Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 29, 18 July 1919 — Page 1
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE LVII---HELU 29
HOOPAU KA PAPA I KE KOKUA ELUA O KALAUOKALANI
Hookahi Wale no Kokua Kakauolelo a ka Papa i Hooholo ai ma ka po Poalua Nei
HOLO KA PAHI OKI UKU HANA A NA DEMOKARATA
Ku Kaawale Mau na Hoa Repubalika o ka Papa Lunakiai mai na Demokarata Mai
O ke kulana kakauolelo elua no ke @eena o ke kakauolelo kalana o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, na hoopauia ae, ma o ke aponoia ana oka olilo hooholo i waihoia ae imua o ka papa maka po o Poalua aku ne@ me ke koi ana he hookahi wale no @okua kakauolelo oloko o kela keena.
Ma kela halawai a ka papa i aponoi@ ai ka hookohu oihana i ka Lunamakaainana Jarrett, oia ke kokua kakauolelo ekahi o David Kalauokalani, mamuli o ka hoopauia ana o ke kulana kokua kakauolelo elua.
@a hoao na hoa Repubalika o ka papae ku e aku i ke aponoia ana o ka olelo hooholo, e hoopau ana i ke kulana kokua kakauolelo elua, ua hiki ole nae, mamuli o ke koho ana a na hoa Demokarata o ka papa ma ka aoo e kakoo ana i ka olelo hooholo, a ua haule pu hoi na hooikaika ana a ka Lunakiai Arnold, e kau i ka uku o Mr. Jarrett i elua han@@i me kanalima dala oka mahina, a u@ hooholo ka papa e ukuia oia i elua haneri dala no ka mahina.
Hanai'o na Demokarata
Mamuli @ k@@manaoio an@@@ na hoa @@@@@@@@ @@@@@@ @@@@@@@@@@ wai @le o kekahi kakauolelo a na ko mi@e kumau i kohoia ai, no ka uku o kanawalu dala o ka mahina, ua holo ka pahi oki hoemi lilo ma kela po, a loaa ke poo o Mr. Botts, me kona hoopauia
ana mai ke kulana kakauolelo aku a na komite.
I ke kaiehu ana i kela kakauolelo mai kena kulana mai, ua hoakaka ae ka Lunakiai Petrie, i ka waiwai ole loa @ ka hoolimalimaia ana o kela kakauolelo, no ka mea he uuku loa kana hana @@ekahi manawa, he ekolu wale no hora lana oloko o ka mahina holookoa, eia nae e ukuia ana oia me na dala mahuahua o kanawalu-kumamalima o ka mahina.
O ka uku hana o Mr. Harry T. Lake, ka makaikiu oloko o ke keeua o ka L@io Kalana Brown i pau, kekahi i po@epokeia mai ka hookahi haneri me ka@aono-kumamalima o ka mahina a i ka h@@kahi haneri dala no ka mahina, oiai @a pili aku oia me ke keena oka oihana makaikiu, aole hoi me ke keena o ka @@@@ kalana.
I kulike ai nae me ka hoakaka a ka @@@@ Kalana Heen, mahope iho o ka @@@@@loia ana o ka bila haawina, e hoo@@@@ aku ana oia ia Hoe Leal i makai@@@ noloko o kona keena, no ka uku mahina o hookahi haneri me kanaonokamamalima dala, elike me ka uku o ka makai kiu mua oloko o kela keena.
Kekahi Mau Hookohu Oihana
Ma ka halawai mamua aku a ka papa @a waiho mai ka Meia Fern i na hoo@@hu oihana hou, me ke aponoia aku e @a papa a o keia malalo iho nei na inoa o ka po@ i aponoia ko lakou mau hoo@@ju ame ko lakou mau ukuhana no ka mahina.
No @e kulana kauka o ke kalana, ua a@@@@ia ka hookohu oihana o Kauka A. K Hanebett, no ka uku o ekolu haneri @a@ao ka mahina. Ua hooikaika ka Lunakiai Hollinger e hoomahuahua i @@@a uku i ekolu haneri me kanalima @a@a no ka mahina, ua haule nae.
No ka lunanui o ke keena lawe opala ua aponoia ka hookohu o Samuel Le@@a me ka uku mahina o hookahi hane@@ me kanahiku-kumamalima dala.
Lunanana poi, ua aponoia ka hookohu @ David Kanuha, me ka uku mahina o hookahi haneri me iwakalua-kumamalima dala.
N@l@@o o ke keena o ke Kakauolelo Kalauokalani, ua aponoia ka hookohu o ka poe ana i waiho mai ai i ko lakou mau inoa: James K. Jarrett, koku kakauolel@: George Heneberg, kakau@lei@pokole: J. J. Hopu, mea kikokikoh@@ a kakauolelo; Peter Kanae, mea k@kekikohua a kakauolelo laula; Antone Fernandez, kakauolelo hooponopono i na palapala.
Hooloheia na Ku-e
Ma kela halawai o ka po Poalua nei @ hooloheia ai na ku-e ana ka ohi
(E nana ma ka Aoao 2)
HULI HOI MAI IA MAU KEIKI OPIO HAWAII
Komo Kino Lakou i ka Enaena o ke Kaua ma Palani Palekana Nae me ka Maalahi
HOOKAHI I HOI MUA MAI MAHOPE MAI KONA MAU HOA
Ika i na Haawina Ehaeha o ke Kaua Hauoli Nae no ka Hui Hou me ka Ohana
Mahope iho o ka aloalo ana i na poka a na enemi maloko o na kahua kaua o Palani, no na mahina lehulehu aku nei i hala, i ka wa e hooukaia ana ke kaua me ka hahana, i huli hoi mai ai ma ke ahiahi o ka Poakahi nei he eha mau kanaka opio o keia kulanakauhale, me ko lakou hookipaia ana mai e ko Honolulu nei poe, me na manao ohohia o ka hauoli, no ka halawai hou ana me lakou iloko o ke kulana ola kino maikai.
I ka elima o keia mau keiki opio, ua huli hoi mua mai oia he mau pule ae nei i hala, a no ka hui pu ana kau me kona mau hoa, ua holo aku oia a kau iluna o ka mokuahi, ma ka nuku ae nei o ke awa, a he hookahi ko lakou iho like ana mai nolalo o ka uwapo, iloko o na leo huro o na mea apau, e hoike ana hoi, i na manao ohohia no keia mau keki opio o Hawaii nei.
O na inoa o keia mau keiki i huli hoi mai nei, oia o Fred Beven, William Wells, Ernest Podmore (ka mea i hoi mua mai), William Noble ame Francis Brown.
Me ke @@@@@@@@@u @aalolo no o ka oihana koa, ma ke a@e he poe kiakaa otomobile, o na kaa halihali ma'i, lakou i hoea mai ai, aia hoi maluna o ko lakou mau poohiwi, na hoailona hoohanohano, no ko lakou koa a maka'u ole. Aole wale on a hoailona no na koa Amerika i hookuuia mai ke kaua mai, na hoailoua hoohauohano i kania maluna o ko lakou mau kuka, aka he hoailona hoohanohano kekahi i haawiia mai e ka oihana koa o Palani, oiai ua noho aku lakou he mau kiakaa otomobile, malalo o na pualikoa Palani.
No Amerika
Ua haalele iho keia mau keiki opio ia Honolulu nei, i ka manawa e enaena ana ke kaua mawaena o na aupuni apau maloko o Europa. Hoea lakou ma Amerika, a komo koke no iloko o ke kahua hoomaamaa, no ka lakou iohana hookele kaa otomobile o ka poe ma'i, ma Allentown, Pa.
He manawa pokole wale no ka noho ana ma kela wahi, ua hoouna koke ia lakou no Palani, a komo koke @o iloko o ka enaena o ke kaua. Oiai ma Palani, e akoakoa mau ana lakou i kahi hookahi, ahiki no i ka huli hoi like a@a mai nei, koe uae hookahi o lakou, ua hoi mua mai oia ma kela mau pule aku nei i hala.
Mai kekahi aono a i kekahi aoao o na kahua kaua ma Palani, e hookele ana kei poe keiki i ko lakou mau kaa otomobile halihali ma'i i ke ao ame ka po, e halihali ana i na koa i hoehaia ma na kahua kaua , no na halema'i, maluna o na alanui i ulaa pu ia e na poka o na pukuniahi.
Ku i ka Weliweli
Ma ka olelo a kekahi o keia mau keiki, he nui wale o na kaa halihali i ka poe i hoehaia i lilo i luahi no na poka pukuniahi a na Keleania, mamua o ko lakou hoea ana aku, aka no lakou nae, aole i halawai iki me na poino oiai no nae, ua hoopuniia lakou e na e@emi ma na wahi apau.
Aole i maopopo ka nui o na koa i eha ma na kahua kaua, a lakou o ka halihali ana maluna o na kaa, no na halema'i, aka aia ma kahi o na kaukani.
Ua noho keia poe keiki opio iloko o na auwaha i eliia, i pakele ai mai ka make mai, i ke gas ame na poka a na Kelemania, e lele makawalu mai ana maluna o lakou; o kahi no nae o na
E NOIILA AKU ANA KE KUMU O KA MAKE ANA.
I kulike me ka moolelo ua hooholo ka ke komi@ina o na hana imiloaa like ole e noii kaokoa aku mawaho ae o ka ke aupuni, no ke kumu o ka make ana o Frank Smith, ke kanaka hoopaa paleki o ke kaaahi i make ai oiai e hana ana maluna o kekahi o na kaaahi a ka Hui Kaaahi o Oahu ma na la mua o kela pule aku la i hala. Ua noho ke kiure @ ke koronero e noii i na mea oiaio apau i pili i keia make ulia.
O KEIA NA KEIKI HAWAII I HAALELE IHO IA HONOLULU NEI NO NA KAHUA KAUA MA PALANI, MA KE ANO HE POE KIAKAA OTOMOBILE O KA HULI HOI ANA MAI NEI MALUNA O KA MOKUAHI MANOA. MAI KA HEMA A I KA AKAU: FRED BIVEN, WILLIAM WELLS, ERNEST PODMORE (hoi mua mai), WILLIAM NOBLE AME FRANCIS BROWN.
FRED BIVEN
ulia pomaikai, aole loa lakou i poino iki ma kekahi ano.
Ike i ka Haawipio Ana
Oiai me na pualikoa Palani kiea poe keiki kahi i noho ai, ua ike lakou i ka hoea ana mai o na aliikoa Kelemania maluna o ko lakou mau kaa otomobile, ma ka po o ka la 11 o Novemaba, a haawipio mai imua o Kenerala Fo@h, no ka hoopau ana i ke kaua. Mahope iho o ka hoomaha ana o ke kaua, ua hoomau no keia poe keiki i ka halihali ana i na koa i eha mai na kahua kaua mai no na halema'i, a ma ka la 28 o ka mahina aku nei o Mei i hala i hoea ae ai lakou no Nu Ioka, a huli hoi pololei mai la no Hawaii nei, kahi a lakou i haalele iho ai, no ka molia ana i ko lakou mau ola, no ka palekanu o ke ao holookoa, mai na hana lukuwale ame na hana hookelakela a ke aupuni o Kelemania, e lilo i aupuni ma na nui ma ka honua nei.
HOLOPONO OLE KA MANAO NO KA HOOPAE OPIUMA
Ki-pe he Pake i ke Kanaka o ke Aupuni Paa Nae Oia i ka Hopuia a Pilikia
O ka moeuhane a kekahi Pake oloko nei o keia kulanakauhale no ka pae maalahi mai o na kini opiuma i hiki aku ka waiwaiio ma kahi o ka umikumamakolu kaukan dala, ua hoea mai ia i ke poho wale ana; mamuli o ke kumakaia ana o ke kanaka o ka iohana kukeawa, ka mea ana i kipe aku ai no ka ae ana e hookuu mai i na kini opiuma me ka maalahi.
O Look Hoo ka inoa o keia Pake, a he makuakane hanauna kona e noho mai la ma Kina, i kela makuakane oia i kauoha aku ai, e hoounaia mai na kini opiuma, maluna o ka mokuahi Persia Maru, me ka hooia pu ana aku i kela makuakane, he hana maalahi loa iaia, ka hoopai ana mai i ka opiuma me ka maalahi loa, me ka hopohopo ole, no ka paa mai i ka hopuia.
I ka wa i loaa mai ai ka lohe i keia Pake, no ka hoouna ana ma o kona makuakane hanauna i na kini opiuma, ua hele aku la keia Pake e hui pu me kekahi akena o ka oihana makaikiu o ka oihana kukeawa, a ki-pe aku la, e loaa no iaia he iwakalua dala o ke kini opiuma, ke hookuuia mai kela mau opiuma me ka maalahi loa.
Ma kahi nae o ka ae ana e hooko pololei aku i na mea apau a kela Pake i makemake ai, no ka pai maalahi o kana opiuma me ka lilo ole aku malalo o ka malu o na kanaka o ke aupuni, ua hele aku la kela makaikiu e hui pu me ke kokua ilamuku federala, a u hoolala iho la i na alahele maalahi e paa ai keia Pake i ka hopuia me ka maalahi loa.
No ke kuoo loa o kela makaikiu o ka oihana kukeawa, ua punihei maoli kela Pake, me ka manao e hoea mai ana i ka wa e holopono loa ai kana mau mea apau i moeuhane ai, no kona ohi i kekahi mau dala mahuahua me ka luhi ole.
I ke ku ana mai o ka mokuahi Persia Maru, ma ka Poakolu o ka pule aku nei i hala, ua kau aku la ke kanaka o ka oihanakukeawa maluna o ka mokuahi, a mahope mai i hoea aku ai keia
WILLIAM WELLS
WILLIAM NOBLE
APONO KA POE HOOKUONOONO O WAIAKEA
I kulike ai me ka hoakaka a ka nupepa Hilo Tribune o ka Poaha o ka pule aku nei i hala, ua ae ka poe he ma@ home hookuonoono ko lakou ma Waiakea, Hilo, Hawaii, i ke koi a ka mahiko o Waiakea, e kaa aku ka malama ana i ke ko e ulu nei i keia manawa maluna o ko lakou aina i ka mahiko, a i ke o@ ana, ma keia makahiki ae, me ka uku mai o ka mahiko i elima pakeneka o na loaa no ka lakou mau ko.
He halawai ka i malamaia e ka poe he mau home hookuonoono ko lakou ma Waiakea, ma ka po o ka Poakolu aku, ma ia halawai i hooholo ae ai ka poe i akoakoa malaila me ka lokahi, e ae aku i kela koi ma ka aoao o ka mahiko, no ke ko e ula nei maluna o ko lakou mau aina, a mahope aku o ke okiia ana o ke oo ko, o ka 1920, e kaa mai ai ka malama ana o ka aina i ka poe hookuonoono.
O Mr. A. M. Cabrinha ka mea nana i hoakaka ae ma kela halawai, o ka aelike i hanaia a i aponoia, mawaena o ka poe hookuonoono me ka mahiko o Waiakea, aole ia i pili i ke koi a ka mahiko, no ka uku mai i elima pakeneka o na loaa o ke ko o ka aina o kela ame keia mea hookuonoono, ua kaokoa loa keia aelike hou, me ka aelike mua.
Wahi ana, o ke oo ko o ka 1920, he oo ko ia, elike ole ana na pomaikai e loaa i ka poe hookuonoono, no ka mea he maikai ka ulu ana o ke ko a kekahi poe, a he inoino hoi ke ko a kekahi poe, me ka nui o ka hana, ame na hoolilo, e loaa ai ka ulu maikai ana i ke ko, ahiki i ka wa e okiia ai, ina no ke kaa aku malalo o ka mahiko, ka malama ana, alaila e auamo ana ka makiho i
Pake noluna o ka moku, a lawe aku la i ke kanaka kukeawa, nomua o ka moku, a kuhikuhi aku la i kekahi paiki, e waiho mai ana, ma ke ano aia maloko o kela paiki na kini opiuma he kanaono kumama@ahi kahi i waihoia ai.
Ua waihoia aku la ka hana na ke kanaka o ka oihana kukeawa, e lawelawe@we mai abiki i ka hoea ana i kahi o ka palekana, ua lele hou mai la keia Pake noluna o ka uwapo, me ka hele ana aku a hoea i kahi i ku ai he kaa otomobile, a malaila i loa aku ai i ke kanaka o ke aupuni, iaia i iho aku ai ilalo mai ka moku mai, me ka paiki opiuma.
Ma kahi nae o ka hoea ana mai i ka hookoia ana o ka iino o kela Pake, ua lawe loa ia aku kela paiki me na kini opiuma oloko, no ka hokele Iana, a malaila i lilo aku ai i na luna oihana federala, a paa hoi kela Pake nana na opiuma i ka hopuia.
ERNEST PODMORE
FRANCIS BROWN
ka hoolilo o na ano like ole, me ke koi ole ia mai o ka poe no lakou na aina hookuonoono, e uku aku i hookahi keneka, aka e loaa aku ana ia lakou, he elima pakeneka, o ka waiwaiio o ka lakou ko i okiia.
Ua kokua nui ia kela manao hoakaka o Mr. Cabrinha, a ma ka manawa i ninauia ai, no ke apono ame ke apono ole i ke koi a ka mahiko o Waiakea, ua aponoia e ka poe i hoea ae ma kela halawai.
Ma keia apono lokahi ana a ka poe hookuonoono o Waiakea, i ke koi ma ka aoao o ka hui mahiko o Waiakea, aole lakou i koiia aku e auamo i na hoolilo nui hewahewa o ka hana ana ame ka malama ana aku i ko lakou mau aina ko, aka maluna o ka mahiko ka auamo ana ia mau hoolilo, nolaila he kokua nui loa keia i loaa aku i kela poe iloko o keia manawa mua loa o ko lakou noho ana aku maluna o ko lakou mau aina.
Malalo iho nei ka papainoa o ka poe no lakou na aina i uluia e ke ko, e okiia aku ana i ka 1920, a i aponoia ae hoi, e kaa aku na ka mahiko ka malama ana, ahiki i ke okiia ana, me ka ukuia mai he elima pakeneka i kela ame keia mea hookuonoono, elike me ka nui ame ka uuku paha o kana ko: Inoa. Aina Ko Pa Hale Kanoe Nishimura 808A 602-4 Kong Sing Loy 1011 602-11 Wm. H. Silva 1209B 602-14 John Todd 904 602-17 Manuel A. Soares 1201 602-18 Kazuto Ogawa 1411 603-1 Daniel Elia 1003 603-7 Ah Moi Akaka 701-14 701-1 Grace B. Pa 514A 701-2 Rebecca Liwai 501-13 701-4 Manuel Azevedo 517A 701-5 John Oliveira 718 701-10 Teresa M. Stevenson 514B 301-1 Sakaya Haramatsu 1211 301-2 Leotina Machado 810 301-3 Frank T Ishii 1212 301-4 Mabel P. Chilson 915 301-5 Kanoelehua M. Brown 613A 301-6 Louis Santos 511B 301-7 Laura Dolin 615A 301-8 Adelaide R. Souza 817 301-9 Rikio Tomoguchi 611A 301-10 Lily Piltz 612B 3021-1 Kaena K. Keoki 1203 302-2 Solomon Namakelua 1204 302-3 Antone Baptiste 807B 302-4 August Barlioza 717A 302-5 M. J. Serpa 715B 302-6 O. A. Danielson 719 302-9 Jaoa da Silva 1308 302-13 Moses M. Kekua 1303 302-18 Henry B. Nalimu 1209A 303-8
(E nana ma ka aoao 2.)
HOOMAHUKAIA HE WAHINE OPIO E KEKAHI KOLOHE
Mama Nae na Wawae i ka Holo i ka Manawa i Kaheaia ae ai ka Nui o na Wahine
NUI KA POE HOOHALUA KOLOHE I IKEIA O KA PO
Maa Kekahi Poe i ka Pinana i na Kumulaau no ka Nana Ana Maloko o ka Rumi
Ma ka po o ka Poakahi nei i hoomahuaia ae ai na wahine opio he kanakolu kumamakahi ka nui, e noho nei ma na hale o ka Y.W.C.A., e kekahi mea me ka manao kolohe, eia nae mamuli o ke kani ana o ka bele kahea e hoala ana i na mea apau mai ka hiamoe mai, na mama na wawae o ke kolohe i ka holo, a nalowale iloko o ka pouli o ka po.
No kekahi mau manawa ae nei i hala he hana lealea loa na kekahi poe kanaka kolohe, ka hoomahua ana i na wahine opio e noho ana ma kela wahi, ma ko lakou pee ana ma na wahi pouliuli, a nana mai i na wahine opio maloko o ko lakou mau rumi, i ka po; o kela mea nae ma ka po Poakahi nei, ua hoao maoli oia e komo maloko o ka rumi o kekahi wahine opio, o ke kumu nae o ke ko ole ana o kona manao kolohe, o ia no ka oili ana o kela wahine opio ma kekahi puka okoa aku, a loaa ua wahine opio e ae, a haawiia ae la ka hoailoua no ke komoia ana o kona rumi e kekahi kanaka.
Ma kela po Poakahi, ua hele kela wahine opio i ka holoholo me kona hoaloha, a ua aumoe loa kona huli hoi ana aku noloko o kona rumi. O kona komo ana aku no ia iloko, a ho a ae la i ke kukui, kikeke ana no kekahi mea mawaho aku o kona puka auiani, me ka olelo ana aku, he makaikiu oia, a ua makaukau hoi ka palapala hopu no kela wahine opio.
Ua piha loa kela wahine me ka maka'u, a manao mai la e laka i kona puka a paa, ua lohi loa nae, oiai ke hele ae la kela kanaka uo kahi o ka puka, a o ke komo wale mai no koe iloko, nolaila, kinai iho la oia i ke kukui a pio, oili aku la iwaho ma kekahi puka okoa, noloko o ka holo akea, me ke kahea ana i na kokua, ua lohe mai la ka mea e hiamoe ana maluna pono ae o kona rumi moe, a nana i haawi aku i ka hoailona i na wahine opio e ae, ma ka hookani ana i ka bele a iloko o ka manawa pokole loa, ua puoho ae la na mea apau mai ko lakou hiamoe ana.
Oiai kela poe wahine opio e kahea ana i na kokua, ua mio aku la ke kolohe a nalowale, me ka hiki ole ke ike hou ia aku iloko o ka pouli o ka po.
Ma kekahi mau manawa ae nei i hala, he hana mau na kekahi poe kolohe ka pinana ana iluna o na kumulaau i ka po, a nana mai maloko o na rumi o na kaikamahine opio e noho ai; o ke kumu i pau ai ia ano hana a kela poe, mamuli o ke ku ana o kekahi mea i ka poka, i kiia aku i kona manawa i ikeia ai, akahi nae a hoao hou kela poe kolohe i ka lakou hana, ma ka hoomaka'uka'u ana i kela poe wahine opio, ma ke kapa ana he makaikiu lakou.
AOLE I LOAA KA WAHINE HAOLE NALOWALE
Mahope iho o ka hookolo ana ma na moali apau i manaoia e loaa aku ka wahine haole opio o ka nalowale honua ana, nona ka inoa o Miss Asch ma ka la 3 o keia mahina iho nei, ua hoopau loa kona mau hoaloha i na manaolana, no kona loaa aku ma kekahi wahi, koe wale no ko lakou koho ana, ua halawai oia me ka make, mamuli o ke piholo ana iloko o ke kai.
Ua hooikaika na makai, e huli ma na wahi i loaa mai ai ka lohe no ka ikeia ana o kela wahine haole mauka nei o ka aina, aole nae he loaa iki, ua noke ia no hoi na kapakai ma Waikiki ae nei i ka huli, he ole no ka loaa, pela iho la i manaoia ai ua halawai maoli no oia me ka make.
Ua kiai mau ia na mokuahi, no ka manaoia, malia ua hoa@ kekahi poe e lawe ma-lu i kela wahine opio no na aina mamao, aole no nae he mau hoailona iki i ikeia o kela wahine, a i ole ia, kekahi mau hana e ae paha a ka poe kolohe, no ka huna ana iaia ma kekahi wahi, a hoopoino okoa aku paha i kona ola.
HOOLE O SILVA I KE APONO ANA I NA UKUHANA
Ikeia ka Hauhili ma na Hana Pili i ka Moolelo o ka Hale o na Lunamakaainana
PANE O WOODWARD I NA HOOHALAHALA A SILVA
Hoakaka Oia i ka Pololei Ole o na Hoohalahala no Kona Paani Politika
Iloko o ka pule aku la i hala, i oiliili ae ai na hana hauhili, e pili ana i ka moolelo o ka Hale o ua Lunamakaainaua, e hoomakaukauia mai nei e ke Kakauolelo Woodward, mamuli o ka ae ole ana o ka Lunamakaainana Silva e kakauinoa no ka hooia ana i na bila kikoo ukuhana, ma kona ano he lunahoomalu no ke komite, me ka olelo ana i ka lawelawe o ke Kakauolelo Woodward ame kona mau kokua i na hana politika malalo o na hoolilo o ka lehulehu.
Wahi a ka Lunamakaainana Silva, i kulike ai me ka hoakaka a ka nupepa Tribune o Hilo, ua hoole oia i ke kakauinoa ana i na bila kikoo ukuhana o ke Kakauolelo Woodward o ka hale o na lunamakaainana ame kona mau hope, mamuli o kona manaoio ana, i ka pololei ole, a ua manao oia aia wale no a loaa aku na a'o ana iaia mai ka Loio Kuhina Irwin no ke kupono e ukuia kela mau bila, ia manawa oia e apono mai ai.
Ua hoakaka ae oia no na hana po@olalo i ke aupuni, ma o ka hoopii hou in ana ae o ka uku o ke Kakauolelo Woodward, i iwakalua dala o ka la, @iai oia e hoomakaukau ana i ka moolelo o ka hale.
Ua kapa mai oia i ke Kakauolelo Woodward, no kona hoolilo nui i kona manawa i ukuia ai oia he iwakalua dala o ka la, ma ka hoomakaukau ana i ka moolelo o ka hale, ma ka hele ana e hooikaika kalaiaina, i kona wa e holo ana he moho no ke kulana kakauolelo kalana, pela pu hoi me kona mau kokua, e ukuia ana he umi dala a he ehiku dala me ka hapalua pakahi no ka la, ua hele like lakou apau e hooikaika kalaiaina.
Pane o Woodward
No na kumu hoohalahala nae a ka Lunamakaainana Silva e ku-e ana i ke Kakauolelo Woodward, ua hookomo ae o Woodward i kana pane maloko o ka Advertiser o ke Sabati aku la i hala, e hoole ana i ka oiaio o na mea apau i ahewa wale ia aku ai oia, e kupale ana iaia, mai na mea oiaio ole apau elike me ia a ka Lunamakaainana Silva i kamailio ai i ke akea.
No na mea e pili ana, no kona hele ma na hana hooikaika kalaiaina, me ka hoohemahema i na hana i ukuia aku ai oia he iwakalu dala o ka la, no ka hoomakaukau ana i ka moolelo o ka hale o na lunamakaainana, aole he pololei o ia mau hoahewa wale ana, no ka mea o kona hele ana ma na hana kalaiaina, ma kona mau manawa kaawale no ia, aole hoi iloko o kona manawa e lilo ana ma ka hoomakaukau ana i ka moolelo o ka hale.
No ka hele pu o kona mau kokua, ma ka hooikaika kalaiaina ana nona, ua hoole pu ae oia i ka oiaio o kela mau olelo, ina no paha laua i hana aku pela, ma ko laua manawa ponoi ia, aole ma ka manawa e lawelawe ana i na hana, i ukuia aku ai laua.
Ua hoakaka o Mr. Woodward i kona hoolilo nui ana i kona manawa o ke ao me ka po pu, ma na hana o ka moolelo o ka hale, me ka hana kino ana ma na la Sabati, i makaukau mau ai oia me na kope, e hoolako ai i ke keena pa'i nupepa, me kona ui ana ae o ka hui pa'i nupepa, i lilo aku ai iaia ka a@like o ke pa'i ana i ka moolelo o ka hale o na lunamakaainana, ka hoike nui ma kona aoao, no kana mau hana apau.
Mamuli o ke apono ole ana o ka Lunamakaainana Silva i na bila kikoo ukuhana o ke Kakauolelo Woodward ame kona mau kokua, aole ia i lilo i kumu e ku malie ai ka hana o ka moolelo o ka hale, i kahi hookahi, aka e ne@ mau aku ana ia imua, ahiki i ka puka okoa ana mai o ka buke moolelo mailoko mai o ke keena pa'i nupepa.
E malama ae ana ke Kalapu Makaainana Hawaii he paina awakea ma ka hora 12 o ke awakea o keia Poalima ma ka Hokele Young. O na wahine kekahi a na lala i makemakeia e hoea ae ma keia paina.