Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 13, 29 March 1918 — Page 6

Page PDF (1.70 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HE MOOLELO NO

BEDERA

Ka Moi o Peresia AME KO

GIOHARE

Ke Kamaliiwahine o ke Aupuni Samanadala

 

I ka nahaha ana o ka moku ua make ka hapanui o na luina ame na koa; o ka poe i paulele maluna o ka ikaika o ko lakou mau kino ua hoao aku la lakou e a'u, a o kekahi poe ua pono hopu wale aku la no i na apana papa a mau mea e ae e paa aku ana i ko lakou mau lima a hoao aku la e a'u nouka o ka aina.

            O ka Moi Bedera kekahi mawaena o ia poe i hooikaika e pae aku i kula a manao ae ka loaa o ka palekana, a na na ale ame na nalu i kupapa aku iaia ahiki i ka pae ana iuka, ua hele nae a aneane e pau ke aho i ka mea o ka naenae i ka lumilumiia e ka nalu.

            Ka i no hoi kona kau ana aku i kahi papau o ka paula hoi o na mea hoopoino mai iaia, eia hou aku no ka hoi ia mau mea hoopilikia mai iluna o ka aina maloo.

            Oia wale no keia ana o ka ike ana iho ua pae i ka aina. o ka nui aku o lakou aohe mea hookahi ana i ike aku. I ka pa ana o kona mau wawae ikahi papa'u, haa'ele aku la oia i ka apana papa anao ka hoau ana mai i mea hoolana ae iaia, a hoomau aku la i ka hele hikaka ana ahiki i kahaone, laia i kokoke loa aku ai i kahaone maloo a manao ae la kona palekana, ua hookahaha loaia mai oia i ka ike ana aku i na holoholona e kuku mai ana ma kahaone, kahi ana i manao ai malaila e hele aku ai a kau aku i ka aina maloo.

            He ku i ka hoomaka'uka'u ka hana a na bipi, hoki, lio, kamelo, bufalo, dia, ekake, a pela aku, e kuku mai ana maluna o ka aina maloo; ma kana noonoo iho ia manawa he poe holoholona hihiu wale no lakou apau a he huhu loa lakou ke ike mai i ke kanaka, a e kuku mai ana no hoi ma kahi e ke'ake'a mai ana i kona hele aku a kau i ka aina maloo.

            Eia nae, iloko o keia pilikia nui ana e ike aku ana, ua hooikaika mau no oia e loaa i wahi nona e palekana ai iluna o ka aina maloo, me ka nana ole aku i ke alai mai a na holoholona mamua o kona alahele; ua loaa i'o he wahi nona e palakana ai mahope iho okona hoomau ana aku i ka hele maloko o ke kai ahiki i ka loaa ana o kekahi pali pohaku, malaila oia i noho ai; wehe ae la i kona mau aahu i pulu a kaula'i aku la iluna o ka pohaku. Aia no kela manawa o ka la i ke awakea. Ua palekana oia mai ka make mai, o kona pilikia nui ia manawa oia ka pololi.

            I ka maloo ana o kona mau aahu apau, makemake loa oia ia manawa e hiki aku i kekahi kulanakauhale kokoke mai, a oiai oia e hele ana ua hoea hou mai la no ua mau holoholona mua la i hoomaka'uka'u mai ai iaia me ko lakou hoao mau mai e alai mamua o kana wahi e hele aku ana.

            I kana nana aku me he mea la o ka makemake nui iloko o ia mau holoholona oia no ka papa ana mai iaia aole e hele aku imua, me he mea la aia ka pilikia mamua kahi i kali mai ai nona.

            Me keia nui ke'ake'a mai no nae 'o nei mau holoholona, a me ka nui hooikaika no hoi ma kona aoao ma ka aloalo ana ia lakou, ua hoea aku la oia i ke kulana kauhale me ka palekana. He nani na alanui i kana nana aku, akea no hoi me ka pololei me ka maemae pu, eia nae, o ka mea hookahaha nui mai iaia oia no kona ike ole aku i ka maaloalo mai o kanaka, o ke ku mai no a na hale aohe nae he kanaka ikeia aku.

            "Kupanaha!" wahi ana ia ia iho. "o ke ku mai no a kauhale aohe nae he ikeia aku o kahi kino kanaka e holoholo mai ana; ua pau anei i ka make?"

            No ka meha loa oloko o ke kulanakauhale hoohuoi iho la oia aole paha i makemakeia mai oia e komo aku ilaila, a me he mea ia, o na holoholona i ke'ake'a mai ai ia ia o lakou na kiai o keia kulanakauhale, eia ka auanei he poe kanaka wale no lakou apau i hoololiia ae i mau holoholona.

            Me ia ike ole aku no nae on a i kekahi kanaka ua hoomau aku la no pia i ka hele ana imua. a i kona ike ana aku i kekahi mau halekuai e hamama mai ana, loaa iho la iaia ka ike ia manawa he kanaka no ka ko loko o ia kulana kauhale, aole hoi e like me kana i koho wale ai mamua iho.

            O kona kakae aku la no ia i ka hele a ku ana mamua mai o kekahi halekuai huaai o na ano apau e kakau mai ana iluna o ke pakaukau; o ka ipuala, ka ipuaiwalia, ka alani, ka piku la piki a pela aku, a moni wale iho la no kona haae no ka ike aku i ka memele mai o ia mau mea, me he mea la e ko@o okoa mai ana no iaia e kii aku, o ka pololi iho no hoi aiwa loa ka ono mai la ia mau mea.

             He kanaka elemakule ke noho mai ana ma kahi kokoke ia mau huaai. a mamuli o kona noho malaila i manao iho ai oia nana no paha ia mau mea kuai. o ko i nei hele aku la no ia a ku ana mamua pono aku on a a haawi aku la keia i ke aloha. a aloha mai la no hoi ke kanaka elemakule.

            Ua hoopihaia aku ka elemakule me na manao kahaha ia ike ana mai iaia nei, a ninau koke mai la no maihea la oia o ka hele ana mai, a heaha la kana hana nui o ka hoea ana aku malaila ia manawa.

            He mau huaolelo pokole loa ka ka Moi Bedera o ka hoakaka ana aku e lawa aku ai ka ike i ke kamaaina alaila ninau hou mai la ka elemakule in a paha ua halawai oia me kekahi kanaka ma ke alanui a aole paha.

            "O oe ke kanaka mua loa a'u ike ai." wahi ana. "i hoea mai la i keia kulana kauhale me ka halawai ole mai nei me ua poino ma ke alanui. He nui na mea keakea la ma ke alahele, eia nae, ua hoea mai la no oe me ka palekana.. He nani keia kulanakauhale a ke maopopo ole nei nae ia'u ke kumu i hoea nui ole mai ai na kanaka opio e like me oe ianei me ka halawai ole me na popilikia.

            "Komo mai iloko nei, mai ku loihi kau oe mawaho o halawai mai auanei oe me na popilikia.

            "Aia a loaa ia'u ka manawa kupono alaila hoakaka aku au ia oe i na pilikia he nui o keia wahi, a hahai pu aku no hoi ia oe i ke kumu e pono ai oe e makaala loa nou iho." Aohe ka Moi Bedera i hookaulua iho e paluaia mai ai ke noi ana; o kona komo aku la no ia iloko a noho iho la ma kekahi noho ma ka aoao o ke kanaka elemakule, a oiai ua lohe mua aku la ka elemakule no ko ianei pilikia, ua eleu aku la oia make kii ana i kekahi mau meaai na ia nei ana i manao ai me ia mau meaai e hoihoi hou ia mai ai ka ikaika iaia.

            Oiai oia e ai ana e noi mau aku ana oia i ka elemakule e hoike mai iaia i ke kumu o kona papa ana mai iaia aole e helemaluna o na alanui, o kana wale no o ka olelo ana mai e hoomanawanui oia a pau kana ai ana alaila hoakaka mai oia iaia, o kanea koke ae auanei kana ai ana, no ka mea, wahi ana, ua maopopo iaia kona pololi loa, nolaila. e hoopiha mua oia iaia me na meaai a mahope aku ke kamailio. I ka ike ana o ka Moi Bedera ua piha maikai aku la oia e hikiole ai ke ai hou aku, alaila i mai la kona kamaaina lokomaikai: "E pono oe e haawi aku i kau hoomaikai i ke Aku no kou hele ana mai la ahiki iho la i o'u nei me ka halawai ole lme ka poino."

            "No ke aha hoi, a heaha ke kumu e hiki ole ai ke hele mai?" i ninau aku ai ka Moi Bedera me ke ano hoohuoi.

            "Ae; he pono e loaa aku ia oe ka ike," i pane mai ai ka elemakule, "o noho mau auanei oe me ka pouli; ua kapaia ka inoa o keia kulanakauhale Ke Kulanakauhale o na Hana Mana Kupua." a ua hoomaluia ia aole na kekahi moikane, aka, na kekahi moiwahine kupua, a o ka oi aku no hoi, oia o ka moiwahine u'i loa make ao apuni.

            "Ua kaulana loa oia ma ka inoa "Wahine Mana Kupua." he mana kona e hoopoino niai ai i'ke ola o kela ame keia kane ana e ukiuki ai i ike ole ia ka lua ma ka mana elike me ia ma ka ao apuni, pela ko'u manao."

            "E, manna i'o akuy la ka hoi kela moiwahine," i pane hoomauea aku ai ka Moi Bedera.

            "Ae ; e hoomaopopo iho ana no oe he mea oiaio ia ke hoakaka aku au ia oe i keia : aole anei i halawai mai nei oe me kekahi mau holoholona o na ano like ole ma ke ala@"

            "Ae, ua halawai mai nei e hele no keia kulanakauhale, me ka hana nui no au i aloalo mai nei ahiki i ko'u pakele ana a hoea mai la ianei.

            "He mau holoholona hihiu maoli lakou, i ka'u nana aku, me he mea la aole o lakou makemake e ike i kekahi kanaka e maalo mai ana mamua o lakou ua piha loa lakou i ka huhu ia'u i ka'u nana aku," i pane aku ai ka Moi Bedera.

            "Auhea oe : o ia mau holoholona au i ike mai la la ea. he mau kane wale no ia poe a pau i hoololiia ae i mau holoholona mamuli o na mana o ka moiwahine kupua o keia aupuni a'u i hoike mua aku nei ia oe, he poe wale no lakou na ka moiwahine i ukiuki ai a hololi ia ae ma ia ano kino lioomaioino.

            "O na kanaka opio u'i elike me oe e hoea mai ana i keia kulanakauhale e paa ana lakou i ka hopuia@ e kana mau elele a laweia aku imua o ka moiwahine i kane nana, me ko lakou ae a ae ole paha e laweia aku imua o ka moiwahine.

            "E hookipaia aku ana lakou me ka maikai loa e hiki ana iaia ke hoohanohano mai ia lakou, e haawiia mai ana na meaai maikai, na mea inu maikai loa na aahu nani o kela ame keia ano ma ke ano hoope mai i pauleleia aku ; hoonohoia aku maloko o na hale nani loa ona a e hanaia mai ana lakou ma na ano hoopunahele apa'u me he mea la he aloha oiaio kona ia lakou me kona hookuukuu oleia lakou e hui me kekahi on a wahine kauwa ana.

            "A i ka hala ana okekahi manawa ana e hoohauoli ai iaia iho me ia kane, a kekahi kane i paulele kuhihewa iho ai ua aloha i'o ka moiwahine iaia, e ha'i aku au ia oe aole hookahi o ia poe kane ana i lawe aku ai me ia i noho loihi aku a oi mamua o ke kanaha la i nele ko lakou hooololiia ae i kino manu a i holoholona paha elike me kona makemake.

            "Ua hoakaka mai nei oe ia'u i kou halawai ana mai nei me na holoholona like ole, o ua mau holoholona la au i ike mai la, oia ka @ipi, ka lio, ke kamelo, ke dia, ka ekake, ka hoki. a pela aku, he poe kane wale no lakou na ka moiwahine i noho me ia, a i ka pau ana o kon makemake hoolilo ae la i mau holoholona noluna nei o kona aupuni.

            "O ka hana hoomaka'uka'u a kela mau holoholona ia oe au i olelo mai heni, aole ia he hoomaka'uka'u maoli mai na lakou ia oe, he ke'ake'a ia oe i ole oe e hele mai iloko o keia aupuni a iloko hoi o keia kulanakauhale, o pilikia oe elike me lakou, a no kou maopopo ole i ko lakou manao, pela oe i manao ai e hoao mai ana lakou e hoopoino ia oe."

            "Pela i'o ka aloe au i maopopo ia hana a lakou ia'u ia manawa akahi wale ae la no ; o ka'u no i koho iho ai e hoao mai ana lakou e hoopoino ia'u eia ka'e hoao mai ana lakou e hoopakele ia'u, auhea no la ko'u maopopo mua."

            Ua lilo na olelo a ka elemakule i mea hoookunahihi ae iaia ia manawa, a pane mai la : "Auwe! pehea ana ko'u hopena ; aohe i mamao aku nei ka lihaliha no kela poino mua e komo hou aku ana no paha'auanei au la i ka pilikia i paluaia iho ke ino.

            " O ko'u pakele koke ana mai nei no ial la mai ka mana kupua mai o kela kamaliiwahine; he pilikia a'u e nana aku nei ihope me ka weliweli, a eia hou no ka hoi keia moiwahine i nei aupuni me ka mana kupua. a e oi aku ana paha auanei ke ino i ko ka mua; ehia ka hoi mea aloha o na maka o ka makua i ka ike ole mai."

            Alaila hoakaka piha aku la oia i ka elemakule i kona moolelo mai ka mua a ka hope, elike me ia ia pau mua ae nei, e pili ana ae iala i manu; a e ole ka moiwahine o ke aupuni i laweia ae ai oia a haalele. pela i hoi hou ae ai oia a kona kino kanaka.

            I ka ike ana mai o ka elemakule ua puho loa ka Moi Bedera i ka @aka'u hoao mai la e hoomama ae i kona naau kaumaha i ka i ana mai.

            "E ka moi, oie ua hoike aku uei au la oe he moiwahine kupua koonei a ua lehulehu ka poe i hoopoinoia eia, eia have ke olelo aku nei au ia oe mai maka'u oe a mai hookaumaha i kou noonoo.

            "He kanaka au i alohaia e na kanaka o keia kulanakauhale, ua maopopo au i na kanaka apau ahiki loa aku imua o ka moiwahine, a ua lilo no hoi au i mea nui a i punahele i ka moiwahine.

            "No ia kumu, e ike iho oe, he haawina laki ia ma kou aoao, oia hoi kou lilo ana he malihini na'u a ua laki pu no hoi oe mamuli o kou hele pololei ana mai nei a imua o'u mamua o kekahi poe e ae.

            "I ha'i aku au ia oe aohe au hopohopo ana i koe no kou palekana, ua palekana oe maloko nei o ko'u home, aole hiki i kekahi mea ke hooopoino mai ia oe, in a no ko kana noho loihi loa iho na'u e hoopakele ia oe mai na poino mai apau e hoao mai ana e hoopoino ia oe.

            "Ke hooia pu aku nei no hoi au imua ou, elike me ka loihi o kou noho ana malalo o ko'u kaupaku hale, pela, ka loihi o kou maluhia e hiki ole ai ia oe ke hoohuoi no u, nolaila, mai hookaumaha i kou nooonoo, mai hoo@oho i ka maka'u iloko ou, no ka mea, in a no kou komo aku iloko o ka pilikia na'u e hoopakele."

 

MOKUNA,XIV

            No keia mau olelo hoolana a ka elemakule haawi aku la ka Moi Bedfera i kana hoomaikai, a no ka hoopakele hoi a ka elemakule o ka hoike ana mai iaia e palekana ai oia mai na poino mai o ia aina malihini.

            Noho iho la oia ma ka puka o ka halekuai, a iaia e noho ana ua maalo ae la keakhi poe mamua ae o ka halekuai, a i ko lakou ike ana mai i ka noho aku o kekahi kanaka opio u'i a lakou o ka ike ole ana mamua a lakou hoi i koho mai ai he kauwa paha na ka elemakule, ua haka pono mai la ka lakou nana ana maluna on a me na manao kahaha no ka pakele ana o ke kanaka opio i na hana hooopilikia a ka moiwahine.

            "He kauwa u'i maoli kau e ka elemakule," wahi a lakou o ka pane ana mai; "o kona pakele ana mai nei i na elele a ka moiwahine."

            "Mai manao mai oukou laia nei he kauwa," @ pahe aku ai ka elemakule. "no ka mea, ua maopopo no ia oukou aole au he kanaka waiwai loa e manao aku ai i kauwa na'u no ka hana ana mai no'u.

            "O keia kanaka opio a oukou e ike mai la aole ia he kauwa na'u o ka'u keikihanauna no oia ; o ke keikikane keia a kuu kaikaina i make. a oiai hoi aohe a'u keiki; ua kauoha aku au iaia e hoi mai e noho pu me a'u oia ia pei a oukou e ike mai la i nei manawa."

            He mau olelo hoonalonalo wale no keia a ka elemakule, aohe on a pili i nei kanaka opio ma ke koko, aka, no kona makemake e hoopakele ae i ka moi opio mai na pilikia mai a ka moiwahine ana i maopopo loa ai, pela oia i alapahi aku ai ia lakou.

            Haawi mai la lakou i ka hoomaikai i ka elemakule no ka loaa ana o kekahi mea kupono nana e kokua iaia, a kaha nui aku la hele, eia nae, aole hiki ia lakou ke uumi iho i ko lakou hopohopo no ka palekana o ke kanaka o ke kanaka opio, mamuli no o ko lakou kamaaina i na hana lapuwale ino loa a ka moiwahine, e hiki mai ana he la e laweia aku ai ke kanaka opio e ka moiwahine. ina no kona lohe aku i kona mau elele .

            O ke kanaka mahope loa o lakou ka i huli hou mai a i mai la: "Ua kamaaina oe i ka hana a ka moiwahine o kakou. elike no me ko makou ike. nolaila aole hiki ia oe ke naaupo iho i ka pilikia o hoea mai ana imua ou. elike me kau mau mea apau i ikemaka ai i na la i hala.

            "E ike iho ana no oe i ka hoehaeha loa ia o ke naaupo iho i ka pilikia o hoea mai ana imua ou, elike me kau maa mea apau i ikemaka ai i na la i hala.

            "E ike iho ana no oe i ka hoehaeha loa ia o kou moonoo in a e hanaia mai ana kau keiki elike me ka hanaia ana o na kanaka opio e ae mamua aku nei. oia mau kanaka opio i kanaka opio e ae mamua aku nei. oia mau kanaka opio i hoololi ano e ia ae ai o ka lakou mau kino a ku a holoholona ke auwe mau mai la lakou me ka ehaeha nui i keia la."

            "E haawi aku ana au i ka'u hoomaikai ia oe no kena mau olelo au a no kau nana ana mai la hoi i ko'u pono ame ka pono o ka'u keiki nei, he mau olelo i komo loa mai la iloko o ko'u puuwai. a e oluolu oe e lawe aku i ka'u hoomaikai. aka, auhea oe. mai hopohopo oe.

            "Eia nae, no'u iho. ke manao nei au aole paha e hana mai ana ka moiwahine i kahi mea e hoopiliokia mai ai ia'u a i kuu keiki pu. aole paha oia e hana mai ana i kekahi hana lokoino loa. oiai, ua nana mai no hoi oia maluna o'u ma ke ano he hoaloha, a pela hoi au e nana mau aku nei maluna on a ma ke ano he hoaloha.

            "Ina no ka lohe aku o ka moiwahine no ko a nei ho@a ana mai a eia me a'u e noho nei. a e manao iho ana paha oia e kamailio mai ia'u no ke noi ana mai iaia nei e hoi aku me ia e noho ai. aole oia e noonoo hou mai ana no iaia nei mahope o kou hoike ana aku iaia o ka'u keiki keia, ke keiki a ko'u kaikaina i make. ma ia ano e loaa iho ana no ia'u ka manaolana a ke manaoio nei no au no ko ia nei palekana, pela ka paa o kuu manao."

            Ua hauoli ka elemakule no ka mahoaloia mai o ka moi o Peresia i ka u'i. oia pu kekahi i komo pu ma ia manao mahalo a ua ike pu iho no hoi i kona aloha me he mea la he keiki oiaio nana.

            Elike me ka loihi o ko laua noho pu ana, pela ka pii mahuahua mau ae o kona aloha. ua lilo ka moi opio i hoa ohumuhumu hona i na manawa apau me ka pipili loa o kona noonoo maluna on a no ka naauao o na manao ame na olelo a ka moi opio.

            No ka aneane e piha ka mahina o ko laua noho pu ana. a i kekahi la. oiai ka Moi Bedera e noho ana ma ka puka o ka halekuai, elike me kana hana mau mamua aku, ua ike aku la oia i ka huakai a ka Moiwahine Labe, oia ka inoa o ua moiwahine kupua la, e hookokoke mai ana i ka halekuai o ka elemakule a laua e u noho ana.

            Ua ire pu aku la ka Moi Bedera i na koa kiai kino o ka moiwahine e hele mai ana mamua o ka moiwahine, o kona ku ae la no ia a hoi aku la noloko o ka halekuai a ka elemakule no ka ninau ana aku i kona kamaaina i ka manao o ka huakai e hele mai ana ana o ka ike ana aku.

            "O ka moiwahine kela huakai au i ike aku la, o na koa kela poe mamua loa i hala ae la, he hoea ae koe o ka moiwahine," wahi a ka elemakule, "noho malie iho malaila, a mai makaʻu no kahi mea."

            O na koa kiai o ka moiwahine i kahikoia me na lole koa makuʻe a e kau ana maluna o na lio me ka lakou mau pahikaua e paa ma ko lakou mau lima ke hele ana mamua loa o ka huakai.

            He aneane hookahi kaukani ko lakou nui, aole hookahi mawaena ao na aliikoa. oia poe i nele ko lakou haawi mai i ke aloha i ka elemakule ia lakou i kaalo ae ai mamua o ka halekuai, a mamuli o ko lakou haawi ana mai i ko lakou aloha i ka elemakule i loaa iho ai ka noonoo i ka Moi Bedera he kanaka koikoi maoli ka kona kamaaina, akahi ka ikeia mai la e ka poe koikoi o ia aupuni.

            Mahope mai o keia poe na kanaka i poaia, na luna oloko o ka halealil o ka omiwahine, a he mau aahu kilika keokeo ko lakou apau, he oi aku ka nani o ko lakou mau aahu ame ko lakou mau lio ame na pono o ka lio i ko ka poe mua. a i ko lakou kaalo ana ae mamua o ka halekuai, o lakou pu ko lakou kaalo ana ae mamua o ka halekuai, o lakou pu kekahi i haawi mai i ko lakou aloha i ka elemakule.

            Mahope mai o keia poe na wahine, ua kahikoia lakou apau me na aahu keokeo a e anapa ana na pohaku momi ma ko lakou mau poo a ma na a-i a e helewawae ana lakou, a e paa ana hoi ma ko lakou mau lima he mau kui winiwini oi loa, a iwaenakonu o lakou ka Moiwahine Tabe e kau ana maluna o ka lio i uhiia me ka lole nahenahe loa a e anapa ana na pohaku momi like ole maluna o ka lio, a iluna o ka noho i hanaia me ke gula wale no ka moiwahine e noho ana.

            O na wahine apau i ko lakou kaalo ana ae mamua o ka halekuai, ua haawi pu mai la lakou i ke aloha i ka elmakule, a i ka wa i ike mai ai o ka Moiwahine i ka uʻi o ka Moi Bedera e noho aku ana, ku ih ola oia mamua o ka halekuai a kahea mai la i ka elemakule.

            "E Abadala," wahi ana, o keia ae la ka inoa o ka elemakule, "e haʻi koke mai, nau no anei kena kauwa uʻi? Ua loihi no nae paha kona noho ana e hana me oe?"

            O ka hoomaka ana keia o ko ka Moiwahine Labe moʻo i ka Moi Bedera, a o ka hanaiʻo mai ka hope.

            Mamua o ka Abadala kamailio ana aku no na ninau a ka moiwahine, haule mua iho la oia maluna o kona mau kuli a kulou iho la i ka honua no ka hoohaahaa ana iaia iho imua o ka Moiwahine, a iaia i ala ae ai mai ka honua ae a i ke ku ana ae la iluna pane aku la :

            "Aole keia he kauwa, aka, he keiki naʻu : o ke keikikane keia kuu kaikaina i make, a no ko ia nei noho hookahi mai i kona wahi, a aohe no hoi aʻu, i nana aku au iaia a pela hoi oia iaʻu ; o keia wale no koʻu pilikoko i koe e hooluolu mai ai i koʻu noonoo. oiai au e ola ana, a iaʻu e make aku ana, oia nei ka hooilina o koʻu mau waiwai apau aʻu i manao ai."

            Oiai ka Moiwahine Labe e noonoo ana no na olelo a Abadala a ke kuko pu la iloko on a ia manawa no ka ike mai i ka uʻi mamua aku elike me ia,ke hana wale la no ka makemake iloko on a e hiu a wela a e lawe a ilo i Koolau no Kalahikiola,

            Mahope o kona pane ana mai i na olelo a ka elemakule noonoo iho la oia pehea la kana mau olelo kupono e kamailio mai ai i mea no Abadala e ae aku ai a haawi aku i ke keiki iaia.

            A hala kekahi minuke, alaila i mai la : "Eka makuakane maikai. aole anei e hiki ia oe ke hana mai i kekahi hana maikai ma kou aoao ma o ka haawi ana mai i kau keiki iaʻu ma ke ano he makana?

            "Mai hoole mai hoi oe i keia noi aʻu. Ke hoohiki aku nei au imua ou ma ka inoa o ke ahi ame ka uwi a e hoolilo no au iaia i kanaka kiekie a mana nui maluna o koʻu aupuni nei e hauoli iho ai oia no ka pomaikai kiekie e loaa aku ana iaia aʻi loaa ole aku hoi i kekahi kanaka maloko o keia aupuni.

            "E hoopakele no au iaia mailoko mai o na popilikia apau o kela ame keia ano. He manaoio piha koʻu e hooko mai ana no oe i kaʻu noi, ke hilinai nei au maluna o ke aloha aʻu i ike ai iloko ou noʻu a maluna no o kou hilinai maluna oʻu."

            "E ka madame," i pane aku ai o Abadala. "ua nui koʻu ale ia oe, e ka moiwahine, no na mea maikai apau au i hana mai ai noʻu, a no ka hanohano hoi au i manao ai e hookau mai maluna o kuu keiki nei.

            "E haʻi mua aku no au i kona kee imua ou. aole keia he kanaka opio kupono e hookokoke aku ai ia oe. e ka moiahine maikai a kiekie : he kanaka haahaa loa keia, no ia kumu la ea, mai noonoo hou mai oe nona, aohe oia i kupono."

            "E Abadala, ua pai mua aku nei au imua ou noʻu iho, ua oi aku kou aloha iaʻu mamua o ka poe e ae ; aole au i manao e hoohoka mai ana oe i kaʻu noi ame koʻu makemake ; in a he kanalua kou ke hoohiki hou aku nei au imua ou ma ka inoa o ke ahi ame ka uwila, a ma ka mea hoano @@@@@ iloko o ko'u hoomana, aole loa au e neeu aku ana i hookahi kapuai imua ahiki i ko'u lanakila ana maluna o keu m@@ manao paakiki e hooneleia mai ai ko'u makemake.

            "Ua maopopo no ia'u ke kumu o kou hoole mai me ka maikai ole o kou noonoo ; nolaila ke hoohiki hou aku @@@@@ imua ou aole loa he kumu iki au e mihi iho ai no kou @@@@ ana mai i ka mea a'u e noi aku nei, he hana ano mu@@ i kupono no ko'u hauoli."

            Ua hookaumahaia ka noonoo o Abadala no ke noi i@@@ hune a ka moiwahine : in a hoi oia e hoole loa aku anae @@@ ana oia i mea hoahewaia mai : no ka pono o ka Moi Bederna ana e makee ana ana i maopopo ai i ke ano hana lapule @ a ka moiwahine aole on a makemake iki e haawipio aku@@@ mahope o kona noonoo ana no kekahi manawa i aku @@

            "E ka madame, e hookaumaha loa ia iho ana au ke @@@@ aku i kekahi manawa liilii loa nou e noonoo iho ai ua m@@  au i ka haawi ana aku i ka hoomaikai ia oe a'u i aie aku @@ i kekahi manawa liilii loa nou e noonoo iho ai ua mae au i ka haawi ana aku i ka hoomaikai ia oe a'u i aie aku e ia oe, a i ole ua nele loa pu au i ka manao ana e hana aku @@ i kekahi mea, oiai ia iloko o ko'u mana, nou e hauoli ai.

            "Ua hilinai au maluna o kau mau olelo i hoohiki mai @@ e malama pono ana oe laianei, a ke lana nei kuu man@@@@@ hooko mai ana no oe i kau mau mea apau i kamailio ma@@@@

            "Heaha la hoi, e ae aku ana au i kau noi, a eia hoi ka'u noi ia oe, mai haawi mai oe i kekahi hana nui au i mana@@@@@ e haawi mai iaia nei ahiki i kou maalo hou ana mai ma keia wahi, a malia, ma ia manawa paha kaua e hooholo loa au no kau noi."

            "Ina pela, a ka la apopo no au hele mai, aohe hoopau @@ hou ana aku a kekahi manawa loihi, no ka mea, he makemake loa au e haawi koke aku iaia i kekahi kulana kiekie e hanohano a e pomaikai ai oia," i pane mai ai ka moiwahine, a i ka pau ana kunou mai la oia no ka hooiaio ana m@@ i kana mau mea o ke kamailio ana mai la. aoaila hoomau aku la ka hele ana a ka huakai no ka halealii.

            I ka hala ana aku o ka huakai a ka Moiwahine Labe. huli mai la o Abadala a kamailio mai@@ : "E kuu keiki." no ka mea ma ia ano wale no oia e kamailio mai ai i ka Moi Bedera. i ka wa on a e kamailio mai ai iaia imua o ka lehulehu. i ole ai e loheia mai he moi ka ke kanaka malihini.

            "Aole hiki ia'u ke hoole aku i ke noi a ka moiwahine, elike no me ia au i lohe mai nei me ka loaa ole aku o kekahi mea e hoehaia aku ai o kona noonoona i ole e hana mai ai paha oia me kona mana e hoopoino e mai ai hoi ia oe a kaua i ike ole aku ai.

            "A ina hoi aole ia oe alaila ia'u paha, no ka mea, he moiwahine ino loa oia ke huhu iho, a he lokoino no hoi oi aku i ko ka holoholona, o ka hopena o kana mau hana ino ua hoakaka mua aku nei au ia oe. oia kela poe kanaka i hooliloia ai i mau kino holoholona.

            "He kumu no ka'u e manaoio iho ai, aole oia e hana lapuwale mai ana ia oe, mamuli o keia, oia kona nana mai ia'u he hoaloha kahiko i noho aloha me ia no kekahi manawa loihi, ma ia ano ke manaoio nei au he maikai ana kana e hana mai ana ia oe, elike me kana i hoohiki mai nei.

            "Eia kekahi ua lohe kona mau makaainana apau i kana i hoohiki mai nei imua o'u e hana mai ana oia i ka maikai nou. a in a no kona hooko ole i kana hoohoki oia kekahi @ na moiwahine ino loa in a e hoopunipuni ana oia ia'u : @@@ nae, aole oia e hoopunipuni mai ana ia'u me ka loaa ole aku o kona uku hoopai e imi aku ana ho au i ke alahele e kauia aku ai ka poino maluna on a, elike me ka ino ana e hana mai ana no'u"

            Ua nawaliwali loa keia mau kumu ae la a ekolu e hoomalielie mai ai i ka noonoo o ka Moi Bedera a pane mai la : "Mahope o kau mau mea apau i kamailio mai ai ia'u no na hana ino a kela moiwahine, aole o'u makemake e huna i ke kahi mea me ka hoike ole aku ia oe lie kau maoli mai la ka'u weliweli ke hookokoke aku au iaia.

            "Malia paha e paleia ae ana no e a'u kau mau mea apau i hoakaka mai nei no kona ino, a pela aku, mamuli o ko@@ ike aku i na mea nani apau e hoopuni mai ana ia'u, ke hoi aku au me ia, aka, mamuli o ko'u, hana muaia ana mai nei i kekahi hana lapuwale haahaa loa e ka mana o ke Kama liiwahine Giohare a lilo ana au i manu, a he moiwahine no hoi keia i like ka lapuwale me kona, no ia kumu au e kau e nei ka weli.

            "O ko'u palekana ana mai no ia mai kela poino mai a e komo hou aku ana no paha auanei la au iloko o nei pilikia i like loa ke ino me ia. no ia kumu ke nana aku au i ke@@ hopena he ku maoli iho la i ka weliweli."

            Na na waimaka e hiolo makawalu ana i oki pu ae i kaua kamailio hou ana mai. a na ia mau waimaka i hoike mai ia Abadala i ka luuluu loa o kona naau no ka hopena poino e halawai mai ana me ia ke kaa aku malalo o ka mana o ka moiwahine hoomanamana.

            Aohe i pane koke aku o Abadala a hala kekahi manawa ; i kona ike ana aku ua akakuu loa ka ka Moi Bedera uwe ana, alaila, I aku la:

            "E kuu keiki, mai hoehaeha loa oe ia oe iho. He mea oiaio. aole hiki ia kaua ke hilinai maluna o na olelo a keia moiwahine ino eia nae, e pono au e hoike aku ia oe i keia mea, aole hiki i kona mana kupua ke lanakila mai maluna o'u ; aole oia i naaupo ia mea a no la kumu. aole no k@@@ aloha maoli me ka oiaio @a'u, io haawi mai ai oia i kana @@@ maikai ia'u.

            "E ike ana no au i kana hana ke hoopoino mai oia ia @@@ in a no e huna ana oia i kana hana lapuwale me kuu ike o'e aku. E haawi mai oe i kou hilinai maluna o'u. na'u oe o hoopakele ke halawai oe me ka poino, a i ole hanaia @@@ paha kekahi hana e hoopoino mai ai ia oe.

            "Eia wale no ka'u a'o ia oe, e malama; pono loa oe i na mea apau a'u e a'o aku nei, mamua o kuu ae ana aku ia oe e hele me ia, e hoomanao oe i keia a e manaoio iho aohe ma@ no o kana hana kupua a hoomanamana paha e hana mai a@@ maluna ou elike no me ia maluna o'u, aohe hiki iaia ke @@@@ mai i kahi mea e poino ai kaua; o kou lohe ponoi keia @@@ a'u aku."

            Ua hoomaha iki ia ae la kekahi kaumaha mai ka Moi Bedera ae mamuli o nei mau olelo hoolana a Abadala, no kekahi manawa loihi ko laua hoonanea ana me ka kamailio maluna o na kumuhana lehulehu ahiki i ko laua hoi @@ aku e hooluolu.

            Aole i hoonele ka moiwahine hoomanamana i ka liele ana mai i kekahi la ae, me he mea la ia po iho ahiki i ke ao anae ke kuko o ka li'a wale no paha kana hana me ke kukia m@ e lilo ka Moi Bedera iaia, no ka mea, ma ke kakahiaka nui wale o kekahi la ae hoea aua ho ua, moiwahine la mawale o ka hale o Abadala me ka huakai nui no o ia hele pu @@@ mai me ia ma ka la mamua iho, a ia ike ana aku o Abadala ku ae la a hele aku la e haawi @ kona aloha ma o ke kuk@@@ ana iho i ka honua me ke @ulou ana.

            "E ka makuakane maikai," i pane mai ai ka moiwahi@ "mamuli o ko'u hoea koke ana mai lamua o'u i keia kakahiaka nui wale e ike iho no oe i ke kumu ua hiki ole ia'u hoomanawanui no ka hoi ana mai o kau keiki me a'u a e @@ iho ana no oe i ko'u hooko i ka'u mau mea i hoohiki ai

            "Ua ike no au he kanaka oe e hooko ana i kau olelo a@ ia kumu ke manao nei au aole no oe e hoololi ana i ke manao. elike me ia au o ke kamailio ana mai ia'u i nehu.

            I ka pau ana o kana kamailio ku ae la o Abadala iluna oiai aole on a makemake e lohe waleia mai kana mea e @ mailio aku ai iaia, hele aku la a ku ma kona aoao a olelo a@ la me ka liilii loa o ka leo e lohe ole ia mai ai e kekahi o ka moiwahine wale no :

            "E ka Madame kiekie loa, ua lohe oe i na mea apau a i kamailio aku ai ia oe ma ka la aku la i nehinei ame ke k@ mu o ko'u hookanalua ana i ka haawi aku i kuu keiki ia@@ a e ike iho ana no oe nou iho i ke kumu ko'iko'i o ko'u @ nalua ana.

 

(Aole i pau).