Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 19, 10 May 1918 — Page 7

Page PDF (1.69 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

HE MOOLELO NO NA

Hoahanau Ekolu

A I OLE O

Hawila ke Koa, a o Margarita ka

Uʻi ka Manu Nunu Ahiu

 

            "He mea naʻu e haawi aku nei i kaʻu mau hoomaikaʻi kiekie ana maluna o oukou pakahi, i ko oukou ae ana mai me na manao maikai, e kiai makaʻala i kuu luauʻi makuakane, he hoike oiaio hoi, no na manao kuiʻo a oukou i hoike mai ai ma na hana, no ko oukou nana ana mai maluna oʻu, ma ke ano he haku maluna o oukou, aʻu nae e olelo aku nei me ka oiaio loa, he hookahi no o kakou haku, o ka Mea e noho mana ana ma ka lani a ma ka honua nei, aka he mau hoaloha kakou apau ma ka oihana naita oiaio."

            Ma ke ano nui i hoike aku ai oia i ka hopena o kana huakaʻi no Roma, ka hookomoia ana iloko o na poino, e kona poe enemi, aka ua oili mai oia mailoko mai o ia mau poino he nui, me ka lanakila, a wahi ana, aia a ma ka po mamua iho o ka la ana e haalele iho ai ia lakou, ia manawa oia e hoike aku ai i ke ano nui o kana huakaʻi o ka hoea ana mai, a pela hoi me kona hoaloha.

            I ka wa i hooki iho ai o Hawila i kana kamailio ana aku imua o ua poe powa nei, ia wa i haawi ae ai lakou i ekolu mau leo huro, o ka piha ohohia i kau a mea o ka oluolu ame ka waipahe o keia kanaka opio, ka mea hoi a lakou i ike ole ai i ko lakou haku mua, alaila hookuu aku la o Hawila ia lakou e hoi aku no ko lakou mau wahi, a e lawelawe aku hoi i ka lakou mau hana maamau, elike me na la aku i hala.

            I ka akoakoa ana aku hoi o ua poe kanaka nei ma kahi hookahi, aole he mea nui a lakou i kamailio ae ai, no ka oluolu no ia ame ka waipahe o ko lakou haku opio, me ka hoike okoa ana mai o kekahi i kona manao:

            "Noʻu iho e oʻu mau hoa, ke hoohiki paa nei au maluna o ka oi o kaʻu koʻi kaua, e hookauwa no au malalo o keia haku opio ahiki i koʻu hopena, no ka mea ma koʻu manaoio, o ka haku keia e noho ai ola na iwi, ua piha me ka oluolu ame k aloha kanaka, aole elike me ka haku imua o kakou, kona nana wale no i kona pono ame kona pomaikai, aohe he noonoo i ke kanaka."

            No keia mea hoi ka hoike i kona manao, ua ku mai la kekahi, a hoike pu mai la i kona lilo i kauwa malalo o Hawila, pela iho la lakou pakahi apau i hoakaka ae ai i ko lakou mau manao e apono lokahi ana ia Hawila i haku no lakou ahiki i ka hopena o ko lakou ola ana, a no ia manao lokahi o ka piha ohohia, i noke nui ae ai ua poe kanaka nei i ka huro, a i ka manawa i lele aku ai kela mau leo a lohe o Hawila, ia manawa oia i pane ae ai i kona mau hoa:

            "Heaha la hoi ke kumu o kela mau leo huro o na kanaka, e hele ae au e nana, a e ninau pono aku hoi i ke kumu o ko lakou huro ana," o kona ku ae @a no ia a kele aku la no kahi o ka puka, e hiki ai ke ike pono aku i ua poe kanaka nei.

            He oiaio iaia i nana aku ai, ke ike la oia i ke kuhi o na lima o ua poe kanaka nei, e noke ana hoi kekahi poe i ka haanui, me ke kulana ana o na kino i o a ia nei, a ma kana hoomaopopo aku, ua piha lakou me ka hauoli, o ke kumu nae o ka hauoli, ke noho la ua o Hawila me ke pohihihi loa.

            I wahi nae e hoopauia mai ai kona pohihihi haalehe iho la oia i kana wahi e ku ana, a hele aku la no kahi e akoakoa mai ana kona mau kana hou, a i ka ike ana mai o ua poe nei i ka hele aku o Hawila, hoomaka ae la kekahi poe e ku iluna, ma ke ano e hoike mai ana i ko lakou kulana makee no ke kanaka a lakou i lawe aku ai i hau no lakou, eia nae ua kau ae la o Hawila i kona mau lima iluna, a kauoha aku la e noho iho lakou ilalo, me ka pane okoa ana aku:

            "Mai haalele oukou i ko oukou mau wahi, aka e hoomau aku i ko oukou noho ana ilalo, no ka mea ua like wale no kakou apau, e nana mai oukou, a pela hoi au e nana aku ai ia oukou ma ke ano he mau hoahanau noʻu, he hookahi kakou ma na ano apau."

            "He keu no paha he hana nui la ke kumu o ko oukou noke ana ae nei i ka huro, eia ka, he hana liihii wale no, nolaila ua pau ae la no koʻu pohihihi, ua lohe ae la i na mea oiaio," wahi a Hawila me ka minoaka ma kona mau papalina.

            "No ka pane ana aku ma koʻu aoao, e hoomanawnui oukou pela ahiki i ka loaa ana o ka manawa kupono iaʻu, aka e hoi ae au a hoike i kuu makuakane, i ke kumu o ko oukou huro ana ae nei," ia wa haawi mai la oia i kana kunou ana imua o ua poe kana powa nei, a huli hoi hou aku la noloko o ka hale.

            I ka hoea ana aku o Hawila imua o kona luaui makuakane ame Oto Beriana, hoike aku la no hoi oia elike me kana mau mea apau i ike ai no ke kumu hauoli o kela poe kanaka, ia manawa i hoopau loa ia ae ai ko lakou pohihihi, alaila hoomaka aku la o Hawila e hoike imua o kona makuakane, i ke kumu nui o kana huakai i hoi mai ai, aole no ka ike wale ana no i kona makuakane, aka no ke kii ana mai kekahi i na waiwai oloko o ka luahana pahaohao, i hiki ai iaia ke @oolako aku i kekahi mau hemahema ana i ike ai maloko o ke Kakela Melodiana.

 

MOKUNA XXX.

 

            I ka lohe ana o Lomeliano i ka manao o kana keiki, ia manawa, i hoike mai ai ua elemakule nei i kona manao, ma ka pane ana mai:

            "Ua ike no au, aole kou mau hoahanau me aʻu i keia wa, owau hookahi wale iho no keia, a o oe no hoi ka hooiluna o koʻu mau waiwai apau, nolaila e kuu keiki, aole au mea e hooholo hou mai ai i kou makua nei, e hana aku oe i ka mea au i ike ai he pono, a mai hopohopo no koʻu ku-e aku ia oe e ke keiki.

            "Auhea nae oe e Hawila, kuu keiki aloha, o kaʻu wahi nonoi wale no ia oe, e hoike mai i kau wahi i manao ai, malaila oe e ma@e ai i kau wahine?"

            No kela ninau hoi a kona makuakane ka mea ana i manao mua ole ai, e hoea koke mai ana kekahi ninau o kela ano, nolaila, kulou iho la kona poo ilalo, a i ka hala ana o kekahi mau s@kona, aea ae la kona poo iluna a i aku la:

            "No kau ninau hoi e kuu makuakane, ua aneane hiki pono ole iaʻu ke pane aku i ka haina, no ka mea he ninau keia, āʻu i noonoo mua ole ai a i ole ia, i kuakuka pu ia ai paha mawaena oʻū ame Margarita, aka nae ke manao nei au, aole he wahi kupono e ae, no inaua e hoohuiia ai, a lilo i hookahi mamua o ke Kakela Mamiona, kahi i hoopunana mua ia ai ke alona mawaena oʻu ame ka mea aʻu i aloha ai."

            "Ua pono kena manao ou e kuu Hawila," i hooho mai ai o Lomeliano, a hoomau hou mai la i kana kamailio ana: "Ke hoomanao nei no oe, o ka makuakane o ka mea au i aloha ai, eia oia ke noho nei oia wale no no@a iho, a he eono ae nei la i hala, ua pii okoa mai oia iuka nei a hui iho la maua me ke aloha, elike me ke ano o na hoaloha kahiko; a hookahe like aku la i ko maua mau kulu waimaka o ke aloha no olua a elua.

            "E hookahe ana au i koʻu mau waimaka, nou e kuu keiki, a pela no hoi oia e hookahe ana i kona mau waimaka, no kana kaumaha maoli no olua, ahiki i ka holoi ana ae i na waimaka mai ko maua, no na mea e pili ana ia olua, a iaʻu i nana aku ai maluna ona, me he mea la ua hiki loa iaʻu ke heluhelu i kona mau manao, ma kona helehelena, elike la me kekahi buke hamama, imua o koʻu mau maka.

            "Me ka hunahuna ole iho, a hopohopo paha iaʻu, hoike okoa mai la oia i kona mihi ana me ka walania loa o kona naau, no kana mau mea apau i hana aku ai maluna ou, a maluna pu hoi o kana kaikamahine aloha, a ua piha oia me na haawina hoehaeha he nui, e hiki ole ai e loaa ka maha iaia, aia wale no a lohe pono oia mai ko olua mau lehelehe aku, e huikala ana iaia ma na ano apau.

            "Ua hoike okoa mai oia i jona manao imua oʻu, aole ona manaoio iki, ua halawai oe me ka make, maluna o ke kua o ka lio ahiu, i hauhoa ia ai oe a paa, e pela hoi ka pepehiia ana o kana kaikamahine a make, e ka poe powa, elike me na lohe lauahea, no kona laweia ana mailoko aku o ka halepaahao, mamuli o ka hoopakele ana e kekahi mea, i ike i kou wahi i noho ai, a ua lweia aku o Margarita imua ou.

            "Me kela manaoio mau iloko ona, aole olua a elua i halawai iki me na poino, aka ke ola nei no olua me na ola kino maikai, ua olelo mai la oia imua oʻu, ua hele oia a piha me na manao hauoli, no ka hoolilo ana ia olua i kane a i wahine hoi; a o ko olua wahi e mareia ai, maloko ia o ka hale nana i hoopunana mua i na wiliau ana o ko olua mau aloha; a o koʻu manao e kuu keiki, he mea pono, e iho kaua e ike ia Benekona Mamiona maloko o kona kakela, a malaila e lohe pono ai i kona mau manao e pili ana ia olua, a e lohe mai ai no hoi oia i kou mau manao."

            Ia hooki ana iho no o ke kamaiiio ana mai a Lomeliano i kana keiki, ia wa i loheia aku ai kekahi leo nahenahe, i laweia mai e ka welelau makani, a poha mai la keia mau huaolelo: "Aole olua e iho no ke Kakela Mamiona, no ka mea, eia aku ka mea a olua i ake ai e ike hoea mai," a iloko no hoi o kela manawa hookahi, i komo mai ai kekahi wahine malihini, a ia ike ana aku a Hawila, eia ka aole ia he wahine e ae, aka o kela wahine kamahao no i halawai mua mai ai me laua, ma ko laua manawa i hiki i hiki mai ai.

            He mea oiaio, o keia no ka wahine au e ka mea heluhelu e hoohewahewa ole iho ai, oia o Leidenala, ka hoahanau o ke Kilokilo Sidia, e luakaha mai la maloko o ke Kakela Melodiana.

            Ia komo ana mai o ua wahine kamahao nei iloko o ke keena a ka makuakane ame kana keiki e noho aku ana ia wa i hapai ae ai oia i kona lima akau iluna, a pane mai la:

            "O kela manao o oukou, e iho aku i kai e hui pu ai me Benekona Mamiona, e hoopau loa ia noonoo ana pela, no ka mea, eia aku ua Kiaaina nei a hoea mai," a i ka lohe palua ana aku o Hawila ma i ka hoike a keia wahine, u hoopiha loa ia aku lakoua me ke kahaha, no ka mea, aole lakou i manao he kumu kekahi e hoea mai ai o ua kanaka nei, oiai aole he mea nana i hoike aku i ko lohe iaia, no ka hoea ana aku o Hawila ma no ka home kuahiwi.

            "Aole he manawa hou aku e kakali ai, kokoke loa mai o Kiaaina Benekona, e hoea no ko oukou hale nei, nolaila e hoomakaukau ia oukou iho," i poha hou mai ai ka leo o ka wahine kamahao, a i hela manawa no hoi i komo mai ai o Kiaaina Benekona, iloko o kona aahu piha, o ke kulana kiaaina, a mahope mai hoi ona na aliikoa, i hele a hee na pilali maluna o ko lakou mau aahu o ka oihana koa.

            Hookuene pono ae la o Hawila iaia iho, ma kekahi aoao o ke keena hookipa pela hoi ka wahine kamahao i nee aku ai a ku ma kekahi kihi o ua keena nei, a ku mai la o Lomeliano ma kahi e kokoke loa ana i ka puka, a i ka wa no komo aku ai o Kiaaina Benekona iloko a ike i ka makuakane o Hawila, o ka haawi aku la no ia i kona lima akau no ke aloha ana, a honi aku la no hoi ma ka papalina, elike me ke ano o ke aloha ana a na kanaka Palani, he honi ma ka papalina, a ia laua i ku kaawale ae ai, ia manawa no i hoomaka aku ai je Kiaaina Benekona, e kamailio:

            "E Lomeliano, ka mea aʻu i hana hewa loa aku ai, a i lawe mai ai hoi he hoaloha moʻu, auhea ke keiki, ka opio aʻu i kumakaia aku ai, a nona ke ola i alanaia maluna o ke kua o ka lio ahiu?"

            "Eia oia maloko mei o keia keena i keia manawa," wahi no hoi a Lomeliano i pane mai ai, me ke kuhikuhi ana ae o kona lima, ma kahi a Hawila e ku mai ana me ka hiehie nui.@

            Hele pololei mai la ke Kiaaina Benekona, a mamua o ke alo o Hawila, haawi mai la i kona lima akau, me ka lalau ana aku no hi o Hawila, a o ia ka ua Kiaaina Benekona nei i pane aku ai:

            "E honi akau au ia oe, me he keiki ponoi la mailoko aku o kuu puhaka, a o koʻu honi ana aku hoi ma kou papalina, o koʻu honi ana aku no ia i kuu Margarita aloha, ka mea hoi aʻu e hoike aku nei imua ou, me ka oiaio loa, mailoko lilo mai o ka papaku o kuu puuwai, ua laa oia nau, a e lawe aku iaia i hoa pili nou keia ola kino ana."

            I kela manawa i honi mai ai ua kiaaina nei ma ka papalina o Hawila, a no ka nui o kona aloha i kana kaikamahine, ua hookuu hou iho la oia i na kulu waimaka ma kona mau papalina.

            Ia pau ana ae hoi o kela ike aloha ana a ke Kiaaina Benekona, a haawi ae la laua i ke aloha lululima ana, o ko lakou nei haule iho la no ia maluna o na noho, noke i ke kamailio.

            Aole no he mau kamailio ano nui e ae a lakou, koe wale no ka ninau ana mai o Kiaaina Benekona ia Hawila, i ke ano o kona pakele ana mai ka make mai a hoomaka aku la no hoi o Hawila e hahaʻi mai kela manawa mai o kona hookauia ana maluna o ke kua o ka lio keokeo ah=hiu, a hiki i kona haalele ana aku ialoko o ka ululaau o Urania.

            Mawaho ae o ka moolelo i pili loa aku iaia iho, ua huaʻi pau mai la o Hawila i na mea e pili ana ia Margarita, a ke nana aku i ke Kiaaina Benekona, na kona mau waimaka no e hiolo ma na papalina, me he poʻiwai la i nininiia iho maluna o kona poo, a ke nana aku i kela anaina holookoa, aia ke nohoalii la ka nanaina kaumaha maluna o na mea apau; a i ko hooki ana iho nae, o ka Hawila hoike ana ku i na moolelo i pili ia laua, ua nohoalii iho la ka meha, me ka pane leo ole mai kekahi ae o ka poe e noho ana maloko olaila, i ka hala ana ae nae o kekahi mau minuke, o ka hoolaʻi papuhea ana maluna o na mea apau, ia wa i poha mai ai ka leo o ke Kiaaina Benekona i ka pane ana mai:

            "O na mea i hala, ua hala aku la ia, a e upu aku kakou, no na mea omua aku nei e hoea mai ana. Mai kela manawa mai i hookauia aku ai oe maluna o ke kua o ka lio ahiu, ahiki wale i ka laeia ana mai o ka lohe e hoike iaʻu, ua hoopakeleia ae kou ola, akahi no a hoi pono mai ka noonoo maikai iloko oʻu, mamuli o koʻu ike ana iho, aole he mea e ae nana i hoopakele i kou ola, aka na ke Akua Mana Loa no ia, ka mea hiki ole i na manao hookiekie, a haakei o ke kanaka, ke ku aku imua Ona.

            "Mamua aku o kela mau la, aole he noonoo pono iloko oʻu, e ulu-ku mau ana ia iloko o na manao uluhewa o ka mea i piha i ka hehena, a maluna o koʻu wahi moe i ka po, me he mea la, e hoomakaʻukaʻu mau niai ana ke akua lapu iaʻu, a ua ku a pilikia maoli no au, i aneane like aku no paha ka ehaeha me na haawina au i auamo ai me ka hoomanawanui.

            "I ka la nae aʻu i lohe ai, ua hoopakaleleia ae oe mai ka make mai, a pela hoi me ke ola o kaʻu kaikamahine aloha, aia hoi, ua hoohamamaia ae koʻu mau manao pilihua apau, a poha mai la ka olino o ka malamalama, o ka hauoli iloko oʻu no ka hoea mai i ka la aʻu e ike hou aku ai ia olua e aʻu mau keiki."

            I ka lohe ana aku o Hawila i kela mau hoakaka a Kiaaina Benekona, ia manawa oia i ninau mai ai: "O ka manawa hea la ka wa au i lohe ai no koʻu hoopakeleia ana@ a pela me kau kaikamahine?"

            "He elima wale ae nei no la i hala, mai keia la aku a kakou e hui pu nei," i pane mai ai ke Kiaaina Benekona, a maopopo koke iho la no ia Hawila, o ka manawa hookahi no ia i lohe ai o kona makuakane, a o ka mea noi nana i lawe mai a hoike i kela lohe, o ia no ka wahine kamahao, me ka aahu eleele e noho kokoke mai ana maloko o kela keena, a o ia ka ua o Hawila i ninau hou aku ai:

            "E ke alii, kuu haku, o keia anei ka mea nana i lawe mai a hoike i ka lohe ia oe, no ka pakele ana o ka maua mau ola?" me ke kuhikuhi ana aku o ua o Hawila ma kahi a Leidenale e noho mai ana.

            Alawa iʻo aku la ka nana ana a Kiaaina Benekona ma kahi a ka wahine me ka aahu eleele e noho ana, a laila huli hou mai la imua o Hawila, me ka pane ana mai:

            "Mai kapa mai oe e kuu keiki, he alii au, aka he makua au nou, a he keiki hoi oe naʻu. No kau ninau, no ka mea nana i lawe mai i ka lohe a hoike iaʻu, no ko olua pakele ana, o keia le@e iʻo no ia, a mamuli o ia lohe ame kana mau kauoha apau, pela ae i hoea okoa mai la keia la, no ka nonoi ana aku i kau huikala ana mai, no ka hewa koʻikoʻi loa aʻu hookau aku ai maluna ou."

            "He nani hoi ia, ua loaa aku ka ike ia oe, no ka hewa o ka mea au i hana mai ai maluna oʻu, ka mea no hoi nana i hoomaewaewa iaʻu, iloko o na ehaeha he nui; aole no nae au e hookau aku ana i na ahewa maluna ou, no ka mea, pela iho la e hookoia ai, na mea i wananaia e pili ana i koʻu ola ana, ame ko Margarita pu hoi. Ina nae, he mea e hoomamaia aku ai kou noonoo, ka lohe ana mai koʻu waha ponoi aku, no ka huikala ana aku ia mau mea au i hana ai, ke hooia aku nei au imua ou, a imua hoi o na lani, ua kala aku au ia oe, maloko lilo loa mai o kuu puuwai, a e hookau mai hoi ke Akua i a hoopomaikai ana maluna iho o kou uhane.

            "Mai keia manawa aku, e hoopoina kaua e kuu makua i na mea maikai ole apau o ka wa i hala, a e kikoo aku kaua, i na mea omua aku nei, e hoea mai ana, me ka manaolana mau, ua hala aku la na la o ka ehaeha, a e komo aku ana kakou iloko o na la o ka hauoli."

            Ua maikai kela mau hoakaka a Hawila, i ka manao o ke Kiaaina Benekona, alaila hoohele aku la ke kamailio ana a ua elemakule nei, ma na mea e pili ana no ka hoohuiia aku o Hawila me Margarita iloko o ke apo o ka mare, a o ia kana i waiho okoa mai ai i ka ninau imua o Hawila:

            "E kuu keiki, oiai eia kakou apau ke akoakoa like nei i kahi hookahi, aole he mea hewa, ko kakou kamailio ana, no na mea e pili ana i ko olua la e mare aku ai, a o ia kaʻu e ninau aku nei ia oe:

            "Ihea la oe e kuu keiki i manao ai, malaila olua e mareia ai? Maloko anei o ka ululaau o Urania, kahi i hoomaewaewaia ai kou kino opiopio, a i ole, maloko nei no paha o Rokoenekai, a maloko hoi o Mamaiona Kakela, kahi au i pahele ai i ka Manu Nunu Ahiu, ka mea i oleloia, aohe kiamanu e hei ai?"

            "No kau ninau hoi e kuu makua ea, ua hooholo mua au i koʻu manao, maloko o ke Kakela Mamiona maua e mareia ai no ka mea, maloko o kona mau paia laabia, i hipuupuuia ai na maawe kaa-kolu o ko maua mau aloha, a o ua manawa la, o ka kakou ia e noonoo ae ai, a e hooholo ai hoi, no ka hoea mai i kona hookoia ana."

            "Mai hopohopo e kuu keiki no ia mea, e hoea mai ana no ia iloko o ka manawa pokole loa, aka no keia manwa nae, e kala mai oe e ke keiki iaʻu, no ka hoopanee ana i kaʻu pane no kau ninau, ahiki i kuu ike ana i kaʻu kaikamahine, a o ka la auanei ana e hooholo ai, o ko olua iho la ia e hoolilo ia ai i hookahi."

            Ua lilo no kela pane a Benekona Mamiona i mea maikai ia Hawila ame kona makuakane, a lilo aku la no hoi lakou, ma ke kamailio ana, ma kekahi mau mea e ae he nui, a ko lakou mau noonoo e hoala mai ana; nolaila e waiho aku kaua e ka mea heluhelu ia Hawila me kona mau hoa, e nanea ana, a e kiola aku ka kaua papaleo ana, ma na paia laahia o ke Kakela Melodiana, e ku kilakila mai la i ka uka iu ano o na pae mauna o Hunegaria, a iloko hoi o ka poiuiu o na ululaau kanaka ole o Urania.

            Ma ke kakahiaka nui wale o keia la, a kaua e kamailio nei no Hawila ma, ame ke Kiaaina Benekona, aia ka Uʻi Margarita e holoholo ana, maloko o kekahi malapua, ma ke kua aku o ke Kakela Melodiana, me kona hoapili me Perekila.

            Ia laua no e nanea ana i ka hele iwaena o ke kihapai pua, a e moani mai ana hoi ke ala kuapaoa onaona o na pu ma ka laua mau ihu, aia hoi na welelau makani, ke pa huʻihuʻi aheahe malie mai la, maluna o ko laua mau helehelena, me he hoo-pe ana la na ke kiu, i kona wa e hoomohala ae ana i na opuu pua, ke nana aku i ka Manu Nunu Ahiu, ua hele a mahiehie wale ka wahine, ua hele hoi o makaalpua, o ke ku no hoi paha a ka wahine iʻi, he pali ke kua, mahina ke aole, aohe puu aohe kee.

            Oiai nae kela mau hiona nai o ke kakahiaka e kilioopu ana ma ka helehelena nonenohea o ka Uʻi Maragarita, aia hoi loko ke paila la me na manao hakuʻikuʻi pihoihoi o ka nauki ame ke kuaki, au paha e ka mea helu helu e ninau okoa iho ai: "Heaha la ia mau manao like ole o ua uʻi nei o Kakela Mamiona?"

            Ae, he ninau kupono no keia e ka mea heluhelu, owai hoi ia mea haʻohaʻo ole, a hoohuoi ole i na manao o keia ano, aka nae aole no ia he mau manao okoa aku, aka no na mea no ia i pili loa aku i kana aloha kakia paa i ka iwi, aohe mea e hookoo ai.

            Ia laua nei no nae e hele malie ana, a e luakaha ana hoi i ka nani o na pua, a e walea ana i na kukaʻiolelo ana mawaena o laua iho, aia hoi, elike me kekahi mea kino kanaka, i hele a hoehaehaia kona uhane, a e ake ana oia e hoomaha ae i kona mau manao, pela iho la no o Margarita i kaohi mai ai i kona hanu ana, a mahope hookuu hou aku la, me ku ana iho i kahi hookahi, a i aku la i kona hoa holoholo o kela kakahiaka:

            "Auhea oe e Perekila, hele mai la ka hoi ka nui o kuu aloha no Hawila a kau i ka nuku."

            "Owai hoi ka mea nana e hoole ae ka oiaio o kena mea au e kamailio mai nei e Margarita," i pane aku no hoi o Perekila, "oiai ua maewaewa ka hoi ko olua mau kina iloko o ka ehaeha, ka poino ame ke kaumaha, nolaila moeia imua a ku imua o ke kahua laahia o ka mare, a pau ka ike ana ia mea he ehaeha."

            "Heaha aku auanei ka mea i koe, o kena no au e kamailio mai la, aka nae, e hoike aku ana au ia oe, i kaʻu mea kamahao loa i ike ai, a o ia keia: "Ma ka po nei aku la, oiai no au e nanea ana maluna o koʻu noho, me ka maopopo ale iaʻu, ua pili paha koʻu mau maka, a i ole, e kaakaa aku ana no paha, aia hoi elike no me ia aʻu e ike aku nei ia oe, o koʻu ike aku la no ia ia Hawila me Oto Beriana, i ko laua oili ana aku iwaho o ka hokele Malaga, a u haele aku la i ka holoholo, a e hahai aku ana mahope o laua he mau lio nunui eleele.

            "Ke ike aku la no au i ko laua hele ahiki i ke komo ana iloko o kekahi kakela kahiko, a ma ia wahi, i nalowale iho ai na lio eleele, pau aku la koʻu ike ana ia lakou.

            He mau minuke helu wale no, mahope iho o kela komo ana aku o Hawila ma, maloko o ke kakela kahiko, ia wa au i lohe aku ai i ke koele ame ke o ana ae oloko o ua kakela nei, me kekahi mau leo hooweliweli, ku i ka makaʻu.

            "Oiai no nae au e nana aku ana i kela kakela, a e lohe ana hoi i ke koele mai o na mea kaua, ame na leo hauwalaau, aia hoi, ua puhee mai la kekahi poe kanaka iwaho, aʻu i koho aku ai; he umi paha ko lakou nui, a e kaualupe mai ana lakou i kekahi wahine, ua hele ka lauoho a pukala-ki: a ma kaʻu koho aku, o kee kauwa wahiae no ia o Rosa.

            "Me he imo ana la nae na ka maka, ua nalowale ae la na mea apau, a ike iho la au, aia no au maluna o koʻu noho, a o ia kaʻu i koho maoli iho ai no, he hihiʻo kaʻu mea i ike ai, oiai aole i moe koʻu noonoo, a e ala aku ana no hoi au: ia manawa i noonoo nui loa ai au no Hawila, ua halawai paha oia me @@@ me ka poino, iloko o ka lima o na powa.

            "Ma kekahi aoao no hoi ke noonoo ae, me he mea la, ua @@@ kele no paha o Hawila ma, a o kuu kauwa o Rosa ka mea i halawai me ka poino, a e lohe hou aku ana paha au i kekahi mea e pili ana iaia, aole paha: a o keia iho kaʻu mau mea ano nui i ike ai, he mau mea hoi nana i hoopilikia loa mai i koʻu noonoo i keia la."

            "Ae, he keu iʻo hoi kena o ka hihiʻo kupaianaha aʻu e @oomaopopo aku la, aka nae ea, i wahi e hoopauia ae ai ko kaua pohihihi, no ka manao o kau mau mea i ike ai, he hookahi no hana pono, o ia ko kaua huli hoi ana aku imua o na makuahine hookama o kaua, a malia o hiki ia laua ke hoakaka mai i ka manao o kena hihiʻo kamahao au e kuu Margarita."

            Ua apono aku la o Margarita i kela mau hoakaka a Perekila, aka olelo aku la nae, e noho no laua malaila e kamailio ai, ahiki i ke kani ana mai o ka hele kahea no ka aina kakahiaka ia manawa laua e hoi aku ai no ke kakela.

            O ko laua kakali hoi ia ahiki i ke kani ana mai o ka hele o ka aina kakahiaka, o ko laua hoi aku la no ia noloko o ka rumi aian, a noho aku la maluna o ko laua mau noho maamau, a ia manawa hookahi no hoi i oili mai ai na wahine luahine, oia o Monika ame Sidia.

            Ua haawi mai la na luahine i ko laua aloha kakahiaka i na kaikamahine opio, me ka noho nui ana iho e hoonuu i na meaai e waiho ana maluna o ke pakaukau, a ia lakou e ai ana, i nana mai ai ke Kilokilo Sidia maluna o ka helehelena o Margarita a i mai la:

            "E Margarita, kuu kaikamahine, ke ike aku nei au i ke ano e o kou helehelena i keia kakahiaka, e hoike mai iaʻu i ke kumu nui o ia ano e ana?"

            No kela ninau hoi a Sidia iaia nei, ia wa i kulou iho ai poo o Margarita ilalo no kekahi manawa, a i ka aea ana ae o @ona poo iluna, ia waʻi nana aku ai maluna o Sidia, a pela hoi @a Monika, alaila pane aku la:

            "Auhea olua e na makuahine hookama o makou, e hoike @ku ana au ia olua i ke kumu nui nana i hoana e ae i koʻu helehelena," o ka hoomaka aku la no ia o Margarita e hahaʻi i kana hihiʻo moeuhane elike no hoi me ia ana o ka hoike mua @na maloko o ka malapua.

            Ia Margarita e noke la i ka hoakaka i ke kumu i ano e ai o kona helehelna, ke hiolo makawalu la na waimaka ma kona mau papalina, no ka mea hele mai la ke aloha i kana ipo, a haale i ka lihilihi, e hiki hou ole iho ai iaia ke kaohi mai, he hookahi wale no mea nana e hoomaalili mai i kona mau manao o kekahi mau lalani mele a kahiko:

"Huna i ke aloha e pee maloko,

Hainaia mai e ka waimaka hanini mawaho."

            Ia pau ana no o kela hoakaka ana aku a Margarita i ke ano o kana hihiʻo imua o na luahine, a holoi ae la no hoi i na waimaka, mai kon mau maka ae, ia wa no i pane koke mai ai ke Kilokilo Sidia:

            "Auhea oe e kuu kaikamahine, mai hookaumahaia kou noonoo, a mai hoehaeha hoi i kou naau, no ka hihiʻo ai i ike ai oiai ke hoike mai nei ka puana o ka hihiʻo au i ike ai, eia au i aloha ai, ke hookokoke aku la oia ame kona kokoolua, me Oto Beriana no ke kulanakuhale o Rokenekai.

            "He mea oiaio nae, ua hookoloia aku laua e ka poe limakoko, e hoohalua ana i ko laua mau ola, me ka manao e pepehi @a laua a make, ua poho wale nae ia mau manao lapuwale o akou, no ka mea o lakou ka i hoauheeia, a na pakele aku ke ola o Hawila ma, a ma ka ike i loaa iaʻu, ke hoike aku nei @u me ka oiaio loa, aia ko aloha ma kahi kokoke loa, e hui @alawai hou ai me kona makuakane."

            No kela mau hoakaka a ke Kilokilo Sidia, akahi no a akakuu iho na manao maikai ole, e haulani ana iloko o ka puuwai o Margarita, no ka hopohopo loa o ua kaikamahine n@i, ua halawai paha o Hawila me ka poino, eia ka auanei, aole i lihi @auna aku kauwahi pilikia maluna ona.

            No kela pane hoolana manao hoi a ke Kilokilo Sidia, no ka Margarita aloha, ia wa i pahu pono aku ai o Perekila i ka ninau i ua kilokilo nei, no na mea e pili ana i kana aloha, i ka ninau ana aku:

            "Noʻu iho, aole he hihiʻo i loaa iaʻu ma ka po nei, a i ole la @oi ia, he moeuhane paha, he oki loa no ma na ano apau, he hookahi no ia waiho ana, i ka hiamoe kulipolipo, a i puoho ae nei ka hana, eia ka ua maamaama loa, o koʻu ala ae la no ia."

            "Ae he po kou o ka alaneo, wahi a makou, ka poe kilokilo, @ o ke ano o ia po, he maikai ke kulana o na hana e ho@@ mai @na i ke ao ana ae. He olua no mau haawina e loaa ana @@ ke ao o ka @o, i loaa ole ai o kekahi hihiʻo a moeuhane paha, o ka mua, o ia no ka haawina pomaikai, a o ka lua, o ia no hoi ka haawina pakalaki.

            "Nou nae ea, ma kaʻu nana aku, i keia po no oe e hui pu ai me kau aloha, a e hoea e mai ana oia ianei i keia po, elike no hoi me na mea i manao mua ia e ke kane makua a olua.

            "Aia hoi a pau ae ko kakou paina kakahiaka nei, ia wa e kakau aku ai olua i kekahi leka, a hoouna aku ma o ka elele manu nunu la, no Rokenekai elike no me ia a kakou i hana mua ai, a hoounaia ai kahi manu nupnu i Hunagaria."

            Ua holo like ae kela manao ia lakou apau, no laila aole he mea hou aku i koe, o ka awiwi wale aku no i ka lakou ai ana, aia ka pono o ka maona aku, alaila hoi aku e kakau i kekahi leka ka pono o ka maona aku, alaila hoi aku e kakau i kekahi lka, a ka manu nunu lawe leka e ahaʻi aku ai no kahi i manaoia.

            Ia pau ana o ka lakou nei paina kakahiaka, hoi nui aku ia noloko o ka rumi hoonanea, a no Monika nae, hele aku la oia e kii i kana manu nunu, me ka nana pu ana no hoi i ka manawa o kela kakahiaka.

            He mau minuke wle no nae ia o ka nalo ana aku o Monika, hoea hou mai la, a pane ae la i ka poe e akoakoa ana: "Ma koʻu manao, o ka hora ewalu no keia, a ina e hoomaia ana ka manu e lele me kana ukana, manao au, mawaena pala o ka hora elua ame ka hora ekolu o ka auwina la, e hoea aku ai imua a Hawila, ma Rokenekai; nolaila, e hoi koke aku oe e kakau i leka na ko aloha, a e hele ae hoi au e kii i kahi manu nunu."

            "Eleu koke aku la o Margarita noloko o ke keena kakau, a hoomaka iho la e kakau i leka na kana aloha, aole no hoi a kana mai o ka leka loihi, ua aneane e piha okoa he hookahi hora me ka hapa o kela kakau ana a ua o Margarita, aole no nae ia he mea nau e hoohewahewa iho ai e ka mea heluhelu, oiai ua oleloia, o na palapala apau e kakania ana e na wahine, aole o lakou hopena, o ka hoea aku hoi ia i ka pau ana o ka manao, ia wa e oili hou ae ai ua manao, a hoomaka no ke kakau ana; a pela iho la paha hoi keia a Margarita e miliapa mai nei, ke nauki loa aku la kona mau hoa, i ka lohi maoʻi.

            Ua hele a ka hapalua o ka hora eiwa, akahi no o Margarita a oili aku me kana leka, i pau i ke kakauia a haawi aku la ia Monika, aia hoi ua luahine nei me kana wahi mau, e kau ana maluna o kona poohiwi, ke kakali mai la o ko ia ni hoea aku a i hakalia no a loaa ka leka a Margarita ia Monika, o ka nakiikii iho la no ia o ua luahine nei, ma ka a-i o kana wahi manu punahele, me ka lipine ulaula, alaila pane iho la i ua wahi mnu nei i keia mau olelo kaukau:

            "Sisilia, ka manu nunu kamahao, a o ka elele ahaʻi leka kaulana boi o ke Kakela Melodiana, e lawe oe i ka paʻapa@@ a ko haku wahine nei, a haawi aku i ko haku @@@@ ewalu @ mai la ma kekahi awawa hauliuli o ke kulanakau@ale o Rokenekai.

 

(Aole i pau)