Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 46, 14 November 1919 — Page 7

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Ashlee Rapp
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

He Moolelo no Keoni Hanafoda

____________

Ka Hua Awahia o ka Uhauha me ka Puni Lealea- Loaa Nae ke Kaulana ma ka Hoomanawanui

__________

Mokuna I.

            “Ina pela alaila aole a’u mea hou aku e kamailio ai e Keoni. Ua hiki ia oe ke hookomo aku i ka hoopii, ma kau mau manawa apau i makemake ai me ko’u hoala ole aku he mau ku-e ana ma kekahi ano.”

            O ka mea nana kela mau olelo ae la maluna, na kekahi wahine kino pilalahi ia o kanakolu-kumamalima paha makahiki. He kino loihi kona, o ke kulanahiehie, he helehelena u’i nohea hoi, i haia-muia e ka maemae ame ka oluolu, a ma kona poo, e lehu ana kekahi mau owili lauoho aeae, he ili hoi kona i like aku ke aia me ko ka pepa, ma keia manawa e hoolaunaia aku nei imua o ka poe heluhelu, ua hele kona helehelena a haikea, e hoike mai ana, i ka nui o kona kaumaha, ame ka maikai ole o kona noonoo.

             Aia ua wahine la, ke ku pololei la iluna, imua o ke alo o kona hoa olelo ke haka pono aku la hoi kona mau maka uliuli poniponi maluna o ka mea ana e kamailio aku nei; o kona leo o ka pana ana aku i kela mai olelo ae la maluna, he leo ia no kekahi mea i paa kona manao, e hooko aku, elike me kana i hooholo ai, he pono a he pololei.

            “Ua konoia mai anei au e olelo aku, aole au mau ku-e ana mai, no kekahi hoopii oki mare a’u e hookomo aku ana iloko o ka aha, no ka hookaawale ana ia kaua e Helena?”

            O ka mea nana kela pane, o Keoni Hanafoda no ia, ke kanae mare a ka wahine opio, me kona hoopiha loa ia ana mai i na manao kahala, no ka lohe ana i ka pane a kana wahine, aole ana mau ku-e ana, no ko laua noho kaawale aku, malolo o ka ae ana mai a ke kanawai oki mare.

            O keia kanaka a kaua e ka makamaka heluhelu e kamailio nei, he kino loihi kona o ke kanaka, i maa i na hana hooikaika kino, me na poohiwi kihikihi, a he kulana kilakila hoi o ke ano o  na kanaka iloko o ka oihana koa, a ma kana mau wahi apau e hele ai, e kau ana na maka o ka lehulehu maluna ona, i kau mea o ka hiehie ame ke kilakila o kana hele ana.

            Aole wale no, o kela ae la na ano o keia kanaka, aka he helehelena u’i kona, a o kona mau ano no hoi apau, he kaili puuwai maoli no, ka mea nana i hookomo aku i ke kuko ame ka hoohihi iloko o kekahi heluna nui o na wahine, ia Helena Apekakona, a mahope mai no hoi o ko laua noho mareana.

            Me kela mau ano kilakila nae iloko o keia kanaka, aole e nele ka loaa aku o ka ike, i ka poe i maa i ka hakilo ana i na ano o na kanaka, aia kekahi mau mea maikai ole e pili ana iaia, o ia ka palualu o kona manao, ka puni wale, ame ke ake nui i na hana e hoohauoli ai iaia iho.

            “Ae, aole a’u mau ku-e ana no ka hookaawale ana ia kaua,” i pane hou mai ai ka wahine mare. “Ua noonoo au me ke akahele loa i keia kumuhana su o ka hoala ana mai nei, a hooholo iho kuu manao he oi loa ko’u ae ana me ka manao maikai, i ka hoopii au i manao ai e hookaawale ana ia kaua, koe wale no nae keia-”

            “Ae, heaha ia mea hou aku au i noonoo ai e Helena?”

            “Ua apono au i kau mau mea apau i manao ai, no ka hookaawale ana ia kuaau ma ke ano he wahine a he kane aka nae aole loa au i makemake e kaili ku oe ia Dora, ka kaua kaikamahine mai ia’u aku, a i ole hana mai paha oe i kekahi aelike me a’u, i wahi no’u e ae aku ai, e kaawale oe mai ia’u aku.”

            “No keia kumuhana a kaua e kamailio nei, aole o’u makemake, e hoopihaia na nupepa me na moolelo heluhelu e pili ana i ka hoopii oki mare, aka e hanaia ma ke ano maalahi loa, a nui ole no hoi o ka hana: a ke ike aku nei hoi au elike me kau hoakaka, e pau koke ana keia hana iloko o ka manawa pokole loa, aka no Dora, he ninau okoa ia au e hoala mai nei.”

            “No Dora, aole loa a kaua hoopaapaa ana nona, owau wale no kona makuahine ke kuleana iaia, a o ia ka’u e olelo aku nei, mamuli o kou haalele ana mai i kau mau koi apau maluna ona, e haalele no auanei au i ka’u mau ku-e ana aku no ko kaua hookaawaleia, ma na kanawai o ka aina.”

            “Ma ka’u nana aku, ua paa maoli kou manao, no kou kuleana maluna o Dora me ko kaua kukakuka mua ole maluna o keia ninau,” wahi a ke kane, me ka pupuku ana ae o kona mau maka.

            “Ua paa loa kuu manao, aole he mea okoa aku i kuleana maluna ona, owau wale no kona makuahine, ka mea i luhi iaia a i aloha iaia,” wahi a ka wahine me kona leo kuoo.

            “O kau paha kena e manao nei, aka ina e waihoia aku ana na ka lunakanawai e hooholo mai, manao au, he okoa loa kana mea e hana mai ana.”

            “Aole o’u mkemake e hoala mai oe i kekahi manao o keno ano,” wahi a ka wahine, me ka hulili ana mai o kona maka me ka inaina. “Ua paa loa kuu manao, ina no ka laweia aku o keia hana mai ia Dora malalo o ko’u malu, ke lohe aku oia i ko’u moolelo, a o ia ka’u e olelo e aku nei ia oe, mai hoao oe e loala mai i ka mea e hua’iia ae ai kekahi hapa o ko kaua moolelo i ke akea.

            “ua lohe aku nei no oe i ko’u manao, ua ae au i kau mau mea apau i koi mai ai, no ka hookaawale ana ia kaua, aka mamau nae o ko’u kakau ana aku i kekahi mau palapala e waiho loa ana ia Dora malao o ko’u malu.”

            “KE ike aku la au, ua lawe ae oe i ka mana iloko o kou lima, ma ka hooholo e ana i na mea e pili ana i ka kaua kaikamahine, mamua o kou lohe ana i ko’u manao. Ua poina oe e kuu wahine, he kuleana ko’u maluna o Dora ma ke ano he makuakane, elike me kou kuleana ana maluna ona: a ua aloha aku au iaia, me ka makee nui no kona pono.”

            “Ke olelo mai nei oe, i kou aloha i ke kaikamahine, ma ke ano hea oe i aloha aku iaia. Heaha kau mau mea i hana aku ai nona, e maopopo ai kou aloha, elike me kau e koi mai nei? He mea makehewa wale no paha no’u, ka noke ana aku i ke kamailio maluna o ia mea. Ua hoike mua aku nei au i ko’u mau manao ia oe, o ia hoi, no ka hookaawale ana ia kaua, aka malalo wale no o kou hookuu loa ana mai ia Dora malalo o ko’u malu, me kou hoopilikia ole mai iaia.”

            “Ke hoohiki aku nei au imua ou e kuu wahine, aole au e ae aku ana i kena manao ou,” wahi a ke kane, me ka hoike okoa ana aku i kona huhu.”

            Ua noho hamau iho la ke kane me kana wahine, no kekahi mau sekona, aia laua pakahi ke noonoo la, i ka laua mau mea e kamailio hou mai ai, alaila kaa aku la ma ka aoao o ka wahine ka pane mua ana mai.

            “Aole no au e nana aku ana, ina paha e maliu mai ana oe i ko’u manao, a maliu ole mai paha, hookahi mae a’u mea e hoomanao nei, aia kekahi kanawai e ku nei i keia manawa, e haawi ana i ke kuleana i ke keiki oo ole e koho i kona kahu, a oiai ua hiki loa ia Dora ke koho i kona kahu iho, manao au, e hoopau loa ia ana ko kaua pohihihi maluna o keia kumuhana.”

            “He keu aku ka hoi kou akamai e Helena i ka imi ana i na kumu e kaa aku ai o Dora malalo o kou amlu!” wahi a Keoni me ka hoikeiki okoa ana aku i kona ano hoihoi ole no na mea a kaua wahine o ke kamailio ana mai iaia e pili ana no ka laua kaikamahine.

            “He kuleana nui a ko’iko’i loa ko’u maluna o Dora, a pehea e hiki ai ia’u ke alo ae, mai ka hoao ana aku ma na ano apau, i wahi nona e kaa mai ai malalo o ka’u mau hoomalu ana! Hehea kau mea i hana hoohaahaa a hoohilahila au, e manao nei e hooko aku no ka hookaawale ana ia kaua? Manao anei oe, na noho pouliuli o Dora, no na haawina o ke kaumaha ame ka ehaeha e kau aku ana maluna ona ame kona makuahine?”

            Aole loa o Keoni Hanafoda i moeuhane, pela iho la na olelo a kana wahine e kailio aku ai iaia, no ka hoopii ana aku i ka inaina iloko ona, mamuli o ka hooiliiia mai o na ahewa ana maluna ona, no kana mea i hana aku ai e kuleana nui ai oia ia Dora, aka pane aku la no nae oia i ka i ana aku:

            “Ina aole e maliu mai ana o Dora i ko’u koi aku iaia, e hoi mai me a’u e noho ai, alaila o oe ponoi e Helena ka mea naan i hookikina aku iaia e hana pela, o ka olua hana mau paha ia iloko o keia mau la, o ke kamailio me ka hookau ana mai i na ahewa ana maluna o’u.

            “Iiloko o keia mau makahiki a kakou e noho nei, ua ike maoli no au i ka pipilipaa o ka noonoo o Dora ia oe, aole @ malalo o kekahi kumu okoa ae, aka no kou akamai maoli no i ka hoomalimali ana iaia, aka nae aole au e noho maile aku ana, me ak imi ole aku i na mea oiaio mai ka waha ponoi mai o ke kaikamahine a kaua.”

            Aole no a Helena pane no kela mau olelo a kana kane, no ka mea he makehea wale no kona hoala ana mai i na olelo, e hooiia aku ai ka huhu o Keoni Hanafoda iaia, ua oi aku kona noho maile ana, no ka mea ua hoea mai la no i kahi e hookoia ai kona iini, o ia ka lawe ole aku o kana kane, i ka hoopii imua o ka aha, no ka haawi ana mai i ka malania ana i ka laua kaikamahine malalo ona.

            Oiai ua makemake loa o Keoni Hanafoda, e hoopokoleia ka laua kamailio ana, maluna o ke kumuhana i pili i ka hookaawale ana ia laua iho, pane hou aku la oia i kana wahine:

            “Aole i pau ka’u mau mea i makemake ai e kamailio pu me oe no Dora, no kekhai manawa aku nae ia, aka ina he mea hou aku kekhai au i makemake ai e kamailio mai ia’u, o keia wale no ka manawa, mamua o ko’u hele ana.”

            Ku ae la o Helena iluna, me ka nee ana mai imua no elua mau kaina wawae aia hoi kona mau maka ke nana aku la ma na maka o kana kane, a i aku la:

            “Ae, he mea ka’u i makemake ai e kamailio aku, o ia keia: O keia manao e hookaawale i ko kaua noho pu ana ma ke ano he wahine a he kane, aole loa ia mamuli o ko’u makemake, aka o oe ka mea nana i koi mai ia hana. I ko’u manawa i lawe mai ai ia oe i k ane na’u, ua haawi aku au i ka’uo hoohiki paa imua o ke Akua, ame na kanawai o ka aina, o oe wale no ka’u kane ahiki i ka hookaawale ana o ka make ia kaua.

            “E ku aku ana au maluna o ia hoohiki ahiki i ko’u mau la hope; he mea liilii loa keia kanawai oki mare i hanaia e an kanaka. aole loa he poleloi o na kanawai o kela ano imua o ke alo o ke Akua. Malia paha he mau hemahema no kekahi a’u i hana ai iloko o na makahiki o ko kaua noho pu ana ua ike no nae oe, ma ka’u mau mea apau i hana aku ai, no ke ake wale mai no ia e loaa ka noho oluolu ana ia kaua. Ma ke ano he wahine mare nau, ua hana aku au i na mea apau e hoohauoliia ai kou noonoo, a nau ponoi no e koi mai nei e hookaawale i ko kaua noho mare ana.

            “Ma ko’u aoao, aole a’u mea e ku-e aku ai, no keia manao ou, e hookomo aku i ka hoopii oki mare iloko o ka aha, aole no hoi he mau koi a’u maluna ou, koe wale no ka hooko ana aku elike me kaiu i makemake ai.

            “He hookahi nae a’u leo uwalo e waiho aku nei imua ou no ka manawa hope loa, he olelo a’o e hoopakele ana ia oe e kuu kane, mai ka hele ana aku ma na alahele, e haule ai iloko o ka lua. O  aku mau hana o ka manawa i hala, na hana nana i kaualako ia oe ilalo, ahiki i ke ala ana mai o keia manao hookaawale i ko laua noho aloha ana, e hoopau loa kou noonoo ana ia mea; ua maopopo ia oe ka manao o keia mea a’u e kamailio aku nei, o ia no kou malama ana i kou inoa maikai, no ka mea aole he waiwai iki o ke ola ana o kekahi mea, ina ua hapala kona inoa, me na hana ekaeka o keia ao.

            “He mau kalena kiekie loa ka i loaa ia oe, he mau kalena e hiki ai ia oe ke pii aku ma na anuu o ke kaulana, ka hanohano ame ka waiwai, e loaa ai ka inoa hanohano, a e mahaloia mai ai oe e kou mau hoaloha, o ke alahele nae e loaa mai ai keia mau mea apau ia oe, o ia no kou hoao ana, e haalele aku i na hana i maa ia oe o ka wa i hala.

            “No kou pono iho e kuu kane, ke pule nei au e loaa ia oe ka lanakila maluna o kau mau hooikaika ana apau, e lilo i kanaka maikai. O keia wale no ka’u mau mea hope loa e kamailio aku nei no kou pono, nolaila o ke aloha no kou e Keoni, ke lohe nei au i na kapuai wawae o Dora, aole he mea pono ko kaua loaa ana mai iaia, maloko nei o keia rumi e kamailio ana, maluna o ke lumuhana, e hookaumahaia aku ai oia.”

            Me kela mau olelo hope, i wehe aku ai o Helena i ka puka, o kekahi rumi ma ka aoao, a komo aku la maloko olaila, a he mau sekona mahope mai, i komo aku ai o Dora.

            He kaikamahine keia nona na makahiki he umi-kumama-lima ua kulike no kona helehelena, me ka helehelena o kona makuahine ua pii ae la ka ula ma kona mau papalina a nonau mai la: “Eia o mama ihea e papa?”

            “Ua hoi aku nei oia noloko o kona rumi, a he nanai hoi ia ua noea mai la oe e Dora, e komo mai iloko nei, no ka mea ua makemake au e kamailio pu me oe, maluna o kekahi kumuhana ano nui.”

            Ua hookahahaia aku ko Dora manao, no kela kono ana mai a kona makuakane iaia e noho aku maloko o kela keena, e kamailio ai no kekahi mea i maopopo mua ole iaia, a i kona noho ana iho ilalo, nana mai la me ka pihoihoi manoa, me ke kulou pu ana iho hoi o kona poo ilalo.

            “No keia manao hookaawale i ka noho ana, i makemake ai au e lohe mai kou waha ponoi mai, pehea, he makemake no anei oe e hoi mai e noho pu me a’u? Aole no nae au e hookikina wale akeu ana ia oe, no ka mea he kuleana nui kou e koho ai nou iho, i kau wahi manao ai e noho, ma keia hope aku.”

            “No ka pane ana aku i kau ninau e kuu makuakane, ke koho nei au, e noho me mama,” i pane aku ai o Dora, me ka wiwo ole i kona makuakane, @.

            Hapapa ae la kekahi lima o Keoni Hanaloda ma ka aoao o ke pakaukau, mamuli o kona lohe pono ana o ka pane a kana kaikamahine a ua poho hoi kona mau manaolana no ka hoi aku o Dora e noho pu me ia, a o la kana i pane aku ai:

            “O kou makuahine no anei ka mea nana i hookomo mai i ka noonoo iloko ou, ahiki i kou koho maoli ana, me iaz oe e noho ai?”

            “Aole loa he mea a mama i kamailio mai ai ia’u, maluna o keia kumuhana aka o ko’u manao ponoi no keia a’u e kamailio aku nei imua ou, me ka hookokina ole ia mai.”

            “alaila o ka mea oiaio maoli anei, mamuli no o kou manao ponoi, i koho ai oe, e noho me kou makuahine aole me a’u?”

            Kunoukunou aku la o Dora i kona poo, no ka mea aole ana mau olelo kupono e kamailio mai ai, a o ia ka kona makuakane o ka ninau hou ana mai:

            “Heaha na kumu ma kou aoao, i ku-e mai ai i kou hoi ana mai a noho pu me a’u no kekahi manawa o ka makahiki?”

            No kekahi mau sekona ka noho malie ana o Dora me ka pane koke ole mai, no ka mea ke noonoo la no na olelo a kona makuakane, a iaia no paha ka maopopo o kana pane kupono e waiho mai ai, ninau mai la:

            “I kou manawa e kaawale aku ai, ami mama aku, ihea oe e hoi ake ai e noho?”

            Aole o Keoni Hanafoda i noonoo mua, pela iho la kana kaikamahine e ninau aku ai iaia, nolaila luliuli ae la kona po, a kamailio aku la:

            “Aole kena o ka kaua kumuhana i kamailio iho nei; o ka’u wale no e makemake nei ia oe, e pane mai ia’u, i na kumu, o kou makemake ole ana e noho pu me kou makuakane? Aohe anei ou aloha ia’u?”

            No kela ninau, kulou iho la ke poo o Dora ilalo, me ka la’au ana ae i kona owili lauoho, me ak miliapa ana iloko o kona lima, aole nae he wahi mea a pane iki mai, a no ia noho kukule loa o kana kaikamahine me ka leo o ka mea i piha me ka huhu.

            “Ke makemake nei au e pane pololei mai oe e Dora i ka’u mea i makemake ai e ike,” wahi ana me ke kuhikuhi ana mai i kona lima, imua o Dora.

            “Mamua o ko’u pane ana aku i kau ninau, e hoike mua mai oe i ke kumu o kou makemake ana e haalele ia mama?”

            “O ka mea pololei, aole he nohona kuikahi ana mawaena o’u ame kou makuahine, nolaila he oi aku ka maikai o ko maua noho kaawale ana. “ wahi a ua o Keoni Hanafoda o ka pone ana aku ma ke ano hoolalau, me ke kuwakuwai ana iho o kona mau wawae iluna o ka papahele.

            “Aole oe i pane iki mai i ka’u ninau e Dora, eia oe ke hoao mai nei e hoala i ka manao inaina iloko o’u nou. Heaha la ke kumu hiki ole ia oe ke hoi mai e noho pu me a’u i kekahi manawa o ka makahiki? Ua maopopo ia’u, aia ke aloha iloko ou, no kou makuahine. e hiki ole ai a’u ke kaili mai ia oe mai  kou makuahine ae aka nae owau kou makuakane, a ke kuleana nui ko’u e koi ai ia oe e Dora. e hoi mai e noho pu me a’u i kekahi manawa. Nolaila e hoike mai oe i keia manawa, i na kumu o kou ku-e ana mai i ka makemake o kou makuakane?”

            No ka noke hoomano loa aku o ka makuakane i ka niele ana i kana kaikamahine e pane mai. ua hiki ole ia Dora ke hoomanawanui hou aku. ua hoao oia ma na ano apau. e uumi a e hoolalau no hoi, ma ka hoala ana mai na kamailio ana, me ka manao he mea ia e hoopoina ai kona makuakane, i kana mea mua i ninau aku ai inia, aka no ka ninau pinepine aku nae o ua makuakane nei. e hoike mai oia i ke kumu oiaio loa, o kona makemake ole ana e hoi aku e noho pu me ia, ua pane aku la ua o Dora:

            “O ke kumu nui o ko’u makemake ole e hoi aku e noho pu me oe, mamuli no ia o ko’u ike ana, aole oe he kanaka maikai. I kinohi, ua kau aku ko’u manao maluna ou, ma ke ano he kulana keonimana kou, me ka makee i kuu mama, me ka haaheo no hoi iloko o’u, no kou lilo ana he makuakane no’u. i keia manawa nae, ke hilhila loa nei au ia oe ame kau mau hana.

            “I lohe pono oe ea, aole loa he wahi aloha iloko o’u nou, pela i hiki ole ai ia’u ke hoi aku a noho pu me oe, elike me kau i makemake ai. Aole loa ou kuleana e hele pu ai me kela wahine, a haalele i kuu mama.” alaila kau pono ae la kona poo iluna, me he mea la, aole he wakhi maka’u a hopohopo iloko ona no kona makuakane.

            No kekahi mau sekona, aole e hiki i ka makuakane ke pane aku. no ka mea ua hoopiha loa ia mai oia me ke kahaha. no ka pane ma ka aoao o kana kaikamahine, ke ike la oia. o na olelo apau a Dora i kamailio mai ai, he mau mea oiaio loa ia, me ke komohia ana iho no hoi o ka hilahila iloko ona. no ka niea, ua like pu na olelo a Dora i hoopuka aku ai, me kekahi pahi e hou okoa aku ana i kona puuwai.

            “O kau niau mea apau i kamailio mai nei e Dora, aole loa ia i kupono, ua hoehaeha loa mai oe i ka manao o kou makuakane,” i pane aku ai o Keoni Hanafoda, me ka hele nae o kona helehelena a haikea.

            “Ua ike au i ko’u hele a ulupuni me na manao hehenu, pela iho la i hiki ole ai ia’u ke kaohi mai i ka hoopuka ana aku i na ole ikaika loa elike me ka’u i manao ai, o ka mea pono wale no ia.

            “Ua ili aku ke ko’iko’i o na ahewaia maluna ou, no ka mea o oe ke kumu o keia pilikia, ua wawahi ake oe i ka puuwai o mama. a ua wawahi pu mai hoi oe i ko’u puuwai. Ua ike no oe i ko mama ano iloko o keia au la, ua emi mai ka ikaika o kona kino, aole ka hoihoi iloko ona, aole nae a he kumu nou e makee ake ai no kona pono, a o ka oi loa aku o kau mau hana ku i ka lokoino, oia no kou makemake ana, e haalele ihop ia maua, me ka mea ole nana e hoopakele ae mai na poino mai he  nui.”

            “He keu oe a ke kanaka hilahila ole, o ka lawe ana mai i na hana malalo o ke kumu. ua pau kou hoihoi e noho pu me kuu mama. aia aku la kou noonoo nei ana no kekahi wahine okoa loa.

            “Ua aloha aku ia mama me kuu puuwai apau, a ma kuu manaoio, oia kekahi o na makuahine maikai loa e ola nei ma keia ao. a ke hoike aku nei au imua ou me ka hookamani ole. ua

hauoli loa kuu uhane no kou hele ana aku i kahi okoa loa e  noho ai, a pau ka hoopilikia ana mai i ko mauau noonoo. a ina no au e ike ole ia oe ma keia hope aku. aole o’u nana nei.”

            Ma kela wahi, hiki hou ole aku la i ua o Dora ke hoomau aku i kana kamailia ana, me ka noke ana iho i ka uwe, a me kona kakali hou ole iho o ka lohe i ka pane mai kona makuahine. i hoi mua aku ai, me ka pani ana mai i ka puka me ka ikaika, elike me ke ano mau o ka hana a ka poe i piha me ke huhu.

MOKUNA II

            Ua piha loa o Keoni Hanafoda me ka huh i ka lohe pono ana i na olelo uahou mai kana kaikamahine aku, ka mea ana i lobe ole ai iaia e kamailio mai ana i na olelo o kela  no o Dora i kona mau ano oluolu he nui, imua o kona makuakane. me ka hoike akea ole ae i kona ku-e mai iaia ma kekahi mea, a o keia no ko manawa mua loa, a ka makuakane. i ike mka ai i ka huhu o kana kaikamahine.

            Ua noonoo mau o Keoni Hanafoda aia he aloha iloko o Dora nona akahi nae ua pau kona pohihihi, mamuli o ka lohe pono ana mai na lehelehe mai o kana kaikamahine. @ he mea o kela ano iloko ona.

            He mea oiaio e pipili mau ana o Dora i kona makuahine me ka manao no o Keoni Hanafoda.he haawina maa no @ na keiki apau, eia ka auanei o ke kumu, aole he wahi @ hoihoi iki iaia aia hoi kona aloha i ka makuahine. a ua @ pu me kekahi poka pa hu o ke kioiaia ana mai imua o @ alo. pela iho la na olelo a kela kaikamahine i kamailio @  ai e ku-e ana iaia nei.

            He mau manao lehulehu ka ua kanaka nei i makemake ai e hoike aku imua o kana kaikamahine, ina no ka loihi aku o ka laua kamailio aku ai koe wale no kona ike maoli ana iho i @ nui o kona hewa ame ka ehaeha pu hoi o kona puuwai: @ ka hoomaopopo ana iho, elike me ia a Dora i hoike mai @, aole loa ona makemake e ike hou i kona makuakane, @ like pu ia me he mea la ua alai ae kekahi pali nui @ e pale ana mawawaena o ka makua ame ke keiki.

            No kekahi mau minuke kela noho malie ana o Keoni Hanafoda, leha aku la kana nana ana maloko o ke keena a Dora o ke komo ana aku, alaila nana ae la ma ke keena ana e noho ana, aia na mea a kana wahine i hana ai me kona mau lima ponoi, ke kau mai la imua o kona maka. a ike aku lalau iho la no ia a hookomo mai la ma ka pakeke maloko o kona kuka, i mea hoomanao no kana kaikamahine. @ kona manawa e kaawale aku ai i kahi e.

            Ma ke ano nui, ua hookahaha maoli ia aku ka manao o Keoni Hanafoda, no ke ano o kana wahine. o ia no ka hookipa ana aku iaia me na manao oluolu ame ka piha paa rula. me ka hooko ana mai hoi ma kana mau mea apau i makemake ai, o ka oi loa aku, ma kela manawa ana i haoai aku ai i ka manao, no ko laua hookaawale ana ia laua iho mai ka berita mare mai. Aole loa o Keoni Hanafoda i manao, he hana maalahi nana ka hookomo ana aku i ka hoopii oki mare, a oki loa aku hoi ka hiki ana e hookaawaleia aku oia, mai kana wahine mai me ka maalahi, aka nae mahope o ke kukakuka pu ana me kana wahine. ua hauoli loa oia, no ka maalahi o ke alahele, e loaa ai ka noho lanakila ana iaia. Ua hoohauoli pu ia aku oia, no ka mea, aole e lilo ana ko laua hookaawaleia aku, i mea ike wale ia mai e ka lehulehu, no ka mea ua lokahi like kana wahine me ia ma kela manao. o kahi mea maikai ole wale no ana e hoomanao la. o ia no na hoomanao ana no ko laua ano @ ka noho ana, ame kana kaikamahine.

            No kela kaikamahine nae, aia ke kaumaha ame ka minamina iloko ona, no ka mea no na makahiki he umi kumamalima i kaahope aku, ua lilo kana kaikamahine i milmili nana. i hoa paani no hoi nona, aka nae i ka lohe ana aku i na olelo hoahewa mai kana keiki ponoi mai, ua komohia iho na manao liilahila iloko ona, me ka ehaeha pu o ka maau. ka mea nana i hoohanini mai i na waimaka mai kona mau lihilihi mai.

            O kela wale no kazna keiki hookahi. malia aole loa oia e ike hou akau ana iaia, iaia i noonoo ae ai, ua like pu o Dora, me he mea la ua make, a e noho aku ana hoi oia, me ka manao ole ae he manawa kekahi ana e ike aku ai i ka helehelena o kana kaikamahine, a e lohe aku hoi iaia, e kahea mai ana “papa” ame kekahi mau hana lehulehu e ae a he keiki iaia.

            I ke akakuu ana mai o na manao piokele ilokok o Keoni Hanafoda, o kona ku ae la no ia iluna, nana hope aku la ma ka puka o ka rumi o kana wahine, o kona haalele aku la no ia i kona home, a hemo aku la iwaho, me ka haawi ole aku i ke aloha i kona ohana, a haawi aku hoi i na olelo hoolana e hoomamaia ai ko lakou mau manao apau.

            Ma kela manawa a Dora o ka halele ana iho i kona ma kuakane, aole e hiki iaia ke hoomaalili i kona mau manao pioloke. ahiki i ka hala ana me ia pilikia hookahi, no ka mea aole he hana maalahi ka uumi ana i na manao kaumaha. i ka manawa e kaawale aku ai kekahi mai kekahi mai, ma hope o ka noho ana no kekahi mau makahiki loihi.

            “o, e mama, olelo mai nei o papa, e hele loa ana oia mai ia kaua aku, me he mea la, ua haalele mai oia i ka hele nei, @ wahi a Dora, me ke kukuli ana iho ma ka aoao o kona makuahine, a nana aku la ma kona mau maka.

            “ae, ua olelo mai nei no oia ia’u pela, a ua lohe aku nei au i kona pahupahu maloko o ke keena hookipa, iaia i haalele iho ai i ka hale nei, nolaila, mai hookaumaha i kou manao e kuu kaikamahine.”

            “Manao no anei oe e mama, e hele loa ana oia, aole e huli hoi haou mai? Aole anei kaua e ike hou aku ana iaia?”

            “O ke ano o ke oki mare, o ia no ka hookaawale ana o kekahi mai kekahi aku, ua like no ia me ko laua kaawale loa ana, e ike hou ole aku ai laua ia laua iho.”

            Puliki aku la o Dora i ka a-i o kona mama, me ka noke ana iho i ka uwe, alaila pane ae la: “O keia kekahi mea maikai ole loa, aole he pololei iki o ka manao ana o papa e hookaawale mai ia oe mai e mama. Pehea, manao no anei oe, e loaa aku  ana no he nohona hauoli ana ia kaua ma keia hope aku?”

            “Aole o’u kanalua, no ka hoea mai no, he la a kaua hauoli ai,” i pane iho ai ja makuahine i kana kaikamahine. iaia i puili mai ai iloko o kona poli. “E hala ana no paha he manawa loihi a kaua e noonoo ai i keia mea hookaumaha noonoo, aka nae e auhee aku ana no ia, iloko o ka wa apau, eoilii mai ana ka hauoli. nolaila e hoomaina i ka manao e kuu kaikamahine aloha.”

            “Ua koi mai nei oia e hoi aku au e noho pu me ia i kekahi mana no ka makahiki.”

            “Heaha kau mea i pane aku nei iaia?”

            “Ua hoole loa aku nei au imua ona, aole e hoi aku e noho ou me ia, aole malaila wale iho la no pau. ka’u mau mea i kamailio aku nei, aka na kapa okoa aku nei au i kekahi mau ono ino he nui maluna ona, aole e hiki ia’u ke alo ae, no ka mea ua hele maoli au a piha me ka huhu no kana mau mea i hana mai ai ia oe e mama. Heaha kana mea e hana aku ana? E mare aku ana anei oia i kela wahine?”

            O keia mau mea a kana kaikamahine e hoala aku nei iloko o kona noonoo, o kekahi ia o na puupuu ikaika loa, no ka hoomanao ana ae e mare i’o aku ana paha kana kane no ka lua o ka manawa, aka no ka hoomama ana mai i ka manao o kana kaikamahine, i mai la:

            “Aole kaua e kuu kaikamahine i maopopo i kana mea e hana aku ai, a i wahi e hoomamaia ae ai ko kaua noonoo. e hoao kaua e hoopoina loa i na mea e pili ana iaia. O ka mea oiaio no nae e kuu kaikamahine, i ka manawaw e loaa mai ai iaia ke apono ana a ka aha, e pau ko maua noho mare ana, alaila he kuleana kona malalo o ke kanawai e mare hoa aku. ke mznzo oia e hana pela.”

            “He keu aku ka lapuwale maoli o na kanawai o kela ano, a he hana hilahila loa kela a kekahi kanaka e hana aku ai. me kona ike  no. he wahine kana e ola aku ana me kana keiki. Heaha ana la ka mea a na kanaka e kamailio mai ai no kaua. ke lawe ae kela kanaka i wahine hou nana?”

            “Manao au, aole he mea e hookaumahaia ai o ko kana noonoo no kana mau mea e hana ai nona iho. ua hiki ia  oe ke ninau aku i na kanaka, i ka lakou mea i manao ai nona.” wahi a ka makuahine, me ka hamohamo ana iho ma ka lae o kana kaikamahine.

            “No ka noe maikai, e hooili ana lakou i na anewa ana maluna ona, eia nae iloko o ia manawa hookahi, me he mea la, e ili mai ana no ke ko’iko’i o kana mau hana maluna o kaua, a o ka’u mea ehaeha loa ia e noonoo nei.”

(Aole i pau.)