Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 46, 14 November 1919 — HOLOMUA IA MAKUAKANE ME KANA MAU KEIKI MA KA OIHANA MAHIAI AME LAWAI'A [ARTICLE]

HOLOMUA IA MAKUAKANE ME KANA MAU KEIKI MA KA OIHANA MAHIAI AME LAWAI'A

Kliu Solomon Hanohaoo, Aloha kana: E kala hoo mai kou kanohano i kao kauwa nei e maalo hou aku nei ioiua o kou alo 110 ki'ia uia\L maiuio e kau ae la maluna. I ko'u ame ko'ii niau hoa »? aoho ana ma K.&lapaoa, Pnna, us ike maoli keia makapeni i ka mua ame ka hope o na haonee ana o kela ame keia ohana, i ko lakou ola honua ana, a ka Makiu? lani, i, yvaiho iho ai na kaua ame ka lahui e hana aku, a kukulu aku nei keia makapeni i na mea ana i ikft ai me kona mau maka i ka hnlomna o keia "ohana. E ike mai. e. ka lahui ame kuu kapena maikai i ka mea a'u e iini n. i i e jK>ho iloko o ka ~hauo!j,r uolaila ua kupono maoli keia poonianao.e .hoolahaia ae ma ke akea r .i jke mai ai kuu koko ame kuu i'o i na hana a keia makuakane ame kana mau keikikane e.koiu, e hana ana jne ka e ulaa ana i na pohakii pele ame ke kanu ana i na huapi ame ka awa, o kela a»e keia a'no, ma kahi t komo aku ai iloko o ka lepo. . t'a ,nni ka hoomanawanui o keia ohanu, e ike mai e ka lahui, .ekolu keikikane, 50 ēb» aina aupuni, i piha i ka pohaku pele, hc kn i ka hopwahawaha |.e nana aku; o ka makuakane he 55 eka aina aupuni, ua like pu Male no ke ano 0 ka aina, ua ike maka kein makapeiii 1 aina aupuni.ame ieia ohaaa o hana nei i ka mea a na kupuna i wniho ih<f a.i, ma ka na,na aku a kpiaianakapeni he piha hauoli maoli keia ohana* mai na makua a na k«>iki, ame na hiinona wahine, ame na e. ike aku an.a oe i na moopuna e kau mai ana maluna o ka ekake, a maluna no hoi o ka Ko me ka makaukau maoli e kokua aku i na kiipuna; uolaiia. i ka jke ana o keia maVapeni i ila mea i hanaia mai ia maknu, aoie i pau iho la il,aila, o ka hookipa iio i na a e hanai aua i ka ai me ka pumehajiji o ke aloha nou no ka malihini, aole i poina ia'u ia mea; kekahi kakahiaka . nui pahupahu mai ana ka liolo a )ceia lio, a ku ana mamua 0 kuu kaiepe'a, a kahea mni la: <4 Auhea oukou?" a o aku nei no hoi au ame ka puka ana aku iwaho o ka mea kupanaha a ,kou mea kakau i ike ai, he wahi keileikane uuku e kau mai ana maluna. o k'e.ia Ho nui, a ma na āoao e lewalewa ana na eke me na hua meaai, o ia ka halakahiki, ka maia no hoi ame ke kalo ao hoi, anie ka ulu ame na hua niu ua kāumaha maoli kei>i kamaiki, a aloha ka.kahiak3 aku la au 1 ke kamaiki me khu ninau aku:• "-No'u anei kou makemake!" Ae mai la ke kam&iki. . <4 No keift mau ukana nan na kuu kuku mai.'' , . ~ ''Owai ka inoa o, kou kuku?" "O Mr, Kainelau^ela,. uana mai n«i keia, mau mea na oukou." 4 £ kuu lahui, maikai ka olelo a ke kamaiki, no ke a'oia i aa. mea maiL-ai, lawe maUa au i na inea i mai ia 'u, a i ka u» >pea niai la ua makawaka maika^nei-U'ekaua aliiwahine a Uui iho la maua me kekahi kini i piha i kapoi lehna ulaula kaohi puu, ame na kamailio no oa mea pili mahiai ame kona holomua ame kana mau keiki. 0 kn aina a lakou. i iawe ai mai kekahi mau Hawaii niai t waiho i ka hana ana, a-i ka lilo ana mai iaia amo na keiki, ua mahi koke ia, ua ulu ka awa ame na mea apau, a i keia manawa, ke makeniakeia nt'i ka awa m» na aina e, no ka hana laau ana me ka loaa o na elala kupono iloko o ka malia ame ka oluolu, a kuokoa no ma ka nana aku a keia makapeni i ke kulana o keia hana, he mikiala maoli no. Ē ike mal e ka laUui i ka wa poeleele loa e pii ai a i ka hiki ana.i kahi maUai, ua ;wehewehe s ae la .kaiao, nja ka aku; aia ma-kahi paha o na mile 15, a i ka hoi ana mai, hiki poeleele vo hoiii k« hale, ma ka nana aku a ka men kakau, me he la, mailoko mai o ke k:\hna kaua o Palani i ka pil>a i ka lepo mailuna ahiki ilalo o kaaa mau kapuai wawae, me ke kaumaha mau o na holoholona i ka ukaun,: i na manawa e hoi mai ai me ka hoihoi mau ke iko ma| ia kaua; hemo mau. ana kona mau lima imua ou. , K pana mai kuji kapena, ua yana aku au i keia makua ame kana mau keiki, ua makaukau maoli.me na aina.poi}Qt ime iui hate e ku ana iluna, no ka hookipa ana niai i na nialihini. K nana aku e. ka-.liUiui, ame kuu koko, aol'- j loaa ia ano ma IlonolulU nei, uo ka -ioi, eia ma llonolulu nei kahi i lapuu ai keia moolani iiana.e nei i ka lahui a ku aku nana i na malihiui e hana mii ana i ka,hana a na kupuna o kakou i hāla aku ma kela ao mau, noJaila i kukulu ai ka mea kakau i keia pooiniinao io ka pouo o kuu lahfUi, e hoopalaleha nei i na aina o kuaaina, a mailao mai la o ke kaona o Honalulu kahi e ola ai. E hoi aku ihop«, a e hoopili aku me llr. Kamelam«la ame kana mau keiki, e kulapa mai la i ka pohaku me ka paki o ka hou me k3 hoomanawanui, ua piha maōli olaio o k*ia pohaku i ke gula ai»te k& dala, ua Ul" mai na m?a i makemakeia ai, piha 'mau ka umeke poi i ka ai, a i ka hoi ana ae i ka lawai '0r kohukohu ke olelo iho o Welehu ka malaoiai, waīii a i«* kanaka kaulana, ua moe oluol'u ke. poo iluna o ka uluna, aole e puiwa ia Pake poi, me rumi hoolimaiima, *me kaa, otomobile, e holokake ana e hoopoino ai r ka noonoo ame aoo o ke kaona nei,

Klo.i uiea «jlc u ekolu <lala atue «li*. dala 0 kk la, uana aku oe ua pii hou ae īa ke kulana o ke kanaka, aka, ioa e 'aloalu ana i ka mahele o keia ohāua, e ike auaoei ka mea hoopono, ua lanakila oia maluna o na kuia o keia ola honua ana, a i oi loa aku, ua kuokoa, e hana ana elike uie kahi ikaika kupoiio. i Aole i manao keia uakapeni ma ke ano pai i ikeia n»ai ,a i o'e ohi'uhi'u ae 1 ko kakou noho lahui ana, aka he mea i'o maoli no, ke ike maka ia nei uo a mnnao mai kekahi poe, a olelo mai ljeaha la ka mea hana ole o ka mea kaka j i ka hana mahiai ame iawai'a. E knu lahui, eia no au ke lawai'a riri ame mahiai nei me ka nee malie me holomua, a e ikeia ma o keāa mau mahele, o ia kei»: KkoJu inakahiki ma ke kalaiwa kaapio, nona ponoi, me ka ma-! lama me ka maemae Eha makahiki keia maluna o ke kaa otoniohlle e ho?o , uei ma na wahi a]iaii o ke kulaoākau-1 hale alii nei me.ka nee malie me ka ho- J lopono ame. ka malama i ka a e kuluilu āku imua o k? lehulehu i ka mea a keia e hana nei, aole o ka nui loa, aka o kela mea liiKi no, o*ia weale no ka mpa i makemakeia,. uolaila e naha mai e kuu koko he lawai 'a no au,. o i% keia, o ke kin6 o ke kaa, o ia no ka upeun, o ka pnka o ia no hoi ka ! makaha, a ka i'a e komo "ai, o hipaha me hapalua .a»ne akahi <lala, o na kanak'a nana e huki ana i kuu upena o ia 1 no Uoi na huila eha. Owni k»? kilo ia? ! O V"a mea kakau no hoi, o ia■.'i'ho la no hoi ke kanaka mahi&i o' ke kino o ke | kaa, o ka malaai no hoi ia, o na huila ■> na kanaka hana no hoi ia, oka mea kakau oia ibo la no hoi ka aolo keia he pai anie ka hboio, no na kuinu, ua lawe mai oe ia hoopono ame mikia!a, a kapae i na olelo hoomaau, ea, he hana lilo kena he hoopau dala, ina e pōloke e lilo nna ia mea e wai ai, 0 na Uana apau me ke d3l<i wale no i kōu hoolilo ana ua io&opopō ia oe, e hoi inai ana no ka wea me oe ka makee i kau hana, aiiie ka hoop^oo. Heaha ka mea i ikeia, o na haua. uui apau i hanaia mai nou, lio, pauM ktf uku ia, a e holo ana oe ma o a maanei me ka hauoli, no ka mea ua pilipaa o hoo-. ' pono ame mikiala, he mau aikane mai-| kai loa, aole hoi elike me ia mau aikane au, aia o hoowalewale laua me hoopuni- ( puni e kauo ana ia oe iloko o ke pohopoho o ka pilikia me ka ne'e, ame ka nalowale o na mea niaikai mai ia oe aku; pau mai la ka pipili ana, ahiuhiu niai la nohoi, ua kohu kepalō mai la oe 1 kela manawa, no ka mea, ua pau lf°u i ho'lioi hou ia aua. -- . ! E ka lahui, e ala, e ku iluna, Ī6 uana i ka hana a keia makua anie kana n)S'i keik'i, e hoomanawanui ana i ke a-ui 1 ame ka wela o kā la, ina e pona āna. ka mea a ka elele Hlii Kalanianaole i hookomo aku nei i na hale kaukanawāi, <e hoihoi hou ia Hawaii lahui ma« luna o na aina mahiai, āu#6 kā napi e! Mai ka Makua lani mii ia pomaikpi, ke nonoi uei ka'u leo pule me ka ikaika e holo mai ia pomaikai ia kaknu; no- ' laila e kuu- lahni,- e ala, e ku, a e huli' aku i na mauna uliuipa & haliii akū i na aouli, e haiiu iho ilālo, e kuiou aku me ka haahaa i ka Maltuā nana mai un mea apau me Koua oluolu ,© hōlopono j n hooioli kanawai ainā, uou ame a'u aine ka kauā mau pulapula. . J | Me ka iini o keia makapeni e maliu ia mai aua, me oe e kuu kapena e pailaka keia. moku, nana e hoōmalamalama nei i keia mau mokUpuni, ko'u welina pau ole, ame na keiki nana e kikokiko na kaula keleawe o na ipukukni nei ko'u iini pau ole. i Me ka haahāa, J. K. MOKT T MAfA. Moanalua, Xov. 9, i WAKINEKONAZNov. 10.~Mātoko o ka bila haawina no ke .kuai ana i na apana aina no na hana o ka oihana koa,! i komo pu aku ai ka aiha o. Kaleiia no ka huina o $20,000, he aina keia e pili pu la me Leilehua. , J