Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 33, 15 August 1919 — UA PALUAIA KA NUI O NA MAKE I KO NA HANAU. [ARTICLE]

UA PALUAIA KA NUI O NA MAKE I KO NA HANAU.

Iloko o ka irtakfthiki i hala aku Ja e pau ana ma ka la 30 o lune, 1919, ua oJ nku mahiua o ka palua na hanhu i ko na make, no ka mea o k* o ua hanau he 9164 mau kdikikanc a mau kaikāmahine i oili mai i fceia ao a he 4051 wale no ka nui o na make iloko o na: mahina he 12, mai lune 30 o ka 1918 a lune 30 o 1919. *

0 kekahi o na mea ano nui ā hoohauoli iloko o ka hoike makahiki a ka Peresifleifc o ka Papa Ola 8. 8. Paxson o ka waiho ana ae imua o ke Kiaaina. No>loko wale no o Honolulu iho he 3099 maU hanaū, a o ka heluna o na keiki Kepani i hanauia mai iloko o 12 mahina i hala he 4391, o kh lahui Kepani ke alakai mii na hanau ihamua o ua lahui e ae. Ko na mske he 41 ka oi ae i keia makahiki mamna o ko ka makahiki i hala mamua aku, he I2 f . r )77 ka heluna nui o na make, o ke kumu i oi hou ae ai na make elike me ka hoike, mamuli no ia o ka ma'i ha'iha'i iwi Paniolo. he ma'i nana i lawe aku i na ola he 612 i ka makahiki i hala. Iloko o ka makahiki he ekolu mau kauka hou i haawiia aku na laikini lapaau, he elua mau Amenka a hookahi Kepani. ]\Faloko o lta hoike makahiki a ka Peresidena Paxson o ka waiho ana ae i ke Kiaaina ua haawi ae oia i kona mahalo i na kauka o ka oihana kaua no ka )a--kou mau kokua iloko o ka manawa e pahola ana kā ma'i Paniolo. " Maloko o ka hoiko uā koho wale ia ka huina nui o ua kanaka apau e noho uei maloko o ke Teritore o Hawaii i keia la aia ma kahi o ka 263,666, ua komo pu maloko o keia huina ae la he 110,000 mau Kepani mai na makua a i na keiki. Maluna o keia huina ae la i liookahuaia ai he 15.23 ma'ke iloko o ke kaukani, oiai o ka heluna nui o na make, e like me ia i hoike hiua ia ae nei he 4051. Oka heluna o na make inaloko wale uo o ke- kulanakauhale o Honolulu he 1501, ho 106 k« oi hou ae o na niake i ko ka makahiki i hala, a o na pakeneka no na make inaloko o ke kulanakauhale he 19.1 A nb ke kaukani. Iloko o ka makahiki he 209 poe i niake he poe noho paa ole maloko o Honoliilu a 100 ma Hilo. Ona Kepani kā lahui i oi aku na make he 1469 ka niii, a o ua, Hawaii aku malalo he 891. lla emi mai ka heluna o na māiie ma na keiki. Uoko oka makahiki he 1077 mau keiki malalo o hookahi makahiki i make, he 281 ke emi iho i ko ka makahiki i hala. O ka heluna o na hanau apau he 9,164, hē 240 kē emi iho i ko ka 1918, ua like ia me 34.76 pakeneka i ke 1000 o ka lahui. -'Ua ikeia loko o ka hoike ua hoopalaleha kekahi poe i ka hoike ana ae f na hanau 1 ka Papa Ola, no ka mea, i ka makahiki i Imla Ticf 584" mau 'keiki aOle 4 hoikeia ae i kā Papa bla ka hanau ana. .Maloko wale iho iio o Honolulu he *099 man hahau a e ikeia.anā no ka hel.ma 0 na hanau malalo nei nia na lihui: Anglo-Baxon, 400; Pake, 7i7; Pilipino, 470; Hawaii, 659; lKorea, 175; Ha-pa-Pake, 398; Hapa-Haoīe, 603; Pofo Eiko, 249; Pukiki, 950; Kepani, 4391; Pahiolo, 126, ua lahui e ae, 26. Ua ikeia maloko 6 ka hoike he 51 inau hanau mahoe maloko o ke Teritore he 46 mau bepe kēikikane a he 56 mau wahine. He 22 mau nlkhoe nfli na Kepani. Ua ēmi mai ka heluna o na i»aam:ue 1 ka makahiki i hala, he 2015 wnle no mau paamare i awaiauluia mfl ke kuahu iloko o na inahina he 12. He 557 ke emi iho i ko ka makahiki mamua aku, 0 ko ka makahiki inamua akvu He 1177 mau paamare i hoohuiia maloko o līonolulu. 1 ka makahi'ki i hala he 14,618 poe 1 loaa i na ma 'ilele i ikeia maloko o ke T*eritore, he 12,577 ka oi ae i ko ka 1918. O na ma'i akepau, lepera ame ulalii ke kumu o ka pii loa ae o keia heluna, no na ma'i e ae ua emi lou iho ko lakou hol<Jpapa nna. Atihe ma 'i luku i ikeia ia a no ka ma'i niva* taif »ida he 50 pakeneka ke emi iho i ko ka makahiki i hala. O kekahi mea aao ttui iloko o kā hoike, iloko o ka manawa i nanaia ai na kula he 10,793 mau «keiki i nana a i kaupaonaia, a he 3310 o lakou i ikeia ka hauje malalo o ko lakou mau kaumaha oiai mai ka 5 a i ka 25 paona wale no. • Iloko o ka makahiki he 116 poe —he 83 kanē a he 33 Wāhine—i hoihoiia aku i ka halema'i pupulē; he 462 mau ma'i i lapaauia, he 335 kane a 127 wahine. He 34 poe ma'i i hookuuia ho ko lakou ola ana. Ua ikeia maloko o ka hOikē ke noi hou ana aē o ka peresidena i mau rumi hou no ka poe ma'i. TTā kbmo pu maloko o ka hoike makahiki ■& ka peresidena ka hoike a ka luna nui o ke kahua ma'i Jack McVeigh. o ia hoike he 611 ka nui o na ma'i ma ke kahua ma'i ma Molokai, h£ ekolu krt oi ae i ko ka mākahiki 1 hala. +++ • PAEIBA, Aug. 7.—Ua hooholo na Aupunl Hui e kukulu ae i kekahi hui no ke kuai ana i na i'o puaa.e hanaia ana maloko o na mokuaina Huiia o Amerika, ua hoolalaia ae ia e ka ahahui o na meaai i 'keia la. Me he mea la o ke aupuni Kelemania pu kekahi e makemake ana e "Ituai ma kekahi huiiia nui i na io puaa ma o ia akena hookahi la.