Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 23, 7 June 1918 — UA KULU MAOLI NA WAIMAKA MAMULI O NA OLELO KU I KA WALOHIA. [ARTICLE]

UA KULU MAOLI NA WAIMAKA MAMULI O NA OLELO KU I KA WALOHIA.

Ua hiki ole i na waimaka o kekahi poe, na kane aine im wahine i akoakoa ae ma kekahi heluna nui inaloko o ka Luakini o Kawaiahao ma ka auwinala Poaono aku la i hala, i ka manawa a Mrs. Walter Macfariane, ka peresiilena 0 ka Ahahui o na Kaikamahine ame na Keikikane o na Pukaua Hawaii i noi mai ai i na mea apau e lawe aku i na olelo a ke Kapena Peguenaut ame W. 1 J. Bherman a ha'i aku iloko o na home, ( a mawaeua o ua hoalauna, i hoaaia aku | 01 iloko o na naau o kona lahui oiwi ka | manao aa a maka'u ole i ka hakaka o r-a kanaka Hawaii o ke au kahiko, a e 1 akoo ana me ko lakou mau poohiwi mahope o ka ppe e kaua mai la ia Ke* lemaoia, a e haawi aku i"iia kokua i mea e loaa koke ai ka maluhia ma ke ao holookoa a e hookoia na ulana a Kamehampha, . 4 kanawai," e hoolilo ana i na alaloa, na aty ololi i mau wahi e hple ai ka elemakule, ka luahine, lt£t opio, a naoe i ke aohe mea e hoopoipo. He ikaika kela leo noi a Mrs. ,M|acfarlane me ka iliilihia a ua komo loa aku iloko o na punwai o ke anaina, a ua ikeia ka mea huna iloko lilo ua pa i ka olelo, 110 ka ua hiolo ; mai na , waīnapa a ke kehau. { ; Me jkela kulan» a j ona a e kau ana hoi ka lei ma kona poo anie k'a ahuula. ina kopa kua, ka j hoailona o na pukaua Hawaii i na la o : Kamehameha, ua lilo kana mau olelo j i noi mai ai i ke anaina me he make- j neki la e ume aku ana i ka noonoo a e ! hoolalapa ae ana i ka manao o na mea , apau. e paio uku ahiki i ka papahi ana i ka lei o ka lanakila. j O keia mau haole koa, lie mau kana- . ka laua i ikemaka i na popilikia ame ' ua maewaewa maluua 6 na kahua kaua o Europa, o ko laua hoea koke a.na mai nei no ia ianei he manawa pokole wale aku nei no i hala mai Palani O ka halawai i malamaia ma ua auwina la ia, no na Hawaii wale no ka make- , make ia, no ka mea, ua makemake nui o Mrs. Macfarlane e komo aku na olelo a na mea haiolelo iloko o lakou i mea j e houilaniia ai ka neonoo. ] O ke kiaaina e noho mai ana C. .T. ! McCarthy ame kana kaikamahine ka i t hiki ae a maluna Jaua o ka noho o ke : Kamaliiwahine Pauahi kahi i noho ai. I Aole i hoea ae ke Keikialii Kalaniana-' ole, o ke Kainaliiwahine Kalanianaole ka i hoea ae e ukaiiia ana e Mr. ame Mrs. John C. Lane. j Ua hoohiwahiwaia ka awai nie na launahele ame na pua, a maluna ae o ka okana na hae Amerika ame Hawaii, a Jie uani na hae i ke kau mai i ka le- i wa, me he mea la o na hoku iluna o ka hae Amerika me he mau hoku maoli la e kau mai ana i ka poiuiulani. I Malalo iho o ka awai ke kii o ka ahuula, ka puloulou, ka ihe laumeki ame ka poioīu. 0 Mrs. S. K. Kamaiopili ame Mrs. Stillman na kiai hoohaiiohano jna kela a ma keia aoao o ke kii. O na Ahahui Oiwi a na Wahine ame Puk&ua wale no ka i hiki ae. Me na koloka ahuula na kaikamahine aine nia keikikane a na Pukaua, ka ho- ' ailoua o na Pukaua o Kamehameha. Maluna o ka awai ka Peresidena Mrs. Waiter Maefarlane, ame Mrs. Reis; na mea haiolelo ke Kapena Peguenaut, W. J. Sherman ame !ka Rev. Akaiko Akana, a maluna mai o ka awai ka papa himeni a na Pukaua me na koloka āhuula. Ua weheia na hana msl ke meleia euia o ke mele lahui "Hawaii Ponoi"

e ka ahahui himeni a na Pukaua aine ke anaiua, a i ka pau ana na Bev. Akaiko Akana i haawi mai i kekahi pule loihi a eehia loa, a mahope o keia ua haawiia mai he liimeni e ka ahahui hi- j meni a na d kalahea aua i ka | j, ka Palena ame ka Mahi, e ala .e ha■wele i na manao koa, ka wiwo ole a e paio aku 110 ka loaa o ka lanakila i ka Amerika mau mea kaua. Na Mrs. Macfarlane i lioolauna mai i ke Kapena Piguenaut imua o ke anaina, a ma kanapnau mea o ka hoakaka ena mai e like no ia me kana mau mea i ikemaka ai maluna o na kahua kaua elike >iie ia e ikeia nei maloko o na nupepa ame ke ano o ke kaua a ka poe e kaua mai la me na Keleinania, e hoakaka pu ana i na hana hoomainoino luku wale a na Keleinaiiia, a ma ka hapa hope o kana, haiolelo e kakoo aua me kā ikaika i ka hana a ka Ahahui Ke'a Ulaula. ■ Ua hoolauuaia mai o Mr. Sherman, ka lua o na mea haiolelo, iinua o ke anaina a nana i huepau mai i na hana ho6*iainoino ā na K'elemania, ka_wi-

xvo ole o na pūalikoa a na Aupuni Huiia ame ke kumu o ko Amerika kupono e komo aku iloko o ke kaua a e kokua . no ka ulupa ana aku i kē aupuni o Kelemania noua ka mana iloko o ka lima o ke kanaka hookahi. He mau olelo Jcana o ka hoakaka ana mai me ka ikaika aole wahi leo lohe ia mawaeua o ke miaina e kahamahaia aku ai kana haiolelo ana. . ■* Mrs. Macfarlane na olelo hope ej koi okoa mai 'ana i na Hawaii e hoo-1 manao he koa kaulana loa o Kamehameha maluna ae o na koa kaulana apau o ka Pakipika, a o kana i makemake ai e ike ina he poe kekahi mawaena o na Hawaii i' kon'io aku i ka oihana kaua i keia la e lilo ana i Kamehameha. no keia la. Ua noi pu mai oia i na mea apau maloko o ke anaina e pule maloko o ko laltou mau home no ka lanakila o na mea kaua a na Amerika a pela nie x Db Aupuni Hui e ae apau.