Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 10, 8 March 1918 — HAIOLELO A REV. JOHN KEALA MA KA LUAKINI O LANAKILA, KAINALIU, N. KONA, MA KE ANAINA E AKOAKOA ANA NO KA IKE HOPE ANA AKU I KE KINO MAKE O KA HON. JOHN D. PARIS, I IANUARI 18, 1918. [ARTICLE]

HAIOLELO A REV. JOHN KEALA MA KA LUAKINI O LANAKILA, KAINALIU, N. KONA, MA KE ANAINA E AKOAKOA ANA NO KA IKE HOPE ANA AKU I KE KINO MAKE O KA HON. JOHN D. PARIS, I IANUARI 18, 1918.

E na kuj>a o na e na makamaka ame na hoaloha e ākoakoa nei maloko o keia hale i keia ahiahi, ano, ua loaa ia 'u he wahi manawa uuku e lia 'i nku ai i leekahi; mau mea e kokua aku ana i ka haiolelo a kuu hoapaahana, ka Rev. Z. Mahaiula, ke kahu o keia mau ekalesia, a ma koija oluolu, ua haawi mai 'oia, i wani manawa no'u e kokua akU ai.i keiaiolelo. - Eia ka olelo a oukou i lohe mai nei: Aple anei oukou i ike he kanaka nui i hāule i neia la, iwaena o ka Iseraela? 2 Samuel 3:28. : 0 ka uwe kumakena ana o Davida ia Abenera ke .keiki a Nela, he kumu niii iio ko ia kumakena ana, no ka mea, ma. o Abenera la i hooko ia'ai ko Davi(la mau maiiāo e makemake ae ai, a ua lilo no hoi o Abenera i niea kokua i ka noho alii ana o Davida no ka Iseraela, ma ko laua hana kuikahi ana, a ma ka nana aku i ka moolelo o keia mau kanaka koikoi iloko o ka Iseraela he mau hoaloha pilipaa loa laua; eia nae, ua olelo o f)ayida, ua oi ae ke koikoi o na keiki a Zeruia inainua o leona. Ua make o Abenera i huwa powaia e Tpaba, he kino ikaika no, e lioi ana no 0 Abenera i kona wahi, a ma ke alanui no ana e lioi lionie ana, ka loaa aku la 110 ia i ka elele: "E ia la e, i hoouna inai nei o loaba ia'u, he wahi manao konā i makēmake ai e ike ia oe." Halialia ole ae no hoi e, iloko o Abenera, heaha la hoi keia kii? Eia ka, e hoi ana no ka pilikia. A lohe ae la o Davida k'e alii, uwe kuinakeha ae la oia me ka ehaeha nui o kon'a naau, a hoolaha ae la oia i ka hooiaha ālii, e kahikau na kanaka no Abe-. nera a hoopuka ae la oiā i keia olelo: '' Aole, anei "oukou i ike, he kanaka nui 1 liāule i neia la iwaena o ka Iseraela? " Kē lawe mai au i keia ninatf a Davida, ke alii o ka Iseraēla, a hoopili, ae i ka'u ninau i makemake ai na ou-; kou e na Kona e pane mai i ka ō keia ninau, i kahui no ka'u haipiPlo i. keia ahiahi. ' ' . t "* Aole anei oukou i ik.e, liē kanaka nui i haule i neiā la'iwaena o na Kona? 'Āe, he hanaka nui, eia' hōi la, ke moe nei i ka moe kau, moe hooilo, ke moe. nei "iniua oTco kakou niau maka e nanaaku nēi'māAvaho : p' kpia -pahu, ēia hoi la, o ka Hon. John D. Paris, he nui oia nei! . '••• - Akahi—Ma o na Makua'la. * , ' He misiona o ltcv. John Paris, kona iiiakiiai<aiie,'ma o ka Papa Ameiika la, lie'kahuna oia i noho i kahu no na eka-.. lesia o na Koii'a nōi, 'a o na eiemakule knkaikahi' i koe e'ola liei, ka poe i ike i ko .7ōhn D. Paris makuakane. He kalumapule i nialania i ka ihiihi o kana,, oihāna i" hiki mai ai i Hawaii nei, a moe no ko ia hei papa %loh'a iloko o ka pplū aloha o na Kona. . •; t Mailokomai p kaipvlhaka,o iia makua i iian'au niai ai o Hon; John. D, Pai:is nme kona kaikuahine'alolia, Miss E\la. 7\'iris. Ua hanauia o Ilon. John D. ma Kuapehu, Kaawalo*, i Maraki :.srt, 1554. Ua niii no i Koiia, uā kamaāina i na pohaku niaka hauliuli o na Kona, ua hii aloha ia .no e na Kona,; amoe .110 i ka poli alohā o na Kona i 7anuari 17, 1918; eia hoi la ke moe nei. Ēlria.—7le kanaka nui ma ka ik|i āna i na mea e pono ai o ka noho; ohan'a ana, o ke au o ka manawa e ; hiki; 'mai ana. E.kala'mai nae lioi ia'u, ke, oie au ē kuhihewa, he oihana hanai holoholona kana i hana ai, he keiki kaniaalna o ,7ohn JD. Paris i na ululaau o na 7<ona, he niakua hoi uo na keiki o ke ki.puka ili o Kuapehu, a ma keia hana nō oia i liana ai a halawai me ria ulia pilikia inaluna o konā kino, aole o ka loaa ana i na pilikia kino, a waiho aku ōia ia 7iana, aka, o kana hana no ia; i liana ai, a moe pu uo me ka manaoio Waiho iho la i ka hana ana i hana ai i ponō no ka oliana. Ekolu—lie kanaka nui o ka ohāna. Ma ka mahina o Augate 20, 1880, ua hpqhuiia oia me Miss Hana Johnson, a mai ko laua l[nihaka mai ua loaa na kēiki cono,e ola nei. . ~ Ua puinehana uo ka noho ana o ka; liouie o John 7\aris, no ka mea, ua hoo-1 puniia no ko olua noho liome ana e 'na keiki, a 'i ke alo iho la no o ua keiki, anie ka makuahine aloha kahi i noho pu fii/a waiho iho la no ia oe ē ka niakualii\ie aiolia o ka home, a me ka olua mau loi, uau e lei kane ole. E'Hana Paris lioi e, e na keiki i hooneleia i ka papa, e ke kaikūahine i waiho ia iho, nau e hoomanao hookiihi i kou kaikunane hele loa. Na oukou e ka ; ohana e hoomanao poina ole „no John. JE hapai mai ana i 1 hooinauao poina ole uo John D. Paris hele loa. ,Nau e ka aloha o ka home e hooananao poiiia ole i kahi a pili alōha ai me he īa lie leo'iio kuu mea alolia hele loa e olelo mai āna iā'u: Aia ka ua o Kona i ka maka o ka opua, Ke hii ia mai ia e na kipoohiwi a ke ao. 7ve waha ae la mauka o Alanapo, I'o ae la ka. uka i na'ulu a Weli, E kiiu mea aloha liele loa lioi e, Pehea au> me ha lei a kāua? Eha—He kanaka nui o nā hoaloha. īā'u •tt , :i.ana> i «kUi ne? me ko'u niau' maka i piliā i na Ue ike aku nei 110 au i ko Johu D. Paris īnau hoaloha o ka oihana hanai h<Jldholt>hay māi'

ka hoaloha e noho ana i ka uka o Puuwaawaa, a hoea i na Koiia nei, aolo no au e kanalua ke olelo ae, p keia anaina noi, e akoakoa nei he maii haneri i keia la, o ko John D. Pariā mau hoaloha 110 keia o na Kona. Aoie maanei pau ko ,7ohn D. -Paris mau hoaloha, aka, oia hoopuniia o.Hawaii Moku o. Keawe, a ma o aku o na ,ale o AJenuihaha, a i kaMokupuni aku o Maui o Kama, & mawaena aku o ke kai o Pailolo, e au ana i ke kai o Kaiwi, a hoea aku i o Kakuhihewa. Ke au la i ke kai o Kaieiewaho, a halawai pu nae na hoaloha 0 John e noho ana. i Kauai o Mano. Na : ka' uweaolelo ole oukou e hai aku, ō Johu D. Paris, ua halal Elima—He kanaka nui o ka inoa. He hoa hanohano iloko o ka hale a|iaolelo 1 iioho loihi iloko, o mau makaliiki. He inoa fye nalowale ole ina keiki ljilii ona Kona. • Eono—E ,hoqho ana o John Paris kela! He kanaka aui, nia ,ke Jkokua ana i na hana a kona Haku .aloha iloko o iia Ekalepia. . E na hoaliaiiau. aloha o na ekalesia hui ia o nei ame Kealakekua. E na Kula Sabati pu ,o oukou ka i ike i kana mau liana i kokua alolia ai ia oukou ma na mea e hooholo pono ia ai ka hana a kona Haku alolia ilpko ,o ka ekslesia, kahi ana i pili aloha O na liina kokua aloha o keia haipulenui a koikoi iloko o keia ekalesia, ua pahola pu ae ia lima aloha, ame kana wahine aloha e ola nei, ilokp o kuu ekaleaia kahi a'u e noho kahu nei no ka' Ekaleaia o Pukaana i ke Sabati hopp 0 Dekemaba, 1917, i hala ilio la, ua hq£a ae oe ame kau wahine, ame .kekahi o kou niau ohana e ike i na hana hoike Kula Sabati iloko o ko'u ekaleaia, ka i hele a% no oe e ike hope ia makou, •a i kou hoi ana uo, o kou hoi no ka ia a hoi loa no i ka Aina e, he aina uli, Ke hoea itiai o mai; Paapu i na hua nani, Kahe mau ,ko ia la wai. Aia la, ke awa e, Ano komo a maha ae; Kuu na pe 'a, pae ano, Pau ka ino, malu mau. Na ka lono i hai ae i ko'u kokoolua, a nana hoi i ol.elo mai ia'u: E Keala e, aole oe e- .ino ana i kahakai i keia auwin^lā' ; 'aka, i kii ia mai nei oe e hele.' jje-'e'*ike iā John D. Paris. Ua nalo! U.a pau ka hana! Ua inaha! * Ke ku nēi aii imua o keia anaina nui i keia ahi'ahi, a nia ka aoao o kuu ekalesfa aloha, ame kona Kula Sābati,i ame kona Ahahui C. E., ie'uwe aloha nei ka Ekatesia o ia oē nia o ; koha kāhii l'a, no'kā olua mau hana mai-, kai i nana mai ai aa makou. Pon6 t e ke Kāuwa Miaikāi, o ka olelo pookela hookahi no ia a ko kakou Haku aloliā OrikY maf aV,i aa nel. '' A 1 kou nianawāiēa āna āku, mai hoōkani i ka pu imua ou elike me ka ka poe'. hookamani. A mai hoike no hoi ka ; lima henia i ka mea a kou lima akaui e liana ai." E ,7ohn D. Paris 'hēlē loa hoi e, e ka waliine aloha e ola nei, ua moe o John, ua pau ka lāwelāwe ana a kona man'i lima, o' ka olua mau hāna maikai, • li'e kiahopmanāo poina ole ip, i kukulu - ia iloko o ke ao Aōl'e ma na ka- : huā hōikēlke ē iiee ia mai āi ka olua. kiahoōmaA'ap i kukulu āi, aole hoi i palāpalaia me na lnia gula n.ani 'a ka mea hāna pohaku kiahoomanao ī kākau ai,' aka, ua liukuiuia kā. olua hana alolia 0 na kokuā inānawalea, iloko o iea puuwai o kela ame' keia mfea i haawi ia e ko olua niau limā. alohā, i heluhelu ia e kā pōe i hoomaopopo i ka olua hana alōha, a o ka meā 'oi īoa altu, o T<o kakōu Haku aioha o ī'esu Kristo, ka mea 1 hoouna mai i kona ānela alqha e hui e pu āna ine Kqrcnclio: Korenelio, maka'u ilio īa a i kona haka ponōī ana, i aku la 'Heaha iaf' I mki la< kela i'aia, ua pii iluna kau mau *pule,« ame kau manjawalea, mea hoomanao ; iniua o ke Akua." 0 kau mau hana kokua, inana-walea i. na hana a koii liaku Kioha i hiki' mai ai i .ke ao nei, 0 ka ka.Haku no ia i a 'o' niai]ai .i,ko :kp ; ao i . ; ti|if' E haawi me l?e' āloha, e liaawi me ka minamina ole. Ē; haawi elike me ka ke Akua hoopomaiV kai ana mai ia .ok ' , " 1 Ppmjiikai ka |>pe ī make, ke make īlo-/ ko o ka e hoomaha la-' kou i ->a o ka lakou niau han^' inahope o lakou/ E .ka' o ka home'.i; hoŌnele |a i kau ; e .pa keiki f i. hppneleik i ka pāpa • e kp jai|»ahi ne } i ; hponeleia i ke kaikunane, e %Tōoaria aloha o, e hoomaha i iia manaō^kauma- 1 ha a luuluu, no ka īnea, p ke ala.helē a" John IX Paris i hele iho. la, o ko kakou alahele hookahi no keia,. a na kp k,akou| Haku aloha no, e hoomahā mai -i na ma- ; nap luuluu, a .kaumah,a i .kau iho maluna ō oukou ka ;ohana,. oiai, .ua olelo niai no ko kakou Haku aloha: " E hele niai. oukou, a ,pau i O'u nei r ē ka poe luhi ame ka poe kaumpha, Na'u oukou e hooniaha aku." Na lehova i haawi mai, na lehova no i )awc aku, e lioomaikai nui ia Kona inoa. +4—