Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 45, 7 November 1919 — KUPALE O KUHIO NO HAWAII NEI MA WAKINEKONA Loheia Kona Leo Maluna o ka Papahele o ka Hale Kaukanawai o ka Ahaolelo Lahui MAKEMAKE OIA E OHI PU O HAWAII I NA POMAIKAI Kupale pu Oia no Hawaii Nei ma ka Ninau Pili i ka Oihana Kanu ko Maanei Nei [ARTICLE]

KUPALE O KUHIO NO HAWAII NEI MA WAKINEKONA

Loheia Kona Leo Maluna o ka Papahele o ka Hale Kaukanawai o ka Ahaolelo Lahui

MAKEMAKE OIA E OHI PU O HAWAII I NA POMAIKAI

Kupale pu Oia no Hawaii Nei ma ka Ninau Pili i ka Oihana Kanu ko Maanei Nei

Maluna o ka pnpahele o ka linle o nn lunnmnknninnnn. o kn nhnolelo lahui n Amei-ikn mn kn la I<l o kn niahiim aku nei o Okatobn i hnla. i ku nku ai kn K!ele Knhui Kuhio. a knpale in Hawaii nei, no nn ku-e n Keeil Smool 0 l'tn. e nhewn nnn i ka poe kanu ko n llawaii nei, no ke kuni hoolilo ana nkn 1 ke kopna o Ua 1010 in lnpann. Aole mnlnila wnle uo pnu k«ttn kupnle ann uo Hnwaii uei, nka un kupnle pu nku oin, no ke knpnein nnn ae o liawnii. mai konn komo pu nnn nkn me nn wnhi v mnloko o Ameiikn, mnloko o kn hiln, no ke k'okua nna i nn kannka i nele me na hnnn mikinla. I*n lnwe mni o Sennton Smoot o I*l a, i keknhi haiolelo mnlunn o kn papnhele 0 ke sonate, e hooili nnn i na uhewn nnn 1 nn knnnkn knnu ko, mn Havw«ii nei, no ko lakou hoolilo i ke kopan in l:i--pann, iloko o kein innnawn piliHi«, hno ka iko o ka Kuhio, i ka pololei ole o kpln hunm hoahewn, nole oin i hoohnknlia iho i ke ku unn nku maluhn o kn pnpnhele o kn hnle o n<» lunnmakn niminn, a hōāknkh nku i kn v mea oi'nio, elike' me knnli ! ike ni i hnnnin inannei nei. Va huli hoi inai nei kn Klele t\uhin no Hnwaii nei, niuliope o kfi hooh'kla aua i keknhi mnil mnhinn ma Wakinekonn, n i kn ninnawn i hoakaknin aku ai imun ona, no na mea i Konhewn wale ia mai ni o Hawnii nei. e pili nnn i ke~ k'uni h'ooliloin nku' o ke kopnn, un hoike 111:1 i oia i konn kupnle" ftnn i ka )ioe knau ko mAnnei nei» im l kn liooin nna nku imUn o nn hoa oloko o kn nliaolelo ,he hnna % hewn lon nn Hawnii, kn iie nnn uku e hoolilo t konA kopan, iloko o koin mnnawa "kupilikii o kn aiimn, ft ma knnn mnu men i ike, aole n»ea a Ilawnii nei e hilnhila ai, no konn hanwi o'nn aku i nn kakoo pihn ann, mn na men apau a ke koniininn o nn menni i koi mni ai, iloko nku nei o ka wn o ke knua, un hnnn aku o ilawaii nei i konn mahele, me nn mnnno ninkee. Oini oia maloko o kn ]>npahele o k.a hale o na lunamakaainana, Uft waihoia mai he mau ninau lehulehn iaia, no kona ike e pili ftna i La oihana kanu ko, A ua paneia akn ia mnu ninnu apāU Y»l» k» pololei, e lioopauia ai ka pohihihi o na mea apau, e lioke nnn hol i korin mnopopo mn kaun mnu men e knmailio ana, no ke ano o ke kanu ann \ ke ko, ke

I oki ana ame.ka wili aim. | Wahi aka Klele Kuhio i hoike okoa I aku ai wiiua o na hoa oloko o ka hale ! o na lunamakaainana, aole loa he kopan i hooliloia aku ia- īapana, aka o ke ko--1 paa o ka makahiki I9IP, ua hoolilo po- ! noi ia aku ia maloko o Atnerika, pela 1 hoi nie ke kopaa o ka 1920. i Ma ka !>ila i no ke koku.i ana aku i ka poe i hoopilikin in. i uia ua hflna mikiala, i ka maiiaw* i knpaeia «i o līawaii nei, inai ke komo pu | ana aku me na mokuaina o Amenkn, un | hookomo aku ka Klele Kuhio i kekahi | paku 'i, no ka hookomo pu id aku o Huwaii nei, eia nae ua haule wale in pnku'i, mahope nne o ka lohein ana o kana mau kumn hoakakn, mahina o kn papahele o ka hale. "I r a hookahaha loa ia mai ko'u mnnao, ina paha aia iloko o oukou ka ooonoo, ina he hapa o Hawaii no Amerika. 0 Hawaii wale iho no ke Teritore piha 1 koe, a ua hookahahaia mai ko'u jna;iao i ke kumu i kapaeia ae ai o Hawaii mai ka loaa ana o kekahi mau pomnikai iaia, mailoko mai o na hila i hookomoia mai iloko o keia hale kaukanawai." Ma keia walii i nioau mai ai o Mr. Blanton, .i ke kumu i noonoo ole ia ai kekahi mea, iloko o ke komite o. na terifore. '•Aole au i ike i )Ji. kumu kujM>no a \i e hele aku ai e hui.pp me me komiie o na teritore, maluna o kekahi hila laul* elike me keia. Xfa ka 'u niea i lioomaopopo aia wale no a he bita i'j>ili-ia Mnwaii, alaila ma ke komile o na teri-

tore, ke kupono e noonooia ai. O ka'u e noi aku nei i ka hale o na lunamakaainana, e,hookomo aku ia Hawaii iloko o keia bila. Malia paha ua manao ke komite hoonaauao, he wahi wale iho no o Hawaii no na pa-u hula me ka liookani i ka ukulele malalo o ka laau pama, no kela mau hoakaka, ua noke ia i ka akaaka. "Ua makeniake au e hoike aku ia ou-. kou e na leēonimana, he mau hana mikiala ko Haw r aii nona iho. Ke hoemlu nei oia, i ke ko nona iho, aole he wahi e ae ma ke ao nei i holomua loa ai ke kaiiuia ana o ke ko, ma ke ano akeakamai. He oihana halakahiki liona' ine na hana e loaa ole aku ai ka pomaikai maloko o keia bila i ka poe e hana ana ma kela' mau hana mikiala? No'u iho, aole au i ike i kekahi kumu o ke kapaeia ana o Hawaii. (Nokeia i ka pa'ipa'i.) "Ua makemake oukou e kapae ae ia makou mai keia bila mai, iloko nae o ia manawa hookahi, makemake oukou e uku aku makou i ka auhau, no ke kokua ana i na kanaka o na mokuaina. Oka mea pololei anei keia? (Noke hou ia i ka pa'ipa'i.) "Manao iho la anei oukou, he liana pololei ia, o ko makou uku ana no na kanaka hiki ole ke hana maloko o na mokuaina? Ina e kapae ana oukou ia makou mai keia bila ae, alaila no ka pololei nei, e hookuuia ae makou mai ka uku ana aku i na auhau no ke kokua ana i na kanaka pilikia o na mokuaina." (Pa'ipa'iia.) '•> He nui hou aku iekahi mati hoakaka kupale a ka Elele Kuhio no Hawaii nei, e ikeia no maloko o ka Moolelo o na hana o ka Ahaolelo Lahui, o ka la 10 o ka mahina aku nei o Okatoba i hala.