Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 45, 7 November 1919 — He Moolelo no ka MAKAIKIU MAKENEKI a i ole KA OHUA MAI KA PA KAPILIMOKU MAI O SEKOTIA. [ARTICLE]

He Moolelo no ka MAKAIKIU MAKENEKI a i ole KA OHUA MAI KA PA KAPILIMOKU MAI O SEKOTIA.

"N r t» hiili him o ftēmirietōnii kā inea i māke pehek e ihaopopo ai, ina e manao iho ānā kāua aohē niāu apāti4| j.epa ma kona kino e hoike mai ai o Reminetorta ija mea make la?" "Auwe, ua hiki loa ia oe ke ike iaia nou iho, me ke kāuka'i | ole a he mea kekahi e hoike mai ana o Reminetona ua kanaka )a. Aole ka e hiki ia oe ke huli aku ia mea nou iho?" "Ile hik: no, aka oia nae ka'u hana e makemake ole nei e liana. E kokua nui loa mai ana oe ia'u e Mr. Topina. elike me ka pili o ia mea i na luna aupuni Palani, ina o ka hoopoina holookoa ana, i na mea apau a'u i kamailio aku nei ia oe no ka hele ana aku o kela ame keia e nana a hoike ae i ka inoa o ka mea i make. "O, inā pela ua pono; a pehea kou manao e lawe ia ana anei ia i ka hale waiho kino make no ka hoikeikeia ana ae ma keia auwina la?" "Oia ka mea maopopo loa. Me he mea la aia oia ke laweia ae la nolaila i keia manawa. Ina he makemake oe e ike mua iho i ke kino o ka mea make ua hiki ia'u ke hooponopono me ke Komisina makai mamua o ka laweia ana ae o kona kino make no ka hale waiho kino make ma ka hale hoolulu kaaahi. Kia nae, ke hopohopo nei no au no ka hiki ia oe ke ike i kona kino malaila. no keia kumu. ke manāo nei au ua lolohi loa nei manawa; ia manawa hookahi aole anei ou makemake ia'u e hoike ae ia'u owau ke hana nei au maluna o keia hihia i nei inanawa ?" Mamuli o keia ninau a Topina he hoohuoi anei kekahi iloko ona aole ona makemakeia e ka Lunanana Baida e hoike koke ae iaia iho oia kekahi e hana pu ana ma ia hihia ? Oka hanohano apau e loaa ana ma keia hihia, he hihia ano nui e kaulana ai kekahi makaikiu, e holo wale aku ana no anei ia maluna o ka I unanana Baida, ke kanaka i loaa mua na mahalo kiekieia no ka maka'u ole ame ka holopono o kana huli ana ma na hihia ko'iko'i apau o na manawa i liala ? Ma ko Topina manao iho he mea hiki ole ia Baida ke liana me ka holopono ma kahi malihini loa iaia elike me Palani, ina e like ole ana kona makaukau. ke koa ame ka ike i na walii pohihihi apau maloko iho o Parisa, a pela hoi me ke ano o na kanaka Palani me kona. "Ua loaa ia'u na ike apau. pela ko'u manao. e pili ana me kahi o ka pepehi kanaka i hanaia, mamua o ke ala ana ae o ke koinisina makai mai kona moe ae. O ka'u wale no e makemake nei e ike oia ka manawa p ke kino o ka mea make e hoikeikaia ae ai, no ka hele ana aku o kela ame keia e nana a e hoike ae i ka inoa pololei o ka mea make ame kona wahi o ka noho ana mamua, a pela hoi me kana hana o ka lawelawe mua ana mamua p kona holo aua mai no Parisa nei. "Eia nae, e hiki koke ana no ia kaua ke liuli aku a loaa ka| ike maopopo i ka manawa e laweia ae ai ke kino make no kā; hale waiho kino make, ina ua laweia ae nei i nei manawa. līu hiki loa i kekahi poe ke hoike mai ia kaua no ko ke ko misina paa iho i ke kino make ma ka hale hooiulu kaaahi no ! ka nanaia ana. a i ole. hoouna ae paha no ka hale waiho kino make oke aupum. He hoi mai koe oke kuene me kekahi ike. ]>ela ko'u manao. a nana e hoike mai ia kaua no ka mea e hanaia ana„e ke komisina." i pane aku ai ka Lunanana Baida. Heaha ana la ka ke kuene mea e hoi mai ana a hoike, oia ka ka Makaikiu Topina e nalu ana iloko iho ona, eia nae. — oia i ninau mai i ka Lunanana Baida. Aia oia malalo o ke kauoha a kona hoahanau a e pono oia e hoolohe i kana mau kauoha ma na ano apau. oiai o Baida no ka mea i ike i kana mea e hana aku ai 110 ka hookolo ana aku e ahuwale ai na mea a'>au o keia hihia. '" No ka mea anei nana i pepehi ia Reminetona a make ka kaua e nana aku nei ?' i ninau aku ai c> 1 opina, a i ole, i na (laimana paha?" Pii ae la ka ula ma kona mau papalina me he mea la ua ike iho la paha oia i ke ano naaiipo o kana ninau. "I ninau aku la au ia oe i keia mea no kuu ike e komo mai ana na makaikiu Palani e hokai i keia hana a kaua e manao nei na kaua wale no e huli aku. Malia paha no ka huli ana aku 1 ka mea nana i aihue na daimana a \Vilemota ka kaua hana 1 haawiia mai ai, aka. no ka mea e pili ana i ka hihia pepehikanaka. ke manao nei au aohe o kaua kuleana ma ia hihia." "Ina e loaa ana na daimana ia kaua 110 kaua, malia e loaa pu aku ana ka me pepehikanaka 110 lakou. Ina e loaa ana ka mea pepehikanaka no lakou, malia e,loaa aku ana na daimana ia lakou no kāua, nolaila ua like a like ko kakou hana no ka pono 0 kekahi ame kekahi." Ua hoi mai la ke kuene i keia manawa me ka hoike a ka 1 .unanana Baida i makemake .ai e pili ana-no ke kino o ka mea

make. „ "Aole i ke komisina makai ka loaa ana o ka apana pepa, uahi ana, me ka hoihoi, "aka i kekahi o na kanaka hana oluna o ke kaaahi, mamua o ka hoea ana aku o ke komisina makai, eia nae. ua haawiia mai no ua apana pepa la iaia i kona \va i hoea aku ai no ka hoomakaukau ana i kana hoike. Ma kahi kokoke aku i ka puka ma kekahi wahi mamao loa mai ke kino aku o ka mea make i loaa ai. "I leāha la ke kumu ame ka manao o ka hanaia ana o kela karaima ? Aole anei ou manao ua lawe maoli ae no kela kanaka i kona ola? Ma ka manao o ke komisina a'u o ka lohe ana aku nei iaia na kekahi o na hui m.alu i pepehii i kela kanaka, no ka mea, aole hookahi mea ma kona kino i laweia. Manao anei oe mamuli o kekahi hana pili aupuni i pepehiia ai oia, a na k.ekahi māu hoa o kekahi hui malu i pepehi iaia a make' Aole hiki ia'u ke mānao iho pela no'u iho; aohe no hoi au i lohe iki i kekahi hihia o ia ano maloko o Batasia iloko o ka iiuinawa holookoa "a'u o ka noho ana malaila, a ke hoike «*ku nei au ia oe ua kamaaina au i ke ano o na kanaka Pelekane. wahi liou a ke kuene. ' Ua hoomanao anei oe i ka'u mea i kauoha aku ai la oe e huli aku oe ma ka ninaninau ana nie ka maopopo loa no kahi u kela apana pepa i loaa ai?" "Ae: aole au i poina i kau i kauoha mai ai, no ka mea, owau pu kekahi i makemake loa e maopopo ia u na mea apau i hanaia no kela hihia. No kela apana pepa a u i hoike aku nei ia oe. mai lilo ole no ia i mea noonoo ole ia aku e kekāhi mea, no ka niea malalo o kekahi noho ma kahi mamao loa aku kalii o ka loaa ana aku." "Ma kahi mamao loa aku ka loaa ana? O kau anei e manao la aole ma kahi kokoke mai i ke kino o ka mea make. 1 ' "Pela mai nei ko'u lohe i kekahi o na kuene o ka haleaina e ku mai Ia ma'o, a mai kekahi katiaka*hana mai nei oluua-ol ke kaaahi a'u o ka haawi malu ana aku i kekahi apana dala i mea e loaa mai ai ka ike. Wahi mai nei aiia ia.U ua loaa aku no ma ke kino o ka mea make kana.tikiki uku kaaahi o ke kua-i ana no ka holo ana mai Ladāna mai . ā. i Pārisa nsi, a mawaho ae o ja he mau mea e ae no kekahi e waiho.ana ma ke kino o ka mea make aoIS i laWena'. d . "Manuili o k'ela tikiki i loaa aku ai ma ke _kind o kā mōa make i hooiaioia ai aole he pilikoko ka mea i make no kel.i keoniniana e noho mai la ma Ameniena, a ua hoopauia ae no »ioi na manao kanalua apau no ka pili o ia keonimana i-ka mea i make mamuli o kona kelekalapaia ana aku nei i Ame-

niena e holo mai e ike i ke kino o ka mea i make maloko o ka hale waiho kino make kahi e waihoia ana no ka hoikeikeia ae ma keia auwina la a malaila e malama ai ke kiure k'oronero i ka aha niele. Ke manao nei au ma keia manawa ua laweia ae la ke kino māke i ka hale waiho kino make o ke aupuni." "Ua hoakaka mai no nae paha ke kanaka malama ukana o ke kaaahi. a i ole kekahi kauwa paha ia oe i ke apo o ia pepa?" ''Ae; ua hoakaka mai, he apana pepa keokeo, elike me ka apanji pepa kakauleka a na kanaka Pelekane, a ua opi paluaia." "Mahea kāhi o ia kpana pepa i kakauia ai?" "Mā kā āoao jnāloko. Uā kakāuiā kā inoa o ka mea nāna i kakau āme kāhi hoho, a ua bpi pāluaiā." "Ua hoikē titāi iio nae p'āha oiā ia oe i kāhi rioho o ia kanā<a?" ' . , ' "Aohē; koe wāle no hē elua mail htiājlālap'āla e kau anā niātiope loa o ia leka. Ua maopopo nae iaia o kā huapalapala 'L' no "Ladana" ia. Ma ka oleloia *S. VY7 oia ka inoa hiki iaia <e heluhelu. no ka mea he inoa Palani ia, o ka manao *Adeaide.'" . "Ua hoakaka ae no nae paha ke komisina i kekahi mea i ka nanawa i haawiia aku ai o kela apana pepa iaia?" i ninau mai li o Topina. Mamua o ka pane ana inail, nana mua ae la ke kuene i ka Lunanana Baida, me he mea la e ninau ae ana no kona hoike iku i ka mea oiaio a aole paha' no ka Baida ninau iaia, a kuiiou aku la o Baida e hoike- mai oia a mai kanalua. a ia nianawa i hoakaka mai ai ke kuene i na olelo a ke komisina ina<ai a pela hoi me ka mea e pili ana i ka apana pepa i ioaa aku li. he apana pej)a i manaoia ua haule mai kekahi kanaka iho noho ana ma kahi kokoke aku i ka puka ma kahi mamao iki nai kahi aku o ke kanaka make. "Ua manao wale ia malia na ke kanaka make 110 paha ia ipana pepa a ua haule nae mamuli o kona hoololi ana i kora wahi e noho ai, eia nae aohe mea e hooiaio mai ana maloko nau o ia kaa ke kanaka make kahi i noho ai ma kela huaka i nolookoa o ka holo ana mai maluna o ke kaaahi." "He kohu koko 110 anei kekahi i ikeia maluna o kela apana )epa?" wahi a ka Lunananā Baida o ka ninau ana aku. "Aolie; oia ka'u mea mua loa i ninau aku ai i ke kanaka nalama ukana oluna o ke kaaahi ina he kiheahea koko kekahi i ikeia maluna o ka apana pepa a tia hoole mai oia. Ua ala ae ia noono,o iloko o'u mamuli o ko'u lohe ana niai ua powaia iia, a ina ua powaia aole no e nele ana ka ikeia o kekahi kulii <oko maluna o kela apana pepa, inā nae na ia kanaka inake ia īpana pepa.. "E ninau aku ana au ia oe, e ke keonimana, a e <ala mua mai nae oe ia'u no ka mahaoi no kei ninau aku ia oe, oe anei kekahi o na makai mai Pelekane mai e huli nei niao keia hihia?" "Owau nei ?" i liooho ae ai ka Lunanana Baida, me ka aka*ka haaloulou ana iho. E ninau ae oe i keia keonimana. Peliea i loaa ai kena manao ia oe ?" ' "Mai ka hale hoolulu kaaahi mai—e kala mai oe ia'u,' a ia manawa i nee ae ai ke kuene i ka akaaka no ke ano o kana ninau hoohuahualau. I ka nana aku me he mea la ua loa«a mua kekahi ike i kekahi akena o ka oihana makai ma Enelani 110 ke kaa a ka mea make $ noho ana a i make ai mamua o ke Ko'misina Makai Palani. no ka mea, ua piha loa ke komisina i ka huhu, a ma kana olelo aole oia e lawe wale ana no i na mea ano nui o ka hihia, aka, ma na mea kekahi e pili ana i kekahi poe e ae o ke kau pu ana mai maiuna o kela kaaahi o ka po nei. "A oiai hoi oe, ke keonimana, he mea i pili ole me ka oihana makai, malia e hiki ana paha ia'u ke hoakaka aku aole hi>okahi [> ko'u ohana e hiki ana e hoomanawanui ihe kela poe. oia hoi na makai, a ke minamina loa nei au i ka naawi aku i kekahi kokua i ke keonimana, eiike me ia a'u i hana aku ai ma o ka iiinau aha aku i ke kanaka malama ukana o ke kaaahi. "Ua hana aku au ia me kuu manao kuhihewa he kanaka kahakii hale la oe. aka nae. i nei manawa ke ike nei au i ko'u kuhihewa loa," alaila leha mai la oia' e nana i ke kii a ka Lunanana Baida o ke kahakaha ana maiuna o ka apana pepa me na huapalaoala e kau ana ma o a maanei o ia kii e waiho ana maluna o ke pakaukau. "Ua lohe ae la no oe e Mr. Topina i ke kamailio o nei kanaka Palani ma ka olelo Enelani, piha makaukau maoli oia i ke kamailio k aole anei pela? Lle liilii loa keia mau mea au o ka lohe ana ae nei iaia i kamailio mai la ma ka Olelo Enelani, eia nae. he maikai maoli kana kamailio ana, ua like no kana kamailio ana me kau ame ka'u, eia no ke kumu, ua loaa iaia kela ike olelo i kona manawa e noho ana nia Batasia, Enelani." "O. i kamailio aku la au īna ka olelo Enelani no ko'u ike ia Mr. Topina nei, no kona pono; i na manawa apau a'u e kamailio ai i na kanaka Pelekane ma ka olelo o ka Apana o Batasia au e kamailio mau aku ai ia lakou, no ka mea, oia ka olelo moakaka a maemae me ka pohiliihi ole i kuu manao." wahi a ke kueue o ka pane ana mai. "Ua lohe ae la no oe e Mr. Topina i kana i olelo inai nei ua koho oia ia'u he kanaka kaliakii hale. I Ie lahui kanaka akamai maoli no nei ke hoomaopopo iho!" Ia nianawa kauoha aku 1« ka Lunanana Baida iaia e kii aku a lawe mai i ka huke e kau ana ka papainoa o na makai o ia hokele, i hiki iaia ke nana iho i na inoa o na malihini apau maloko o ia hokele ) ke kulanakauhale o Parisa. I ka ioaa ana niai. alāila kakau ilio la oia i kona inoa Baida. he kanaka kahakii, he 45 makahiki, a mai ke kulanakaiihale mai o Baraitona. Eneiani. ka holo ana mai. he kanaka hana maloko o ke keena oihana o Suseza, ma Enelani. "I kau iho la au i ko'u inoa maiuna o keia papainoa i mea nou e ike iho ai, ina he leka kekahi e hoea mai ana i keia 'ma keia inoa. e lioomanao oe na'u ia leka." "He mea kokua nui mai keia ia kaua no ka hana." i pane īe ai o Baida ia Topina. i ka manawa i hoihoi aku ai ke kuene i, ka buke e kakau ai ka poe apau i na inoa e hoea ana ia hokele. lie buke maka'i ma ka oleloia." ina i loaa mua keia mau pepa anau ia kaua no ka hāna ana aku mai Enelani mai! "E hiki ana ia kaua ke hookolo aku mahope 6 kela mau kanaka me na inoa kapakapa like ole, a e hiki ana no hoi ia kaiu ke huli aku i na daimana i aihueia mamua o ke kaa ana aku iloko o na linia o kekahi poe e uui ole aku ai ka hana i ka huli ana. a e hala ole ai lioi kekahi manawa loihi loa!" "Ae no hoi, he mea pololei ia," i pane mai ai o Topina. "I ka'u nana aku me he mea la o keia kanaka opio mai Batasia mai he uku ia oia e ka oihana makai no kekahi hana." "O keia kahi kupono loa e haka pono aku ai ko kaua .mau maka maluna o na kanaka e hoohuoiia ana ko lakou mau ano ke hoea mai a ke 'nele aku. aole oia e kamailio iaula ana elike me kela. no ka mea pili i na makai me ke kumu ole. "iie mea pono e ike kaua i kela apana pepa, e Topina, ina e hiki'ana. He mea pono e loaa ia kaua ka mea nana kela apaha pepa. . Malia paha e liiki ana no. hoi ia oe ke lohe i kahi mea no ia nalapala ma ke ano ulia laki. Hiki ana no anei ia oe ke hana ia mea mainua o ka auwina la?" "Ke manao nei au e hiki ana no ia'u. he mea pono no e huli aku i mea e loaa ai ka oiaio no ko ke komisina malama i kela pepa no kana hoike ponoi e wajho ae ai imua o ka aha, a i ole hoounaia ae paha i ka hale waiho kino make me ke-kii\o o,ka mea i make, a i ole ua haawiia ae la paha i ka lunakanawai i nei manawa, a e haia ana paha kekahi manawa ma ka ninau ana aku." "E nana pono oe ina ua kakauia ka inoa me na limakakau o kekahi wahine." "He wahine anei kekahi iloko o keia hihia?" \ ' "O ka inoa 'Adelaide' he inoa ia a'u e makemake nei e maopoi)o.' r i pane aku ai ka Lunanana Baida. a Able anei e pono o kaua pu no hoi ke iho like?" i-'.ui aē ai o Topina. • y " Alia, e noonoo ae au," wahi a ka Lunanana Baida o ka pane ana ak\i, alaila wehe ae la oia i kana ekeili paalima a lawe ae

la i kekahi ipupaka nui iloko o ka wa-hi, hoopiha iho la me kh paka a hoomaka iho la e puhi, a oiai oia e noonoo ani 110 kaha mea e hana aku ai, aole wahi huaolelo a ninau paha «i hoopukaia mai e*ka Makaikiu Topina. "Pehea kou manao i kou ike ana mai la i keia ipiipaka?" 1 ninan mai ai o Baida mahope o'ko laua noho mumulē ana 110 <eknhi manawa. . i "O, he nani maoli i ka'u nana aku!" wahi a Tapirt|L.; v ; 1 "He keia i haawiia mai ia'u e kekahi kanaka ilihilhe i hoopāaiA aku ana i ka halepāahaō iiia dole ali i ktJkua aku iaiā. O ifa oleldifc£ Hiili kh-b iaia*, ādle kiorē e īoohākālia ānā i ka hodholo i kohā rriaHsto e &fi"ettā hiāki 1&&. j . "Uā lawe mai āii i kel& kanāka imttā .b kā i kā eupono ioā. Mā kā trrānawā i hooktmi& aku āi ktlsi kailakli,' J.l mākemāke oia e haawi mai iā'u i tia āpāii ilMā iii&, i' iku no'u, eia nae, ua kokua koke mai fta hoālohā dhā o ka. īolio pu ana ma ka aoao o ke alanui ana e noho ana ma o ka ulu āna i kekahi uku no'u. "Aohe au i lawe mai i na dala i luluia ai e na hoaloha ona, J i keia ipupaka ka'u o ka lawe ana mai, a i ha'i aku au ia oe j loko o na mahina ekolu i hala aku la ua hoike mai keia ipu>aka i kekahi hana kupanaha a'u e hauoli nui nei. "Aohe loihi o ko'u manawa e puhi ai i keia ipupaka, ā iloko ) ka manawa a'u e puhi ana, oia ka mea kupanaha a'u i hoike iku nei ia oe. ulu mai na manao like ole me ka maopopo o ka nea a'u e hana aku ai no kekahi hiliia. "Ma ka hihia hope loa a'u i huli ai, oia ka hihia mamua aku > keia hihia, ua hoikeia mai ia'u na mea pohihihi apau e pili ina ka hanaa ana o ka hewa ma ka akau o Ladana, kela hihia i'u e manao nei ua heluheki n ooe maloko o na nupepa. "He hihia kela a'u i manao ai e hala ana he mau makaliki e huli aku ai mamua o ka loaa ana. ina aole keia ipupaka. "viai au e puhi ana ua ala ae la kekahi manao iloko o'u, k? ki loi nāna i wehe a hemo ka mea pohihihi ame ke ano o ka lanaia ana īnahope iho." "O kela apana pepa i loaa aku ai maloko o ke kaa i loaa iku ai o Reminetona ua make, aole ia e manaoia ua haule ma eahi i loaa aku ai. Malia pa'aa ua liaule ia ma kahi kokoke i ea puka ma kekahi poo o ke kaa, ina kahi e waiho ana o ke kino nake o Reminetona. a ua puhiia aku e ka makani i ka manawa weiieia mai ai o ke panipuka, a i ole, ka puka aniani, a na ia nakani i puhi aku ahiki ma kahi i loaa aku ai." "A nolaila, pehea aku?" "A nolaila au i hooholo ai i ko'u manao, me ka nana ole i ke u 10' o ko Reminetona komo ana iloko o kela kaa, elua pāha ninuke a i ole elua hora paha kona noho ana malaila, malia o ea 'inoa e kau ana maluna o ia apana pepa he mea 'ia e alaka'i a aku ai ko kaua noonoo ahiki i ka loaa ana o ka mea nana i lepehi ia Reminetona. "A oiai ua maopopo ia kaua aoh'e ia he harta maa mau na <a poe hana karaima ka lawe pu ana i kekahi apana pepa iloko ) ko lakou mau pakeke e haule aku ai i ka manawa i maopopo )1e i kuniu e loaa pono ai ia poe hana karaima i ka nianawa e i-uliia aku ai. "Eia nae aohe no he kumu e haule ole ai ina he pepa kekahi ioko o ka pakeke o ka mea hana karaima. ina e hemahema tna ka hana ana. Manao anei oe e tilo ana ka inoa e kau āna iialuna o kela apana pepa e kau ana ka inoa 'Adelaide' i mea ī alakaiia aku ai ko kaua mau noonoo ahiki i ka loaa ana o ka nea pepehikanaka." "Malia paha pelā." i pane aku ai o Baida. "Alaila e lokahi ana anei kou mānao me ko'u o kela apana i loaa ai na kela kanaka ia nana e a i aillue i na liimana mai ke kino aku o Reminetona? ' "Na ia kanaka paha ia apana pepa a aole paha, he mea kanauā no ia i ka noonoo iho." "Aole anei ou manao nā kela kanaka kela apana pepa, e ->telo ae kaua pela. a ua haule iho nia ka mānawa ana e kulou iho ana maluna o ke.kino o ke kahaka make, riia ke ano uliar" "He manao kofiō wale aku no ia," wāhi a Baida. "Pehea la ka?" "Malia paha nana i'o ua apana pepa la, aka'nae, he manao <oho ia e alakai hewaia aku ai ko kaua e loaa pololei ole aku ai ka inoa o ua kanaka lamalia pālia na kela knaka ua apana pepa la a na kekahi mea okoa ae paha; he mea r)iaio he lawe no kekahi poe i na apana pepa iloko o ko lakou mau pakeke a i kekahi manawa liaule mai ka pakeke iho; ua keia kekahi inea oia ano maloko o na hale keaka, haule na apana pepa, a haule na hainaka ame kekahi mau mea e ae, ma ka manawa a kakou e lawe ai i ka kakou inau wahine i ka hale keaka, ua ike oe ia mea elike no hoi me ko'u ike i kekahi inanawa." "Heaha ana la ka kou manao?" "Malia paha o ka inoa e kau ana maluna o ua pepa la no kekahi mea okoa aku iar' i pane akii ai ka Lunanana Baida. 'Malia ua waihoia kela apana pepa me ka nalo loa ma kahi i loaa aku ai e ka mea nana i pepehi, owai ka mea i iker" "Oia kou manao?" "Aole. aka, he hooauau wale ae no keia." wahi a Baida. "Alaila healia ana kau e hoakaka mai ana no kou manaoio inaoii ?" ,i ninau mai ai ka Makaikiu Topina. "Eia ko'u manao. malia na ka mea no i make ua apana pepa la i opi paluaia. Malia ma ka pakeke maloko o ka puliki ona <ahi i waihoia ai, a i ka manawa o ka pakeke i loleia ae ai oloko iwaho, a i ka manawa i laweia ae ai kekahi mea okoa mailoko īe o ka pakeke ia manawa i lele pu ae ai kela apana pepa a liau]e iluna o ka papahele a puhiia aku e ka makani ma kahi i oaa aku ai. , . "Ina 'ua' ike'iho ua kanalea la i : ya apana pepa la a ikē ole paha aole no ia he mea ; pilikia, malia'aohe no ona makemake e lalau iho ia apana pepa.aiawe pu alku me ia, Ua l;iki iaia ke kiola iho i na mea e āe ahi e'kauhui ole āi*, no ka inea aole ia o ke kumu o kona.hoea ana aku noloko o ia kaa. 0 ka niea i hanaia ua hanaia me ka puapuahulu loa. Aole man:twa i loaa iaia. e la.lau iho ai i kekahi mea e waiho ana no kona makau o loaa pono mai a o kona paa no ia i ka hopuia malaila. Heaha auanei kana mea e apa vyale Hio ai mahope 0 ke ko ana o kona makemake?" _ - • • : . "Eia hoii, heaha auanei ka waiwai o kela 'apana pepa ame ka inoa e kau ana maluna ia kaua? Ua maopopo i«i kaua ka mea i make. o ka kaua mea makemake e huli aku ai oia ka mea nana oia i pepehi." "O ka makemake like no ia o na mea e ae apau e loaa ka mea pepehikanaka. ola hoi ka poe na lakou i aihue mua ke (laimana. Aole i maopopo ia kaua owai la ia poe, hookahi no mea i maopopo oia kā po? i hoolala mua i ka lakou apana hann. o keiā mau daimana ka lakou e aihiie ai. "He mea oiaio. ina he pololei ka'u e noonbo nei, aōle e lilo ana ka inoa e ana maluna o kā apana pepa i mea. e loaa ai ka inoa o ke kanaka pepehikanaka, aka, he īnea kokua mai nae ia kaua i ke ann o ka aihueia ana. E ppno e ikemaka kaua, 1 kela apana pepa." • • , • "Ua.hooki iho la ka laua kamailio an ano kekahi manawa. Ke hooihau la no ka Lunanana Baida i kana puhi paka ana a nana aku la iwaho i ke. alanui. a ōiāi oia e hoomau ana i ka nana ua a T ā ae la he manao iloko ona ā ku koke ae la iluna, nie" ka hookomo awiwi ana iho i kana mau mea liilii apau iloko 0 l-ana ekeili eleele, alaila haawi aku la i kekahi īnhu a'o ana 1 ka Makaikiu Topina. no ka hana ar.a aku no ia auwina la. Ma kana kauahā o ka haawi ana aku ia Topina e hele o*Topina i ka e waiho ia ai na kino make, me kona hooikaika e i'ke i ka inoa maluna o ka apaha pepa i loaa ai maloko o ke '"•i i V>ia aku ai o Reminetona ua & e Hlkilo loa aku i ka helehelena o na kanaka apāu e hele,mai ana ia hale no ka nana ana i ke klnO o Reminetona, ā e halāwaH aku ana' laua nialok'o o ia hale ma kekahi inanawa. He sekona !nahope ilio aia ka Lunanana Baida maluna o ke alanui kahi i hele ai. O ka mea nana i hoohikilele ae i ka noonbo o ka Lunanana

Baida oia kona ike ana aku i ka hamaina mai o ka puki o ke keenAhana kelekalapa e huli pono mai ana ma kekahi aoa» o ke alahiii, a he kanaka o ka maalo ana ae ma ke alanui ia n anawa a komo aku lā i ke keena kelekalapa ka mea nana i hookokono ae i kona noonoo e hele koke aku oia e ike ia kanaua. () kc kanaka ana o ka ike ana aku i ka maalo ana ae oia uo o Mr. Nila. ke kanaka hiiolelo hoole waiona o ke kau pu ana mai rtle hkou, malulia ka &ke kowa, a maluna hoi oke iaiā i \\6*& aftu ai 'i kaJ\okele ma ke j>oo o ka hale hooiulu kaaahi, kuMki eitQjuioo, a i ka toa& tna o ka. ho'citidb AiāiieĀi i&iā; ftoāVpi(vi lā oia i kanā hēle ana a kaa frl?t fteiā o ke Ma ē ikliA ai ka wftitfrAi o kda hlttpkldL i hsA<<-iift ntJii i&iā. lie kupr»ihn&hfi khna hfmā. eliee nie 6 I&ha tiodtfso ihih. tioift ipt\pJikft no kAnfi kaf>eiSi ki ikaikā o k&iia liooUio ana e hiki ole āi ke hholēiā. ' 4 VIII. I ka oili ana mai o Mr. Nila mailoko mai o ka hale keiokālapa. aole ōia i nana ae tna ka akau aole hoi ma ka hen a t aka me ka awiwi wale no oia o ka hele ana mai a huli aku ia ma kekahi alanui kauaoao ma kahi kokoke mai i ka liale hoolulu kaaahi. O ka hale ana o ke komo ana aku o kekahi ia o na hok- le 0 ka papa ekolu e ku ana tna kahi kokoke mai i ka hale hoolulu kaaahi nui o Parisa. Me na huapalapala nunui eleele e kau mai ana Hotel de Nations a e liuli pono mai ana i ke alanui 1 ike aku ai ka Lunanana Raida o ka inoa ka ia o ia hokele, alaila hoopaanaau iho la oia i ka inoa me ka huli ana ae e nana i na alanui e holo ana ma kela anie keia aoao o ua hoke'e la. O ka pau ana iho no ia o kana pela ana i ka inoa o kekiUii papahao i kauia ma ke kino o kekahi hale. oili hou mai ana o Mr. Nila i ke alanui a kaha aku la hele ma ke alanui e lioea aku āi i ka hale i kapaia Rue Ke nana aku la no ka Ahahui Hoole Waiona, a i kona hoea ana aku mawaho mai o ka Hale Mele Nui akal\i no a akakuu iho kana hele ana. Huli ae la oia i ka akau a hoomau aku la i ka hele ana no kekalii wahi pokole ma ke Alanui Hasumane aku i hele a ulupo na aoao ina kumulaau. Ma ka hoomaopopo aku a ka Lunanana Baida ua hele wale oia a kamaaina ia mau wahi. ka pahuhopu hoi ana i kaunui ai e hoea aku ilaila, no ka mea aohe oia i ku iki iho e nana aku i ka helu o ka hale, huli koke ae la no oia no kahi o ka puka me ka hikiwawe loa. a iaia nae e komo ana oia.no ka manawa i oili mai ai kekahi kauaka. O ke kanaka i oili mai ai iwaho mailoko mai o ka hale aole ia he mea okoa, aka o ka* Makaikiu Topina no ia. nolaila, i ka ike ana aku o ka Lunanāna P»aida iaia hoolalau wale ae la no kana nana ana ialoko o kekahi halehana o ka inea kapHi pe]vi hale ma ka puka aniani aku. a iaia e kilohi ana i na mea nani ana e ike aku ana maloko o ia halehana, aole no i hoohūla kana nana ana aku i ka puka kahi a Mr. Nila o ke komo ana aku. Ua kali oia a kali no kekalii manawa malaila me ka manao e ike hou aku ana oia ia Mr. Nila. eia nae. he manawa poho wale no ia ana o ke kali ana, no ka mea, aole oia i ike hou aku ia Mr. Nila. Ua ulu ae he noonoo iloko ona e hele aku oia n hoea i kahi o ka puka a Mr. Nila i komo aku ai, aka nae, mahope o kona noonoo ana iho ina paha oia e hele aku ana o ko Mr. Nila itianawa ia e oili mai ai a e hooku'i ana iaua malaila he hana ana i makemake ole ai e hanaia ia manawa. He hana ia ana o ka noonoo ana iho e hoopuhiliia ai kana [>apahana o mua aku. a e lilo pu ai hoi i mea e ko ole ai o kona i manao. Aole no he pilikia, ma kana noonoo ana iho ina e ikeia ae ana o he kanaka oia mai ka pa mai o 1 ,adana. Ina he elua mau puka o kela hale a ua alakai aku ke kanaka haiolelo waiona iaia ma ke ano hoopunihei i kona noonoo, a ua oili aku kela ma kekahi puka a haalele iaia malaila e hoaa ai, alaila e waiwai ole ana kana hele ana aku.no ia hale. No kena noonoo ana ae no kona komo aku iloko o kela hale, eia ka auanei he pahele ia nona e paa ai, naka ae la kona kino holookoa no kekahi manawa. • Eia nāe, ua hoopau ae la oia ia manao maka'u wale iloko ona i kona manawa i noonoo iho ai' ua akamai loa no kana hookolo ana mai inaho]>e o Mr. Nila e hiki ole ai ia Mr. Nila ke ike mai iaia e hahai aku ;flia oia mahope ona. Mahope o kona noonoo ana no kekahi manawa, hele mālie aku la a ku ma ka lanai o ka hale a Mr. Nila i komo aku ai. laia i nana aku ai ialoko o ka liale ike aku la oia i ka hainama mai o kekahi puka e huli aku ana i kekahi alanui ma o aku 0 ka hale. Uā ike' aku la oia i kekahi pa laau kiekie eku mii ana ma kekahi aoao mai o ke alanui. a malalo iho o ia pa pohaku kiekie he mau pahu mea kanu, a iloko kekahi o na pakeWe nunui. Ma na paia o ia pa kiekie ana e ike aku ana kekahi mau apana metala me na inoa o na hui nui, a maluna o kekahi o kela mau apana metala e ike ia aku ana na huapalapāla nunui*l. O. T. A.. o ka manao o ia mau huapalapala "Ka Ahahui a na I.ahui Hoole Waiona." "O ka hale waiona ka keia; ia nei i hoounaia mai nei kela kanaka mai Enelani mai 110 kekahi hana kuikawa: na mnlilihiluhi paha o Mr. Nila a ua makeniake e hiamoe?" i ninan iho ai o Baida iaia iho. Alaila nana ae la oia ma o a maanei. Ma kekāhi aoao niai o ua hale la he mau kane a he mau wahine kana e ike aku ana i ka nana mai iaia. Ua ohelohelo ko lakou mau papalina i kana nana aku, ke ano o na wjflūnc Palani u'i. Oia mau ko lakou mau ano a po ka la. a ma ia wahi no hoi lakou e noho mau ai a po ka la, a o kahi mea hilu loa aole o lakou kamailio a po ka la. O ka helehelena no o ke kane ame ka wahine a e o, o ka niea kupanaha nae aohe o lakou oni ae, aohe no hoi he leo. Ua hookahahaia ka»Lunanana Baida no kekahi mana<l r a, no ka oni a walaau ole niai o kela poe ana e ike aku ana a i mea nae e hoonatiia ae ai kona pohihihi,, hooholo iho la oia e hele 'aku no ia hale a e nana nona iho. hoolalau aku la oia 110 kekahi wahi okoa no kekahi manawa. a mahope liuli ae la a hele aku la no kahi o kana mau mea o ka ike ana aku. eia ka. iaia i hoea aku ai a kokoke, lie h.a|e hana lauoho ku'i ia, a o na kaue ame na wahine ana o ke aiys mamua iho, he mau kii wale no ua hanaia a like loa ke kino kanaka maoli. Ma o kona noho ana iho ma kekahi wahi kupono a hoomaU iho la i ka noho ana malaila i hiki ai iaia ke ike mai i ka puka e komo aku ai iloko o na keena hana ma kekahi aoao mai o ke alanui. he wahi hoi e ahuwale ai na mea apau e maalo ae ana Kalaila ke hele ae. Ke noho la oia malaila me ka noonoo no ka ka Makaikiu Topina mau mea o ke kamailio ana mai iaia ma kela kakahia'';a no ka nalowale honua ana akw o na kanaka ana o ka hahai ana aku mahope, oia o Vina a o Gerena hoi kekahi inoa huna ora. ame Finisā a i oie Woka. he mau kanaka e hoololi mau ana i ko laua mau inoa ia wahi aku a ia wahi aku a laua e hele ai. I o ka poe wale no iloko o ko lakou puulu ke ike ia laua, ke ano I o ppe kolohe he hunahuna iko lakou mau inoa, ahe mau i leanaka hoi i manaoia ua komo pu iloko o keia hihia aihue a { peo f 'hikanaka. | No keaha la ka Lunanana Baida i kolio ai maluna oka noho a ke kanaka oki lauoho a kahi umiumi oia e noho ai a malaila oia e nana aku ai i ka puka o ka hale malalo e ku mai . ana ma kekahi aoao? Me he mea la e kakali ana oia no kekahi manawa kupono ana e hooko aku ai i kana mea i manao ai. . O na kanaka i hoohuoiia a i hoikeia mai ai niai ka pa mai Ladanā māi he mea pono e huliia aku laua a loaa. oia o (*eretia ame Woka. ma ke ano hana i maa mau, a no ia hanā nae i hooimaia aku ai ka Makaikiu Topina. Ke noho la oia me ka haka pono 0 nā maka i kealanui.o ka hale halawai o ka Ahahui Hoole Waiona me ka iini nui lloko ona o ka ike hou aku i ka maalo ae o Mr. Nila. 1 _ (Aole i pau.)