Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 17, 26 April 1918 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOI ONOPONO

HOOPUKAIA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAU

POALIMA     APERILA 26, 1918

 

MAHALOIA KA WAEIA ANA

AE O C. J. McCARTHY

                        O ka wae ana ae o ka Peresidena Wilson i ka in‘ a o ka Puuku Charles J. McCharthy o ke Teritore. maiwaena mai o ka nui ame ka lehulehu o na inoa i waihoia aku imua on a, no ke kulana kiaaina @ Hawiai nei, a waihoia aku imua o ka aha senate no ke apono ana mai; o kekahi ia o na hana ma ka aoao o ka peresidena i hookahaha mai ai i ka manao o na makaainana o Hawaii nei. aka nae ua lawe pu mai ia i na manao apono a lokahi a koonei poe. ma ke ano. aole he kanaka kupono e ae ma ke po@ o ke Teritore, elike me ka mea a ka Peresidena i kpho mai la.

            Ua hookahahaia mai ka manao o na makaainana o Hawaii nei. ma o ka loaa ana mai o ka nuhou, e I@@ke ana i ka waihoia ana aku o ka inoa o Mr. C. J. McCarthy o kiaaina, no ka mea ua noho hamau loa a ua noho pouliuli loa hoi na meaq apau, me ka nele i kekahi noonoo, oia mai ana ke kiaaina hou o keia Teritore.

            Ua nui na mea i loheia no na moho kiaaina e ae, a ua paa maoli no ka manao o ko lakou mau hoaloha, ame ka poe i haawi aku i na hooikaika ana e waeia ae kekahi o lakou, ma ke kuleana a kiaaina Pinkham e paa nei; ua hoea mai la nae kakou i ka hoopau loa ia ana o na pohihihi apau no keia ninau, koe wale no ka nana aku i ka mee ana o ke aupuni imua. malalo o ke kiaaina hou, ma kona manawa e lawe ae ai i na kaula kaohi o ka hookele aupuni ana.

            Mailia paha aia no he@mau ku-e ana i ka inoa o C.J. McCarthy. ‘mai na moho e ae i alualu aku e lilo mai ke kulana kiaain a i kekahi o lakou, in a no ke kukulu okoa ia mai o kona ‘inoa imua o ke akea, aole nae pela. ua hamau loa ia, a no ia maopopo ole i kuhihewa maoli ai no na moho e ae me ko lakou mau kakoo, aole he manaolana no ka noonooia mai @ kona inoa, ma ia noho pouliuli ana nae, i wehe hainamaia e ai ke aqlahele a maleelae nona, o ka hele no ia a kau pono ana iluna o ke aki. Ke manao nei keia pepa, o ka waeia ana mai la o Mr. C. J. McCarthy i kiaaina hou no Hawaii nei, ua lawa ia no ka pohai Demokarata, e hoopau ai i ko lakou mau ku-ee ana o ka wa i hala, a e haawi ae ka pohai ju-e i na kakoo piha ana i keia Demokarata alakai o Hawaii nei, he hookahi mea nui, o ia no ka haawa=i ana aku i na kokua ana, no ka holomua o ka hookele aupuni ana malalo on a, e holo like aku ai na mahalo ana, maluna o na Demokarata apau.

            Aole he hoike e a e no na ano kupon o keia kiaaina hou o Hawaii, elike la me kana hoakaka, e kupale ana iaia iho, mai na mea i kamaililoia ae nona. no kona lilo i kanaka no na mahiko, ma ke kuhikuhi ana aku i kona moolelo, ma kona ano he puuku. ma kana mau mea i hana aki ai no na mahiko, e pili ana i kona keena, ma ke ano hoopilimeaai. aka elike no ia me kana i manao ai he pono me ke kaulike, o ia hoi, ua hoopii mau ae oia i ka helu waiwai o na mahiko i kela ame keia makahiki; a ma kekahi olelo ana ae hoi, he kanaka kuokoa oia. e hooko wale ana no. ma kona ano, he kauwa na ka lehulehu.

            He mea no hoi na kakou e hauoli ai, kona hoike ana ae i kona manao maoli, ua kaawale loa oia ma na ano apau me ka punuku ole ia o kona ihu, a i ole paa aku paha malalo o kekahi mau hoohikiekieia ana ae ma ke poo o ke aupuni Teritore, i kumu na kekahi poe e koi mai ai iaia, no na mea a lakou i hana mai ai nona.

            O ke kanaka i hoike ‘ae i na manao o keia ano, he mea pono e haawiia no kakoo piha ana, no ke kokua ana aku e lilo kana mau hookele oihana ana, no ka pono laula o ke Teritore holookoa, ame kona mau kakaainana, me ka nana ole i kona kulana kalaiaina.

            Oiai nae he Demokarate o Mr. C. J. McCarthy, he Demokarata nae a makou e manaoio nei, e kau aku ana kana nana ana maluna wale no o na Demokarata i hiki ke hapai ae i kona aoao kalaiaina iluna. ma na ano kupono o ka poe ana i makemake ai no ia mau kulana, a e hoomauia aku ai na Repubalika kupono a makaukau, ma na hana i malihini i na Demokarata.

            Elike me kona kamaaina i na hana ame na ninau ano nui i pili ia Hawaii nei, ma ke kanalua ole ia kakou ke olelo ae, e oili mai ana no he mau hopena a kakou e hauoli ai, i kaokoa ae, mai na hookele ana a Kiaaina Pinkham, a ma kekahi olelo ama ae hoi, he kanaka Amerika oiaio oia, e hooko ana i na hana apau i pili i kona kulana, me na manao makee no ka holomua wale no, a no ka pono pili laula hoi, e ala ole mai ai he mau ku-e ana ma kekahi ano.

 

I KA NUPEPA KUOKOA

Honolulu.

Ke hoouna aku nei au i ka‘u kokua no ke Ke‘a

Ulaula nona ka huina o $

            Inoa

                        Wahi noho

 

                                            E oki i ka pepa hooia maluna ae, a hoouna mai i keia keena, me ka hoikeia aku o ka inoa o ka poe na lakou i hoouna mai i na kokua no ke Ke‘a Ulaula i keia pepa, ma na kolamu o ke Kuokoa nei.

 

E HOOKAAWALEIA NA

ENEMI E PONO AI

            Aole hoike ioaio no ka lokahi o na makaainana o Hawaii nei, e hookaawaleia aku na lahui enemi maiwaena aku o kakou, elike me na manao ohohia i hoakaka akea ia ae ma ka halawai makaainana o ke Sabati aku la i hala e pono ai e lawe koke ia ae na loina apau, i wahi e hokoia ai ia makemake.

            Ua lohe mui kakou i na hana a na Kelemania, ma na wahi apuni ke ao nei iloko o keia wa o ke kaua, aole wale ma ko lakou aupuni ponoi, aka ma na aupuni e kekahi i lilo aku ai lakou i mau kupa makaainana, ike ku maoli o ka lakou mau hana i ka lokoino, ke aloha ole ame ke ano holoholona, ua piha na nupepa i ka hoike no na hana a na Kelemania; a oiai aia he mau helehelena maopopo o ia ano hookahi i ikeia iwaena o kakou, no keia lahui kanaka, he hana maauao i'o ka hookaawale e ana ia lakou ma kekahi wahi, i ka wa kupono, mamua o ke kakali ana aku a ike maoli kekahi poino nui e kau mai ana maluna o kakou.

            Ua makee aku ke aupuni o Amerika i ka pono o na lahui e, e noho ana iwaena o kakou, ma ka haawi ana aku i ke a‘o kupono ia lakou, e hamau ka waha, a e noho malie, oiai he enemi lakou, no na Amerika, aole nae ni nana ia mai ia oleloa‘o, aka ua hoike oko ae kekahi poe Kelemania, ma ka olelo a ma ka hana, no ko lakou kupono kupono ole e haawi hou ia aku na hilinai ana.

            He mau Kelemania lehulehu i keia la e noho nei iwaena o ka lahui Amerika ma na wahi apau o ka uniona, i lilo i mau makaainana Amerika, eia nae, ma na mea oiaio a kakou i helehelu ai maloko o na nupepa, a i ike maka maoli ai no hoi, o lakou ka poe kumakaia i ko lakou aina hookama, e lilo ai ka hoomau ana aku i ko lakou hele lanakila ana, i mea no kakou e mihi ai i kekahi la e hoea mai ana; a kakou na Amerika oiaio apau e lawe ae ai i na keehina wikani, ma ka imi ana i na hooponopono ahaolelo ana, e kaawale ai kakou mai na enemi mai.

 

E HOOLOHE I KEIA!

            Ua nui ka manawa i haawiia aku ai no ka poe apau i kupono i ka oihana koa ma Hawaii nei, e waiho ae ai ia lakou imua o na luna oihana i loaa ka mana, no ka nana ana mai ia lakou; a i keia manawa, ke lalau mai nei na lima kakau-ha o ke kanawai, a kikoo aku i ka poe hoopohala ame ka poe e hoao maoli ana, e apuhi a e pulapu aku i ke aupuni; a makou e a‘o ikaika aku nei i na Hawaii apau he mau pepa ko lakou i aponoia mai no ka oihana koa, e hele pu mau pepa ko lakou i aponoia mai no ka oihana koa, e hele pu mau me ia mau pepa, i ole ai lakou e paa i ka hopuia, a o ke poe i nele i na pepa, he hana naauao ka heke koke ana ae i keia manawa e ike i ke poo o ke keena wae koa, a koi aku e haawaiia mai, na makaukau apau apua, i wahi e paa ole aku ai i ka hopuia, malalo o kekahi o na kanawai e hiki ole ai ke pakele ae, mai ke kau ana aku o ka hoopa‘i ko‘iko‘i maluna o lakou.

            He mea makehewa wale no i kekahi ka hoao ana e pulapu aku i ke aupuni, ma ka holopee ana, a ma ka hoike hoopunipuni ana, no ka mea ua loaa aku na ike ame na makaukau i ka poe na lakou e hooko mai nei i ke kanawai, e hiki ole ai e pakele ka poe kolohe.

            Eia maloko o ka halepaahao i keia mau la e moho mai nei kekahi poe i ahewaia no ke kolohe, ame ka pulapu i ke aupuni, ma ka hoohemahema wale ana i ko lakou e hana, ma ko lakou hooko ana ae i na mea apau i kauohaia ai lakou e hana, ma ko lakou ano he poe i waeia; he poe hoi kekahi i hoopihapiha ole i ko lakou mau pepa ninau, he hana pono loa ma ko lakou mau pepa ninau, he hana pono loa ma ko lakou aoao, ka hele ana ae e hoike ia lakou imua o na luna oihana o ke keena wae koa, mamua o ke kakali ana na ke kanawai e kikoo aku ia lakou.

            Ma na wahi apau e hele ai, ina no ia ma na wahi hana, a hele holoholo paha, mai poina iki i ka paa ana i na pepa, i haawiia mai e ka papa o na kauka, e hoike ana no ke kauia ana ma na papa like ole o ka poe o waeia, oiai, he nui a lehulehu wale ka poe i haawiia aku ai ka mana, no ka hopuhopu ana i na kanaka opio mawaena o ka iwakalua-kumamakahi a ke kanakolu-kumamakahi makahiki.

 

KA FEA TERITORE

            He mau pule kakaikahi wale no koe, alaila hoea mai i ka weheia ana aku o kekahi aha fea nui o ke Teritore mawaho ae nei o Kapiolani Paka, a oiai he nui okoa na la i koe,no ka hoouna ana mai i na mea koikeike o kela ame keia papa like ole, o ka ke Kuokoa e hoeueu aku nei i na kanaka mahiai apau, na kanaka hanai holoholona, e ninau mai ma na ano apau i ke komite fea, i loaa aku ai na kuhikuhi ana, no ke ano e hiki mai ai na mea hoikeuke i ka wa kupono, e waihoia aku ai imua o ka lehulehu@ aole hoi o ka noho pu a kokoke i ka manawa a i ole, hala ka wa pono, alaila ninau mai, o komo ole auanei kekahi mau hoikeike ano nui, e lilo ai i mea e hookaulana ae ai ia Hawaii nei.

            He nui na mea a kekahi mahele nui o na makaainana i maopopo ole ai, a in a e hoakoakoaia mai ana na mea apau a Hawaii e hoohua neu, me ke kanaklua ole ke olelo ae, e loaa ana he makeke maopopo, e hoahuia ai na huaai, na holoholona, na hanalima ame na hana akamai, no ke kuai ana mai o ka lehulehu.

 

            Ma na huahelu i loaa mai i ke keena poo o ke komite Bona Aie Lahui, i loaa mai ai ka ike, o Hawaii nei kekahi wahi kiekie loa, ma ka haawi ana ae i na kokua i ke aupuni o Amerika, ma ke kuai ana i na bona aie lahui, a he mea hoi na kela ame keia makaainana Amerika oiaio, e heheo ai iloko o kona naau, no na kokua a kakou i hana aku ai no ke aupuni, iloko o keia wa o ke kaua.

 

            NUHOU

                        KULOKO

            Eia ke hopuhopuia mai nei ua kanaka opio apau, i loaa ole ole ko lakou mau pepa o ka oihana koa i haawiia aku ia lakou.

           

            A hoea mai i keia manawa, ua hiki aku ma kahi o ka eha miliona dala a oi, ka huina a ko Hawaii nei poe i hawai ae ai i ke aupuni ma ke kuai ana i na bona aie aupuni.

 

            Ma na mea maopopo loa e nanaia aku nei ], e noho mai ana he kau kuikawa o ka ahaolelo kuloko, no ka noonoo ana i kekahi mau ninapu ano nui i pili loa i na pilikia o ke Teritore.

 

            Eia ke pii loa ae nei ke kumukuai o ka laiki i keia manawa, a ua manaoia e hoea aku ana ke kumukuai o ke eke laiki hookahi ma keia mua aku ma kahi o ka umi kumamalima dala.

 

            Ma ka Poalua oka pule aku nei i hala i hoonaia aku ai o John Wise no ka huli ana ia Charles Holoua, ka elele a ka hui uniona o na poola o ka hoouna ana aku na Amerika, a in a no ka loaa aku iaia, alaila e hoihoi hou mai no Hawaii nei.

 

            Oiai ke kaa otomobile o J. K. Mokumaia e ku ana mawaho mai o ka Halekeaka Liberty ma ka po o ka Poakolu nei ua laweia aku la na have elua ana i kukulu ai maluna o kona kaa e kekahi mea, me kona piha loa i ka honaukiuki i ka mea nana kela hana.

 

            Ma ka Poakolu aku la i hoihoiia aku ai na paahao maloko o ka halepaahao hou o ke Teritore i paa mauka o Kalihi, a malaila ae ke kiaaina, kahi i haawi ai i kekahi haiolelo pokole imua o lakou. Ua haawiia he ekolu mau leo huro e na paahao no ko lakou home hou.

 

            Oiai ua kukala ae ka Peresidena Wilson no ka ili ana aku o ke ko‘iko‘i maluna o na kiaaina apau, ke kuahaua ana ae e lilo keia Poalima, i la kulaia aupuni, ua hoike ae o Kiaaina Pinkham i kona manao, he mea pono no e paniia na hale oihana ma ka auwina la o keia la.

 

            Ma ka mokuahi Manoa o ke ku ana mai ma ka Poalua aku la i hala i huli hoi mai ai ka Elele Kuhio no Hawaii nei, me ka waiho ana aku i na hana apau i pili ia Hawaii nei iloko e ka lima o na hoa kaukanawai ana i hilinai ai, no ko lakou hookikaika aku e hooholoia ia mau bila.

 

            Ma ka Poakolu nei i p@uaho mai ai ka Rev. g. L. Kopa i keia ola aua, mauka ae nei o ka home o kana keiki William L. Kopa, a ma ka auwina la o keia Sabati e malamaia ai kona anaina haipule hoomanao maloko o ka Luakini o Kawaiahao, a o ka Rev. S. L. Desha ka mea iaia ka haiolelo.

 

            Ma ka leka i kakauia e William Manners, ke keiki Hawaii o ka make ana mai nei ma Kapalakiko no ka ma‘i numonia, a i hoihoiia mai nei hoi kona kino lehu, i kona mau makua, e hoakaka ana ia, i ka pau ana o kana mau dala ia Charles Holoua, ka elele a ka abahui o na poola i hoouna aku ai i Amerika.

 

            Ma ka manawa e haalele iho ai ua keiki opio o Hawaii nei, no Amerika, no ke komo ana aku iloko o ka puali o na enekinia, ma ka pule mua o ka mahina ae nei o Mei, e huliamahi ae ana ka lehulehu ma ke ka‘ihuaka‘i ana ma na alanui; no ka hoohanohano ana aku i ka lakou mhuaka‘i no ka aina malihini, no ke kokua ana i ke aupuni o Amerika.

 

            Ma ke kakahiaka o keia Sabati ae, o ka Elele Kuhio ka mea haiolelo mailuna mai o ka awai o Kawaihao, a oiai o ka Rev. S. L. Desha ka mea i kohoia no ka manawa, nana e malama i ka ekalesia, e haawi ae ana oia i manawa no ka elele lahui e hoakaka ai i kekahi mau manao ano nui, i pili loa i ka pono o ka ekalesia, a i ka noho kuikahi ana o ua hoahanau.

 

            WASHINGTON, Apr. 23.-He lono kelekalapa mai Berne, Switzerland mai, ke hoakaka ana, ke hoea mau aku la na pualikoa Hungarian i Beleginuma. Lehulehu wale na kaaahi i holo aku mawaena o Liege ma ko lakou alahele no ke komohana. He mau pualikoa Auseturia nui ka i hoikeia mai ua hoea mai i Antwerp ame Gheut.

 

            WASHINGTON, Apr. 23.-Ma ka papainoa o na koa Amerika i ponio a ke keena kaua o keia la he 43 mau inoa.

            Elua i make ilk o ke kaua ana, hookah i make mamuli o na palapu, eha i make ma‘i maoli, eiwa i kukonukonu loa ka eha a he 27 i mahunehune.

 

POMAIKAI KA POE MAKAALA

 

            I kela mau la aku la, ka pau ana i ka huli pono iamo ka moolelo o na kuleana apau e waiho la ma Waihole, Waikane, Hakipuu ame Kualoa ma Koolaupoko, Oahu, e Kale Hapakini Opio. O ke kanaka e ninau a e hui ana me ia i wahi e maopopo pono ai kona kuleana, oia no kanaka e pomaikai ana. E naue mai a e hele aku kakou imua.

                                    KALE HAPAKINI OPIO,

                        37 Alanui Kalepa Iuna.

            6291-tf

 

            NUHOU

                        KUWAHO

 

            AMSTERDAM, Apr. 11.-Ua hoole na kia kele mania i ka hele aku momua no kahi o ke kaua a he kipi mawaena o na koa  Kelemania i ka hele aku nomua no kahi o ke kaua, a he kipi mawaena o na koa i manaoia e lilo ana i haunaele hahana loa ka i hoopio kokeia, e like me ka menhou i hoopio kokeia, e like me ka meahou i hoolahaia ae maloko o ka Nupepa Telegraf. Ma ka pakaua Beverloo i ala ae ai ka haunaele kokoke aku i Linburg, Perusia.

            Mahope o ka haawiia ana o ke kauoha e kau aku imua no ka laina kaua, a mamua o ka manawa e kai aku ai ua kipi iho la na koa a mamua o ka pio ana o ka haunaele ekolu mau aliikoa i pepehiia a make a he lehulehu hou aku i hoehaia.

 

            NEW HAVEN, Apr. 19.-Ke noi mau mai nei na kanaka o na mokukaua Amerika i kela ame keia la e holo mai na mokukaua Kelemania a e hoouka kaua mai, a wahi a ke Kakauolelo Daniels ma kana haiolelo maanei i keia la. Wahi hou a ke kakauolelo o ka oihana kaua moana. "HE 350.000 mau kanaka o na mokukaua Amerika e noi man nei no kekahi mau wahi no lakou maluna o na moku wawahi topido i mea no lakouo e ike aku ai i ke kaua ma kela aoao o ka moaua."

 

            WASHINGTON, Aperila 20.- I ka Peresidena Wilson e kau ana maluna o ke kaa lawe pu a na Pelekane (Tank) ma ka la aku la i nehiuei ua pepeia kona lima a eha loa.

            O keia kaa lawe pu oia ka mea i lawe ia mai i keia aupuni, no ka hoohanaia ana aku no no hana hoeueu Libirty Loau, a maloko o ke kulanakauhale o Nu Ioke kahi i hoikeike mua ia ai Kahi o na manao ulumahiehie nui i hoalaia ae ai. Ua hoohanaia ia ma ke ano he mea hoala aku i na manao ohohia iloko o ka lahui i nui ka poe lawe i na Liberty Loan, ma keia hoeueu ana ua ikeia ka holopono loa,

 

            WASHINGTON, Apr. 19.-Aia na Italia ua komo pu mai la ma ke kaua ana ma ke kahua kaua ma ka hapa komohana, a ke hoomakaukau mai la e hoonui hou ae i ka lakou mau koa ame ka mahele o ka laina a lakou e lawe ai.

            Ua ikeia mamuli o kekahi lono kelekalapa i loaa mai i ke kuhina Italia maanei la i nei manawa ma ka eheu akau o ke kahua kaua e na Aupuni Huiia, a ma ka hoakaka hoi maloko o kekahi lono hou mai wa hoolaha ae ke kuhina nui Orlando maloko o Roma e hoouna ia mai ana he mau pualikoa Italia hou i palani elike me ka hikiwawe e loaa ana.

 

            WASHINGTON, Apr. 19.-ua hooholo ke momite o ka hale maluna o na hana no na mokukaua maluna o kekahi manno e hoomahuahua ae i ka puali o na koa marina Amerika i ke 75,000 kanaka, a e hoounaia aku kekahi pualikoa nui i ke kahua kaua ma Palani, malalo o ka hoomalu ana a kekahi mekia@kenerala.

 

            WASHINGTON, Apr. 20.-Ua ha‘iia aku e ka Ilamuku Kenerala E.H. Crowder i ke komite o ka oihana koa o ke senate i keia la he 2,000,000 ka nui o na kanaka i ohiia i mau koa ma ka Papa I a mai ka hapa miliona ahiki i ka miliona poe hou e loaa ana i kela ame keia makahiki malalo o ke kanawai hoopaa ana i na inoa o na kauka opio i ko lakou wa e piha ai na makahiki i ka 21.

 

            WASHINGTON, Apr. 22-Ekolu mau moku hao kila hou o 16,000 ka huina nui o na tona i hoolanaia aku i ke kai no ke aupuni i keia la maloko o hookahi pa kapili maku ma ke kapaki Pakipika.

 

            LONDON, Apr. 23.-He manna kakauha hope loa ka kelemania o ka hoouna ana ae la i Holani e koi ana no ka pono o ka halihaliia ana aku o na lako meaai, ke one ame ame ka iliili, a pela me ka lako kaua maloko aku o Holani ma ke alanui hao Holani a ma na alawai. Ua ku-eia keia manao kakauha hope loa a Kelemania, a no ia kumuhana ua kaheaia ka aha kuhina Holani e noho ma kekahi kau kuikawa no ka noonoo ana maluna o keia kumuhana.

 

HAINA NANE

 

            Sol. Hanohano, Esq., Aloha oe:-E oluolu oe i kahi keena o ke kuokoa no ka‘u haina nane a Kawelowai. Penei na hooheno ana:

            Mahele 1. He mea i makaikai nui ia.

Haina: 1-a.

            Mahele 2. E loaa no au ma na pali koolau. Haina: Ea.

            Mahele 3. E loaa no au he mea i revi ia. Haina: Iaea. O Rev. Iaea, kahu o ka Ekalesia o Kaluaaha.

            Me ka lana o ka manao ua kulike me ka haina nane ma kou keena.

Me ka mahalo,

            J. W. KAHINU,

            Keiki lawai'a.

 

            Ua paewa mai la ka pilina, ua hapaku‘e na nihoniho. Imi hou ia mai ke kolohe!-L. H.

 

E KAHEIA ANA I AHAOLELO KUI@ KAWA.

 

Ma na mea maopopo loa iloko o keia mau la e nee nei, mahope iho o ke kukakuka pu ana o kekahi mau hoa oloko o ka ahalelo kuloko, me ke kiaaina e noho nei i keia manawa, aine ke kiaaina e lawe ae aua i kona kulana, ma ka manawa e aponoia mai ai kona hookohu, e kaheaia ae ana ho kau kuikawa o ka ahaolelo kuloko, ma ka la 14 ae nei o ka mahina o Mei e hiki mai ana.

            Mawaho ae o na pilikia maopopo loa i ikeia, a lilo ai i kahua no ke koi ana e kaheia aku i kau kuikawa no ka ahaolelo, o ka ninau pili i wahi no na Kelemania e hookaawale aku ai, kekahi o na kumuhana ano nui, i hoolalaia, e lilo i hana na keia ahaolelo, ka lawelawe ole mai ke aupuni federala , i kekahi mau hana, no na mea a ka halawai makaainana o ka hooholo ana ma ka auwina la Sabati nei.

            O ka mea nana e kahea ana i keia kau kuikawa o ka ahaolelo kuloke, ua manaoia, na ke kiaaina hou no ia, mamuli o ka manaoia ana o koonei poe, e apono koke mai ana ka aha senate i kona hookohu, oiai aole he mau ku-e i hoalaia ae e na alakai kalaiaina o Hawaii nei, a pela no hoi na mea oiaio i hoomaopopo in iwaena o na hoa o ka aha senate.

            O ka manaolana ana, ma ka la 14 o ka mahina o Mei ae nei, ka wa kupono e noho mai ai ka ahaolelo kuikawa, mahope iho no in o na kukakuka like ana mawaena o na kiaaina a elua ame na alakai oloko o na hale elua o ka ahaolelo, mamuli o ke kumu, he mau hana e ae kekahi a na hoa o ka ahaolelo ma keia mua iho, e hiki pono ele ai ke lawelaweia na hana a elua i ka wa hookahi me ka holopono.

            O ka Lunahoomolu Holstein o ka hale o na lunamakaainana ka mea i hoike ae i kona apana , kahi i hoopilikiaia, aku nei i hala, a i makemake nui ia ai e loaa he haawina dala ua makaukau loa oia e ae aku e hoopanee iki ka noho ana mai o ka ahaolelo a ka hapa hope o ka mahina o Mei, oiai he hana ano nui kana maloko o ka aha hookolokolo, e hiki ole ai ke hoopaneeia.

            O kekahi manao mamua aku nei, no ka hooliloia akuo ka ukuhana o na hoa oloko o ka ahaolelo ma keia kau kuikawa, ma ke kuai ana i na bona aie, aole he mea hookahi i hooholoia, a pela hoi kekahi manao, mo ka ukuia mai o na hoa o ka ahaolelo ma na poo kaua ame na bona aie, i ka wa e ukuia ae ai o na hoa o ka ahaolelo, me ke koi ana ia lakou e hoolilo i kekahi mau dala, no na mea e kokua aku ai i ke aupuni o Amerika iloko o keia kaua.

            Oiai e nui ana keia mau la kaawale, mamua o ka hoea ana mai i ka la e noho ai ke kau kuikawn o ka ahaolelo, ua makemakeia na mea apau he mau hooponopono ahaolelo ka lakou i manao  ai e waiho mai i ka lakou mau mea o ka noonoo ana imua o na kiaaina, ame na hoa o ka ahaolelo, i hiki ai ke loaa kekahi papahana maopopo loa na ka ahaolelo e hooko aku ai, no ka mea, o na hana wale no i kaheaia ai ka ahaolelo, o na mea wale no ia e lawelawe ia mai ana, aole o kekahi mau mea e ae.

            Ina e lawe ae ana ke aupuni dederala i kekahi mau keehina, e bookaawale ana i kekahi wahi o keia Teritore, i kflahua hoomoano no na Kelemania alaila aole keia kau kuikawa o ka ahaolelo e noonoo ana i kekahi mau mea maluna o kela ninau, a e hoopauia ana ia mai ka papa hoonohonoho aku o na hana o ke kau kuikawa, aka ina aole, alaila e lilo ana ia, i hana na keia ahaolelo e hooko mai ai me na manao lokahi.

 

AOLE HOOMAHA NO

            KELA KUA EHA

 

            Nui loa na hana o ka home no kekahi wahine oma‘ima‘i, haalulu, a hikiwawe o ka luhi. Eia nae e hoomau ana no i ka hana  a loaa mai ka nawaliwali i na puupaa, i loaa ole ai he manawa e hoola ai. Ina e lolo mai kou kua a maikai ole kou maupuupaa; in a i loaa ia oe ka ma‘i bolu, " ka nalulu, ka haalulu, ke poniuniu me ka hu‘i o ka ma‘i rumatika, e ai koke i na Huaale Kuahaneenee Puupaa a Doau. He luaole ka lakou i hana aku ai no na kaukani o na wahine me na puupaa nawaliwali.

            "Ke lolo mai kou kua-E hoomanao i ka inoa." (Mai pono noi wale aku i laau no ka puupaa, e noimaopopo aku no na Huaale Kuahaneenee Puupaa a Doan a mai lawe i laau e ae.) Eia na Huaale Kuahaneenee Puupaa a Doan ke kuaiia noi e ka poe kuakuai laau apau ame ka poe kuai laau apau ame ka poe malama halekuai, a i ole e hoouuaia aku no ma ke ekeleka, ke loaa mua mai ke kumukuai e ka Hollister Drug Co., na akens no ka Paeaina Hawaii.-Hoolaha.

 

PAA I KA HOPUIA

            HE KEIKI OPIO

                        NO KONA AIHUE

 

I komo Maloko o ka Hale o Kekahi Kepani kiia i ka pu a Mama i ka holo

 

HOIKE OKOA @IA I KONA

            PILI I KA HEWA AIHUE

 

Lawe i ka Makaikiu McDuffie no Kahi i Waiho ai na Waiwai ma Kona Home

 

            No kekai mau mahina loihi ae nei ka noke ana o na majaikiu i ka hakilo no ka mea nana e komo aihue ana maloko o kekahi  mau wahi lehulehu, a lilo aku he huina dala mahuahua ame na waiwai ma na lako gula ame ma lako dala. i paa ae ai he keiki opio o  umi-kumamaiwa waqle no makahiki, a nona hoi ku inoa o Norris Stratemeyer i ka hopuia, ma ka hora ekolu o ka po Poalima, a ao ae la Poaono Aku la i hala.

            ua hoonohoia na makaikiu ma na wahi like ole o keia kulauakaubale, no ke kiai ame ka makaala ana i ka poe aihue, a o na Makaikukiu Apana ame Moou, na mea i hoonohoia no ke kiai ana i ua wahi ma ke alanui Kukui. Oiai laun e kiai ana, ua loheia ke kani ana o ka hore elua =, ua pii pololei aku la oin no oili ae ai laua no ke alanui, a ike i ka holo o Morris Stratemeyer, o ko laula hoomaka aku la no ia e alualu ahiki i kona paa ana i ka hopuia.

He limahana keia keiki no ka Kupepe Advertiser, he mea kokua noloko o ke keena holuhelu kope, a mahope o ka pau ana o kana hana mahope o ka hore hora elua, ua pii polilo iaku la oia no ke alanui Kukui ,a komo maloko o ka hale o kekahi kepani , ma kana hana aihue, ua ala nae ke Kepani nona kela hale, a ike iaia, ia wa i kiia mai ai he pu panapana no elua manawa, a hoomaka o Stratemeyer e holo pela oia i paa ai i ka hopuia.

            I ka laweia ana ae o keia keiki opio no ka halewai ,a nokeia akua i ka niele ma na ano apau, ua hoike okoa ae la oia i kana mau wahi lehulehu o ke komo aihue ana, i hiki aku ma kahi o ke kankolu-kumaniaiwa, a ua alakai okoa aku hoi oia i ua makahikiu no kona home noho, a malaila i Joan aku ai na waiwai like ole, i hiki aku ko lakou waiwaiio ma kahi o ka hookahi laukaui dala a oi.

            Ua lilo ka hopuia ana o keia kanaka opio no ka hewa aihue, a pela me koua hoike okoa ana ae, i kana mau wahi lehulehu i komo aihue ai, mai na home mai o ka poe kuonoono, na halehui o na Kepani ahiki aku i na wahi o ka poe haahaa, i mea hookahaha aku i ka manao o kona mau hoaloha, ame kona mau hoahana pu, no ka mea ua nana aku lakou iaia ma ke ano aole kela mau hana iloko o keia keiki opio, eia ka auanei, ua ike ole aku lakou i na mea maloko ona.

 

PAKELE KE KOLOHE PAA NAE KE KAMAA.

 

            Ma ka hele ana aku o ka Ilamuku Amerika Smiddy me kona hope L. Parish ma ka Poaono nei, e huli opiuma, ua hoohokaia mai na kanaka o ke aupuni mamuli o ka pakele ana akuo kekahi Pake, i manaoia he mea puhi opiuma oia, a o koua kamaa, me ka lolewawae ka i lilo mai ia laua, me ko laua makemake e hoike ae ak Pake nona kelu mau waiwai, i poloei ai ka hoihoi ana aku inia.

            Mamuli o na kumu hoohuoi, he malamaja ka hana puhi opiuma maloko o kekahi hale, ma ke alanui Hokele, nawaena o na alanui Kekaulike ame Maunakea, ua hoomakaukau iho la ka Ilamuku Smiddyme knoa hope i kekahi palapala huli i ili iho maluna o laua ma ke ano he mau kanaka e hooke ana i ke kanawai.

            I ko laua hoea ana aku mawaho o ka puka, o ka hale i hoohuoiia, ua pa ke panipuka i ka lakaia, ua kaheaia aku la e wehe mai ka poe maloko, aole nae he wahi mea a hookoia mai o kela leo kauoha.

            Ua hoounaia aku la ka Hope Ilamuku Parish e hele ma ka aoao mahope o ka hale, ua lohi loa nae kona hoea ana aku ma kekahi puka mahope, no ka mea ua kau he Pake iluna o ka pa, a e hoomakaukau ana no ka lele aku ma kekahi aoao.

            Iloko o kona pupuahul, ua holo aku la oia a paa ka wawae o kela Pake, a oiai he hooikaika ana ua Pake nei e pakele mai ke  kauaka aku o ke aupuni, aole oin mai ke kauaka aku o ke aupuni, aole oia i nana i kela kamaa a ka hope ilamuku e paa la, aka ua hoopoholo mai la no oia mai kona wawae mai, a i ka wa hoi i paa aku ai i kona wawae mai, a i ka wa hoi i paa aku ai i kona lolewawae, ua hoopoholo mai la no oia i kona lolewawae, a pakele aku la no oia me ka holo ana aku a malowale iwaena o ka hihike‘a o na kauhale o na Pake ma kela wahi.

            O keia iho la ka moolelo pokole, no ke ano i kaa aku ai kela paa paa kamaa ame ka lolewawae malalo o na kanaka o ke aupuni ,a oiai nae ua makemakeia ka on a nona kela mau waiwai, e kii ae i kona mau waiwai, he mea msopopo, auole oia e hoike ae ana iaia iho, o lilo auanei ia i kumu nona e poino ai.