Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 16, 18 April 1919 — HEAHA KE KUAILO O KEIA MAU HUAHELU 53-48 E WAWA IA NEI I KEIA MAU LA MAWAENA O KA POE MEA AINA HOOKUONOONO O WAIAKEA AME KA HUI MAHIKO?' [ARTICLE]

HEAHA KE KUAILO O KEIA MAU HUAHELU 53-48 E WAWA IA NEI I KEIA MAU LA MAWAENA O KA POE MEA AINA HOOKUONOONO O WAIAKEA AME KA HUI MAHIKO?'

Iloko o keia mau la e iiee nei, ua ikeia na manao mai kela ame| keia loea kalai manao mai maluna o keia ninaū ano nui o la, a he mea. oiaio ke hakapono nel na maka o ka,.poe i loaa ko lakou mau apana aina keia aina o Waiakea, me ke koi nui ana e loaa pono mai kekahi mau kuhlkiihi ana, no ka hooholomua ana i »keia hana hoomikiala iloko o ko 'ka'kōii 'aina nei. 0 na mea i ikeia i keia mau la o ia no ka pii mahuahua ana 'aē o' na pakeneka ma ka aoao o ka poe mea aina, mai ka 40-60% a i kaV32-4:8%, ua loaa •keia pono mamuli o' ka Jiooikaika nui ana o na keiki kupa o Hilo, ma o ko lakou ahahui la, e ku-e ana i ka haawi a ka Hui Mahiko, a no makee no e loaa ke kaulike mawaēna o na floao a i elua. Hoomanao ae la au i keia mau olelo kaulana loa mawaena o ka poe kalepa, "O ke paonioni o ia ke ola .0 na hana kalepa." 1 ka poe i loaa na apana aina ana Waiakea, e hoomaopopo le'a oukou i keia mau huahelu pakeneka, a no 'ka mea aia ilaila' ka pono ame ka pono ole o keia hana, a oukou e komo aku ai e hana, o ia hoi ikeia, i ka wa e puunaueia ai na loaa mawaena ou ka mea aina ame ka hui mahiko, ame keia paha e hoomaopopoia ai, ina paha e olelo kakou ma ka puu huahelu o $1000 puka, he 52% ia oe, a he 48% i ka hui mahiko, a o ia hoi he $52.00 ia oe a he $48.00 i ka hui •mahiko. Ma ka papa hoonohonoho nae o keia mau la e ikeia nei ma ka aoao mai o ka hui mahiko ,e lawo mai kakou i ke kanaka hc kanaha eka p kona aina. 40 eka ma ke 40 tona koj ua like ia nie 1600 tona ko, ma ka $7.28, $11,648.00; 5 kanaka hana no 8 māhina ma ke $36, $1440; holehole ana elua manawa ma ka $14, $1120; mea hoomomona aina (fertilizer) $70, $2800; huina $5360; koena, $6288. Nolaila ina 0 $6238 ke koena o ke ooko hiookahi, alaila o ka puka 0 ka mea aina no ke tona ko hookahi o ia no ($2BB-*-1600=3.93), a ina he 9 tona ko i ke tona kopaa hookahi, alaila (9X3.93)loaa mai he $35.37 ka puka 0 ka mea aina no ke tona kopaa hookahi. Ma ka aoao hoi o ka hui mahiko, | kuaiia aku la i hookahi tona kopaa i ka | makeke ma ka $7.28 ua like ia me $145.- ! 60; kona lilo no 9 tona ko i loaa ai iaia ke tona kopaa (9X57.28=565.52); kona lilo eke, wiliko, ana, etc., $10; na lilo uku moku, etc., $20; huina $95.52; koe:-' na, $50.08, ka puka o ka hui mahiko no ke tona kopaa hookahi. Wahi a Kamaiopili, "Imua iho no o ke alo ka ulu o ka hala iho la no ia. '' I ko kakou hookueneene po"no ana i keia onau huahelu e ike no kakou he $38.37 kou kuleana e ka mea aina, a he $50.08 i ka hui mahiko, ma ke tona •ko hookahi. O ka mea pololei maoli nae, ina o ka puka o ka m£a aina o ia hoi ke $35.37 a hui pu me ka puka o ka mahiko $50.08, a o ke 52% o keia huina, o ia hoi 0 $44.44, 0 ia ka mahele 0 ka mea aina, a 0 ke 48% hoi o $41.01 ka mahele 0 •ka mahiko. Me ka mahalo, S. W. SPENCER.