Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 45, 7 November 1919 — HOLOMUA KA AHAHUI KOKUA A MANAWALE'A O NA POOLA. [ARTICLE]

HOLOMUA KA AHAHUI KOKUA A MANAWALE'A O NA POOLA.

(Ka Hopooa.) 0 ka manawa keia e pupuliahi ai kakou e na poola, a luiua i m<>a e lana ai oe ame ka inoa o ka hui a« i kukulu ai, ahiki aikū i na maino a na poola, no ka mea ke pii malie nei kona waihona ma ke alakai ana a kona mau lunanui, mc ka iini e lanakila maluna o na kuia o ka manawa. c kuu hoahnnau poola, ka inea i kuleana maoli i na waiwai o ka hui i oleloia ae la, aole auei i lawa nu hooinio a keia makapeni e kau leo aku nei imua ou, ka niea i knleana maoli, ina ua kana'ua oe e kuu hoahanau poo!a. eia mai na mea lielu ekahi a ka hui e liana nei, o ia hoi ke malamaia nei ia hoaliunmi i kaawale ka noonoo maikai uiai taia mai, oia hoi, e ukn lioomauia oia ahiki i ke kaawale ana mai o ke ola nwi iaia ae; aoīe e hiki i ka hui ke alo ao, no ka mea ua hooko ka hoahanau i na rula ame nn kanawai o ka hni ma ):a nono o ka hui ka mnUiina aku iaia aine kona ohann me ka polole.i }oa, ao ka īiien o keia makapeni pu kekalii e īiona ana ika pono oka hoāhan'au iloko 0 ka pilikia, 110 k:i mea, e ike mai e ka īehulehii i na mea maikai a ka luii o hana nei no keia hoahanau. T'h pau kana hana ana ma koia hoinia, no ka inea, ua loli ka nonoo « li ? o 1 e hiki o?e ni iaia ke i na mea maikai. nolaila heaha ka hana aka hni? J T a makaala akn kiai oia no ka ponn o kona ohana amo kona inoa hoahanau, i lilo i mea uui na kn. hui e pailani ai, i kupono ai kan hoohiki ana me ka "hui, e lawe ana i na ko'iko'i o ka malanui ana i ka ohana o ka hoahanau iloko o ka j>ilikia e hoomama-ana i ke kaumalia ame ka luuluu o kieia ola honua ana. nana niai e kuu poola maikai, e f>howa nivi ana anei oe i na lunanui e hana noi i na mea maikai. no ka pono o ka inoa o ka hui n oukou no i kukulu »i, a ko ku nei me ka makaukau mau e hookipa mai i kana mnu ke'ki pooln iloko o ha honje o ka maha a-nie ka oluolu, no kn inoa. o oo no ke nalowale ana, ka mea hoopa'aleha i na inea no a ko' oukou m!'n lima i hana ai, a i ke kolohe iiiia o P ame U ua wikiwiki loa oe i ka haelo'e ana i ka hui a lilo oe i mea ku-e mai i ka mea no au i hoohiki ai, e malama ana i na pono {vme ua pomaikai a l<a hui e liana noi ia lakou; noiaila ua e noho mai n»i i kahi i hookaawaleia ai no ia ano ma'i, a heliui aku e malamaia nei e ka hui. Owai ke olelo mai ana he hui ino ke pooia. no ka men .ao 1 »» hooko ika men po?6iei; he kolohe ua lnnanui? E kuU poola ame.ka lahui. e nana mai i na meii e hanaia nei e ka hui a ina aole ou hilinfli i keia makapeni e hui aku me ka ohana o ka mea i lo«ta i ka nawaliwali. a na ia oHnna e hoike mai i ua mea a k ahui o hana i)ei ia lakou; -nolaila ua mannn keia makapeni e hoike i na mea oiaio mai ko'u komo ana i k'a hui i loia.ae la, aole ma lia maniio ana i komo. nu e hoooilikiā aku i ka hui, i men e loaa mai ai na pomaikai ia'n, aole ia 0 ka manao o makapeni, o ka hooholomua amo ka hana ana ,i na mea e hooholonnia ai ka hui, ame kona inoa an» hoahanau iloko o ka piiikia, e hana like ana nie ka oiaio. no ka pono o ka inoa o ka. hui mnp koun mau hoah ī n"U. e liann kek?»hi i kekahi ,a e kokua 1 kona mau popilikia elike me na hoakakn a'koia makHpeni.

•K k.uu-poola 511)0 ka lahui. e ike ma"! olua, ua nui na hooku'i oleio ia mai ia 'u ke-a mau kalannana® ana, o ia keiniīeaha ka pomaikai, no lea mea. a >)° loan mai o ka hauo. ke kumu e hiki :ti ke uku i ka hui? Ife nui aku na olelo hoouinan e ae imua o keia makapeni, ua ii'ii maoli ko'u knhaha i lea uana aku, nolaila hoiliili mai la «u i ko'u mau man.in .*» ahevva aku la au i ka mea kamailio niai; o oe" uo hewa loa oe, uo na kumu o ia kria: Ekaln'—l'a mtn.io oe e mnlama ka hui ia oe i kou manawa niwaliwali ma ke k'no. a i kou ola ana. ahiki ke hele. aloila ua manao oe e hele ka liui e imi i hāna nau. Tle kupanaha inaoli keia mau hoahau"u. o ka mea /no' n lei o ia kei?»: ">ra.ka aono o ka hui e malama ana ia i kou ma '• ana anie kou'ohnna, ahiki i kou lanakila ana: nolaila.. e kuu poola. 'uia TV*ha he hoahanau, he luna hana pooln oin. ti i. ole, he liana okoa ae paha. a i ka uhi ana i-ua limahaua. a nana nle ia mai oe. ma k« ano hoahanau. alai l ." ua mānao oe. aia maluna o kn hui-i? h«»wa? Aole ia o ka mea pololei e hooili oe i kou huhu malunn o ka i nana ole mai ; ia oe ma ke ano hoahanau, a i ole i kou manāwa e hele j m.-ii ai ī ka halawai. ua loaa ia oe ia | mana e kamailio ai iinua o na luna ohi |kanaka nei. no ika mea e knniailio ana •oe mn ke an.o hoahr»nau. a i .hmn. o!e mfti oia ma ke ano hoahnnau, nlaila ua hala ole kā hiii, aka e ili aku nh ko'i ko'i uialuna- ona, aole hoi maluna o ka hui au ame a'u i hoohiki . ai e kokua kp'eohī i kekahi. '• \olaila e ka honhiinau ppola. aia no malūna o uke ko'iko'i o keia poomanao. no ka uiea. e olelo iho ana paha oe i k<»>a mau o'plo, la ka mea a ke:a makapeni i ike ai i ka hana -poola, ak'» e olelo ae au me kein. no ka mea na I ike moka keia mau maka i ka manawa a na luna e ohi mai ai i na kanaka hana, ma ka'u nana aku, o ia keia. e holo hele ana nā kanaka e naua a ka luna maikai, malaila e hooikaika ai e 'komo, e lohe aku ana no hoi oe i ka olelo ae, he Wahi luna iuo kela. mea no hōi i lea irea, : aole elike me K ame H, he oluolu laua; ua kūluma maoli uo kakou ma.keia ano hana, a i ka loao pouo »na f e hana kolohe ana, e wikiwiki ana i.ka olelo he wahi luna;ino kēia. he hoahanau poola hoi, pehea la i kokua °' e mai ai, o ia 'iho la' ke luimu; jiau no i. h'ana kau hapa hewn. a i kou lualun aua ,alaila kapa aku la he ino ka hui popla. 'E'kuu hoah/inau poMa ame kuu bhui oiwi/e maiiu mat no kou pono aroe kou home, e nana mai i ka mea e haita ia nei keia. jnaikai me ka hoomana■wanui, ame* ka hoopono e kona mau luuanui.a keia makapeni e pāipai nei nip lta hilahila ole, a e iiiu nei e kiu ia ae ma ke ana kaupaona{ a ike ia kona kaiilike. E ike mai e kuu koko ame kuu iwi mai na kupuna mai i ka noeau o na

)ionpoiH>pouo anu, o iu lioi niai koua powh'hU'uh aku ahiki i ka inoa hope me ; ka lakou hana pakahi. I J'eresideaa, Mr. Je:jse Uluihi, e noho j hana nei iloko o ka aha-kiekie me ka naauao piha ame ka inakaaia aua i na pomaikai o ka hui ma o.kana mau laweiawe aua! ua nui ua hui uniona e halawai nei me ka loaa mai o na uku hoo-' limalima me ka maikai ame ka hulahula ; a na l'ilipino, e hele ana oia malaila e : naaa ai, no ka malamaia o na rula ame j na kanawai o ka aina, e nana mai e kuu j pooia :ime ka lahui i ka hoopono o keia ! opio, i kona lawe ana ike ko'iko ? i ma | luna oua no ka pouo o ka hui. j liope peresidena, Mr. .1. K. Mokuina-1 ia, oia keia makapeni e kakaji nei nona I no hoi kana hana ponoi me ka nee• m;i-! lie ame ka holomua ame ka hoopono au j e maka 'u ole ai, a o ka makainua no i hoi o'ko'u komo kuhohonu ana i noia ! mea he pili hui, a komo ka iini e lanakila maluua o i.a kuia o ka manawa. Kakauolelo moololo, oia o Mr. Ben , K;tluilii. he hoopono. ma k;uia hana, me j k.ona mau haku me ka hilinai piha ia,' 'me Kaīu ilaia liilii o ka pu!e, e paa mau j ana. aka o kel^ 'hoopono auie ka maka-1 ala, ua hilinaiia aku oia e koia hui. | Kakauok'lo ohi dala, oia no o Mr.; John Ke, oia kekahi keiki makaukau m.\; ka hana hooheehao ame keleawe o kela j ame keia auo nie ka iiilinai o na iinku j lian:. inaliiiia ona, a pe!a me ka hui. | Puuku, ka Hon. William Ahia, nona ! ponoi kaua hana, lio hoopono aine ka j iii.iki;'l:t :na kaiia lawelawe hana ana, un hilinai ia e ka poe kuouoono o ka | '. nn :i:i o maka'u o!e ai, e pau :ina ko «iala, i ko kalnho ia, eia c iawe mai ij Kona mooieio, e ike ae nei oo ua kau ui i.ia m» ke ana kaumaha. j i.unahooia, oia no o Mr. Ben Kahale'.um, ho piiia naauao ame ka elea ame \ka niikiala i ka pono o ka hui ame kona iionie a i oi loa «ku, o ia keKalii kakāuolelo o kahi hoopna palapāla hihia o na ano liko o!o apau o kt»ia Ti*ritore; na piha i ka ike me ka naauao. [ llamukū, oia no o Mr. Sam Kawaa, jhe piha ike iria ke alakai ana i konn l mau pualikoa, a loaa ka lanakila laia, ' oia ka uee nuilie o ka hui nie ka holoniua. Kahuiiapule, oia flo o Mr. «los. Kaahoa. he ike ma ia loina hana, ua kokua mai ka -\rakua -lani ma kana niau leo pu!e no ka holoinua o ka hui i oleloia tto la, me ko ka Makua ninini mai i ka wai 0 ke olu i na hoahanau e hoomanawanui nei a puk.a i ke ao malanialaina, a 1 ikeia hoi iloko.o ke pohopoho o"ka lepo, ua pau ia mau inea i ka helelei, a iia naiowaie pu no hoi ia mau mea. Papa alakai o ia no hoi <» Wm. Nuuanu, lVter Ilookano, Jiobt. K. Nui, M. Me<leiros, ,). Keliikahi, .1. l'luihi. .1. K. Mokumaia, .)ohn Ko, Wm. Ahia ame Ben Kaliaiepuna. O keia niau opio o kuu poola aine ka ■ lahui o kuu koko, e ike mai oukou, lie iHawaii wale no ka hapanui, hookahi :Pukiki, nolaila e nana mai e kuu lah 11 !i na mea e hanaia nei e keia mn.: opiu, ;U.a lanakila ka hui i oleloia ae !a ma'o:na, mai na olelo nema mai, a k-o kn nei me kona maloeloe, a ku k?'.-.'kiln Ino lioi me ka wiwo ole ina mea f ehi ia mai ai, no ka mea, aia malunn o l.a hoopono anie kn mikiala aine ka ino'u:! kaualii, a i oi loa aku, ua hoopili'.a «ku ine kā Makua lnni. Nolaila e na makuakane po«.-la« 'iou keia kanaenae ana e hoi mai i ka home 0 ka maha, pela me oe e kn makuahi*:e poola, e ala mai oe a ku iluna, no ka »iea, i)i>u keia pono; ooe ka īnea i ike 1 na kuia o ka inanawa o ka noho ana o ke kuooa, i pilia i na mea hoowalewale, aka e wuele ae i alanui nou ame kau mea alohrf, e hoi mai i ka home poola, nou ia kuleana, kuu mau kaikuahine po oia, e hooniau oukou i ka huki like ana mai nana i na mea i hala, e huli aku i na e loaa mai ana na mea au > niakeinake ai, e kapae i ka hilnhUa, e uii mai oē imua e malama oe : na 'iilii, i ka hoohuihui ana e nui ae un», a e l'lo ai i moa knumaha 110 ka nn-a, ua loaa ia oukou ka manaolana e lanakila maluna o keia kupua nui e hookahe noi i kou nolio home ana. Nolaila e kuu hoahanau poola ame kiiu lahui oiwi, nn hamama ka puka nou e komo mai ai no ka hoopumehana li'i 1 ana i ua mea maikai o keia ola lio«ui.i ana, a ka Makua lani i waiho iho ai na kaua e hookuikahi, ma ka manno hookuikahi ma ka haua me kela moho kaulaiia, ua'niAii.ke ea o ka aina i ka pouo, me ka iini o keia ma"kapeni e loaa ana kekohi haawina a'o maikni ia kakou apau. . I kuu hoopau ana i keia kalaimanao ana, aole ma ke ano pai, a i.ole, ]»aio paha, aka ina ke ano laula, no hoi. Me oe e kuu Kenerala wiwo ole ko'n welina pau 010. Kou haaluia, ,F. K. MOKI'MAIA. Moaualua. Nov. 2, 1010.