Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 29, 18 July 1919 — Page 4

Page PDF (1.49 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T.H., POALIMA, IULAI 18, 1919

NA AINA HOOKUONOONO O WAIAKEA

            @ mea i hoomaopopoia iloko o keia mau la, @ mai ka p@e he mau aina hookuonoono ko @ Waiakea, Hilo, Hawaii i ke kuikahi like @ me ka hui mahiko o Waiakea, aole wale no ke @ ana aku i na aina ame ka mahele @ o ka poe home hookuonoono ame ka hui mahiko aka no ke ano kekahi e hoohanaia ai o ke ko e @ nei i keia manawa maluna o ka @ a makou e olelo ae nei, ua pomaikai @ ka poe hookuonoono o Waiakea, no @ a ka mahiko e haawi ana ia lakou, iloko o @ manawa mua o ka hoomaka ana e noho @ home hookuonoono.

            E hoomanaoia, i ka manawa i pau ai ka hoolimalima o ka mahiko me na aina aupuni o Waiakea, a mamua ae hoi o ka hoolahaia ana o kela mau @ aina no ka hookuonoono ana, ua hoomau aku ka mahiko i ka malama ana i na ko hou e ulu @, mahope o ke okiia ana o ke oo ko, malalo @ kumu aelike me ka aupuni, e hoihoi hou ia aku na hoolilo o ka mahiko, e ka poe ia lakou e @ ai kela mau aina i ka hookuonoonoia. Ua @ mau aina hookuonoono nei i keia manawa i kekahi poe i loaa na ulia pomaikai ma ka wa i hukiia ai na inoa o ka poe i koho i mau aina @ no lakou, ina aole i ae mai la ka mahiko e lawe aku i ka malama ana i na ko i ulu mua @ i ke oo ana, ke manaoio nei makou, he hana paukiki i kekahi heluna nui o ko kakou poe kanaka Hawaii, ka hiki kupono ana ke malama aku i ko @ mau aina ko, ma ke ano e loaa nui mai ai he @ pomaikai ia lakou.

            Aole he kamailio ana no na Pukiki ame na Kepani, i loaa he mau aina hookuonoono no lakou, ua hiki i kela mau lahui ke hooikaika kino me ka hoomanawanui, ahiki i ke oo ana o ka lakou mau ko, me na kokua liilii mai ka mahiko aku, aka no kakou na Hawaii, he ninau paakiki loa ko kakou hana @ maoli ana me ka ikaika, maluna o na aina hookuonoono o ka mea i maa i ka hapanui o kakou o ia no ka hoolimalima ana aku i poe okoa na lakou e lawelawe mai na hana, a imi aku la kakou i mau hana mama me ka nunui o ka uku o ka mahina.

            O keia no kekahi o na kuia nui, iwaena o kakou @ kanaka Hawaii, e holomua ole ai ka ninau hookuonoono @ kakou. Ua nui ko kakou makemake me ka @ i na home hookuonoono, ma kahi nae o ka hana kino ana aku i na aina e lilo mai ana i mau home hookuonoono no kakou, he kakaikahi @ na kanaka Hawaii i loaa ka manao hoomanawanui ao ka hana, a i hiki hoi ke hana, o ka hapanui o kakou, he poe i maa ole maoli no i ka hana mai ka wa liilii mai, nolaila i ko lakou koho ana i ma aina hookuonoono, ua koho aku lakou me kela manao, aia no a haawiia mai na kokua e ka mahiko, a mai kekahi wahi okoa mai paha, pela wale no e hiki ai ke hookoia na kumu aelike me ka aupuni, ina aole pela, ua aneane makehewa maoli na aina hookuonoono i kekahi poe o kakou.

            He mea maalahi loa i kekahi mahele nui o na kanaka Hawaii ke kamailio ana, ame ke a'o ana i @ kakou mau hoa kanaka e koho a e lawe i na aina hookuonoono, o ka hiki ana nae e noho aku a hana kino maoli, e loaa ana paha he hookahi mailoko mai o ke kanalima kanaka Hawaii, i hiki iaia ke hana kino aku i kona aina, me ke kauka'i ole aku i na kokua mai kekahi mau wahi mai, o ka @ aia wale no a loaa na kokua ma na mea pili @ a ma kekahi mau ano lehulehu e ae paha, alaila manao ka hiki e noho maluna o na aina hookuonoono.

            He nui ua kumu maopopo loa e hiki ole ai ia kakou na Hawaii, e hana kino i na aina hookuonoono ka pua, o ia no ko kakou maa ole i ka hana, ua maa kakou i na hana mama, e ukuia ana me na @ mahuahua no ka mahina, o kekahi, ua maa @ kakou i ka ai ana i na meaai pipii o ke kumukuai, ka aahu ana i na lole nunui o ke dala, na ia @ ano auanei i maa ia kakou o ka noho ana, e kono mai i ke kanaka Hawaii, ua oi loa aku kona @ ana ma na hana nunui o ke dala, mamua o ka @ ana aku ma ke ano hookuanui, e ike maoli ai no i ka pilikia.

            Eia hou, ua loaa na hoonaauao kiekieia i kekahi @ o kakou, he mau kulana kiekie, a he mau @ maikai ka kekahi poe i paa ai, me ka hanohano maoli, he hana paakiki loa na ka poe o kela ano ka lalau ana i ka ho ame ka palau, ka mea i maa ole ia lakou, oki loa aku hoi ka ae ana i ka lakou mau wahine ame na keiki, e iho na lima ilalo o ka lepo, a e ohi mai i na pomaikai he nui, i @ iloko o ka honua.

            O ka holomua wale no o keia ninau hookuonoono ia kakou na kanaka Hawaii, elike me kekahi poe lehulehu e noho mai nei ma ko lakou mau aina hookuonoono, o ia no ka haawi ana mai o na mahiko i na kokua ana, ma na mea pili dala, ame ka mahi maoli ana i ka aina; o kekahi, o ia no ka makaukau mua ana me ka dala, in a aole pela, ua ahona ka noho malie ana, me ka uilani ole o na manao e loaa na aina hookuonoono.

            Ua nui no ka poe o kakou i koho i mau aina hookuonoono no lakou ma na wahi like ole oloko o keia Teritore, o ka hemahema no i ke dala, a o ka hiki ole ke hana kino maoli aku i ko lakou mau aina, ua lawe hou ke aupuni i kela mau aina hookuonoono, a haawi aku i ka poe i hiki ia lakou ke @ i na kumu aelike apau me ka aupuni.

            He mea maikai loa ka weheia o na aina aupuni i mau home hookuonoono, aia no ma ko kakou aoao ka piliki @ i makemake kekahi e koho i na aina @ e weheia aku ana ma keia hope aku, me nei manawa no, hoomakaukau e i na alahele apau e hiki ai ke hooko piha i na hana, i makemakeia mai ai ka mea hookuonoono.

MAHOPE KA POLITIKA, O KE KUPONO MAMUA.

            Ma ka nana ana i na hoonee hana ana a ka Meia Fern ame ka papa o na lunakiai iloko o keia mau pule, o ko lakou lawe ana ae @ ka hookele aupuni ana, malalo o ko lakou kau o eha makahiki a oi, ke ikeia aku nei na hoike maopopo loa, o ka paaniia o ka politika, me ka lilo o ka ninau kupono o ke kanaka i mea hope, o ia nae ka keia papa e kauleo aku nei i ka Meia Fern ame na hoa o ka papa lunakiai, o ke kupono o ke kanaka ka mua e noonooia a mahope aku ka ninau politika.

            Me he mea la, ua kulike ka manao o na Repubalika ame na Demokarata, o kekahi o na kanaka makaukau a kupono loa e paa nei i kona kulana i keia manawa, oia no ka Lunakinaiahi Thurston; ua kamaaina loa oia i ke kulana o kela ame keia hale maloko o keia kulanakauhale, pela me na ki wai, no na manawa pauahi, a ua makaukau, ma na lawelawe hana ana apau o kela keena, no ka hoopakele ana i ka waiwai ame ke ola o ka lehulehu o na makaainana e noho nei ma keia kulanakauhale.

            Ua paa nae ka manao o ka Meia Fern e kaiehu aku i ka poe apau e paa nei i ka lakou mau oihana, mamuli o ko lakou lilo ole ana he poe Demokarata: ke kanalua loa nei makou, i ka loaa ana o ia manao @oololiloli, mai iaia ponoi ae, aka mai na alakai mai ia o koha aoao kalaiaina iho, ke ole ia, mai ke komite kuwaena Demokarata mai; in a pela, alaila he meapaahana oia iloko o ka lima, o ka pohai, i makemake aku e pii ae a kau ma na oihana, no ko lakou pomaikai wale iho no, oiai e kaa ana ka mana o ka hookele aupuni kulanakauhale, iloko o ko lakou lima.

            O ke kupono a kupono ole o kekahi kanaka, ma kana hana e ikeia ai, aka o ka mea maa nae a kakou i kamaaina ai ma na hana apau loa, in a aole i lawelawe mua kekahi kanaka hou i ka hana o ke keena i hoonohoia aku ai oia, e hala ana he manawa loihi ana e noho ai ma kona kulana hou, alaila loaa mai ka ike ame ka makaukau iaia, elike me ia i makemakeia aku ai e ka poe i kuleana nui, no ka palekana o ko lakou mau waiwai, a no ka hoohanaia o ka hana o ka lehulehu me ka pololei.

            O ke keena kinaiahi, ma ko makou manaoio, he keena kela e pono ai e hookaokoaia ae ke kalaiaina; o keia kekahi o na mea ano nui, ma ko kakou makee ana, e hapai aku ia Honolulu nei ma ke kulana holomua, aole hoi o ko kakou kamailio wale iho no ma ka lehelehe, he okoa nae ma ka hana.

            No na kulana oihana e ae, aole a makou mea e kamailio ai, no ka mea he liilii loa na hana o ia mau kulana, i owili pu ia aku ai na pono ame ka palekana o ka lehulehu, ua hiki i ka Meia Fern, a i na hoa Demokarata o ka papa lunakiai ke hoonoho ae i na Demokarata ma ia mau wahi, ke makemake lakou e hana pela, a e waiho malie i ke kapaka a kakou apau i ike ai i kona makaukau i na manawa apau, e hoopakele i ko kakou mau waiwai, i ka manawa o ka pauahi ma keia kulanakauhale.

            Aole na na Demokarata wale no i koho aku i ka Meia Demokarata ame na hoa Demokarata oloko o ka papa lunakiai, aka na kekahi heluna nui o na Repubalika, ka pohai i hilinai ole, i na alakai ana a na Repubalika i ka hoouka kalaiaina, no ka lanakila, o ke kanaka i ala ku-e aku ai na Repubaiika, i makee i ka hookeleia o na hana o kona keena, me ka maemae ame ka pololei; ka poe hoi i hoowahawaha maoli, i ke ano o ka paani ana a na alakai o kela aoao i ka politika, no ko lakou pomaikai pilikino iho, aole no ka lanakila o na moho kupono maoli o kela aoao kalaiaina.

            Ina i kui'o ka Meia Fern, ma kana mau hoakaka, ame kona manaoio e hookele aku i ke aupuni kulanakauhale, ma na alahele apau o ka holomua, e lilo ka poe kupono e paa mai nei i ka lakou mau oihana, me ka nana ole i ko lakou mau aoao kalaiaiana, i poe kokua mai iaia, no ka hana like ana, e hoea aku ai i ka hookoia ana o kona mau makemake apau; ma ia ano auanei e ume aku ai oia i na manao mahalo a ka lehulehu nona.

KA REV. JOHN KEKIPI MAIA

            Ua hoea mai i ka pau ana o ka Rev. John Kekipi maia hana ma ka honua nei, ma o kona kaheaia ana mai e kona Makua ma ka lani, ma ke Sabati aku la i hala @ i kona hala ana aku la mai keia noho pu ana me kakou, ua waiho iho oia mahope nei i kana mau hana lehulehu, i mau kiahoomanao nona e poina ole ai i ka poe i ike a i kamaaiana ia mau hana.

            Ua lilo oia i makua no ka Hoomana Naauao o Hawaii, ua nui ka poe i hahai aku mahope o kana mau a'o ana no ke ola, a kekahi mahele nui o na Hawaii, i noho aie ai, no kana mau hooikaika ana e lilo lakou i poe manaoio a maka'u i ke Akua.

            Iloko o ka Rev. John Kekipi Maia a makou i kamaaina ai, ua pipilipaa aku me kona mau ano, ke akahai, ke aloha ame ka hoomanawanui, o kekahi ia o na makeneki, nana i ume ikaika mai i ka noonoo o na Hawaii, a hoolohe i kana mau alakai ana; a i kona hala ana aku la nae, he hana paakiki ke pani ana ae i kona makalua, ma ke poo o ka Hooamana Naauao o Hawaii.

            He mea kaumaha no ka ikeia ana aku o na hoailona o ke kupikipiki-o iwaena o na hoahanau o kela hoomana iloko o keia mau la, in a nae he makee a he aloha ko na hoahanau o kela hoomana i ko lakou alakai i moe aku la, aole a kakou hoohewahewa ana ke olelo ae, me he mea la ke hea okoa mai la kona leo aloha i kana poe keiki, i hookahi lakou apau iloko o Kristo.

 

NUHOU KUWAHO

            PARISA, Huli 14-Aole hua maikai e han@ia ana e Amerika ma ke komo a@a ae e hoomalu i ka haunaele maloko o Mekiko, wahi a ka Peresidena mua De Labarra o Mekiko i nehinei. Ma kahi o ka hoao ana e hoomalielie i ke kulana haunaele e ku nei maloko o Mekiko, e lilo ana ke komo ana mai o Amerika e uwao i hana hoomahuahua loa aku i ka haunaele. Ua lawa loa ka n@akaukau i ke aupuni e lawelawe i kana mau hana ponoi me kekahi kokua ole mai kekahi lahui kanaka mawaho mai.

            BERLIN, Iulai 14-Ua hoi hou ae i ka hana na kapaka olohani o na kaa uwila ma ka la aku la i nehinei mahope o ka palaualelo na he pule a oi. O na kanaka hana a ka Ahahui Uniona ka i komo mai a hoopau ia ka olahani ana.

            WAKINEKONA, Iulai 14.--I kulike me ka hoike a ka luna aupuni i loaa ae i ke keena aupuni i nehinei e hooneleia aku ana o Mekiko me ke kopaa mamuli o ka nahaha ana o ka halewiliko ma Morales i na koa o Carranza.

            VIENNA, Iulai 15-E noi ia aku ana ke aupuni o Auseturia e na Aupuni Huiia e haawipio mai i ke Kauna Von Berchtold ame ke Kaupa Czerina, ke poo o ia aupuni i ka wa i hoomaka ai ke kaua, no ka hookolokoloia ana a no ka imi ia ana o ke kumu i hoomaka a i hooloihiia ai ke kaua. Ua olelo ia he 167 ka nui o na inoa a na Aupuni Huiia e noi aku ana ia Auseturia e haawipio mai, a o lakou apau he poe kiekie wale no iloko o ke aupuni.

            AMSTERDAM, Iulai 7-E lawe ana ke Keikialii Hooilina Kalaunu o Kelemania Frederick William i kona ola me kona mau lima ponoi mamua o ka waiho ana aku iaia o hoohaahaaia mai e ka aha hookolokolo a na lahui. I kekahi luna aupuni Holani ke keikialii i hoike aku ai i keia manao on a ma ka Poalima aku la i hala, oiai laua e kamailio ana no kona laweia mai Holani aku no kona hookolokoloia ma Ladana e na aupuni hui.

            "O Kuu Kino make wale no ka na aupuni hui e lawe aku ai," o keia ae la na olelo a Frederick William i kamailio aku ai i kona hoa. "Na'u ponoi e hooholo no'u iho no ko'u ola, a i ole, no ka make."

            I kulike me ka hoakaka a ka mea i kamailio pu ai me ia he maikai ke ola kino o ke keikialii. Ua lilo ke kaa mo@okaikala i mea makemake loa nana a e holo mau ana maluna o na alanui o ka Mokupuno Wieringen i kela ame keia la. He haoa pu oia me ka hialaai @ni ma ka hale hana ipu lepo, ka hana ana i hoomoe aku ai i kekahi huina dala nui.

NA MARE

James W. Wood ia Aileen E. Luiz, Iulai 12.

Harry M. Cleaver ia Annie Hoomanawanui, Iulai 11.

Harry Currie ia Adde Kaapupiki, Iulai 11.

Frank K. Andrade ia Helen Lei, Iulai 12.

Harry K. Kaahanui ia Jennie Naukana, Iulai 13.

Clarence B. Lockridge ia Hector M. Moniz, Iulai 14.

Jospeph K. Kaahea ia Hattie Kahoomiha, Iulai 14.

John Nihoa ia Sarah Kanakaole, Iulai 14.

NA HANAU

Na H. J. Meyer ame Mary Agnes Lee, he kaikamahine, Iulai 4.

Na Fred K. Elliz ame Mary Tim Si@, he kaikamahine, Iulai 5

Na Kealoha Ela ame Sarah Kipu, he keikikane, Iulai 13.

Na John M. Umauma ame Kaleialono, he keikikane, Iulai 14.

NA MAKE

John Kepiki Maia, ma ke Alanui Kanoa, Iulai 13.

Annie H. Holt, ma ka Halema'i Moiwahine, Iulai 13.

Emily Maka@akaole, ma ke alanui Pauoa, Iulai 14.

Martha Kealoha, ma ke Alanui Buckle, Iulai 14.

NA LEKA KII OLE IA MAI AHIKI I IUNE 28, 1919,

Ahia, Jacob

Kaloahi, Miss Maggie

Kohukula, G W

Kauahalau, Mrs. V

Kapule, J. Naio

Kawaiaea, Mrs. Becky

Keawe, Naiwai

Kekoanui, J (2)

Keliikoa, Miss Lizzie

Lahela, Chas Mrs.

Leialoha, Sam

Lili, Samuel

Mahihila, D P (2)

Palea, Mrs. Eugenie

Pelo, Miss Abbie

Panee, Mrs. D P

NA LEKA KII OLE IA MAI AHIKI I IULAI 5, 1919,

Apana, Miss Lema K

Aiu, Mrs. Oliver

Jeremiah, Mrs. K

Ile, Mrs. Mary Dick

Kaina, Mrs. John

Kailiokalani, Mrs.

Kaiminaauao, Mrs. Rebecca

Kaohiai, John

Kalaiwaa, Rev. W M

Kamaka, David

Kamaki, John

Kanekoa, John II (2)

Keawe, George

Keawe, Mrs. Mary

Kini, Oliver

Kelii, Mrs. John

Kukahiko, Mrs. Hana

Maui, J P (3)

Naone, Miss H

Naone, George

Piimanu, D K

Polimoo, John

 

NUHOU KULOKO

            Ma ka Poalua iho uei i hala aku ai o Moses Akawa no Molokai, e huli hoi koke mai ai no oia mahope iho o ka pau ana o kana hana.

            Ma ka la @ ae nei o ka mahina o Augate e hoomaka aku ai ka poe hou i hookohuia mai e ka Meia Fern no na keena lehulehu.

            No ka uluhua okekahi Korea i keia ola ana i hoao ae ai oia e hoopokole i kona ola, ma ka inu ana i ka laau hoomake naonao, ma ka Poakahi iho nei.

            No ke ake ana e pau ae ka hoopukaia ana o na kanawai o ke kau ahaolelo aku nei i hala, ua hoomahuahuaia na kanawi e hoopukaia aku nei i keia pule ma keia helu o ke Kuokoa.

            Ma ka lono oiaio i loaa mai i keia keena, eia ke kuaiia nei ke eke kalo hookahi, i hiki aku i ka hookahi haneri paona, ma ka eha dala no ke eke, ma kekahi mau apana ma Maui.

            Ma ka po o ka Poalua @ i noho ae ai ka halawai a ke @ Hoahu o Kakaako, no ka hoolohe ana i na hoike no ke kulana o ke kalapu no na mahina eono, e pau ana ma ka la 30 aku nei o Iune i hala.

            He leka ka na limahana oloko o ke keena kinaiahi i hoounaia ae i ka Meia Fern, ma kela mau la aku nei, e ku-e ana i ka hookohuia ana mai o kekahi kanaka malihini, ma kahi o ka Luna Kinaiahi Nui Thurston.

            He o ia mau no ka pipii o ka i'a ame ka i'opipi iloko o keia mau la e nee nei, me ka nui maoli o na pomai kai a ka poe lawai'a ame ka poe hanai pipi e ohi nei iloko o keia manawa.

            Maikai ka halawai a ka papa o na lunakiai ma ka po o ka Poalua aku nei i hala, me ka aoao o na Lunakiai Ahia ame Bellina o ka papa kahiko i pau.

            Ua kakauinoa mai nei ka poe hookuonoono o Waiakea i kekahi aelike me ka mahiko o Waiakea, e waiho mai i ka malamaia aua o ka lakou mau ko i ka mahiko, a e ukuia aku hoi na on a no lakou kela mau ko i elima pakeneka o na dala apau.

            Ke liuliu hoomakaukau mai nei na keiki o na hui heihei waapa Makala ame ka Healani, no ka hoomaamaa ana iloko o keia mau la, no ka la heihei waapa e hoea mai ana iloko ae nei o ka lahina o Sepatemaba.

            No ka hoopau ana ae i na pohihihi o kona mau hoaloha, ua hoea mai o Hamana Kalili, o Laie maloko nei o keia keena a hoakaka mai i kona haalele ana aku i ka aoao Repubalike, a ua komo oia i ka aoao demokarata, me ka hooikaika aku no kela aoao kalaiaina ma keia mua aku.

            Ke noho hamau loa mai nei na loio Repubalike, aole he loheloheia o na hoopii kanawai, no na ninau kanawai e pili ana i ke kupono ame ke kupono ole o ke kohoia ana o ka Lunamakaainana Kumalae ame ke Senatoa Pacheco i mau hoa noloko o ka papa lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei.

            A hoea mai i keia manawa, aole he mau moali i loaa aku i na makai e pili ana i ka wahine haole, o ka nalowale ana ma Waikiki ae nei; aka nae, aia no kona mau holoha ke kau la i na manaolana no kona loaa aku ma kekahi wahi ma keia mua aku.

            O ka ahaaina luau a Mr. ame Mrs. John P. Cabral, o Kuliouou, i manao ai e haawi ma ke Sabati, Iulai 27, a no ia luau i noiia aku ai he lehulehu o ko laua mau aikane e hiki ae, ua hoopanee loa ia ia no ka ma'i o Mr. Cabral.

KU-E KA BURO INISUA I KA MANAO HOOPAU IA THURSTON

            He manao hoohalahala e ku-e ana me ka ikaika no ka hoopauia aku o ka Lunakinaiahi Nui Charles II. Thurston i loaa ai i makalua no kekahi kanaka a ka Meia Fern e hookohu ae ai ka i hoakakaia maloko o kekahi leka i hoounaia ae i ka papa lunakini a waihoia ae ma ka halawai a ka papa o ka noho ana ma ka po Poalua iho nei mai ka Buro Inisua ae.

            "O ka buro aole iloko o na hana kalaiaina aohe no he kuleana iloko o ko Thurston manaoio kalaiaina," wahi o ka hoakaka maloko o ka leka, "aka, he papa holapuia ko kakou e ke ahi he mea hooweliweli mau i ko kakou kulanakauhale a eia makou ma ka aoao ku-e ikaika loa i ka hoopauia aku o kekahi kanaka makaukau ma ia oihana."

            Ua hoakaka ae ka ka Meia Fern i koua manao ma ia po no kona kaohi ana i ka hookohu aku ma kahi o Thurston a keia Poalua ae. O na hookohu e ae ekolu no ka lunanana kukulu hale, lunanana waiu ame ke poo o ka oihana kukui uwila, ua kaohi pu ia ka a keia halawai ae.

 

KUU KEIKI, ZACHARY PALI, JR, UA HALA

ZACHARY PALI JR.

            Mr. Sol. Hanohano, Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha kaua:

            E oluolu mai i kou ahonui palena ole i kekahi wahi rumi kaawale o ka kaua hiwahiwa pauaho ole nana e aha'i aku i ka lono kaumaha apuni na mokupuni i ike mai ai na kini, ka ohana ame ua hoaloha e noho ana mai ka puka ana a ka ia, a ka welona a ka la i Lehua.

            Ma ka la 9 o Iulai o keia makahiki no, hora 5 a.m., i halawai mai ai maua me kekahi leka, e hoike ana o ka maua keike o Zachary Pali Jr., ua hala ak@ ia i ke ala huli hoi ole mai. Auwe ka mea eha e, a luuluu wale hoi, a ike ole aku i kona ano, a waiho aku la ke kino aloha o kuu keiki i ka aina malihini, ma Chicago, Illinois.

            Ua hanau kuu keiki aloha ma Kaunakakai, Molokai, mai ka puhaka mai o Mrs. Rose Pali Kamohakau, i ka makahiki 1897, Iulai 22, a ua piha iaia na makahiki he 22, 7 mahina, me na la keu he 17, o kona hanu ana i na ea hu'ihu'i a oluolu o keia ili honua, a niau aku la ka uhane ola a ke Akua i haawi mai ai, a waiho aku la kona kino iloko o ka opu o ka honua, a no ka mea o ke kino o ke kanaka he huna lepo, a hoi no ka lepo i ka lepo.

            Ma ka la 9 o Mei o keia makahiki i waiho mai ai oia i kona mau hoaloha, a waiho pu iho i na makua ame ka ohana, me ka u kaumaha a luuluu.

            Haalele kuu keiki aloha i ka ainahanau, a holo aku oia me kona mau hoa hookani pila ma ka la 8 o Dekema@a, 1916. Ua kaapuniia e kuu keiki ame kona mau hoa na kulanakauhale like ole i  hiki aku ka nui i ka 125, a hoi hou aku a Chicago, Illinois, a waiho aku la kona kino, puanuanu i ka opu o ka honua. Auwe kuu minamina ame kuu luuluu i kuu keiki, kuu keiki hoi i ko'u mau la opio. Auwe kuu aloha e!

            Na ke Akua no e hoopomaikai mai ia kakou apau, a Nana no e hoomaha mai'i na luuluu ame na kaumaha i kau iho maluna o kakou. E hoonani nui ia ke Akua, no ka mea, Nana no i hana a Nana no i lawe aku.

            Me ka mahalo a nui i ka Lunahooponopono ame na limahana.

            O makou iho no me ke aloha.

            ZACHARY PALI PAHUPU,

MRS. ROSE P. PAHUPU,

MRS. RISE KUALAAU,

J. S. NAILAU PAHUPU.

KAHULI KE KAA NO KA PAKIKA O KE ALANUI

            No ka ua ma ka po o ka Poaha, o ka pule aku nei i hala, i hele ai ke alanui ma Kapukaki ae nei a pakikakika, a pela no hoi ma kekahi mau wahi e ae, no ia kumu, ua halawai kekahi mau kaa otomobile me na ulia poino, mamuli o ka hu ana mai ke alanui aku a kahuli, me ka poino ole nae o na ola.

            He kaa lawe waimomona, ke hooiho mai ana ma ke alanui o Kapukaki, i ka manawa e haule ana ke kuaua, a mamuli o ka ikaika o ka holo ana, a hui pu iho no hoi me ka pakikakika o ke alanui, ua hu aku la kela kaa, ma ka'e o ke alanui a haule ana i ke awawa, me ka lele liilii o na pahu waimomoua i a o ianei.

            Ma ka hui ana hoi o na alanui o Waialua me Waipahu i hooku'i ae ai he kaa otomobile, me kekahi kaa mokokaikala, ma kela po hookahi nom me ka hele o ke alanui a pakikakika i ka ua, a o ke kaa otomobile ka i haule iloko o ke auwaha, ma ha'i o ke alanui me ka poino o na huila mua.

            He kaa otomobile halihali ukana kekahi i hooku'i me ka kaa otomobile i piha i na koa, o ke kaa halihali ukana nae ka i nui ka poino i loaa, a he uuku hoi ka mauhe'u i loaa i ke kaa holo lealea o ua koa.

            He kaa halihali waimomona no Ewa, ka i kahuli ma ke alanui o Leilehua, o kahi pae o ka laki, ua hiki hou no kela kaa ke hoalaia iluna, a hoomau aku la i ka holo ana, me ka liilii loa o ka kona mau wahi i poino.

            O ka pakikakika o ke alanui, ke kumu nui hookahi o kela mau ulia kaa otomobile, aka nae, o ke kumu oi loa aku, o ia no ka paukiki o ka hooholoia ana o kela mau kaa, ina no ka holo kupono nei, aole e halawai me na poino nui ame ke poho i kau aku maluna o na ona lakou kela mau kaa.

 

KO MAKOU POKII KAIKUNANE, JOHN KAHAWAIOLAA, UA HALA

JOHN KAHAWAIOLAA

            Mr. Sol Hanohano Lunahooponopono o ke Kuokoa, Aloha @ mai i kou ahonui i kekahi wahi kaa@ ka kaua hiwahiwa pauaho ole, a @ hoi ia e hii hele aku i ka lono @ ma na mokupuni apaa o Hawaii nei, @ ike mai ai na ohana, na makamaka hoaloha, na paahana mai ka puka ana a @ la i Kumukahi a ka lawena a ka la @ Lehua.

            Ma ka Poaono, Iulai @, mawaena @ ka hora 2 ame 3 pilikia ana malalo o ka hana a na haku, o lakou no ka poe i @ i ka luakini o Baldwin ma @ Maui, ame ka luakini o ka Hoo@ na La Hope nei, ma Laie, malalo o ka hana a na haku.

            Ua ha@ o John Kahawai@ @ Hanamaulu, Kauai, i ka la 28 o Feberuari, i ka makahiki 1889, na piha iaia na makahiki he @0, 4 mahina ame 7 la, a ua waiho iho oia i kona luaui makua hine ame kona mau kaikuahine ame hookahi kaikuaana e kanikau ame ka luuluu kaumaha nona.

            Ko ae la ka olelo a ka Buke Nui, hoi ka lepo i ka lepo, o ka uhane e @, no ia me ka mea nana i hana mai.

            I ka hooki ana ae i keia mau manao kaumaha ame ka luuluu i kuu pok@ aloha, ke noi aku nei hoi i na ohana, na hoaloha ame na hoa hana ame na haku hana o ka makou pokii kaikunane aloha, i haalele mai i keia ola ana, e lawe @ i ka makou hoomaikai palena ole no @ oukou mau makana pua lei no ka hoo hiwahiwa ana i ke kino wailua o ke makou pokii aloha, ame ko oukou hui pu ana mai ma ka hoolewa, a na @ Akua e kokua ia kakou apau, amene.

O makou iho no o ka ohana.

MRS. KAOHELE KAHAWAIOLAA,

MRS. HELEN KAHANU,

MRS. KELUIA HOOMANA,

JOSEPH KAHAWAIOLAA,

MRS. CARRIE K KILIA,

MRS. LUIKA AIOKA.

OLELO HOALOHALOHA NO ALBERT S. WILCOX

Mawaena o koonei mau mea luuluu,

Na mea hoeha a naulu pu,

@ini no au no kuu home ma o,

Kuu home maluna a mau me Iesu,

Mau, mau, me Iesu,

Ma kuu @ a mau @ Iesu.

Oiai, ua oluolu i ko kakou Mai @

Mana Loa o Iehova Sabaota Kona iho aua mai me ka lima palanehe loa ma ka auwina la o ka Pokahi, la 7 o Iulai, 1919, ma Kilohana Hale, Lihue, Kauai, a lawe aku la i ka hanu ola o Albert S. Wilcox, a e hoi aku ma kela aoao o ka muliwai eleele o ka make, a hooko ia iho la keia olelo:

            Alaila, e hoi ka lepo i ka honua elike me ia mamua, a o ka uhane e hoi ia i ke Akua Nana ia i haawi mai.

            Oiai, o Albert S. Wilcox kekahi o na ohana Wilcox i kukulu a haawi makana mai i keia luakini nani o ka Ekalesia Huiia o Waioli, Hanalei, Kauai, e ka nei i keia manawa, a he kahuwaiwai no hoi no keia ekalesia, a oiai oia no kekahi o ua makua haawi kokua nui i na hana o keia ekalesia, nolaila.

            E hooholoia, o makou o na hoahanau, na haumana Kula Sabati, na lala o na C. E. Makua Kuwaena ame Pokii o ka Ekalesia o Waioli Huiia o Hanalei, Kauai, ma o ko makou mau komite la, ke komo pu aku nei makou me oe e Mrs. Emma Kauikeolani Wilcox ame ka ohana no apau, e noho pu me oe, a kanikau pu a kumakena pu iloko o kou mau la o ka ehaeha uo kau mea aloha, a

            E hooholo hou ia, e hoopaaia keia olelo hoalohaloha ma ka bule moolelo o keia ekalesia, a i hookahi kope i ka wahinekanemake, a i hookahi i ka Nupepa Kuokoa.

            O makou iho no me ka haahaa.

            Wm. Werner, lunahoomalu: E. J. Kuapuhi. W. P. Aarona, Mrs. M. Kaiawe. Mrs. K Pauole, Mrs. M Ka@ehe, W. K. Samuela, P. Kauehe, R. P. Pauole. Mrs. Esther K Kanei, Mrs. A Kau@heiwa, Mrs. P. Mauhili. S. U. Kaneole. James Lima, M. Mahu, Mrs. Fanny K. Samuela, Mrs. Elizabeth Mae@, Mrs. Mary Kanei, Mrs. Rose Werner. Miss Sarah Aarona, Miss Rosabelia Werner, Ernest Werner, Arthur Aarona, Mrs. Elizabeth W. Werner, Mrs. Sarah Aarona, Mrs. Kaui Kaneole, Hanalei, Kauai, Iulai 15, 1919.

HIKI ANEI IA OE KE HOOHEMAHEMA

He loohia no anei oe i ka eha umii o ka opu, a i ole, ka ma'i hi paha, me ka loaa ole he omole o ka Laau Eha o ka Opu ame Hoopaa Hi a Chamberlain maloko o ka hale? Mai hoohemahema wale. He kulu o hookahi a elua paha e hoola ana ia ia oe, mamua ae o ka hiki ana ke kahea aku i ke kauka, aole ia e pahu'a ana in a no ma na maʻi kupilikii loa. Eia ke kuaiia nei e ka poe kuai laau apau, o Benson Smith & Co., na akena no Hawaii.-Hoolaha.