Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 33, 15 August 1919 — KAROLINA METTI Ka Makaikiu Wahine Hoopahaohao a i ole O Dude Dana, Ke Ahikanana Mahope o ka Meheu o ka Poe Hana Dala Apuka. [ARTICLE]

KAROLINA METTI Ka Makaikiu Wahine Hoopahaohao a i ole O Dude Dana, Ke Ahikanana Mahope o ka Meheu o ka Poe Hana Dala Apuka.

"Mai holu aku paha oe! E hoomanao oe e'haawi aku ana au i keia Paele i kekahi hana lealea au i ike nīuA ole ai, nolaila, e"pono oe e noho mai a ikemaka, he ole ka lohe pepeiao aku. a ma ka'u nana aku iaia i keia nianawa he kannka oia e hooko mai ana i kana olelo, aole elike me oe ka maka'u wale. I "\o keia opio hoi ua makaukau oia no ka'hakaka a e kol:ua aku ana au iaia. naua niai paha oe iaia la, ua pau kona mau aahu i ka weheia, o ka ulele wale aku no ka liana i koe, ake manao la nae hoi oe e holo. Me kanaka holiewale oe!" i pane aku ai ka makaikiu. i "Ni>*u iho. aole o'u makemake e wehewehē i ko'u irau aahu, ua hiki flo me ia. Maawi mai i pahikaua nana. a haawi pu mai i pahi kaua na'u, a i muw kkou e ulele like ;:i, elua aku maua a i elima mai oukou ma ko oukou aoao.' .\e, e k>aa ana ia kakou kekahi paani lealea loa." J Hookahi o na kanaka, i ka ka makaikiu nana aku, me he me la ua loaa ae iaia ka manao koa, a oia ka i olelo mai i ka i ana : "E ke kanaka, ua kapa mai nei oe ia makuu he uoe aihue. ama ko'u manao ooe ke kanaka aihuē. L r a hoomakaukau mua oe i kau mea e hana mai ai, a me ia makaukau i loaa ie oe i hele inai nei me ka manao kolohe. e hookoia ana koU makemake. He # keu aku oe a ke kanaka piha maalea nui w r ale." I "Pololei wale oe i oleio mai la ua hoomakaukau mua au » upena no ka poe aihue, elike me oukou, a ua loaa pono iho nei oukmi ia'u. Eae aku ana au he kanaka aihue io au, ua hoolala au ia hana iiie ka holopono a no ka holopono loa eia oukou apau e kena mau keonimana malalo o kuu malu i nei manawa. E naua pono mai oiikou a e ike no oukou i ka holopono o ka'u mau mea i hoolala ai.» i la mana}va o ko Dana hehi hou iho la no ia i kona wawae iluna o ka papahele me ka ikaika, a he manawa ole, komo ana no ekolu mau makai, a ia manawa ua like a like ko lakou nui ma na aoao a elua, elima ia elima, he heluna kaulike loa no ka a no ka paani hoi a ka makaikiu i makemake ai e hoohana kokeia ia manawa, ina no ka aa mai <> na kanaka e hakaka. I L*a hoomahuahua loa ia aku ka maka'u iloko o ¥ na kanaka' ia manawa no kela ike ana mai i na kanaka ekolu o ke komo ana aku, akahi no lakou a ike iho i ka holopono loa o ko lakou hookoloia ana mai e na makaikiu a hoea ia hale. La ike maopopo iho lakou ia manawa i ko lakou lioka ana, ua manao lakou o ke kanaka a lakou i koho ai he kiu, oia ana la ka lakou pio. eia ka auanei, o lakou ke hoopuhiliia Dna i ka manawa hope. j Iloko o ko lakou elima a he poe wale no hoi i kamaaina! i na hana ekaeka like ole. he poe'ha'iha'i kanawai maopopo, he poe koa ma na hana ku-e kanawai mamua aku, aohe uae i loaa ia lakou ka manao koa a aa e paio mai i na kanaka elima ma keia aoao aku ia manawa. j O na kanaka ekolu i komo hope mai ai iloko o ia hale.he poe makaikiu wale no. a i kauia ka weli ke ike aku a lakou. a no ko lakou kaulana i ka lauahi o na lima me he makani Kona la. ua holo ae la ke koko me ke puanuanu iloko o na ]iuuwai o na kanaka elima. i O Girera o lakou»ka i hoao mai e paio me n.a kanak«t. eia nae, i na hele'helena no ame na kitio nunui o na kanakā' ekolu melie mau pilikua la, ua kau e ka weīi iaia, u.a oki oe e ku lohaloha ana. | Ma keia manawa ua hoike mai la ke kanaka malama hale paele i na liiohiona o koria maka'u. He kanaka ike kaka pahi no oi.a, aka, i kona ike ana o kona akamai apau ma ia hana e lilo ana i mea ole. ua maka'u oia, no ka mea, ua ahuwale ae la ka noahuna a lakou i ka makaikiu. Ma ka' mea oiaio ua hoike mai na kanaka apau elima i ko lakou maka'u nui ia manawa. a no ka ike ana ua hoka ka lakou •mau hana i manao ai o ka makaikiu ka lakou luahi, hoao I mai la e hoopakele ae ia Dana i ka i an.a mai: "E Mr. Dana, ua manao au ame ko'u mau paalalo e hana aku i.kekahi hana hoomaka'uka'u ia oe, eia nae ke ike nei au iko makou hoohokaia ana e oe. No kekahi manawa hou aku nae a makou e hana aku ai e ana pono ana au i ke .ano (• ke pio a'u e manao ai e hoopoino aku i maopopo mua kona aoao apau/' t "L'hu pela? E loaa ana ka!" i pane aku ai ka makai-, kiu me ka aka hoohenehene ana aku. "Ka. e ike ilio ana oe!" wahi a Girera i pane mai ai. "Alaila ia manawa oe e hana kanaka makua mai ai. ea: a i iiei manawa lie hana paani wle no, a kamalii: oia ā'nei?" "A heaha la ka; ua hooiaio mai 'oe ia oe iho o oe ka oi aku 0 ke akamai. no ka mea, ua loaa pono iho nei makou ia oe.". "Pela aiiei kou manao:" "Ae. no ka mea. ua hoopuhiliia ko makou akamai ame ko makou maalea hana e oe." "A. dike me ia au i kamailio mai la, he liana paani wale r»o ka oukou, heoiaio anei ia?" I "ile oiaio ia. u'a ikennaka iho la no hoi oe!" i "A īna ke kuleana hea i loaa ia oe i mai ai oe e paani ia'u: ma ke ano pepehikanaka an.ei?" | ''O, he hana lealea loa na'u ka hana ana elike iho la me ia a'u i hana .aku ai maluna ou au no i ikemaka iho la!" "Peia? Keia hana pēpehikaiiaka maopopo au .ea *\\e: ī na r.iarta\va anau." "A, ua hiki, ua hoao iho nei oe i kau ano paani, a o ka'u oku koe. Xa"u e a'o.aku iā oe ikā lawe ana mai i kekahi li'alīhini mai ke alanui mai i pio no kau hana paani," wahi au." ( "E olelo kaua ia haaa he paaui lealea, ak.a nae. aole i pau ia hana lealea i ka hanaia. Ua loaa i.a oe ka lealea no kau paani-, o ka'u koe, a oia keia, a ia manawa i huki ae ai o liana i kana newa a lele akuia imua me ka mania loa elike me kekahi anetelopa, a hahau aku la maluna o ke poo o Girera. a pela no hoi me kekahi mau makaikiu e ae o ka lele ! like ana aku maluua o k«kahi mau kanaka eha e kuku nlai «ma. a noekolu ininuke paha he manawa h.aluku loa ia o-ka rumi maluna. j Aole na kanaka aihue a powa i hoao iki mai e kupale ia lakou iho no hookahi manawa. l T a loaa aku ia lakou ko lakou uku ame ka laau lapaau, oiai nae he poe kanaka koa ?oa lakou ,a he poe hoi i maa ia haua he pepehikanaka. ! Ua hauoli loa lakou i ke kaawale ana aku me ka £aa ole 1 ka honuia. eia nae ua melu na poo o lakou i na newa a na makaikiu. ua loaa aku ia lakou kekahi haawina maikai loa. 1 ka pau ana o ua m.au kanaka la i ka liolo, haalele mai la na niakaikiu ia hale a huli aku la hoi. Ma kefe emi hope ana aku a x»a kanaka noloko o kekahi rumi oia ka manawa i haalele mai ai lia niakaikiu ia rumi, o na makaikiu e ae nae apau ki hoi loa aku, aka no Dana, ia puka ana ak'u no ana iwaho, ua peki hou mai la oia ihorfe a nee ae la iloko o kekahi rumi e pili kokoke mai ana i ka rumi a lakou o ka hakaka nui ana me na kanaka elima. %

l'a maopopo i ka makaikiu ua eha loa na kanaka, nolaila aole lakou e makaukau ana iloko o ko Ukou piha kahaha e hoao mai ana e huli iaia oiai oia e maiiao ana ia manawa e hana aku i kekahi hana hoopohihihi hou maluna o īakou. i Ma.kela hoi ana aku Ipi a na makaikiu. nie ka hoohalu!uj wale no lakou o ia iho ana aku ma ke alanuipii i mea ti.a na| kanaka e manao aku ai ua pau loa lakou i ka hoi, a <t noke j mau ae ana no hoi lakou i ke kamailio a nui ka leo ia Datia i nie ka ninau ana iaia i kekahi mau ninau lehulehu. oiai nae, r.ohe o Dana kekahi me lakou'e iho la. he mau/hana maalea' wale 110 ia a lakou no ka hoopunihei ana i na noonoo o nai kanaka. j N'o ka manaoio.loa o na kanaka aihue ua hoi i'o aku na makaikiu apau, ia manawa hoomaka ae la lakoli e kamailio mawaena iho o lakou, a oiai ka Makaikiu Dana e pee ana ma kekahi rumi e pili kokoke loa ana Ika rumi a lakou e akoakoa ana, ua hiki loa iaia ke lohe aku i ka lakou mau īnea apau e kaniailio mai ana. O Girer.a o lakou ka mea mua o ke kamailio ana ae i ka Dana lohe aku. "j r .a, he poe kamalii wale no kakou—he poe maukauka— ke hoohalike aku me kela kanaka nana kakou i hahau mai nei me ka newa a loha ana k.akou elike me na pua i mae i ka la, aole oia wale, aka, ua aliuwale pu ko kkou ano apau iaia." " J "Mc olelo oiaio hoi ia," walii a kekahi o na kanaka o ka pane ana ae a ka makaikiu o ka lohe ana aku. "l'a ahu-| wale i'o kakou iaia me ka kakou mau hana. Ua manao i kakou nie ke kuhihewa ua nalo la ka kakou mau. hana e ike (*le ia ai, eia nae, ma keia po iho la i maopopo ai aohe i nalo. ua hookoloia mai kakou e kela poe ahiki i ko kakou loaa pono ana. "L'a alaiia mai la ko kakou alahele. e lilo ai kakou i mau kanak.a ilihune no eono mahina e hīki mai ana, aohe mea hiki ia kakou ke hana aku, oiai kela mau popoki a ke aupuni e hookolo mau mai ana mahope o ko kakou mau melieu. aole| kakou e aa hou e nee āku imua ahiki i ko kakou maopopo ana ua mam.ao loa lakou mai ia kakou aku." 1 "l.'a maopopo ia'u e hq/£a mai ana kekahi mea o keia ano' iho la i ka manawa a'u o ka ike ana aku i kela kanaka e kiei *iku ana ma ka puka ki o ka hale o \Y"adale ma ma keia po, he haawina laki no kela no kona ikeia ana me ka manao ījeie paa ana la hoi oia ia kakou, eia nae, o kakou ka i halawai mai la me k,a eha a pakele aku la no kela me ka maopopo ole o kona loaa hou aku ia kakou, o ka'u e kaumaha nei oia ka loaa 'ana aku la i kela kan.aka o ka kakou papahana'' "O. aole i pau loa, aole i ike kela kanaka i na mea apau, lie hapa wale no, a eia hou he hapa wale no o ko kakou poe j k.ana i ike koe aku no ka hapanui, ina no ko kakou paa nei j a oau 4oa. me nei aia kakou ilo.ko o ka halepaahao kahi vj noho ai i keia manawa. O ka lakou ia e huli mai nei oko kakau pau loa i ka paa, aka. aohe e loaa aku ana ka ike īa 1 lakou no ke koena aku o kakou, a pela me ka kakou mau mea e hana aku ana." j "He mea oiaio ia au. e Girera,i kamailio niai la panee i'o keia mau hana a kakou ahiki i ke kaawale loa ana.i aku ona makaikiu mai a kakou aku. E pono e hoi | hou a hana aku i kela mau hana i maa i ka hanaj mamua i loaa ko kakou wahi o!a o keia mau la aku, "a ej pono no hoi kakou e hoomamao loa mai keia wahi aku no j l a mea. ua ikeia iho la keia wahi o kakou maanei," wahi a Tadafoda. l{ Oia kja poiio a k'akou e haha aku ai. E loaa mai 4<ekahi hoike mai na hoaloha mai o kakou e pono ai, i maopopo ka kakou mau mea e liana aku ai. E loa.a ia kakou kekalii nianawa e h.alawai ai me ko kakou poe, a o ka kakou mau hana apau e hoopau loa 110 kekahi manawa ahiki i ka' noho ana o kaSialaw r ai, aia a m.aopopo ka kakou mau mea e hanai aku ai mahope o ka noho ana o ka halawai, alaila, hoomaka hou ka kakou hoonee hou ana aku i .ka kakou mau haiia. i

"Oia ka poiio loa, akahi iho la ka wela o keia h,ana i keia j)0. 1 ka wa hea o Reda!ia e hoi mai ai?" "E hoea ae .ana oia i Nu loka iloko o na la elua." ' " ' "O. makemake loa au e hoi koke mai oia i alakai no ka kakou mau hana." "O kakou ap.au ma ia manao, a wahi au i olelo mai nei e hoea mai ana oia i ke kulanakauhale nei iloko o elua la, I oia anei ka mea oiaio?" | "Ae: a eia hou. e hoopau kakou i ka nolio ana ma' keia! hale hoolimalima a e huli hou aku i hale halawai no kakou, iio keia kumu. ua ikeia iho la keia liale e kela pqe, aole e nele ana ko lakou hele hou mai ianei e hoohalua ai i kekahi maiiawa mahope aku o keia. » ] "Aolie no keia he hale i manaoia maanei inau loa loa iho j kakou e malam.a ai i ka kakou halawai, no ka manawa wale; no keia hale i manaoia ai. o kahi nae' i laki ai. aohe mea hoike maloko o keia hale." "Aohe: in.a hoi ha he mea hoike kekahi, aole no hoi au e lawe mai i kela kanaka ianei': aole au i manao iki no hookahi sekona e hana mai ana l.a hoi kela kanaka ia'u- elike me ia ana i hana mai ai ia kakou." < "Auwe! me ka maopopo no ka ia oe he makaikiu a e hana mai ana oia i kekahi hana elike me ia i hanaia 'iho la ia oe a ia kakou a.pau lawe mai no nae oe iaia ianei." "L'a pono ka'u hoowalewale ana iaia a komo iloko o keia hale me knu nianao ua paa. oia ia kakou a oia ana la ka kakou pio, eia ka, ua kauoha mua kela i na inakaik'iu ,'e; iiookolo m.ai mahope ona a ua ike iho la kakou i ka hopena," nolaila e lilo keia i hana e a'o mai ai .ia kakou e makaala* loa nia keia liope aku." . " ■■? 1 "Ua pau loa aku la ko k.akou mau ano i ka ijceia e i ala ina nae e hikr ana iaia ke hoomanao i ko kakou mau hele- j helena a pau loa." . "Ae. ua uau loa kakou i k.a ikeia. aRa. e hana no hoi paha kakou nie ke akamai ame. ka maalea pu ma nei mūa akiu"| "Ae. ua pau loa aku la ko kakou mau helehelena ame na! >noa no paha i ka ike ame ka loaa iaia,,. a pehea kona, e «hiki| ana atiei ia kakou ke hoomanao i kona mau ano apau ma'! kekahi mauawa hou aku a kakou e ike aku ai?" I . "O, ua paanaau kona helehelena ia'u. aole au e poina iina ke ike hou aku au iaia." / ,'i "A pehea ina e hoololi mai ana kela kanaka i kona mau ano,, hiki ana no anei ia oe ke ike aku iaia?" "Hiki no ia u ke ike koke aku iaia i ka manawa a'u e kau aku ai i ko ; ti mau maka maluna ona. Aole oia e ikemai ana ia kakou, a i olt?. i kekahi paha o kakou, koe wale! īio a poina no kakou i ka hoano-e ana ia kakou iho." • l'P' nra^a u oe no ko kakou hiki ole ke hoano-e ia kakou īho, he hana maalahi loa ia/' Pela paha kou manao, aka, aole oe i ike aku i ke akaniai 0 kela ka,naka. • . Pehea la i loaa ai iaia ka ike no kakou .apau?" "Aole ia he ninau paakiki; aole ka oe i ike he makaikiu Kela. O ka hana ia a k.a makaikiu o ka hanu, ka nina~! hinau ma keia ame k6ia wahi, a i.kela ame keia kanaka i mea e loaa aku «i iaia ka ike.no kana mea e huli ana. Owau' kekahi mea akaīnai loa i ka hoohalua ana, a oia ka'u i noo-i noo iho la 'e hookole aku ana,au mahope o kona meheu, a' ina.no kona.loaa hou aku ia'u e hana aku ana au i ka mea i 01 aku ka maka.Hla mamua o keia a kakou i ike iho la. Eia' ka mea ī paa i kp u manao, ina no kona loaa hou aku o ka ! make kona hopena." ' j • Pela paha, aka ~ae. he kanaka kela la i kauia ka weli e na kanaka ha ihai kaiiawai apau." i "Pela no, aka, aole i na manawa apau loa; i kekahi manawa e haule ana oia-he pio. Mā keia manawa iho nei iloko o ka pouli kakou i naku hele ai, oiai kela e hoolele mai ana i ka malamalama o ke.na ipu '<ultui maluna o kakou/

oia. hoi, o i ala-i ike maopopo lea i kana niēa ē fiiana mai ai, oia hoi. o i ala i ike maopopo le'a i kāna mēa e hāiia niai ai. a ia kakou hoi e ike ole ana i ka i ala papa hāna e libdnee niai ana. j "E, auhe.i oukou, ua hālawai me na popiHkia manuia, aole keia o ka makamua loa. Iloko kakou o na lua, aka nae, ua hooikaika no kakou ahiki ika lanakil.a atia. He mau kanaka ko kakou i oi aku ka makaala me ka ikaika niamlia o keia kanaka, he poe i kaulanā i ka huli ana ,aku i n£ makaikiu ahiki i ko lakou make ana ia lakou. j "E hooman.ao pu, he maw makahiki lehulehu ko kakou i hoopuhili aku ai i na liana a na makaikiu kaulana loa ma-< loko o Nu loka nei a maloko pu hoi o Amenkā apuni. Ao- ( he wahi kumu maikai iki a kakou e lioopauia ai ko kakou | manaolana. He wahi mea liilii wale no keia a kakou i ike iho ia, he oi aku na mea i hanaia maniua aWu nei; ua maopopo ia kakou aole i loaa aku na mea oiaio i kela kaiiaka e pili .nna i ka kakou mau mea i hoolala ai. a maniua o ko lakou komo ana mai e hoopuhili i ka kakou mau hana ma •iei mua aku e komo mai ana lakou iloko o ka-kakou upena." "Pololei kaū i olelo mai la. owau ka mea kokua aku ia manao. aka. pehea ana kakou e hoomaka aku ai i kā hana ana? 'i "O ka kakou hanii mua oia ka huli aua a maopōp*) loa ke ano o kela ame kanaka i hoea niai nei a hoeha ia ka- ( kou i keia po. v I ka wa e holopono āi ia hāna alaila ia manawa e maopopo ai ka kakou mea e hana.aku ai." "I maopono ka kakou mea e hoohana aku ai i ko kakou manawa ahiki i ka hoi ana mai o Redālia, ea. oia ānei?" "Ae hoi," ia manawa kakou e waiho aku ai i iia mea apau mamua ona no kana noonoo ana mai. Mamuā mai o ia mnnawa aohe pilikia e halawai mai ana me, kakou." | "Koe wale 110 malia ua halawai mai oia me Wadale. Pehea la ka nui o ka mea i loaa iaia fnai kela mau mea mai, oia ka'u e makemāke loa nei e ike i keia mānawa." "O. he makehewa kou kali aku a lohe māi oe mai iaia 1 mai. Ua hiki ia'u ke hoike mua aku ia oe i kanā mea i lohe inai ai, oia hoi he neo; no ka mea aohe ,a Wāelale mea i ka-1 mailio m-ti ai; he laki no kela pakele ana ona mai ka makai- 1 kiu ak«." * I "l. T a halawai nae oe me Wadaie?'' I "Ae, he mea kana o ke kamailio ana mai ia'u, eia nae. ' aohe manawa i loaa ia'u e kamailio pu .aku ai me ia, no ka j niea, ua 1 ilo loa ko'u noonoo no keia hana me kela makaikiu nana kakou i hahau iho la ma na poo a kunewanewa. 0, • makomake maoli iho la au e maopopo ia'u kana papa hana, J i haua aku au i.ka me.a i loli loa mai kana ae. "Ina no ka holopono iho la o keia haiia i keia po, ina ua malaelae ko kakou alahele ma nei mu.a aku, hanai ana lioi paha ia i ka hana ea. aohe lelo nana e hoieai hou mai. j Aote e holopono iki .ana kekahi hana a kakou mā nei mua j 'aku ke mau keia makaikiu maluna o ka ili honua.*'

Ua lawa'loa keia niau mea a D»na o ka lohe ana aku la, nolaila ina no kona ike aia oia malaila k.ahi i hoohaltta aku «'ii. aole oia e haawi ana i manawa 110 lakou e pakele aku jai niai kona mana aku. He ano paani peepeeakua keia, me ke kokua e loaa mai ana iaia mai a Metti mai, ua hiki loa iaia ) e hookōlo hou aku n>ahooe o lakou ahiki i ko lakou paa ana. fho inalie ,aku la oia a haule ilalo loā o ka lepo, a iaia i hoomaka aku ai e hele halawai mai la me ia ka makaikiu wahine Metti, a ia wa oia i olelo. aku ai: ' "Akahi 110 a pono iho ta.ua hoea mai la oe i ka manawa k'unono loa, uā hāupu mai nei 110 au eia 110 oe ma.kahi kokoke mai nia keia wahi; eia i.o īio ka oe maauei." "Ae, no kuit hopohopo 110 o hoopoino mai kela poe powa ia oe. L'a māopopo ia'u kou manao e hookolo ana oe mahope o kela poe, nolaila, i kuu ike aua ua komo oe i kela hale, o ko'u.holo hou akii nei 110 ia e kii i na maka'i no J*a hoooakele ana ia oe inailoko mai o kela hale, a mai ka pilikia mai hoi a kela ]>oe e hana mai ana maluna ou.'' "O, e mahalo nui ia kau han,a niakaala. He oiajo, ua komo kuhohonu aku au iloko o ka pjlikia, ā e ole oe e komo r.e i ka manawa kupono loa ina la paha he kanaka m.ake ;j 11 i kela poe." "Oia maoli no ko'u manao o ka hele ana e kii i mau m.akai no ka hoopakele ana ae no ia ia oe mai kela poe powa mai. Ua maopopo ia'u ko l.akou manao, he makemake lakou e hcK)\valewale ia oe a koino aku iloko o kahi a lakou e hoopoino n.iai ai iape. Healia la ka lakou hoopa'i i man.ao ai e kau mai maluna 011?" "E Metti, ma ka hoike ana aku ia oe i ka mea oiaio, aolie au i ike i ka lakou mea e hana mai ana maluiia o'i]." " Pehea oe.i loaa ai i kel,a poe a i manao mai' ai lakou he kiu oe?" "Xo kuu loaa pono ana mai hoi e kiei aku ana ma ka pukaki .0 ka hale o \Yadale ma. Oia ke kumu o ko lakou man.uo ana he kiu au, a o ke kumu hoi o ko lakou-make-nnake ana e kau mai ka hoopa'i maluna o'u," "Pela i'o ka; a healia kau mea i lohe ia Waelale ma e kamailio ana, oiai oe e kiei aku ana ma ka puka ki?" "Ua nui ka'u niau mea i lohe ia Waelale wahine e kamailio ana, o ka mcto waiwai loa nae m.a ia hoolohe ana aku a'u oia ko'u lohe ana aku i na inoa o na alak.ai 0 lakou, ua loaa ia'u ko lakou mau ano apau ame ko lakou hoi ma keia hana o k.a powa, ka aihue ame,ke 2puka ana 1 ke aupuni. a e pono kaua e hana me ka inaalea loa ame ka -maka'u ole pu.'' - "He poe kanaka tnak.aala loa kela, ua hakiloia mai kakou ma na aoao apau/ eia nae, iloko o ia makaala o lakou ke manao nei au e pau lg.a .aua lakou i ka paa ia kākou i kekahi la e hiki mai aiia, aole.i mamao loa mai keia la aku, e hala ana no nae kekahi niau mahina mamua o ka hiki.ana- mai o ia hopena." . "Heaha ka ike maojjopo loa i loaa ia oe au i nianao ai e pa„a ana lakou ia .kakou i kekahi la ?" i ninaū mai ai o Metti. "A eia: ua loaa ia'u na iuoa.o kekahi o. na alakai ko'iko'i p lkou, ua loaa ia'u ko lakou ano apaii ame ko l.akou mau wahi e noho mai nei, Ua loaa ia'ū kā inoa o ke pōo. nui 0 lakou ame ko lakou hale e' malama mau .ai 1 i ka lakou mau halawai. a niamilli o ia māU.ike i loaa māi ia'u i manāo ■ihp ai-au e pau loa'an.ā lakoii i ka paa'i ka hopuia e kākou 1 kekahi la e hiki mai ana ,eia nae, he hana ia aole me ka maalahi, aka. me ka hookomo niāoli ana aku ia kakou iloko o ka ehaeha o na paio ana. "' ; "Mamua o ko kakou hoomaka ana aku i ka hana e imi aku ana au ma na ano <apau i na mea oiaio apau e pili ana ia lakou, ka lakou maū hana e hoolala mai nei, k.a nui o lakou ame na inoa o na lala apau o ka hui, no ka mea he lakou .a he poe koikoi wale no hoi'ka hapanui o lakou. ,he poe waiwai loa iloko o ka aina a kakou e inanao aku nei he poe keonimana wale no lakōu apau. eia nae, o lakou kekahi poe ha'iha'i kanawai kiekie loa iloko o ka aina i keia la. a e pono lakou apau loa e hopuia a'hoopaa aku i ka haleoaahao 110 ke koeiia aku o ko lakou mau la o ke ola ana. j "Ua maopopo ia oe ō ka poe ha'iha'i .kanawai apau he poe lakou e makp.ala mau ana i ko lakou palekana i na manawa l apaū, e hoohalua mau mai ana lakou inahdpe o ko kakou! meheu i na mānavva apau, nolaila e akamai a e maalea loa! V:akou ma ko kakou aoao, i mea e aku ai o kai lakou mau hana e lanakila ole mai ai lakou jualuna o kakou. "Ua maopopo ia lakou ko'u mau ano i keia manawa; ua maopopo ia lakou he makaikiu au, nolaila 'me ko'u niakaala wāle no ma ko'u aoao i ka hoolōli ano-e ana ia'u iho e hoo',' puhiliia aku ai lakou. Ma ka likoū o : "ka lohe ana aku ia lakou e kamailio nui niāi ana iīoko p kaVumi. ūa hana aku ka au iloko o k.a 'malamaiāina, a o lākou iloko o ka pouli, nolaila ma kekahi manavva hou akū e hana mai ana ka lakou iloko ō kā malam&lama elike ia ā'u o ka hana ana aku; o ka lakt>u. paha ia i manao ai aoFe nae lakou,

i ike mail k.a kakou niea c hana aku ana, nolaila e hoonui aku oe i kou makaula ana a pela pu me kakoo apau i mea t pau loa ai kclst'poē' i ka paa ia kakou i ka .hopuia. ! "K hoomanao pu oe. e # Metti, kuu kokua, he uku nu» ke )oaa «V,w ia kaua mai ke aupuni mai ke holopono keia'hana, aoie o ia wale, aka, e loaa pu ana ka ha.!i£Hsho. ?fa oe e lilo ai oe i mea nui a i niea punahele hoi i guptmi inā keia mua aku." 1 l'a ho«?.a aku la lada ma keia manawa ma kahi kokoke aku i ko laua mau home. nWaila haawi ae la i na aloha po a hoi aku la kela ame keia o laua no ko laua ni.au home pakahi i iho. l'a nui ka laua liana aua maluhiluh! 110 hoi. nolaila o 1 ka hoomaha aku ka mea kupono loa no »fji\ia, nolaila, haka)ia no a hoea i ka hale. a kau no hoi na poo i ka uluna, ua lilo aku la laua me Niolopua i ka aina moeuhane, aole laua i puoho iki a kahikole j<a la ma kekahi kakahiaka nui ae. Mamua iiae o ko laua kaawale ana ma ia p'o he mau kauolia ka Dana o ka haawi ana aku i kona kokua, nolaila, ia laua i huli hou ae ai ma kekahi lā at, ua makaukau like laua ho ka hana, ina 110 ko laua komo aku iloko o ka ehuehu o 1 kekahi pilikia ko'iko'i loa ua hiki ia laua ke hoano-e i ko laua m.au ano me ka hikiwawe foa e hiki ole ai i ka poe a i laua e hookolo ana ke ike mai o laua ia. L'a makaukau laua elike me ia i hoakakaia ae la e hana aku i kekahi hana hoopahaohao loa i ikeia mawaena o na makaikiu o ka papa ekahi. I ka. pau ana o ka Dan.a mau hana i ka hoolalaia, a i ka hoakakaia aku hoi imua o kona 'kokua, haalele mai la oia ia Metti e-hele ma kona alahele, a kamoe pololei aku la kana hele ana no ka halewai no ka J liui ana alai me ke Kapena Makai \Vaisa, ke poo o na makaikiu. Loaa aku ke Kapena \Yaisa iaia iloko o ka hokele kahi ana i hoololi ai i kona mau aahu ame kona helehelena ma ke ano he kanaka kalepa waiwai loa mai ke kulanakauhale :nai o Sana L.ui. Ina paha aole kela ike ame kela kamaaina o ka Makaikiu Dana iaia, aole no la paha oia e ike aku 1 ana iaia,_£ hōohewahewa ana oia, no ka mea, ua loli maoli j n<> na ano apau'o ke Kapena Makai \Yaisa.. I "O oe mai la ka ia, e Mr. Dana," wahi a \\ aisa oka I iiiahamaha ana mai, "o oe ka'u o ka makemake loa ana e i ike, ua laki loa, ua hoea mai la oe." I "Ca loaa mua ia'u ia manao ua makemake loa oe e ike i ia'u, oia no hoi ko'u kumU o ka lioea ana mai la e ike a oe i keia la; o ka'u nuhou e hoike aku ana ia oe i keia man.awa, ina paha aole kou kāmaaina ia'u aole paha au e ike aku ana o oe kena, no ka mea, ua loli loa oe mai kou ano mua ae apau a'u no e manao nei ina e ike mai ana no kekahi o ka poe i kamaaina mua ia oe pomaikai no paha ko : iakou ike mai o oe ia," a nee ae la ka%nakaikiu i ka akaaka." J "Oia no. aka, e. hoomanao oe he hana nui a ko'iko'i keia a kakoii e huli nei, nolaila, me ko kakou piha maalea a aka- | mai w.ale no e hiki ai ke holopono ia hana. I ka manawa ! hea oe e hoomaka aku ai i ka hana?" i ninau mai ai ke Kapena Makāikiu \Yaisa. Minoaka ak« la o Dar».a a i aku la : "Ua poina koke iho 'a no ka paha oe i kau i kaiioha mai ai iā'u e hooniaka koke <ku ka liuli ana i ka pōe ha'iha'i kanawai. Ua hoomaka au a eia ke h'ana nei, a ina e lohe aku ana'oe i ka moolelo, e ike iho ana oe ua komo aku au iloko o ka enaena o ka hooili kaua a puka mai.me ka lanakila, a oia ka'u i hele mai la e hui me'oe i keia la no k.a hoike ana aku ia oe ia meahou." "Pela? O, hāuoli maoīi au i ka lohe aua ua hoomaka aku cife i ka hana. He oiaio, uk kauohā aku aiV ia oe e h.una, a iio ko u lohe ole mai hoi mai a oe mai no kekahi manawa f ae n&i i halā, komo iho ).a ka manao iloko o'u aole ka paha joe i hana. malia ua hoohakalia oē ka liana ana no kou ( manao e hoopau mua i kekahi mau han.a e ae au mamua i liaa i manawa nui a akea nou e ha-na ai i kēia hana hou a'u 0 ka haāwi ana aku ia oe. Ke hauoli loa nei au i ka lohe ' āna āku Ia ua hoomaka oe i ka hana." | , ''Aolie a'u mau hana e ae: i ko manawa no i kauoha mai ai'ia'u e hoomaka aku i keia liana. ua koilio koke.aku au e hana, a ke hana nei a e hana mau aku ana, aia no ka pau ahiki aku i ka hopena loa. M "O t ine mahalo nui, hoomau aku!" i pane mai ai ke Kapena \\"aisa. f "E hoomau aku ana; heaha auanei ka pomaikai e loaa ; ke hana a- poomukii. e hana mau aku paha ahiki i ka hopena 1 ike ia ka hua." "A pehea kau mea i ike?" (.), ahiki mai i ka po aku la i hala ua'ike au i ka holo]>ono o ka u hookolo an.a, ua loaa ia'u ka punana o na iole manaku. ua papaleo me lakou, a ua pakele mai ma ka apua mahope o ke komo kukonukonu aua aku i kahi hoomoana J n.a powa." Pela? O, lie nuhou hoohauoli maoli mai ka hoi k.au ia u! h hoakaka mai ana oe i kau moolelo," i noi inai ai ke Kapena \\ aisa me ka helehelena hoihoi.Alaila hoakaka aku la ka Makaikiu Dana i na mea apau o kana hookolo ana, elike me ia i ike mua ia āe nei e ka poe heluhelu; oi.u hoi kona koiia ana mai ma ke ano hoowale-

v-.a!e c (jircra, kona komo ana iloko o kc anapuni a Lima- | ioa. koila hooweliweliia ana e na kanaka, kona ike ana i j kona kuhaiki lo.a, ke komo ana aku o ha makaikiu ame ka .īahauia ana o na poo o na kanaka elima me na hewa a na makaikiu." Aohe ole!o e ae a ke kapena makai o ka haawi wale mai no i kana hoomaikai ika Makaikiu Dana. M O kail i hana aku la o ka makou no ia i hana ai, a oia»no hoi ke kiimu o ka make ana o kekahi o ka'u mau makaikiu kaulana !oa. ka u poe i makemake lo.a ai e ])aa oia na poo. na alakai o P° e < i"a no ko lakou paa ia kakou. ke manao nei au 0 ka hopena loa ia o ka kakou man hooikaika aua a kuu 110 'Oi ka luhi. mahope o ka laweTawe ana o keia hana me ka īOomaha ole no kekahi mau makahiki i kaahope ae nei." . p°e no hoi kau i kamailio nuia mai ai ia'u: ua loaa ia ū ha inoa o kekahi o na alakai o lakou a koe aku 110 keleahi, 'aka. ke manaolaiia hei 110 nae au e loaa aku ana ia ike ia oe ma keia 111 ua koke iho. Ua loaa mai ia'u ka ike no kahi o kela poe i noho ai, ua loaa pu .ia'u ka ike 110 "ko Mkoii luahuna. kahi a lakou e malama mau ai i ka lakou nalawai, ua loaa ia 11 na inaa o na paalalo aku, nolaila. e wanaoio mai o,c i e hiki mai ana he la e ahuwale ai kela poe apau." ' _ * ' "O. he mea hou. hoolana manao maoli ka hoi kau! Ua ' maopopo loa ia oe kena mau mea apau au i kamailio mai la la." Ina ua loaa ioia oe ia mau ike waiwai loa. alaila. aia oe ma ke alanui polol?i loa e hoea aku ai i ka loaa pono ana Jiku o kela poe, o ko U-kou paa a pau loa ia kakou oia ko'u | i'ni. a e paa koke lakou i kekahi la e pono ai." I "He hana paakiki paha ia e ulelo ae ai e paa koke ana lakou, nō k.a mea, e ike iho oe, he poe lae-00 wale 110 kela | ma kela hana apuka, aihue a powa, he poe waiwai a hanohano wale no ka hapanui o lakou, nolaila, me ke akahele me ke aleamai wale 110 e liiki ai ke hana aku a hiki 1 ka holopono ana. elike me kau i makemake ai." Aohe kamailio w,ale o Dana me ka waiwai ole ke ole oia e ike i kana mea e hana aku ai. /L ohlma eliā aahrc!luata otaotaoi tao aoi rdl hrdlaoo "l.hoea mai la au e hoike aku ia oe iloko o na la ekolu mai keia la aku e lawe mai ana au i ke poo nui o kela | auna a hoikeike aku ia oe, pela ka paa o kuu manao. ke kpkua mai na lani, a ke loaa hoi ia'u "he mau kokua inakaukau a makā'u ole no ka hana; oke alakai nui oia ka mea ,nana ,e, hookelie mai ne( i'kela hana, oia ke kanaka a'u i lioike a-k' ula ia oe, a e manaoio' mai oe i keia mea a'u i olelo aku la ia oe." / » (Aole i pau.) v ( _