Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 45, 7 November 1919 — Page 6

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

He Moolelo no

OLIVA ESEKOTA

Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Ku

lana Kiekie --- He Moolelo i Owili Pula

Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli

            Hapai ae la ka Haku Kale ia Oliva iluna o kona mau lima no ke ka'ika'i ana aku no ka hale malalo, ua holo koke mai la nae o Derika, me ka manao e kaili aku i ka wahine ana i kuko loa ai e lilo nana. Ua poho wale nae ia manao ona, no ka mea @a loaa pono aku la kona auwae i ka puupuu mai ka lima hema aku o ka Haku Kale. a hina aku la iluna o ka papahele, me ka noke ana hoi

i ka lomi ma kona poo, a iaia i hoao hou ae ai e ku iluna. ike aku la oia i ka lele ana aku o Radona, mawaho o ka puka aniani, a haule aku la iluna o kekahi wahi i palaina punaia a kokoke e make loa.

            I kela hala ana aku hoi o ka Haku Kale me na wahine elua , hoea mai la ke kauwa a Derika, a loaa mai la kona haku, e noho ana iluna o ka papahele, aia hoi iloko o kona lima e paa ana ka palapala mare o Radona ame Kakalina, a ma na ano apau ke nana aku o ua kanaka nei, ua auhee aku ka noonoo maikai mailoko aku ona.

            Mawaho o ka hale o Derika, i loaa aku ai kekahi kaa i ka Haku Kale, a huli hoi nui aku la no ke kakeia, a mahope iho o ka hoomoeia ana aku o Oliva iluna o kona moe, ua noho pu o Kakalina me ia, no ka haawi ana aku i na kiai makaala ana i kona kaikain hookama, iloko o keia haawina kupilikii i kau aku maluna ona.

            I ke ao ana ae ma kekahi la mai. o ka Haku Kale wale no ka i hele aku no ka aina kakahiaka, ua hele hoi ka helehelena o ua haku nei a haikea mamuli o na mea o ka po aku i hala. he hookahi nae mea nana i hoomama loa mai i kona noonoo, o ia no kona hoomaopopo ana, aia no o Oliva maloko o ke kakela.

`           E hoomkaukau ana nae ka Haku Kale e pii mai no ka hale maluna, mahope o kona ai ana i kekahi mau meaai mama. komo ana no o Kakalina noloko o ke keena aina. o ka hopu aku la no ia o ua haku nei i ka lima o Kakalina, a no kekahi mau sekona, aole e hiki iaia ke kamailio aku, koe wale no ka nana ana aku ma na maka o kela wahine opio, ka mea ana i olelo iho ai i kona laki, i ka maliu ana aku i na a'o ana a kela wahine iaia ma ka po aku i hala a o ka mea no hoi nana i hoopakele ae i kana Oliva mai ke kaa ana aku malalo o ka mana o kela mau kanaka lapuwale.

            "Pahea kuu aloha i keia kakahiaka?" i ninau aku ai ka Haku Kale ia Kakalina.

            "Ua maikai oia i keia kakahiaka ua hoi pono mai hoi kona noonoo maikai, aka ma ka po aku nei i hala, he mau kamailio olalau wale no kana, a mai hele mai au e hoala ia oe e kii i ke kauka, aka mahope o ko'u noke ana aku i ka hoomalielie iaia, ua pau kela ao uluahewa ona: nolaila i keia manawa, aole a kaua noonoo ana i kekahi kauka, owau no ke noho pu aku me ia, a hoao ma na ano apau e lanakila ai oia, maluna o kona mau manao kaumaha."

            "Ua ike au i ka nui o na ehaeha o kuu aloha, aka nae ua hauoli kakou aole i ko na manao o ka mea pakaha. O e Kakalina, ua mele au i na huaolelo kupono, no ka haawi ana aku i ko'u mahalo kiekie loa no kau mea i hana mai ai no'u ame kuu wahine."

"Mai kamailio mai oe no ka'u mau mea i hana aku ai, no ka mea mamuli wale no ia o ko'u aloha ia Oliva, me he kaikaina poni loa la, a i hoike aku no au ia oe e kuu haku ua hooi loa ia ae kuu aloha nona, ma ke ano he mau hoahanau maua a elua iloko o ka poino. Ina au i ae aku e noho loihi me oe maloko o ka pa luakini ma kela po. he elua makahiki ae nei i hala, ina ua hiki ia kaua ke hoopakele iaia."

            "Alaila. o oe no anei kela wahine, me ka lole eleele, i loaa aku ai ia'u maloko o ka pa luakini? O e na lani akahi au a hoomaopopo i na mea apau. Ua maopopo no anei ia oe o Oliva ma kela manawa?"

            "Aole au i ike ia manawa o Aledina. o Oliva Esekota no ia. he malihini loa au ina kela wahi. o ke kumu wale no o ko'u hoea ana aku no ka huli ana ia Radona kuu kane. a e koi aku iaia e haalele iho ia Enelani nei a holo aku no kekahi wahi e hui hou ole ai maua. Ua loaa oia ia'u, he mau minuke kakaikahi wale no ko maua kamailio pu ana, me kona lawe ana aku i na dala kipe a'u o ka haawi ana aku iaia, me kona hoohiki paa ana mai imua o'u e holo ana oia no kekahi aina mamao loa, eia ka aole. Ina no ko kaua kamailio loihi maloko o ka pa luakini, pela ka oili ana mai o Radona a hiu pu me Oliva, ua hiki loa ia'u ke hoopakele ae i kuu kaiaina. mai ka lilo ana i mea puakaia e Radona elike me kana i pauaka mai ai ia'u.

            "Aole o keia pilikia, ua pau ae la ia, o ka pilikia nui, o ia no ka mea a kaua e lohe aku ana i keia la. Ke hoomanao nei oe i ko'u kamailio ana aku, i ke ano i loaa mai ai o kela leka ia'u. mai ka Lede Polena mai no ia. he wahine kela i loaa ka manao lili no kuu aloha, aole ana e mele kona kamailio ae i ke akea, i ka hoea ana o Oliva maloko o ka @umi o Derika, i ka po, o keia ka haawina ehaeha i koe a'u e auamo aku ana, a o ia ka mea kaumaha a'u e hopohopo loa nei i keia manawa."

            "Ua ike au i ka ehaeha o na mea apau i hanaia i keia po. aka nae, e waiho mai oe i ka Lede Polena me a'u a ke paa nei kuu manao, ua hiki loa ia'u ke hoohoka aku iaia ma na ano apau, no ka mea ke ole au e kuhihewa, ua homo pu kela wahine me Mr. Derika, ma ka hoolala ana i na mea e hoehaehaia aku ai ko olu manao."

            "E ae aku anei au i kena manao ou e Kakalina? Ma ko'u nana maoli iho no, me he mea la, ua hoea mai ia maua aku." wahi a ka Haku-Kale, me ka palulu ana ae i kona mau lima ma na maka.

            "Ina no ke auhee aku o ka nohona hauoli ana mawaena o olua, aole. ia mamuli o na hana a ka Lede Polena, a i ole. a kekahi mea okoa aku paha, ua hiki loa ia'u ke hoohamau aku i kona waha, o ka mea wale no a'u e hopohopo nei, o ia ka loli ano e ae o ko Oliva pilikia mai kela kulana mai ona e waiho mai la, a i ka uluahewa o kona noonoo, no ka mea ua hoomaopopo au i ke ano o kana mau olelo i keia kakahiaka, o ia no kona noo noo ana iho, aole oia i kupono e kapaia aku he wahine nau, mamuli o ka moolelo i pili iaia."

            "Aiaila, heaha ka kaua mea e hana aku ai?". wahi a k@ Haku Kale, me ka pihoihoi. "Ina o kau mea iho la ia i hopohopo loa ai no kuu Oliva aloha, alaila e hoike aku oe @ia aole loa i emi iho ko'u aloha iaia, i hookahi iniha, aka he o ia mau no ia me he mea la, aole loa i lilo ka'u mau mea i ike ai, a i lohe ai ma ka poe i hala, i meahookaumaha mai i ko'u manao, He hookahi a'u mea e hopohopo loa nei, o ka lohe aka o kuu makuakane i na mea i hanaia ma ka po nei, ina nae o kona lohe aku, aole no mai kekahi mea okoa mai, aka mai ka Lede Polena aku no ia, no ka mea o kela ka wahine hoohihi loa a kuu makuakane."

            "Ina ua hopohopo loa oe no kou makuakane ea, alaila @ia wale no ka'u e a'o aku nei, mai kou mau lehelehe ponoi aki ak@ e lohe ai kou makuakane, aole hoi mai kekahi mea okoa aku, he hoike ana mai ia i ka manao makee iloko ou no kou makuakane, a no kau wahine hoi."

            "Ke ike aku nei au i ka pololei o kena mau mea apau au e kamailio mai nei ia'u, nolaila, owau ponoi no ka mea nana e noakaka piha aku i na mea apau imua ona, aole no nae keia he wahi mea uuku aku i na he puupuu ikaika loa keia e kau aku ana maluna ona, mamuli mai o ka nui o kona aloha no Oliva."

            "Elike me ia a'u i hoakaka aku nei imua ou, no kau mea e nana aku ai, e hooko aku oe, me ka nana ole ae i na mea a kou makuakane e noonoo ai, he o iae kona lohe ana mai ia oe ku mamua o kou huna ana i keia mea."

            "Ke lawe mai nei au i kau mau a'o ana e Kakalina: me ka ehaeha no nae o kuu noonoo, no kuu Oliva, no ka mea ina aoohuli mai ana kuu makuakane i kona kua iaia, he keu a ka mea ehaeha, oia hookahi wale no ka'u mea e hopohopo nei aole o'u nana i na mea a ko ke ao nei e kamailio mai ai."

            Hakalia no a pau kela kamailio ana mai a ka Haku Kale, komo ana no ke kauwa lawelawe, me ka pepa inoa o ka Lede Polena, a pii ae la ka haikea ma kona mau papalina, haawi aku ia no hoi i ka pepa inoa imua o Kakalina. me ka pane ana aku:

            "O keia no ka mea a'u o hopohopo loa ai, no ka mea ua hoea mai nei ka Lede I'olena i keia kakahiaka. no kona makemake e hoikeike ae i ka kaa ana o ka lanakila ma kona aoao, a e ho@haeha mai ia'u ame kuu wahine."

            "E waiho mai oe i na mea apou ia'u. me ke kanalua ole au ke olelo ae. ma kahi o ka lanakila ana i maeuhane ai, o ka hoka ka loaa aku ana iaia. o ka'u wale no e olelo aku nei ia oe, e haalole koke iho ialoko nei o keia keena, i hoea mai oia, owau hookahi wale no koloko nei, na'u ia e paani aku iaia me he kaikamahine @uku la."

            Mamua nae o ka hiki ana i ka Haku Kale ke ku ae a haalele iho i kela keena. komo ana no ka Lede Polena, a i kona manawa i ike mai ai i ka haku poio e noho hoola'i aku ana me Kakalima. aole he wahi nanaina o ke kaumaha maluna o ko laua mau helehelena, ua hookahaha loa ia aku ka manao o ua wahine nei, o kana i manao mua ai. o ia no ka loaa mai o ka Iaku Kale iloko o ke kaumaha, a i ole. he kulana pioloke paha ko ke kakela. aole nae pela, he o ia mau no na mea apau, a o kana wale no nae i ha'oha'o ai, o ia kona ike ole aku ia Oliva.

            "O ke aloha kakahiaka no kou e ka Lede Polena." wahi a ka Haku Kale me kela ano piha ohaoha mau no ona. "He kelika hoi hou kakahiaka i keia la. akahi no makou a ai i ko makou aina kakahiaka, e noho mai i hookahi ko kakou ai nuana." me ke kuhikuhi ana ae i kekahi noho ma ka aoao o ke pakaukau

            "Aole au i ai mai nei, mamuli no hoi o ka maikai ole'o ka noonoo, pela au i hoea mai la no ke kakela nai." ma ka houuku oa ana iho o ka Lede Polena i kona leo. me ka nana ana aku ma na maka o ka haku opia, a leha mai la kana nana ana ia Kakalina. me he mea la, e hakilo pono loa ana oia ina paha aia ekahi mau mea makai ole iloko o ka noonoo o kela mau mea.

            "Eia ka hoi ihea ka Lede Kale. o olua wale no ka ia e a nei i ko olua aina kakahiaka." i ninau hou aku ai ua lede nei.

            "Aia no oia maloko o konia rumi, e iho mai ana no oia i ka manawa kupono. ua maluhiluhi maoli oia ma ka po i hala, me ke ponniuniu o kona poo i ke ala ana ae nei i keia kakahiaka." wahi a Kakalina i pane aku ai. "E ninini aku au i pola kope nou. he mau minuke wale no paha koe, o ka iho mai no ia @ ka Lede Kale ilalo nei, a hookahi ko kakou nanea ana."

            "Ke hoomaopopo nei au. o oe e Kakalina kekahi mea hiki ke @ilinaiia, a oiai he mea nui loa keia ohana ia'u. ua konoia mai au e hele mai i keia kakahiaka nui. mamuli o kekahi hana, a manao aii, aole no he mea hewa kou noho pu ana mai maloko nei o keia keena. O ko'u ano, ina au e lohe iki ana i kekahi mea ku i ka hoohilhila i ho'u ohana, aole loa e loaa ka maha i kuu noonoo, ahiki i ko'u hoea kino ana mai, a koike ae i ka'u mau mea apau i ike ai. pela iho la au i hele mai la i keia kakahiaka. Ua maopopo ia'u he kanaka kuu haku, o ke kulana keonimana. pehea la. ua hooholo anei oe i kau mea e hana aku ai no kau wahine?"

            Ua hookauinakaia aku ka noonoo o ka Haku Kale, no kela ninau a ka Lede Polena. ke mea i ike ole ia ma kona helehelena mamua, a e hoomaka mai ana oia e kamailio, ua poha e aku la nae ka leo o Kakalina i ka i ana aku:

            "Ke hoomaopopo aku nei au i kou ehaeha e ka Lede Polena me ko'u minamina loa nae, i kou kuhihewa," wahi ana me ka noho ana mai iluna. "Ina he hilahila kekahi i manaoia, aole loa ia e kau aku maluna o ka wahine a kuu hku nei, aka maluna o ka mea okoa loa."

            No kela mau hoakaka a Kakalina. huli ino mai la ka Lede Polena imua ona, a pane mai la ma ke leo kuoo: "Ke manao nei au, aole i maopopo ia oe e Kakalina, ke ano o kau mea e kamailio mai nei ia'u. a i lohe oe ea, ma ka po aku nei i hala. ua hele aku ko kaikaina. ka Lede Kale noloko o ka rumi o Mr. Derika. malaila oia kahi i hoohala ai i kekahi mau hora. me ko oukou ike ole. a o keia ka mea-nana i hoehaeha loa mai i kuu noonoo. no kuu haku nei."

            "Ke manao nei au e kuu lede maikai. ua kahihewa oe, a i ole. eia paha oe ka hookauwaia nei e kekahi manao lili."

            "Alaila e olelo mai ana anei oe. ua hoi koke mai ka Hale Kale i ka wa kupono, e ake'ake'a aku ai i ka hele ana o kana wahine ma ka po nei noloko o ka @umi o Mr. Derika?"

            "Aole ka Haku Kale, i lihi launa aku i na hana a kana wahine o kana wale no i hana ai, o ia ka laew ana mai i ko palapala o ka haawi ana mai iaia, ma ka po nei."

            "Heaha kou kuleana e Kakalina. e kamailio mai ai i keia mau mea. me ko ike no, o ka Hake Kale wale no ke kuleana e kamailio pu ai me a'u. aole o oe. ka mea kaawale loa mai iaia aku."

            "He nui na mea i kuleana ai au o kamailio pu me oe. no ka mea he mau minuke wale ae nei no i hala. ua hoinoino mai oe i ka Lede Kale, a ke ike aku nei nae au i kou hele a piha me ke kahaha."

            "O ka inoa pololei loa, o Oliva. aole o ka Lede Kale, a o Aderina paha." me ka minoaka okoa ana aku o ka Lede Polena. me he mea la. e hoikeike aku ana, i ke kaa ana o ka lanakila ma kona aoao. no ke komohia aku o na manao hoowahi@waha iloko o ka haku opia no kana wahine.

            "Ina no oe e kapa aku ana iaia ma ka inoa o Oliva. he mea liilii loa ia i kuu haku. no ka mea o Aderina kona inoa @@@@hele loa e kapa aku ai i kana wahine."

            "Aole no oe i malinini e kuu haku, ua maopopo ia oe na mea apau e pili ana i ko wahine."

            "Aole o'u makemake e lohe i kau mau mea i makemake ai e kamailio hou mai nona." i kahamaha aku ai ka Hake Kale. me ka hoike okoa ana aku i kona ano huhu." he hoopepe hoi ia o ka Lede Polena, me ka wiwo, aole he hoonana hou mai i ke kamailio ana i na mea e hoinoino ana ia Oliva.

            "He oiaio anei, ua hoea aku ka Lede Kale noloko o ka @umi o Mr. Derika ma ka po nei? He oiaio anei na mea apau e hanaia ana." wahi a Kakalina, me kona ike oka aku mai ai ia Oliva?"

            "Ua pololei loa na mea apau elike me ia i kakauia mai ai e Mr. Derika, no ka mea owau pu kekahi maloko o kela keena ma ka po nei. a ike me kuu mau maka ponoi i na mea apau i hoakakaia maloko o ka palapala a Deria, i kakau i ka hoka o ka Lede Polena.

            "Alaila owai kela kana o Ki@ina Radona? Heaha kau mea i hoomaopopo nona?"

            I ka lohe ana o ka Lede Polena i kela mau hoakaka a Kakaluna, ua ku maoli oia i ka hoka, aole loa oia i maeuhane, pela iho la na mea e hoikeia aku ana iaia o kana i manao loa ai, o ia no ka hooko ana aku o Oliva i kekahi kono, ma ke ano hewa, eia ka auanei, ma kahi o kona lanakila ana i moeuhane ai. o ka hoka ka mea e hoaa mai ana iaia, me ka hoehaeha ole ia aku o ka Lede Kale.

            Ke alaalawa la ka nana ana a ua wahine nei, mai ka Haku Kale a ia Kakalina, a ka hala ana o kekahi mau sekona, pahola ae la ka minoaka ma kona mau papalina. a i mai la:

            "Ina ua ike pono oe i na mea i hanaia ma ka po nei. alaila heaha iho ia ka manao nui o Mr. Derika i hoolala ai i na hana o ka po nei?"

            "Aole no ia he mea okoa aku, aka o kela hana hookahi no ana ame oe i lokahi like ai. ua like loa olua a elua, ma ka hoao ana e hoopoino aku i ke ola ana o kekahi mau mea hewa ole."

            No kela pane a Kakaiina-maopopo loa iho la i ka Lede Polena, ua ahuwale kona mau ano imua o kela wahine opio, ua hakilo oia no kekahi mau manawa lehulehu. a loaa ka ike iaia, aole he hoihoi iloko ona no Oliva, ua lilo keia hoomaopopo ana. no ka ahuwale o kana mea i kuko ai. ua wiwo loa ua wahine nei, e hiki hou ole iho ai iaia ke noho maloko o kela keena, o ke ku ae la no ia iluna me ka hoopa ole aku i kona pola kope.

            "Ua hoohauoliia mai ko'u manao, no ka hoauheeia ana aku o keia hana pohihihi, o ka mea wale no nae nana i hookahaha mai i ko'u noonoo, o ia no ko ka Lede Kale ae ana aku e hooko i ke kono a Mr. Derika."

            "Ina ma ou la i konoia mai ai oia e hoea aku, alaila he mea okoa loa ia, aka ina o ka Lede Kale maoli no ka mea i konoia mai, aole mamuli ou, o ka mea ano nui loa ia, e kau aku ai ka hoohilahilaia maluna o kana kane ame hona ohana."

            "Aole loa he hauoli iloko ou e ka Lede Polena, no keia mau mea au i lohe iho la, aka ua hoohaha loa ia kou manao. a o ia ka'u e olelo aku nei ia oe, ua uku pono ia kou luhi. o ka hele kakahiaka ana mai nei i ke kakela nei." wahi a kKakalina, me ka kaa ana o ka minoaka ana mai ma kona aoao.

            No ka mea ole a ka Lede Polena e kamailio hou aku ai oiai ua halawai oia me ka hoka, kona kaha aku la no ia hele no kahi o ka puka. a ku ae la hoi ka Haku Kale, no ka wehe ana i ka puka a kunou aku la imua o ua lede nei, me ka pane ole aku he hookahi huaolelo, no ka mea ua piha maoli oia me ka hauoli. no ka hiki ana ia Kakalina. ka pane i na mea apau e hoka ai ka Lede Polena.

            "Ua hookahahaia paha kou manao e Kakalina, no ko'u noho hamau loa, aole he kamailio iki i ka Lede Polena, o ke kumu ea, aole e hiki ka'u mau olelo e lanakila maluna o kela wahine, a o kekahi kumu no hoi, he oi loa aku kou makaukau i ke kamailio mamua o'u; he hookahi nae au mea i poina, o ia no ka hoea mai i ka manawa a Mr. Derika, e hoike ae ai i ke akea, i na mea e pili ana i kuu wahine." wahi a ka Haku Kale, iaia i hoi hou mai ai a noho aku la imua o Kakalina.

            "Mai hopohopo  iki oe no kela kanaka. aole loa oia e aa e hoike i kekahi mea e hoi hou aku ai maluna ona na hoohilahila. He mau mahina okoa a kela kanaka o ka hoolalaana no ka holopono o kana mau hana limanui o ka pakaha. i ka hoea ana mai nae i ka haulehia ana, o ka pau loa ana ia o kona ae aa @ e ku hou mai imua o kona mau hoaloha, ameka poe i kamaaina iaia, a i hoike aku au i ko'u manao ia oe ea, he hana hauoli loa nana, ka hookaawale loa ana aku no kekahi wahi mamao."

            "A pahea hoi hou manao no ka lua o na kanaka?" wahi a ka Haku Kale, me ka pau ole no o kona manao hopohopo, no ka hookau mai o Mr. Derika i na hana hoehaeha maluna ona ame kana wahine.

            "Mai hopohopo iki oe nona, ua like pu oia me ka iole ka pee iloko o ka lua. ahiki i kona ike ana i ka manawa kupono nona e holo mahuka ai mai Enelani aku nei, o kona kaawale no ia. e maka'u ole ai oe i kona hookokoke mai ma kou home nei."

            Nui iho la ka hanu o ka Haku Kale, me ke ku ana ae iluna. a hele aku la no kahi o ka puka, me ka huli ana mai nae ihope ia Kakalima, a i mai la: "Ke hopohopo loa ne au no ka Lede Kale, e hele anei au e halawai pu me kuu makuakane a hoakaka aku iaia i na mea apau?"

            "O ka hana pono wale no ia a'u i manao ai," me ka kunoku@@@u ana aku o ko Kakalina poe.

            "Ae, e hele koke ana au e halawai pu me ia i keia manawa. a ma ke ia hope aku, aole ioa he meanuna e hunaia ma keia @ome."

            O keia kekahi o na hana ano nui loa i ili mai ke ko'iko'i maluna o ka Haku Kale, aka e hoao oia e hoomanawanui. me ka hopohopo no nae iloko ona no kona makuakane, nolaila olili aku la oia me ka pii ana aku no ka hale maluna o ka Haku Kale, aka e hoao oia e hoomanawanui. me ka hopohopo no nae iloko ona no kona makuakane, nolaila oili aku la oia me ka pii ana aku no ka hale maluna, i kona hoea ana mawaho pono o ka @umi o kona makuakane, nana aku la oia i ka waiho mai o ka @umi o kana wahine, ma kahi mamao aku, a no kekahi mau minuke kona ku alie ana mawaho o ka @umi o kona makuakane, kekeke aku la oia me ka malie, ia wa i pa-@ mai ai he leo maloko mai, i ka i ana mai:

            "Komo mai iloko nei," wahi a ka haku aoo, i kahea mai ai, o ka wehe aku la no ia o ka Hake Kale i ka puka, me ke komo ana aku i loko o ka hiona i halawai mai me ka ike o kona mau maka. o kekahi ia o na hiona ku i ke haumaha. no ka mea iluna o na lima o kona makuakane, e moe ana ke poo o Oliva. a o laua na mea maloko o kela @umi, nolaila ke ku maile la ua haku opio nei, nana i ka pulama me ka makee o kona makuakane, i kana wahine.

            Ma kela komo ana aku a ka Hake Kale iloko, nana mai la kona makuakane iaia me na maka haikea, aia hoi na waimaka ke kihe'ahe'a la ma kona mau papalina, alaila, pii ae la kona mau lima a elua iluna o kona poo, me ka puliki ana, elike me ke ano o ka poe i loohia i na manao ehaeha.

            I ka wa hoi a Oliva i ike mai ai i kana kane, puliki loa aku la oia i ka haku aoo. me ha mea la, ua hele oia a piha i ka maka'u i kana kane. alaila, kau mai la ka haku aoo i, kekahi lima ona imua o kana keiki, a i mai la:

            Ua maopopo ia'u i hele mai la oe e hoike ia'u i ua mea e pili ana i kau wahine nei. kuu kaikamahine, ua lohi loa nae oe, no ka mea ua kamailio mai nei oia ia'u i na mea apau, a ke hauoli loa nei kuu uahne, i kona hana ana mai pela.

            Aia wale no na maka o ka Haku Kale maluna o kana wahine kahi i nana ai, a ke ike la oia i ka haalulu o Oliva. alaila me kaa leo o ka mea i piha i ke aloha ame ka makee i kana wahine. pahola aku la ka haku opio i kona mau lima imua, me ka pane ana aku i keia mau olelo:

            "E Oliva kuu wahine aloha, heaha kou mea i eeka ai mai ia'u aku, ua makaukau kuu mau lima, no ka hookipa ana mai ia oe.

            "O e kuu haku! Aole a'u i kupono e kapaia he wahine nau. no ka mea ua hana hewa loa au au imua ou, a imua o na lani! Ua hoopunipuni aku au imua ou, a ua lawe mai i ka hilahila a hookau aku maluna o kou inoa," me ka noke ana aku o ua o Oliva, i ka hookahe i kona mau waimaka o ka ehaeha.

            "O na mea o ka wa i hala. ua hala au la ia, e kikoo aku kaua i na mea o ka manawa e hoea mai ana."

            Noho pono ae la o Oliva iluna, me ka haka ana mai o kana nana ana maluna o na maka o kona makuakane, ia wa i pane aku ai ka haku aoo:

            "E Oliva kuu kaikamahine, eia kau kane, oia wale no ka mea kuleana ia, oe, a ina he aloha kou iaia, e maliu aku i kona leo." o ka wa no ia o Oliva i holo mai ai a puliki aku la i ka haku opio. me ka hookahe like ia o ko lakou mau waimake apau, maloko o kela keena.

            Mamuli o ka ikeia ana ae o ka moolelo e pili ana i kekahi hapa o ko Oliva ola ana. aole ia i lilo he kumu, e hoemiia iho ai ke aloha o ka Haku Kale nona. a o ka haku aoo paha, aka ua hooia ae ka pipilipaa o ko laua noonoo nona. a no ke koena aku i koe o ko laua mau la o ke ola ana. aole he mau hana hoehaeha i ikeia, aka ua hooi loa ia ae ka laua hauoli, ahiki i ko laua mau la hope.

            No Mr. Derika hoi, mamuli o ka hookoia ana o ua kanaka nei. aole e hiki iaia ke noho hou iho ma Enelani, aka ua holo aku oia me ka ike ole o kona mau hoaloha. a ma na hoike i loaa mai e pili ana nona. ua huli hoi pololei loa aku oia no Inia. kahi ana i huna ai iaia iho, me ka aa ole e hoea hou mai i Enelani, a e lohe i ka hoikeia aku o kana mau hana epa o ke kolohe.

            No Kivini Radona hoi, ma kela manawa o kona lele ana mai ka puka aniani aku. ua halawai oia me ka poino. a he elua la mahope mai o kela po i halawai ai oia me na palau he nui. ua make aku la oia, a o ka pau ana o na mea e pili ana iaia. a kaawale loa hoi o Kakalina mai kona mana mai ma ke ano ke kane mare.

            No ka Lede Polena, i kona hoomaopopo. aole i makili ao ke aloha o ka Haku Kale no Oliva. a ua pau hoi na manaolana, no ka hiki iaia ke upu aku a lilo mai ua haku opio nei i kane nana i kekahi la, ua holo okoa aku la oia no haki mamao. malaila i mare aku ai oia me kekahi makuika. mamuli o kona noonoo ana iho. he oi loa aku kona lawe ana mai i kekahi kanaka opio i kane ana, inamua o ka noho wale ana. o luahine iho auanei. pau ka hoihoi ana mai o na kane iaia.

            Ua hoomau no o Kakalina i ka noho pu ana me Oliva kona kaikaina hookama, a i ka hala ana nae o kekahi mau mahina Ioihi. mahope o ka make ana aku o Radona kana kane, ua noi ia mai la oia e kekahi o na haku o Enelani. i wahine nana, a he eono mahina mahope mai, i hoohuiia ae ai laua iloko o ka berika o ka mare.

            Me he mea la, iloko o ka waha o na mea apau, mai ka poe hanohano ahiki aku i ka poe haahaa. aole a lakou mau mea e ae e kamailio ai, no Oliva wale no me Kakalima, no ka mea ma na hana a keia mau wahine opio, ma k@ laua mau ano, aia ka oiaio, iloko o laua pakahi, aole ka haaheo ka hookano ame ka haakei, a ua lilo no hoi ko laua mau ano maikai he nui. i mau kumu hoohalike na na wahine e ae ma ko laua wahi e noho ana.

            Ua hoea mai la kakou i ka hopena o keia moolelo, me ka haawi aku o ka meakakau i kona hoomaikai nui i na makamaka heluehlu, i ka hoomanawanui pu ana mai me Oliva. iloko o ke au o ka nee ana o kona moolelo

KA HOPENA.

He Moolelo no

KEAKA TAZANA

Ka Weli o na Uluaau Mehameha o Aferika

a o ka Hoaloha o na Holoholona Ahiu

            Olelo Hoakaka: O ka moolelo e hoopukaia aku nei no ka pomaikai o ko ke Kuokoa poe heluhelu, he moolelo ia no ke keiki a Tazana. kela kanaka hapa holoholona. nana i hoolilo aku i na holoholona ahiu apau oloko o ka ululaau i pio malalo o kona ikaika, kela kanaka hoi i hoolilo i ka make i mea ole imua ona; o kana keiki keia, kela keiki a oukou no e hoomanao nei, i ka lawe aihueia ana e kela kanaka ino o Rokofa ame Paulo kona kokoolua, a i loaa h ai i kona mau makua, i ko laua wa i hoea aku ai no La@ana.

            Elike no me ke ao ame ke kulana o kona makuakane, pela iho la no na ano apau o keia keiki, a elike me ka nee ana aku o kona moolelo. pela no auanei kakou e ike aku ai i ke aiwaiwa o kana hana. ka nui o kona ikaika. ame kona maka'u ole ia mea he poino ame ka make.

            Ua lawa paha keia mau hoakaka pokole ana. a i mea e maopopo pono ai keia moolelo mai kona hoomaka ana aku e lawe nui i ke Kuokoa, o mihi auanei. ke lohe aku i keia moolelo mai kekahi poe oka mai no ka hoohemahema wale i ka heluhelu ana mai kinohi mai. Mea Kakau Moolelo

MOKUNA 1.

            Ke hoomanao nei no oe e ka mea heluhelu, ma ka ha@@ hope o ka moolelo o Tazana, iaia i haalele iho ai i na ha@@ kai o Aferika mo Jene Pota kana wahine. a huli hoi polopei aku no Ladana. ua haaleleia aku o Paulo, ke kokoolua Rokofa e hele auwana aku nona iho. iloko o ka hihip@

o na ululaau, imua hoi o na holoholona ahiu, a mala@ o

malu o na kanaka Paele hihiu aikanaka.

            He umi makahiki, mahope iho o kela huli hoi ana aka Tazana no Ladana, aia hoi ua kipa aku la kekahi moku @

Aferika. ma kahi i nohoia e na Paele. ua hala he mau @ a kela moku o ke ku ana malaila, a ma kekahi auwina @ ua makaukau iho la ua moku nei e haalele aku i kela @@e kakali wale ana no o ka huli hoi mai o kona waapa. i @@unaia iuka o ka aina, ma kekahi muliwai akea. kela mu wai no a Tazna, i au mai ai a kau maluna o ka moku a @ ai o Rokofa i ka ai ia e kana mau holoholona.

            I ka pau ana o ka hana a na kanaka o kela waapa i @@unaia ai iuka o ka aina. ua huli hoi mai la ia, me ka @@ maile ana o na kanaka. na ke au o ka wai ka hana, a @@@@@ la ia huli ana aku o kekahi mea e nana ma ka aoao ak@@ o ka muliwai. ike aku la oia i ke ku mai o kekahi mea @@ kahi mamao, me ke ani ana mi o kona lima. ia lakou @ e hoe aku no kahi ana e ku mai ana.

            No ke ake ana e ike i ka manao o keia kaheaia ana @@ ka waapa, ua hoohuli ae la ke kianoa i ka ihu o ka waapa kauoha aku la i na kanaka e hoe pololei no ka aoao aka @@ lakou nei i kekahi kanaka ili keokeo, ua hele kona helehele @ a manumanu, aole ona lole e komo ana, a e kahei ana ho@@ holoi@o'ona ma kona puhaka.

            Ke noke mai la oia i ke kamailio, aole nae he ma@@@ aku o kana olelo i ka poe oluna o ka waapa, aka nae @@@ aka la ke kianoa o ka waapa iaia ma ka olelo Beritani@ wa i pane mai ai ua kanaka nei ma ka olelo Bertania nae ma ke ano maalahi, aka me ka anoninoni no, he pope no nae ka nianao o kana mea e kamailio ana.

            O ke kumu o kela hiki pono ole, iaia ke kamailio mai @@ olelo Beritania, mamuli o kona kamailio ole i kela olelo @@ na makahiki lehulehu, no ka mea oia hookahi wale n@ @@ kanaka ili keokeo maluna o kela aina, o ka nui o na ka@ @@ he poe Paele wale no, a ua komo pu aku oia, ma ke

mailio ana i ka olelo a ka poe Paele.

            Me na waimaka e hiolo ana ma kona mau papalina, i @ noi ikaika mai ai ua kanaka nei i ka poe oluna o ka waap@@ hoopakele iaia, me ka lawe ana aku a hookau maluna moku, no ka mea ua hele oia a kau ka weli i ka noho @@ kela aina hihiu

            Ua hooko i'o aku na kanaka oluna o ka waapa i ke @@@ keia kanaka, a lawe aku la iaia noluna oa ka moku, ma@@@ i hoike aku ai oia i kona moolelo ku i ka ehaeha, me ka @@ pilikia. ua ku maoli na hana a na kanaka Paele i ka @@@ manaonao maluna ona, me ka ike maoli ia aku o na al@@@ ia mau hana hoomaewaewa i hanaia mai iaia. Hoak@@@ pu aku la oia i ka loihi o na makahiki o kona noho aw@@ ana, o ia hoi he umi makahiki, a ua lilo ka hooa ana @ka o kela moku, i mea e hoopakeleia ae ai kona ola.

            O ke ano nae o kona hoea ana no kela aina i ihin@ huna oia ia mea. koe wale no kona kamailio ana mai. @@@ he mea hiki iaia ke hoomaopopo no ke ano o kona hoena ana i keia aina; aole no hoi oia i hoike mai i kela poe kanaka. kona inoa oiaio, aka hoike ae la oia ma kekahi inoa @@@@ loa, ma ke kauoha ana mai ia lakou e kapa aku iaia @ @@hookoeia aku ai kona ola e Tazana.

(Aole i pau). ?????