka me ke kamailio mau aku me k.i poe haahaa, i pipili loa mai ai ko lakou makeif(ake iaia, a u.i hoolohe aku no hoi oia i ko lakou mau manao me ka hookae ole, a iaia e pane aku ai no ka lakou mau ninau lehulehu me ka oluolu kona leo aole ma ke ano kakana, me k<>na hoole ole aku i ke noi a kekahi mea, ina nae he noi kupono ia. Ua hookaawaleia he la no keia hana, oia hoi, no kona j»<>niia ana i moi ma ka hakahaka o ka Moi o Peresia, koiia makuakane. I ka hoea ana mai o ia manawa ua piha ol<<k«< 0 ka hale ahaolelo i na luna aupuni apau, a ua lawelaweia na Jiana ma ia la i like ole loa me ko na la no ia hana i la>velavveia ai no na alii mainua aku. Ua iho mai la ka Moi o Peresia mai ka nohoalii mai kahi ana o ka noho ana. a i kona wehe ana ae i ke kalaunu niai kona poo ae ,hokau aku ia ia mea maluna o ke poo o ke keikiaiii, a malrrjpe o kona kokua ana aku i ke keikialii n<> ka pii ana noluna o ka nohoalii ana i haalele loa aku ai, ki»IQU iho la oia a honi iho la i ka lima o ke keikialii, ka M"i ho« o Peresia, ma ke ano he hoailoiia no kona haawi an i aku i kona mana apau ame kona ano moi maluna ona. alaila hoi ae la oia a noho iho la ma kekahi noho kaawale inawaena o na kuhina o ke aupuni. Ia manawa ua ku like mai la na kuhina, na luna aupuni n.a aliikoa k?ekie apau o ke aupuni, a hele mai la imua. a kulci|!i »ho|a maJa)o iho o ka nohoalii a malaila lakou apaii 1 lawe ai i ka hoohiki elike me ka lakou mau oihana pakahi. no ka hoopaa ana ia lakou iho e hooko pono i na kanaw ii 0 ke aupuui. 1 ka p&w ana o nei hana, alaila, ku ae la ke kuhina nui a waihp |«a) la i kana hoike no kekahi mau hana koikr>i <» ke aupuni, a no ia mau hana apau i hoakaka mai ai ka moi h.-" 1 koiia manao ame kana mau hoakaka ana ia manawa. Mahope iho ua hoopauia e ka moi hou kekahi mau ku aina o kekahi mau panalaau o Peresia i ahewaia no ka lawelawe hemahema ana i ka lakou mau oihana, a ua hoopih.n i aku la ia mau hakahaka e kekahi poe hou i hookohuia aku ia manawa, he inau kanaka a ke aiii opio i koho ai mamuli » kona makemake ponoi, lre hana hoi a ka Mōi Bedera i haawi inĀi $i ;ia mea«j>au maloko o ka rumi ahaolelo i ka mahaLo no kona a kaulike. I ka,hookuuia ana aku o na hana o ka ahaolelo, a < »i:»i ka moi hou e ukaliia ana e ka makuakane, ua hele pol<»lLi aku la laua uoloko o ka rumj o ka Moiwahine Gulenare. {Adc i p*«.j