Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 11, 14 March 1919 — NUI KA EPA IA O KOONEI POE E KE KOLOHE. [ARTICLE]

NUI KA EPA IA O KOONEI POE E KE KOLOHE.

iMahope iho o ke kolohe aoa i kekahi poe lehulehu nia keia kulanakauhale, pela ma Hilo a ma Lahaina, i paa ae ai he haole malihini i ka hopuia e na makai o Hilo, a hoihoi loa ia mai no Ilonolulu nei. 0 ke'.a ka haole piha akamai me ka maalea pu, a oi loa aku hoi ma ke kolohe, o ke kipa ana mai ma keia Teritore, eia nae, ua hiki ole ke hooinauia aku kana mau haua kolohe maanei, aka c lilo ana oia i mea wawahi pohaku no na alanui, ke pau kona mau hihia lehu]ehu i ka hooloheia. 1 ka hoea aua mai o keia liaole no Honolulu nei, e hapa ana oia iaia iho ma ka inoa o Kauka Boten, oiai o kona inoa ia i hoopaa aku ai maloko o ka hale hoolimalima Roselawn Aunex; o ka mea apiki nae, lie mau pila kikoo dala kana o ka hoopuka ana aku, n\a ka inoa o Spalding, a c kikooia hoi maloko o ka Lanako ma Seattle. 'O T<a mea apiki nae, he manawa pokole v»ale no ko keia haole e noho ai maloko o kona wahi i hoolimalima aku ai, e hoi aku ana oia a noho ma kekahi hokele okoa, me ka hoololi ana jio i kona inoa, a ua lawe aku hoi oia i kekahi poe kanaka opio g uoho aua ma kela mau wahi, i ka holo kaa otomobilo, ma ke kaapuni ana ia Oahu nei, ma ke ano he mau malihini nana, o ka uku ana nae i ka bila e ili a"ku ftna ke ko'iko'i maluna o kela poe, oiai, aole kela haole i nku i na hoolilo o kela hūakai makaikai. Oiai no nae ma keia kulanakauhale, e kapa ana oia iaia iho ma ka iuoa o ka Mekia Baliling, n ua puni maoli kekahi mau aliikoa maanei nei iaia, no ka mea i ka wa i hoea aku ai o kekahi aliikoa, 110 ka Hokele Moana, n ninau aku la i kona mau palapala, e hoike ana no kona kulana, ua hoikeike ae la no keia haole i kekahi pepa, malaila iho la pau wale ka inanao hoohuoi o ke aliikoa nona, eia nae, he epa ke ano oiaio o kela haole. Ma ke ahiahi o ka Poakalii, o ka pule aku nei i kala, ua hoea ae la oia no ke o ka hui mokuahi holo pili aina, a hoike aku la no kona makemake e kau maulna o ka mokuahi Kinau, a mainua o ka holo ana o. kela mokuahi no Kauai, ua hoololi ae la oia i kona njanao, a kahea okoa aku la i kek.ahi waapa mokuahi no. ka lawe ana iaia a hookau m'aluna o ke Kalamlina, oiai kela mokuahi e holo ana n<i Maui I ka hoea ana nae o kā waapa mokuahi no ka aoao o.ke Kalauiliiia, ua hoole mai Ia kela haole i. ka 'niea hana i lawe aku iaia, aoie ana. mau,tlala helelei, aka he mau daīa gula waie no kana, a no ka manao>uei lle hkole hoopono kela, aia no hoi oia a huli hoi ma) no Honolulu nei, alaila.uku mai, ua hookuuia aku la kela haole e holo no Maui. I. ke ku ana nae o ke Kalaudina ma Lahaina, ua lele aku ld oia iukā o ka aina, a i ka hoea aua ae hoi o ka Mauna Kea, haalele iho la ia Lahaiua, a kau aku la maluna o kela mokuahi no Hilo. Eia hoi ko Ilonolulu nei poe ke lioaa nei i kela haole, a oiai ua hookonioia aku he mau hoōhalahala iloko o ke kiure kiekie, no kona pili i ka hewa apuka, ua ninaninau pono ia na hoike, a o ka mea a ke kiure kiekie o ka hana auu mai, o ia no ka waiho ana ae he mau hoopii hoahewa e ku-e ana iaia, no ia kumu i hoouna okoa ia aku ai ke kelekalapa i ka oihana ma"kai o Hilo, e hopu maj iaia. Ua paa i'o kela haole i ka hopuia e, na makai o Hilo, a hookauia mai ma ka Mauna Kea o ka Poalima aku nei i liala, malalo o ka malama ana a kekahi makai. Me ia mālamaia no nae, aole no ia he kumu e paa ai keia haole, no k* mea, i ke ku ana o ka Mauna Kea ma Lahaina, a oiai hoi ka makai e manao aku ana, aia kana paahao maloko o ka rumi kahi i moe ai, eia ka auanei, ua komoj niua kela iloko o kekahi o na waapa, a ua uhi iaia me ke kapolena, a i ka hookuuia ana o ka waapa iloko o ke kai a hoeia aku npuka o ka uwapo, o kena oili ae la no īa, a lele ana iuka o ka aina me ka maalahi loa. I ka maopopo aua uae o ka mak.ii maluna o ka mokuahi, ma ia hope mai ua-pakele aku kaua paahao, ua lele oia iuk», a nolcr aku la i ka huli, me ka paa hou ana inai o kela haole i ka hopuia n .ia kekahi la ae. He manawa pokole wale no nae ko kela haole o Ra noho ana aku ma'oko 0 ka halepaahao ma Lahaina, ua pakele hou aku la oia iniua ponoi no o ka lunapaahao, manmli o ke akam.'ii ame ka epa, ka mea nana i pulapu aku i ke kanaka o ke aupuni. I ka paa ana aku ka o kela ba.>le i ka hopuia, ua noi akū la oia i ka lur.apnaliao e kahea aku i ka makai nui ma ke kelepona, no k amea ua makemuke oia e kamailio pu me ka makai 'iui, lie hooko no lioi ka ka lunapaahao i knna kauoha, a i ka haawiia ana mai ki o ka ohe hoolohe o ke kelepona iaia, hoomaka aku la e kamailio, nia na ».ea a ka lunapaahao e lohe aku me he mea la ua ae niai ka makai nui e h'><«kuu iaia, e liele i ka hokele e ike ai i kana wahine ame ka laua mau keiki. Ua pakele hou keia haole mai l.a ha lepaahao aku, aka nae ua paa hou no 1 ka hopuia, a no ka lawe ana mai ic;a no Honolulu nei, ua haawiia n« makaala ana apau, i wahi e hiki hou ole ai iaia ke pulapu mai me kana mau olelo pahele ame kana mau haua akamai o ka epa ame ke kolohe. •