Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 16, 18 April 1919 — He Moolelo no OLIVA ESEKOTA Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Kulana Kiekie-He Moolelo i Owili Pu la Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli. [ARTICLE]

He Moolelo no OLIVA ESEKOTA

Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Kulana Kiekie-He Moolelo i Owili Pu la Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli.

!. paa mai oe ma kuu lim aa hele aku kaua ma kekahi , i kaawale loa, no ka mea ke hopohopo nei au, no ka , i mai o kekahi poe; o ko kaua ikeia no ia i ka noho i..kc ma kahi o ka puka-pa," hopu aku la no hoi o 01iva . lima o Hadona. a u haele aku la no kekahi wahi okoa. .a noho hoopue malie loa la o Mr. Derika ma kona wahi . ,ii. ke hoolohe la oia ahiki i kona lohe hou ole ana aku '. i -īakeke o na kapuai wawae o Radona ma, oili mai k , īwaho, me ka hele ana mai no kahi o ka puka-pa, aia ho ke noonoo nui la no na huaolelo ana i lohe ai, a no ki \ ini Kadona mea e hana aku ai no ka mare ana aku me V»ie o{>io. - ka mea mua loa o ka oili ana ae iloko o ka noonoo o Mr 1 >erika. o ia no kona liele ana aku e hakilo ia Radom ka wahirte opio, ma ka laua wahi e liele aku ai, ua poh( o nae knna manaolana, mamuli o kona lohe koke ani . : i ke pahupahu kapuai wawae o kekahi mea e hele po- : mai ana no ka puka-pa, a mamua o kona ike pono ana . : i ka mea nona kela nakeke, lohe ana no oia i ke kahea ; •;.( mai o kekahi leo i ka i ana āku: < i oe anei kela e Mr. Derika? Ae, aole au e hoohewa- . . ;i ia oe. a pehea, ua nalowale anei kou alanui i ku malie e ma keia walii." w.ahi a ka Haku Kale, me ka hoihoi ole :Vw la <» Mr. Derika, no ka hoea ana mai o kona hoaloha ;-.iki ole hoi iaia ke hoomakakiu aku i ka hana a kela mau • :<• na iaua na hoolala ana no ko laua mare aku. ".\e. owau no keia e kuu haku, a i hele mai la au i ka •Imlo po mahina, no ka halawai pu ana me oe e ka hoa ' ,i." me ka haawi ana mai o Mr. Derika i kona lima imu: ka Haku Kale. no ka lululima pu ana; a iloko no hoi ( ; c'.,{ manawa hookahi, i ike aku ai oia i ke aka o kekah r ~u mea elna. e hoomamao ana ia laua iho mai ka malumali ku o kekalii kumulaau nui. l'ehea oe e Mr. Derika, a owai kou mau hoa holohok ka ]>o mahina, no ka mea ke lohe nei au i kekahi mau le( ; aiwalaau?" i ninau aku ai ka Haku Kale, me ka nan; ; • 'ii" !r.a ana aku ma na maka o kona hoaloha. Ma kahi o ka hoike -ana ae i kana mea i lolie ai, huna ;h<> la o Mr. Derika i ke kamailio ana mai i ka mea oiaio ' :ai nae, ina aole oia i hana pela, aka ua kamailio mai oi; i ka halawai pu ana o Kivini'Radona. me kekahi lede mali iuni. ina ua hoopakeleia ae o 01iva Esekota mailoko mai ( : a hookaumaha ana, pela hoi e hokomo pu ole ia aku ai k; iiaku Kaie iloko o kekahi kulana kupilikii mahope mai. Ua kuhihewa oe e kuu haku, aole kela he hauwalaau, iu ) a !eo o ke kanaka, malia hē ke'uke'u paha na ka pueo ' vii maanei nei au kahi i hoomaha ai, no na minuke ae ne he umi i hala, me ke puhi malie ana i ko'u ciga, aohe o': vahi mea a ike aku i ka maaloalo ae o kekahi poe, a oki 10. i-i »i ka lohe 'ana aku i na leo hauwalaau," i kamailio hoo ;•iniipuni mai ai o Mr. Derika. "Ina o ka mea oiaio kena au e kamailio mai nei, alail; ra moeuhane ia paha au, a ua lōhe hewa aku aei paha ko'i mau pepeiao, aka he mea liilii loā ia ā kāua e hoopaapaa ol< La hauoli maoli au no keia halawai hou ana o kaua, ; • hauoli ana na lede ma ke kakela ke ike mai ia oe, oiai ( 'ma iK. ka manawa mua loa, o kou kipa makaikai ana ma : a keia wahi. Pehea kau hoomaopopo i ke ano o kei; Ke alaalawa wale nei rio kau nana ana e Mr. De nka. lieaha ia mea au e ake aku nei e ike?" ' Aohe. e nana wale aku ana no hoi au iloko o ka ulu , walii a Mr. Derika, me ke kuhikuhi ana aku o kon; i'ma i ka hema, oiai nae. ke ike la oia i ka maaloalo o k . <a <> Mr. Radona ame ka lede opio ma kona aoao akau nalowale aku la, ma kahi paapu loa i na kumulaau nunu; MOKUNA VI. IW' mea makehewa wale no paha i ka mea heluhelu k : 'iko neepapa ana aku no na mea i ikeia mahope mai o kei n.mawa, o ka mea oiaio, o ia no ka holo mahuka ana < • *'iva Ksekota me Kivini Radona; a no ka huakai makaika i a Mr. Derika. ua hoohala oia i kekahi mau la mahuahiK ka Haku Kale, me kōna hookamaaina pono, me na ka ™aaina no laua ka home ana o ka noho ana me ka Haki Kaie. He eono nae mahina mahope mai, o na me.i a kaua i ik< ' nia ae nei. ua hoea mai la ke kikina hauoli o Ladana, h< ia no na halekeaka e piha mau ai i na puukani himeni ( nialamaia ana no hoi na aha hoohauoli. me na aha hula ''!a a hoolaule'a; eia nae, he mau hana wale no kela ( ' ""haiioli aku ai i ka manao o ka poe waiwai. aka no k?' ;iiiiuine. he o ia mau no ko lakou ano i kei: ;-'inawa. Ma kekahi ahiahi nae iloko o ka mahina o Dekemaba, ( • 'i ana mamua o na anuu o ke alapii o kekahi o na haU "m kaulana loa o Ladana, ka Haku Kale, aia hoi ma kona in. e ku pu ana me ia o Mr. Derika, kona hoaloha. Elik( • • nu- ko ka Haku Kale ano māu, o ka haiioli ma kon; ! 'elieiena. pela no ua kanaka opio nei e kū la, aka no kon; koolua nae, he ano haka-nu kona helehelena, alaila hul : ia oia imua o Mr. Derika, a pane aku la: Maila aole anei oe e hiki mai ana? Heaha ka'u mea < • iniailio aku ai i ka Lede Polena? Ua maopopo loa ia'u •t' oia e huikala mai ana ia oe, no keia haalele awiwi koki na mai ou. me ka haawi ole aku i kou aloha hope iaia." "A'»ie i'o ana paha e nele kona kahaha no keia haaleie aki ia # Ladana nei, me ka ike ole iaia, .aka nae mai hooil mai oe i na ahewa ana maluna o'u, e kuu haku. U; ■ ■! > a aku au e ike i ka Lede Polena ma keia kakahiaka ih( ' '• a<»d nae oia ma kona hokele. ua waiho aku au • " pepa inoa, me ke pelu ia o kekahi kihi o ka pepa." Ina palia no na kuaaina aku nei o kakou.'kau huaka'i 'a he mea ano nui, aka eia oe ke manao nei e holo aki 'ma. e hala okoa ana he ekolu a eha paha makahiki i; ma kela aina. mamua o ka hehi hou ana i ka lepo o La nei. nolaila he hana ku i ka lokoino. kou hele mu; ana aku e ike i ka Lede Polena, mamua o kou liole M a no Inia. Heaha no hoi keia hana nui au e paakiki lo; : f i e holo no kela wahi? E noho mai no kaua .aole anei I : i lawa iho la no ka hauoli ana maanei nei?" Aole e hiki iVu ke ae aku i kau au'ā ia'u e kuu haku, no • a mea. ua waiho iho kuu makuakane hanauna, i kekahi aiwai ma Inia no'u, a he hana hoomaunauna wale paha, ■ a holo ole aku e nana i kela waiwai, nolaila e hookuu mai • ia'u. a e hoea mai ana no he manawa no kaua e hala- •"» hou ai ma keia mua aku." ' Aole no hoi e nele ana ka loaa hou mai o kekahi mau ia oe. mawaho ae o kou mau kalena kahiko, a ke hoea ! ou mai oe no Ladana riei. e loaa ana kau mau mea e nema : i ai i ko kakou poe lalawai, pela i'o paha e Mr. Derika

o Mr. Derika, me ke puhi ana ae i kona cigā%a 'pane $lai la: "Ke manao nei au, i ko'u wa e huli hoi hou mai ai, e loLa mai ana ia'u na loli he nui maanei nei. E loli ae ana ka inoa o ka Lede Polena a e pau ana no hoi kou auwana iieie ana e ka Haku ma o a maanei. Ea, he mea ano nui i o ka hoi hou ana mai i Ladana nei, ina e hoea i'o mai ana ka mea a'u e noonoo nei." "Mai hoi koke mai oe, ahiki i kou lohe ana aku i ka lono oiaio loa, no ka loli i'o o ka inoa o ka Lede Polena, pela hoi ka pau ana o ko'u auwana," wahi a ka Haku Kale, me ka minoaka ma kona mau papalina. "E hele ana au i keia manawa no ke.Alanui Paka, a ke koi nei au ia oe o kaua ke h'ele likē, a hāawi. akui kou aloha hope, elike ine kē ano o ;iii kanak'a o keia au īmlamalama." "Ua haawi kahiko aku au i ko'u aloha hope i ka Ledē l'olena, a ike hou aku iaia mahope o ka halā āna o na makahiki ekolu, a o ko'u manawa keia e haawi aku ai i ko'u iloha hope ia oe e kuu hoaloha." "Aole keia he wahi kupono no ke aloha āna, āka e heie leaua noloko o ko'u rumi, malaila e nanea iki ai, ahiki i ka .va kupono, alaila hoi pololei aku no hoi oe no kou wahi/' "Aole e hiki ia'u kē ae aku i kena kono au e ka hoaloha," ne ka luliluli -ana iho o ke poo o Mr. Derika. "Heaha hou aku auanei ia.hana au e pupuāhulu rtei, ua \amailio mai hoi oe ia'u i keia kakahiakā, ua pau kou mau. .ikana i ka hoomakaukauia e kou kanaka, a ua kikoo āku oe kau mau (lala rffeiloko mai o na. hanako, hēatia hou iho ka lana i koe?" "Ua pololei kena mau mea apau'au e kamailio mai nei, ika nae e hookuu mai no oe ia'u : ; nolāila maanei no au e laawi aku i ko'u aloha," alaila hoomaka Qkoā, ae īa oia e kaaka me ka leo ui, me ka pane hou ana mai naē: "Maoko o ka nupepa o Ladana nei e heluhelu ai aU i na meahōū piii ana nou, a mai hoopoina hoi i ka. hoouna āha āe i kekahi apana o kou meaono mare ia'u ma Inia. E kāāwāle ana au no na makahiki ekolu mai ia oe mai,. aka niahope aku nae o kela ma'nawa, e hui hou ana no kaua, a ia wa au e liaawi aku-ai i ka'u mau hoomaikai kino anā ia oe, no kōu waiho ana aku i kou ano o ke kanaka of)io, a komo aku loko o ke ola ana o ke kanaka makua." Ua lilo.na au'a ame na kaohi ana aku a ka Haku Kale ia \!r. Derika e noho mai, a e hele paha noloko o ka hāle hui : nanea ai i mea makehewa, o ka haawi ae la no iā o kō aua aloha hope, a hala aku la o Mr. Dērikā, a i ke kot •.ookahi ana iho no hoi o Kale, huli hoi hou māi la oiā ioloko o ka hale hui, no ka hui pu anā aku me kona mau ioaloha. he hookahi ka hoohala ana i nā.hora. o kela ahiahi, na na hana paani, a ma ke kamailio ana no.hpi. ī kela haalele ana mai a Mr. Derika i kā Haku Kale, hele >ololei loa aku la oia ma ke alanui kauapāo, a ma kahi poiliuli o ke alanui ana e hele aku nei, he mea kekāhi e hele ma, i ka ike ana mai nae iaia, hele aku la liō'ke alanui akea; . ma ka malamalama o ke kukui, ua hiki foa ia Mr. Derikā e ike aku i ka helehelena o kela kanaka, ia manawa'i aviwi aku ai kana hele ana, a paa aku la ma kona niail >oohiwi me ka pane ana aku: "O oe no ka keia e Kivini Radona, nani.ka.hoi ka hauoli > ko kaua hui pu ana i keia po!" wahi a Mr. Dērikā, mē. k«i īaawi ana aku i kona lima. no ke aloha āna mē Mr. Radona. "Auwe! Hauoli maoli ka hoi au i kja ikē" hou ana ia oe ; Mr. Derika," i pane mai ai o Kivini Radonā, me ke ohohia. "Owau pu kekahi i piha me ka hauoli, no ka.ike hou ana a oe e Mr. Radona, ihea oe kahi i pee ai iloko o keia mau naliina he umi-kumamalua i hala ae nei ?" wahi ā Derika ,ie kona hoike ole aku, no kela ike mua atiā a ua kanakā ;ei ia Radona me 01iva, maloko o ka pā luakini, he eono lahina mamua aku. '•'■ "I ke kaapuni honua anei oe. no ka huli ana i koil kauana ma ka hana pena kii? Ua hoea an,ei oe no Napelā. Vela wahi. o na kapaka kaulana ma kā oihaha pa-ikii elike ne kau ?"' . - Kunana iho la.o Radona no kekahi māu. minūke, me kā īoonoo aiia, i kana mea e pane aku ai, a o iā- kana o ka i ma mai kona hoa olelo: "Aole o'u manawa i kaawale ai mai Eneīāni aku nei, o ka iui o ko'u manawa, maloko ponoi nei no p Ladartā." "Alaila, ke ole au e kuhihewā, o ke kumū wāJe no nan< kaohi mai ia oe, mai ka hele āna aku ma na £iria īnamao., iiamuli no ia o ka loaa ana o kou kokooliia, o keiā atiei ka aea oiaio e Mr. Radona?" me ka pa'ipa'i anā āku o Derikc. na na poohiwi o kona kokoolua. « "Ae, ua mare au i ka wahine, pela i pāu ai ko'ū manao • auwana ma kela ame keia wahi." "Hc keu aku oe o ka laki o kaua, aole ak.u la no hoi < ele kou m.are i kekahi wahine huapala, a pehea, e loa; nei ia'u ka hanohano, o ka hele ana aku e' ike ia .Mn w'ieiona." • "O, ke liauoli loa nei au, e hoplauna aku ia oe imua e uu wahine," me ka lamalama ana ae o ria maka o Mi !adona. "I ka manawa hea oe e hele ae ai e ike ia maua?' Noke mua ae la o Mr. Derika i ka me ka lee ;ui. me ka palulu ana ae hoi i kona mau lima ma ka waha pane aku la: "Ma keia po no au e hēle aku ai e ike i k( . vhinc, no ka mea aole o'u manawa hou aku, oiai, ma kt :akahiaka o ka la apopo, e haalele iho ana au ia Ladan; iei no Inia, e hala ai he ekolu m.akahiki ia'u malaila, ma :ua o ka huli hoi hou ana mai no Ladana nei." "He keu aku ka keia a ka mea maikai ole, o ko kaua iki oke ana iho l.a no hoi keia. o kou kaawale no ka ia, o ka : >ca oi loa aku o ko'u paha'oha'o, o ia no ka loihi o keia • lanawa ou e nalowale hou aku ai. E manao ana no au ( ;ono aku ia oe e kipa ae ma ko maUa wahi e noho nei. ia pono loa iho la, e hele ae oe i hookahi ko kakou ai pt: ma, mamua hoi o kou holo ana aku no Inia. Ua lawa ne 'eauhale i na meaai, a aia no he mau omole waina ke waiho r,ai la, ua lawa ia no kaua e nanea ai. no kekahi mau hora i keia po. Malia paha, he mau wahi lehitlehy kau e hek •ku ana ?" No kekalii mau ihinuke aole e hiki ia Mr, Derika ke ha ■wi koke aku i kana pane, ke noonoo la oia, ina he mer .ono i'o nona ka 'ae ana aku i ke koiio ā konā hoaloha iaia ime ka ole. ; Ala koke mai lā iloko o kana lloomanao aria f kela hion; ina i ike ai maloko o ka pa o ka luakini, a ulu pu niāi la ne īoi ka makemake iloko ona, e »ke i ka heleheleria o ke leai amahine o ka holo mahuka a f .a mai me Mr. Rādona. Ke hoomanao la no oia i ka nui o ka f>oe i huli, no kah nalowale holiua ai kela kaikamahine opio, aole nae he hoo ahi o lakou i ike hou iaia, a o ua o Mr. Derika pu no ho ekalii i hooikaika ma ka huli ana, aole no he mea i loa; aia', aka nae, ua hoea mai i ka hora e hiki ai iaia ke kie iku ma ka helehelena o kela kaikamahine huapala, a m; ' na la auanei e hiki ai ke hoikeia ae ka mea oiaio, no k« '<umu o ka nalpwale ana o ua kaikamahinē nei, a pela ho ne kona wahj i noh.o aL i He mau mahina no h.oi ka ua o Mr. Derika o ka nok< ina i ka huli ia Mr. Radona me ka loaa ole, a ma ka ulig laki wale.no i hālawāi hou ai laua ma kela po, nolaila pane ■jku la oiā'no Va\niiia'u a Mr. Rādona: "Aole a'u mau wahi i hoolala ai no ka hele ana aku i keia po. ua pau ka'u mau hana apau i ka hookoia, a o ko'u haawi hope ana aku'nei no ia i ko'u aloha i na hoaloha he nui; a ina oe e kala mai ana ia'u no ka hora hookahi, alaila e aku no au.e hoeā ; no kou home i keia po. a malaUa kaua e hoonanea ai. ahiki i ko'u hoi ana mai no ka hooluolu ana." "Alaila. e makemake an.a ka paha oe e hoi mua no kou h«';le. ea?" wahi a Mr. Radona. me ka hoihoi ma kona mau maka. "Ae, e hoi mua aku au no ko'u mau Vumi, no ka mea he

nui ka'u mau dala e hele pu nei me a'u, a o kekahi no hot, he mau wahi hemahema koe a'u e hooponopono aku ai no ka'u huaka'i au moana." "Heaha la hoi, ina ua hopohopo oe i ka hele pu ana. mai me a'u i keia manawa, o powa aku auanei au ia oe, alaila e hoihoi mua oe i ko mau dala i kauhale, a e hoomanao rae, ia oe e haalele iho ai i ko'u home i keia po, na kekahi kalaiwakaa e hoihoi pololei mai ia oe no kou mau rumi." "Ua pono kela, e hoea aku ana au iloko o ka hora hookahi n;ai keia manawa aku, no ka makemake nui no e hookamaaina aku me Mrs. Radona, a malia paha, uā kamaaina mua no au i kau wahine, a i ole, ua ike paha i kona helehelena i?iamua. Ke hoomanao nei au, ma kela>wa mua a'u i ike ai ia oe, e kaha ana oe i ke kii o kekahi mau kaikamahine huapala elua, ma ka hale hoikeike o na meakahiko, o kekahi anei o kela mau kaikamahine, kau wahine?" "Manao au, aole oe i ike mua i ko'u wahine, oiai, aole oia no keia wahi, aka mai Sekotia mai oia," wahi a Mr. Rāaona, me ke kulou o kona 000 ilalo. "Alaila he wahine Sekotia anei kau e kuu hoa?" i wikiwiki aku ai o Mr. Derika i ka ninau. "Aole, he wahine Pelekane oia. malia paha no ka nohoi ana o kona mau makua i Sekotia, pela iho la oia i hoea ai no kela aina." "Ua hiki loa ia'u ke ike i ka like ole o na wahine Sekotia, mai na wahine Pelekane mai, aia au a hoea aku imua o kau wahine, ia wa e hoopauia ai ko'u pohihihi; a pehea ke 3no o ko olua noho ana?" "O, he maikai maoli ko maua noho ana me ka'u wahine," wahi a Mr. Radona me ka leo e hoike okoa mai ana, ua huna aku oia i ka mea oiaio; a ua hiki loa hoi ia Mr. Derika ke ike aku. ma kona hakilo ana, aole he holopono o ka 01liana kahakii a Mr. Radona, a aole no hoi he ulakolako o kona noho ana, elike me ka kona helehelena e hoike mai ana. a pela hoi me ke ano o kona lole e komo ana. Hoomau aku la ko laua hele ana ahiki i ke kihi o ke alai:ui, e moe pololei ana. no kahi i ku ai o na rumi o Mr. Derika, ia wa i nonoi aku ai ua kanaka nēi ia Mr. Radona e hookuu mai iaia, he mau leka kekahi ana i makemake ai e kakau, pela hoi me kekahi mau hemahema liilii i koe no kona holo aku ma kekahi la mai. "E hooiaio mai oe imua o'u, no kou hoea ae e ike i kuu wahine, aole ana e nele kona hauoli, ke ike mai ia oe, a i vvahi no hoi e hooluhi ole ia ai ka'u wahine, ma ka hooma kaukau ana mai i kekahi mau meaai na kaua, e pono oe e hoea ae iloko o ka wa kupono; ina no he elua a he hookahi hora ou e noho ai ma ko maua home, ua nui kela, o kou kamaaina aku paha la i kuu wahine, he mea maikai ia, a e ike aku ana no oe i kona mau ano apau. a'u e manao nei, e mahalo ana oe i kona mau ano." "Aole loa au e hoololi i ko'u manao, he oiaio he mau hana ano nui no kekahi a'u, aole no nae ia e lilo i kumu no'u c hooko ole ai i ka mea a'u i hooia mua aku nei ia oe. E haawi mai ia'u i hookahi hora, i ka pau ana o kela manawa, e hoea aku no au me ke kanalua ole." "Ke mahalo nui aku nei au ia oe e Mr. Derika, nolaila 0 hoi pololei aku ana au i ka hale, a haawi aku 1 ke kauoha 1 kuu wahine, e hoomakaukau mai i mau meaai, na kakou. F.ia maua ke noho nei ma ke Koua Vila, ma ke alanui Akale, e hoomaopopo loa oe i kela wahi ame ke alanui, ua kamaaina wale no na kalaiwa apau i kela wahi." "Ua pono, e hoea aku ana au ilaila i|oko o ka hora hookahi mai keia manawa aku e Mr. Radona, nolaila o ke aioha 110 kou, a liui hou aku kaua," haawi hope ae la na lululima ana a ua mau keonimana nei, o ke kaha aku la no ia o Mr. Derika hele, a ku aku la no hoi o Mr. Radona nana inahope o kona hoa, no kekahi mau minuke, alaila hoomau iaku la i ka hele ana ma kekahi alahelē okoa, aia kona mau iima maloko o na pakeke o kona lolewawae, a aia hoi kona poo ke kulou la ilalo. , Ua ma'u no kela wahi a Radona o ka hele ana aku. a iaia no paha ka maopopo i kana mea e hana aku ai, ku honua iho la oia iwaena o ke alanui, a unuhi ae la he mau kiline niailoko ae o kona pakeke, a paa ana iloko o ka poho o kom lima, me ka lamalama ana ae hoi o kona mau maka, a hoohe 'ie la i keia mau huaolelo: , "Ē ae ana artei kuu wahine e hooko i keia haha? O, aole loa ana mea e ku-e mai ai, no ka mea he hana ia, e loaa v. iaia ame a'u ka pono," alaila hookomo hou iho la i kana mau kilina iloko o na pakeke o kona lolewawae, hoo oinana ae la hoi i ka aikala o kona kuka, hoomaka aku la 1 hele me ka awiwi. Ke kamoe pololei la ka hele ana a ua o Radona no kah : ku ai o ka hale kuai laau, a i wahi e loaa mai ai iaie' '.ana mea i makemake ai. wehe ae la i kona haina-ka pa \eke, a paa mai la ma kekahi aoao o koua papalina, ine k; īoike ana aku imua o ke kupakako o ka halekuai, ua ma '-emake oia i kekahi laau hoohiamoe, oiai ua he.le oia a ulu'iua i ka hu'i o kona niho, a aole he hiki iaia ke hiamot iluolu i ka po, e hu'i mau ana i na manawa apau. Ua manao loa ka nnea kuai laau, he oiaio keia e hoopuni >uni ia aku nei iaia, awiwi aku la i ke kii ana i kekahi omoh aau hoohiamoe, a haawi mai la ia Mr. Radona, me ka pan( >u ana mai: 1 "E akahele loa oe i ke ano o ka hoohana ana i keia laau ne kou malama pu i na kuhikuhi, i ole ai oe e poino. I koi iva. e makemake loa ai, e loaa he hiamoe hikiwawe ana e ninini oe i ka wai o keia omole ahiki i kahi i ma-k; a maluna lo.a, aole e oi aku mamua." Haawi aku la o Radona i na hooiaio ana i ke kupakak( 1 ka halekuai, e akahele loa ana oia i ka hoohana ana kela laau hoohiamoe, o kona uku aku la no ia i ke kumu kuai, a oili mai la iwaho, me ka piha hoihoi, no ka loa,uia o kana mea i makemake loa ai. Hakalia no a hala hope mai ka halekuai laau he mau ka puai, o ka hookomo awiwi iho la no ia o Radona i ka haina ka maloko o ka pakeke o kona lolewawae, awiwi aku 1. kana hele ana ahiki i kahi e ku ana o kekahi kaa, haaw >ku Ia i ke kauoha i ke kalaiwa e hoihoi iaia no kona wahi "Ina e hiki ana ia oe ke hoihoi ia'u me ka hikiwawe lo; 10 ko'u hale, e haawi no au i kekahi uku kupono loa ia oe.' vahi a ua o Mr. Radona, me ka hoonakeke ana iho i kan; nau dala iloko o ka pakeke. ' "Ina o kou makemake ia ea, alaila e kau koke mai i kei nanawa, me ka hakalia ole, a e hoea no oe i kou home loko o na minuke helu wale no," i pane mai ai no hoi k o ke kau ae la no ia 1. Mr. Radona, me ke kuupa* ma aku o ka lio i ka holo, me he mea la, ua lohe mai oi ke kauoha a ka ohua i kona haku, e awiwi ka holo an ) ke kaa, ahiki i kona home. O keia wahi a Mr. Radona i hoi aku ai, he hale hoolimp ima ia i kupono i ka poe nui ole o ka lakou dala, a he hal 10 hoi i ku kaawale. mai ka nui aku o na kauhale ma kel. ,vahi, a he mehameha maoli kona kulana o ka noho ana. O keia kahi a Radona i lawe ae ai i home nona ame kan vahine e noho ai. o ka mea apiki nae, aole he launa mai ( ia kanaka ma kela wahi. me laua nei. a i ka wa no hoi o k; •<de opio e hele ai i ka holoholo, e kieei mau mai ana kel; ame keia ma ko lakou mau ouka aniani, no ka nana ana : keia wahine i malihini ia lakou. O kekahi mea nana i hookahaha aku i ka manao o kek aoe. o ia no ka paamau o ka uhimaka i keia lede opio i kom mau manawa apau e hele ai i ka holoholo, a oiai nae aol< no he mano'ano'a o ka uhimaka, eia nae ua hookahahaie ;<ku ko lakou manao, no ka hiki ole i keia wahine opio k< hele me ka uhimaka ole, elike no hoi me na wahine e ae. O ka wahine opio nona na hoakaka mamua ae la. ma kj o ke kaa o Kivini Radona e huli hoi awiwi la ne kona w.ahi. aia oia e noho ana maloko o ke keena hookipa aole no ia he keena nui loa, aka ua lawa no nae no kekah

«ohana ua.r hoalakoia no me na' pono hale e oluolu ai ka manao. Ma ka malamalama uuku o kekahi wahi kapuahi hoopumehana e a mai ana, ua hiki ke ikeia aku, e ku inai ana he piano ma kekahi kihi o ua rumi nei,.he j>ahu buke hoi e ku ana ma ka aoao .a e paa ana noleekahi buke naloko'o ka lima o ka wahine opio, eia nae mamuli paha o kona molowa i ka heluhelu, a i ole, no ka nui ole paha o ka malamalama, ua papani oia i ka huke, aia no nae.kekahi mau manamanalima ke paa la ma ka aoao ana o ka heluhelu ana; a e kulou ana no hoi kona poo ilalo. I Oka eono keia ona mahina, akahi no kaua eka makamaka heluhelu a ike hou i ka mea nona kela helehelena, o |ka helehelena no ia o Oliva Esekota. Ma ko kaua manawa mua loa i hoolaunaia aku ai me keia kaikamahine, he helehelena kona o ke kaikamahine opio, i keia manawa nae he i'.elehelena kona no kekahi wahine, eia nae he o ia mau no kona kulana opiopio, a mohaha o ka wahine u'i. I Aia ke kaumaha ke halii mau la maluna o kona mau maka, me he mea la aole i lilo kona haalele ana aku i ka home o kona makuahine hanauna, i mea e hoohauoli ia mai ai oia, o ka loli maopopo wale no, o ia kona lole e komo ana, aole hoi kela lole o na kaikamahine a ka poe nui ole o ka lakou loaa, aka he lole maemae kona elike me ka lolē o ria wahine hanohano, eia nae, aole he mau komolinia, a he mau lei gula ma kona a-i, ua like no nae ia mau mea. me he inea ole la. ua lawa kona wahine u'i, 'i kahiko mau nona i na kau a kau. Ae, o Oliva i'o keia, kela kaikamahine i holo malu ai, ntei ka home mai nana i pulama iaia iloko o ka hoomanawanui, aole malalo o kekahi kumu e ae, aka i pakele ai oia mai ka hookikinaia aku e kona makuahine, e marc aku me kekahi kanaka an'a i hoihoi ole loa ai, a ae aku la hoi i na māli leo a kekahi kanaka opio, aole mamuli o kona aloha i kela kaiiāka, aka mamuli o ka manao ana, e loaa he hoopakele nona, a he mea hoi nana e malama mai iaia iloko o ka \va o ka pilikia ame ka poino, I ka nana aku, aole he mea nui e ae iloko o ka noonoo o 01iva, iloko o kela manawa, o ka hoihoi wale aku no i kan.a mau hoomanao ana i na la i hala; ua like hoi me he n:oeuhane la na mea ana i hana ai, akahi no nae a loaa maoli mai ka ike iaia. O kela holo mahuka ana mai otia. kona mare ana ma ke ano ma-lu, ka loaa ana o kona home hou, ame kona ola hou, me ke kanaka ana i punihei aku ai malalo o kana mau olelo maalea no ka haulehia ana i ke aloha nona. Ua loaa i'o 110 ka hauoli ame ka oluolu o ka noho ana i ua o OHva me ka mea ana i kapa aku ai iaia he kane nana, he liauoli wale no nae no ka manawa pokole. lloko o na inahina mua elua o ko laua noho pu ana, ua ike maoli iho «o oia i ka nui makee o Kivini Radona iaia, na la mua no o ke aloha iloko o kela kanaka opio e puapua'i mau ae ana kohu wai m.apuna. Ua hoohalaia kela mau la iloko o na hauoli he nui, e lawe hoomakakaikai ana o Kivina Radona ia Oliva ma na wahi apau o ke kulanakauhale o Ladana, e lawe ana maloko o na halekeaka. e hoonua'nu'a ana iaia me na lole nani, a 01iva i komo ole ai mamua, a no ia maii hana a ke kanaka opio maluna o Oliva, ua komohia maoli iho la k.a manao iloko o ke kaikamahine opio, ina pela iho !a ka makee mau o keia kanaka no kona pono, alaila e hota rjai ana.i ka manaw.a ana, e haawi pau mai ai i kona pullwai, ēlike me kekahi wahine i loaa ke aloha no kana kane. Iloko nae o na mea apau a Kivini Radona i hana aku ai nb he hookalii wale no mea nana i haawi aku i ka hhuoWio 'iloko ona, o ia 110 ka hanakeaka; me he mea la, 0 kani mau ano apau, aia wale 110 ma na hana keaka, nawai hoi e ole ka hoohihi i kela ano hana. he makuahine ka hoi kona noloko mai o ka poe hana keaka kaulana o Ladada. Ma ka po mua loa a Kivini Radona i lawe ai iaia noloko o ka halekeaka, ua hele maoli o 01iva a piha me na rtiano pihoihoi, no ka mea o ka mua loa no ia o kona lohe ana i n.a wahine puukani i ka himeni, pela hoi ka ike ana ( i na lole nani o na 'wahine, ua like loa oia me kekahi ketki makapo, akahi no a kaakaa ae kona mau maka, a ike i ki I malamalama o ka la. Uoko n.ae o na mahina mahope mai, pau aku la ka ( ana a I<ivini Radona iaia noloko o na halekeaka, pa\i niai la no hoi ko laua hele makaikai ana ma kela aiiie kela wahi, nalohia aku la kona ike nui ana i ke tiala; a o ka mea oi.aio maoli, ua loli loa ae o Kivini Radona, mai keia mau ano i maa iloko o na niahina mua o ko laua noho ;*)U ana ae he kane a he wahine. Ma kahi o ka helehelena hoihoi m.au ke ike aku ia Oliva, ■) ke kaumaha ame ka haka-nu ma ia wahi. Ma kahi oka •loi mau aku o Radona imua o kana wahine, i kekahi manawa e ao okoa ana ka po me ka noho hookahi o 01iva i :a hale, a komo iho la na manao kaniuhu iloko ona, me ka nihi pu ana no kona punihei wale ana mai i na pahele a eia kanaka opio i.aia, e mare mai me ia. Ua maopopo i ua o 01iva, elike me ka Kivini Radona i •eamailio mua aku ai, he kahakii kana oihann, o ka mea ipiki nae, mai ko laua wa i noho pu ae ai, ahiki wale no i :eia m.anawa a kaua e ike aku nei i ua o Oliva, aole he hooahi manawa ana i ike ai ia Radona, e lalau ana kona nau lima i kana mau hulu pen.a, aia no kana mau mea ;."hakii ke waiho mai la me ka hoohana ole ia no na malina loihi. Ua hoike pu aku no hoi ua o Radona, ua nui kona mau loaloha, a he kanaka oia i ikeia ma kela ame keia wahi, o mea nae nana i hookahaha aku i ka manao o ua o OHva, ole he lawe aku o Radona iaia, e hoolauna imua o kona nau hoaloha. Aole loa he poe malihini i halawai a i hoo.'imaaina mai paha me 01iva, o ka poe wale no e hele mai na no ke kuai ana i ka lakou mau- mea kuai, no keia ano, ala mai ai na manao hoohuoi iloko ona, aole o Radona he anaka elike me kana i manaoio ai i kinohi, he mea i kupo:o i kane nana, e makaala ana, a e pulama aku ana hoi 10 kona mau pono. Ua lilo maoii ke ano o na hana a Kivini Radona i hana ?ku ai maluna ona, i kumu no 01iva e noonoo nui ai i kela me keia m.anawa, ahiki wale no ma kela hoea ana aku o ;adona, elike me ia a kaua e ka makamka heluhelu i ike Mua ae nei. Ma ke kakahiaka nui o kela la, ka haalele ana o Radona ka aole oia i huli hoi koke aku ma kekahi manawa o ela la. ahiki i ka poeleele ana, aole hoi o ka noonoo ae fto a wahine ana i lawe mai ai, a huli hoi aku e ike iaia; a i ekahi manawa, e hiamoe hookahi ana no o Oliva, me kA laopopo ole o kahi i hele ai o Radona, ame kana hani, e alowale mau ai i kela ame keia la. I ka manawa e huli hoi mai ai o Radona, a hooninau aku ana wah'ine. i kona w.ahi i hele ai, ame ke ano o kana hana, e mau kumu holalau waie no kana e pane aku ai ia 01iva f īe kona kukule hoi, aole elike me kona ano mamua aku, e mea nui o 01iva iaia. E kulou mau ana kona poo ilalo, -e ano o ka poe he nui ka mea e noonoo ai. ī kekahi manawa. ua ala ae no ka noonoo iloko o 01iva, koi ikaika mai ia Radona, e hoakaka aku i na kumu o ka ili hikiwawe ana o ke ano o ko laua ola ana, aka iaia nae i iuli aku ai ihope, i kela po mahina a laua i halawai pu ai -īaloko o k.a pa o ka luakini, ike iho la oia ua ili aku no ke ko'iko'i maluna iho ona, oiai oia no ka mea nana i haawi mai iaia iho malalo o na hoopakele ana a keia kanaka, eia L ka auanei, he hana ia e mihi ai oia me ka walania L Iloko nae ona manawa a Radona e haalele mau ana ia J 01iva i ka hale oia hookahi wale no, he hookahi a OHva 1 hana nui, o ia no'ka heluhelu ana i kekahi mau buke- ma. ; ioko o kekahi wahi waiho huke, he mau buke wale no nae e pili ana i na hana keaka, a 6iai o ke k4aka ka 01iva mea 1 makemake loa, ua lilo no kona noho hookahi ana i ka hale i } nea maikai i kona noonoo, a mamuli o ka heluhelu mau, ua • paanaau maoli kekahi mau hana keaka iaia. 'l (Aol'eipau.) __